TEPAV Temel Ekonomik Göstergeler Sunumu. Sayı 8 Ekim 2021

(1)

TEPAV Temel Ekonomik Göstergeler Sunumu

Sayı 8| Ekim 2021

(2)

illerdeki Oda ve Borsaların ortak kararıyla belirlenmiş olan Akademik Danışmanlarla

paylaşılmaktadır.

(3)

İçerik

 Büyüme, üretim ve satışlar

 Dış ticaret ve cari açık

 İstihdam ve işsizlik

 Ekonomik Güven Endeksi

 Enflasyon

 Kredi ve mevduat

 TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi: Seçilmiş

göstergeler

(4)

 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyümesi

 Üretim ve harcama yönünden katkılar

 Üretim

 Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)

 Sektörel ciro endeksleri

 Satışlar

 Perakende satış hacim endeksi

 Hizmet sektörü ciro endeksleri

(5)

Slayt 5

GSYH yıllık büyümeye üretim ve harcama yönünden katkılar, % puan, 2018 Ç1 – 2021 Ç2

Kaynak: TÜİK Ulusal Hesaplar, TEPAV görselleştirmesi -60

-40 -20 0 20 40 60 80 100 120

2018-Ç1 2019-Ç3

2018-Ç2 2018-Ç3 2018-Ç4 2019-Ç4

2019-Ç1 2021-Ç2

2019-Ç2 2020-Ç1 2020-Ç2 2020-Ç3 2020-Ç4 2021-Ç1

Tarım Sanayi

Net Vergi İnşaat

Hizmetler GSYİH

-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120

2018-Ç1 2019-Ç3

2019-Ç2

2018-Ç2 2018-Ç3 2018-Ç4 2019-Ç4 2020-Ç4

2019-Ç1 2020-Ç1 2020-Ç2 2020-Ç3 2021-Ç1 2021-Ç2

Özel Tüketim

Kamu Tüketimi Net İhracat

Yatırımlar GSYİH

Üretim yönünden katkılar Harcama yönünden katkılar

2021 yılı ikinci çeyrek büyüme oranı %21,7 düzeyinde gerçekleşti;

güçlü baz etkisini yansıtıyor

İhracatın katkısı yüksek, sanayi ve hizmetlerde toparlanma güçlü seyrediyor

(6)

SÜE, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış, 2015=100, 2018 Ç1 – 2021 Ç3*

Kaynak: TÜİK Sanayi İstatistikleri, TEPAV görselleştirmesi

*2021-Ç3 Temmuz-Ağustos dönemini içermektedir

90 105 120 135 150

2018 -Ç1 2018 -Ç4

2018 -Ç2 2018 -Ç3 2019 -Ç1 2019 -Ç2 2020 -Ç1

2019 -Ç3 2019 -Ç4 2021 -Ç2

2020 -Ç2 2020 -Ç3 2020 -Ç4 2021 -Ç1 2021 -Ç3 *

Üçüncü çeyreğin ilk iki ayına ait sanayi üretim verileri büyüme hızında yavaşlamaya işaret ediyor

SÜE’nin Temmuz-Ağustos ayları itibarıyla yıllık artışı %18,8’e geriledi

SÜE

Mevsim ve Takvim Etkilerinden arındırılmış SÜE

(7)

Slayt 7

Sektörel ciro endeksleri, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış, 2015=100, 2018 Ç1–2021 Ç3*

150 200 250 300 350

2019 -Ç3

2018 -Ç4 2019 -Ç1

2018 -Ç3 2021 -Ç3 *

2018 -Ç1 2018 -Ç2 2021 -Ç2

2019 -Ç2 2019 -Ç4 2020 -Ç1 2020 -Ç2 2020 -Ç4

2020 -Ç3 2021 -Ç1

İnşaat Ticaret Hizmet

Kaynak: TÜİK Ticaret ve Hizmet İstatistikleri, TEPAV görselleştirmesi

*2021-Ç3 Temmuz-Ağustos dönemini içermektedir.

