SHB-227 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI CUMHURİYET DÖNEMİ DEVRİMLERİ-2
ARŞ. GÖR. DR. BURCU ÖZDEMİR OCAKLI
Cumhuriyet Devrimleri
• Yalnızca yönetim şeklinin değiştirilmesi değildir
• Siyasi
• Sosyal
• İktisadi kurumları ile
• Toplumsal yapı, sosyal yaşam ve anlayış değişimini ve dönüşümünü
amaçlar
5 temel alanda devrimler:
1. Siyasal
2. Toplumsal 3. Hukuki
4. Eğitim ve Kültür
5. Ekonomik
Cumhuriyet devrimleri
• Bir kalkınma projesi
• “Topyekün bir kalkınma modeli”
• Teknoloji, bilim, felsefe, kültür, sanat bir bütün ve birbirini
destekleyen, tamamlayan ögeler.
Yukarıdan aşağıya yapılan batılılaşma çabaları ile
• Batılı bir hayat oluşturma o kadar kolay olmamıştır
• Batılılaşmanın yönü kültürel alana kaydırılmak istense de yenilikler kurumsal düzeyde olmuştur.
• Batılılaşma ile birlikte kültürel yozlaşma olup olmayacağı tartışma konusu olmuştur
• Halkın bu değişimlere uyum sağlaması zaman almıştır; ancak Osmanlı
dönemine göre daha hızlı olmuştur
Cumhuriyet döneminde;
• Merkezi otoritenin güçlü olması
• Tek parti idaresi
• Modernleşen dünyanın getirdiği teknolojiyle iletişim
• Haberleşme
• Basın
• Devrimlerin yayılmasında ve benimsenmesinde etkili olmuştur
Toplumsal Yaşam Üzerinde (Daha) Etkili Olan Devrimler
Kıyafet – Şapka Devrimi
• Kılık kıyafette yapılacak değişikliklerle toplumun, Batı tarzı kıyafetlerle Avrupai bir görünüşe kavuşması planlanmıştır.
• Kılık kıyafet inkılabına öncelikle erkek kıyafetlerinden, şapkadan başlanmıştır.
• Kadın kıyafeti konusunda kanuni bir düzenleme getirilmemiştir.
Latin Alfabesine Geçiş
• Arap harfleri ile Türkçe’yi yazmanın zor olması ve Türkçe’deki sesli harflerin Arap alfabesinde bulunmaması Arap harfleriyle okuma yazmayı güçleştirmiştir
• Latin alfabesinin kabulü ile birlikte gazetelerin belirli köşelerinde;
• her gün üç beş harf tanıtımı
• yeni alfabeyi öğreten kitap ilanları
• yeni harfli daktilo ilanları
• Okuma yazma bilmeyenlere yönelik bölümler (hece ve kelime öğretmeye yönelik)
• (Özer, 2012)
• Devlet dairelerindeki yazışmalarda yeni alfabe
• Türkiye’de hiçbir yazının Arap harfleriyle basılmayacağı kanuna bağlandı
• Arap harfleri kullanılarak yazılan kitaplarla öğrenim yasaklandı
• Millet mekteplerindeki vatandaşlara yeni harflerle okuma yazma öğretilmesi
• Okuma yazma oranını artırma
• Kültür düzeyinin yükselmesi
• Ulus ve anadil bilincini toplumda oluşturmak ve yaymak
Özet olarak
• Yukarıdan aşağıya nitelikte devrimler
• Hızlı değişim=> Bazı toplumsal kırılmalar ve değişimlerin benimsenememesi
• Basın unsuru
• Kır-kent farkı
• Farklı kültür unsurlarının ve farklı kurumsal yapıların oluşması
Kaynakça
Türk Tarih Kurumu. Atatürk Devrimleri.
(http://www.ttk.gov.tr/index.php?Page=Sayfa&No=223).
Özer, İ. (2012). Cumhuriyet dönemi devrimleri, toplumsal yaşama etkileri ve gündelik hayat. İçinde Memet Zencirkıran (Edt). Dünden bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (123-150). Ankara: Dora Basım- Yayın Ltd. Şti.