Son iki çeyrekte en hızlı ciro artışları hizmet sektöründe gerçekleşti

Temmuz-Ağustos ayları itibarıyla cirolar hizmet sektöründe %56,7, ticaret sektöründe

% 34,6, inşaat sektöründe de %29,5 yıllık artış gösterdi

(8)

Perakende satışlar da üçüncü çeyrekte artış yönlü

Temmuz-Ağustos ayları itibarıyla geçen çeyreğe göre %9, geçen yıla göre ise

%13,5 oranında artış gerçekleşti

Perakende satış hacim endeksi, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış, 2015=100, 2018 Ç1 – 2021 Ç3*

Kaynak: TÜİK Ticaret ve Hizmet İstatistikleri, TEPAV görselleştirmesi

*2021-Ç3 Temmuz-Ağustos dönemini içermektedir

90 100 110 120 130 140

2019 -Ç3 2019 -Ç4

2018 -Ç3 2021 -Ç1

2020 -Ç4

2019 -Ç2

2018 -Ç1 2018 -Ç2 2018 -Ç4 2019 -Ç1 2020 -Ç1 2020 -Ç2 2020 -Ç3 2021 -Ç2 2021 -Ç3 *

(9)

 Dış ticaret

 İhracat ve ithalat

 İhracatın ithalatı karşılama oranı

 Cari açık ve finansmanı

 Cari işlemler dengesi

 Cari açığın temel finansman kaynakları

Dış Ticaret ve Cari Açık

(10)

İthalat ve ihracat artışları Nisan ayından itibaren hızlandı

Ağustos ayında yıllık değişimler ihracatta %24,8’e, ithalatta ise %20,7’ye ulaştı İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %86,7 düzeyinde

Dış ticaret, 12 aylık birikimli, milyar dolar, Ocak 2018 – Ağustos 2021

Kaynak: TCMB Ödemeler Dengesi İstatistikleri, TEPAV görselleştirmesi

70 75 80 85 90 95

160 180 200 220 240 260

M ay -18 Tem -21

Tem -20

M ay -19

Oc a- 18 M ar -18 Kas -18

Tem -18 Eyl -18 Oc a- 19 M ar -21

Eyl -19

M ar -19 Tem -19 Kas -19 Oc a- 20 M ar -20 M ay -20 Eyl -20 Kas -20 Oc a- 21 M ay -21

İhracat/İthalat (Sağ eksen)

İhracat İthalat

(11)

Cari işlemler açığı yıl başından beri 12 milyar dolar geriledi

Ağustos ayında cari açık geçen aya göre 4,6 milyar dolar düşerken, altın ve enerji kalemleri hariç cari fazla ise 19,1 milyar dolara ulaştı

Slayt 11

Cari işlemler dengesi, 12 aylık birikimli, milyar dolar, Ocak 2018 – Ağustos 2021

-60 -40 -20 0 20 40 60

Kas -20

Oca -18 Tem -19

Ma r- 18 Ma r- 21

Tem -20

May -18 Eyl -19

Tem -18 Kas -18 Kas -19

Eyl -18 Oca -20

Oca -19 Oca -21

Ma r- 20

Ma y- 19

Ma r- 19 Tem -21

Eyl -20 May -21

Ma y- 20

Cari işlemler dengesi

Cari işlemler dengesi (Altın hariç)

Cari işlemler dengesi (Enerji ve altın hariç)

(12)

Cari açığın finansmanında uzun vadeli sermaye girişlerinin payı

%37,4’e ulaştı

Ağustos ayında uzun vadeli sermaye girişleri 16,8 milyar dolar, kısa vadeli sermaye girişleri ise 28,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti

Cari açığın temel finansman kaynakları, 12 aylık birikimli, milyar dolar, Ocak 2018 – Ağustos 2021

*Pozitif değerler cari işlemler açığı ve sermaye girişlerini göstermektedir.

** Uzun vadeli sermaye kalemleri; net doğrudan yatırımlar, yurt içi yerleşiklerin yurt dışına ihraç ettikleri borç senetleri, bankalar ve diğer

sektörlerin uzun vadeli kredileri ve Merkez Bankası'nda tutulan uzun vadeli mevduatlardan oluşmaktadır. Kısa vadeli sermaye kalemleri ise; hisse senetleri, yurt içi yerleşiklerin yurt içinde ihraç ettikleri borç senetleri, kısa vadeli kredi kullanımları, Merkez Bankası’nda tutulan kısa vadeli mevduat ile bankalardaki mevduatları içermektedir.

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60

Ağu -20

Oca -20

Şu b- 18 Ara -18

Tem -18

Ma r- 18 Ha z- 18 Nis -21

Nis -18 Kas -20

Eki -18

Ma y- 18 Ha z- 20

Ara -19

Eyl -19

Ağu -18 Eyl -18 Kas -18 Tem -21

Oca -19 Ma y- 19

Şu b- 19 Eki -19

Ma r- 19 Nis -19 Ha z- 19 Tem -19 Ağu -19 Kas -19 Şu b- 20 Ma r- 20 Tem -20

Nis -20

Oca -18 Eyl -20 Oca -21

Eki -20 Ara -20

Ma y- 20 Ma r- 21 Ma y- 21 Ha z- 21 Ağu -21

Şu b- 21

Uzun vadeli

Kısa vadeli Cari İşlemler Hesabı

(13)

 Toplam ve tarım dışı istihdam

 İşsizlik oranları ve işgücüne katılım oranı

 Geniş tanımlı işsizlik oranları

 Kadın ve genç işsizlik oranları

İstihdam ve İşsizlik

(14)

Ağustos ayında geçen aya göre istihdam edilenlerin sayısı 14 bin kişi azaldı

Geçen yılın aynı ayına göre toplam istihdamdaki artış 1,8 milyon, tarım dışındaki artış ise 1,7 milyon olarak gerçekleşti

Toplam ve tarım dışı istihdam, mevsim etkisinden arındırılmış, milyon kişi, Ocak 2018 – Ağustos 2021

Kaynak: TÜİK, TEPAV görselleştirmesi

20 22 24 26 28 30

Oc a- 19 Oc a- 20

Oc a- 18 Tem -19

Eki -18 Nis -21

Nis -18 Tem -18 Nis -19 Tem -20

Eki -19 Nis -20 Eki -20 Oc a- 21 Tem -21

Tarım dışı istihdam

Toplam istihdam

(15)

Slayt 15

İşsizlik ve işgücüne katılım oranı, mevsim etkisinden arındırılmış, %, Ocak 2018 – Ağustos 2021

Ağustos ayında işsizlik oranı %12,1’lik seviyesini korudu

Bu dönemde işgücüne katılım oranı %51,2’ye gerilerken, tarım dışı işsizlik oranı da 14,2’ye yükseldi

8 12 16 20

44 48 52 56 60 64

Ha z- 18

Ma r- 18

Oca -18 Eki -19

Te m -19

Nis -19

Oca -19

Ağu -18 Ha z- 21

Şu b- 18 Nis -18 Te m -18 Eyl -18 Eki -18 Nis -20

Ka s- 18 Ar a- 19

Ar a- 18 Şu b- 19 Ma r- 19 Eyl -20

Ma y- 19 Ha z- 19 Ağu -19 Eyl -19 Ka s- 19 Oca -20 Şu b- 20 Ma r- 20 Ma y- 20 Ha z- 20 Te m -20 Ağu -20

Ma y- 18 Eki -20 Ka s- 20 Oca -21 Şu b- 21

Ar a- 20 Nis -21 Ma y- 21 Te m -21 Ağu -21

Ma r- 21

İşgücüne katılım oranı (Sol eksen) Tarım dışı işsizlik oranı

İşsizlik oranı

(16)

Geniş tanımlı işsizlik oranları sene başından beri gerileme eğiliminde

Ağustos ayı itibarıyla atıl işgücü oranındaki gerileme 7,4 puana ulaştı

İşgücüne ilişkin tamamlayıcı göstergeler, mevsim etkisinden arındırılmış, %, Ocak 2018 – Ağustos 2021

Kaynak: TÜİK, TEPAV hesaplamaları, TEPAV görselleştirmesi

Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı: Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin toplamının işgücüne oranıdır.

İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı: İşsiz ve potansiyel işgücünün toplamının işgücü ve potansiyel işgücünün toplamına oranıdır.

Atıl işgücü oranı: Zamana bağlı eksik istihdam, işsizler ve potansiyel işgücünün toplamının işgücü ve potansiyel işgücünün toplamına oranıdır.

5 10 15 20 25 30 35

Tem -21

Ma y- 19

Tem -18 Eyl -18

Oca -18 Kas -18 Kas -19

Ma y- 18

Ma r- 18 Oca -19 Ma r- 19 Tem -19 Eyl -19 Oca -20 M ar -20 Tem -20

Ma y- 20 Eyl -20 Kas -20 Ma y- 21

Oca -21 Ma r- 21

İşsizlik oranı

Atıl işgücü oranı

Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı

(17)

Kadın işsizlik oranı bir önceki aya kıyasla 0,5 puan arttı

Genç işsizlik oranı ise %0,1 azalarak %22,7 seviyesinde gerçekleşti

Slayt 17

Genç işsizlik ve kadın işsizlik oranı, mevsim etkisinden arındırılmış, milyon kişi, Ocak 2018 – Ağustos 2021

*15-24 yaş grubunu kapsamaktadır.

12 16 20 24 28

Tem -18

Oc a- 18 Eki -19

N is -18 Eki -18 Oc a- 19 N is -19 Tem -19 Oc a- 20 N is -20 Tem -20 Eki -20 N is -21

Oc a- 21 Tem -21

Genç işsizlik oranı*

Kadın işsizlik oranı

(18)

 Ekonomik Güven Endeksi

 İnşaat Sektörü Güven Endeksi

 Hizmet Sektörü Güven Endeksi

 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi

 Reel Kesim Güven Endeksi

 Tüketici Güven Endeksi

(19)

Slayt 19

Ekonomik Güven Endeksi, Ocak 2018 – Ekim 2021

50 60 70 80 90 100 110

Oc a- 18 Tem -18 Oc a- 21

Tem -20

Oc a- 19 Tem -19 Oc a- 20 Eyl -21

Ekonomik Güven Endeksi Ekim ayında geriledi

Tüketici Güven ve Reel Kesim Güven Endekslerindeki geçen aya kıyasla gözlenen gerileme genel endeksin düşüşünde etkili oldu

Eyl.21 Eki.21 Fark Yüzde

İnşaat Sektörü

Güven Endeksi

91,8 92,7 0,9 1,0

Hizmet Sektörü

Güven Endeksi

117,8 120,3 2,5 2,1

Perakende Ticaret Sektörü

Güven Endeksi

115,6 121,1 5,5 4,8

Reel Kesim

Güven Endeksi

113,3 111,3 -2,0 -1,8

Tüketici Güven

Endeksi

79,7 76,8 -2,9 -3,6

Ekonomik güven endeksi Ekonomik güven endeksi, sektörler

(20)

 Tüketici enflasyonu

 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve temel göstergeler

 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve alt kalemler

 Üretici enflasyonu

 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ve imalat

 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ve alt

kalemler

(21)

Tüketici fiyatları Eylül 2021’de artış eğilimini sürdürüyor

TÜFE ile ölçülen yıllık enflasyon oranı %19,58 ile son 29 ayın en yüksek değerine ulaşırken, seçili ürünlerin dışlandığı B ve C tanımlı enflasyon göstergeleri, sırasıyla, %18,63 ve %16,98 düzeyinde gerçekleşti

21 **TÜFE ve özel kapsamlı enflasyon göstergeleri*, yıllık % değişim, Ocak 2018 - Eylül 2021**

* Enflasyonun temel eğilimini göstermek amacıyla hesaplanan özel kapsamlı göstergelerden B - İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE; C - Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE’yi göstermektedir.

5 10 15 20 25 30

Oc a- 18 M ay -18 M ar -18 Tem -18 M ar -19 Oc a- 20

Kas -18 Eyl -18 Oc a- 19 M ay -19 Tem -19 M ay -21

Eyl -19 Kas -19 M ar -20 M ay -20 Tem -20 Eyl -20 Kas -20 Oc a- 21 M ar -21 Tem -21 Eyl -21

TÜFE B C

Slayt 21

(22)

TÜFE ve alt kalemler, % değişim, Eylül 2021

En yüksek yıllık artış gıda kaleminde gerçekleşti ve %30’a yaklaştı

Haberleşme, giyim ve ayakkabı ile alkollü içecekler ve tütün kalemlerindeki fiyat artışları ise %10’un altında

Yıllık değişim Aylık değişim

Genel 19,58 1,25

Gıda ve Alkolsüz İçecekler 28,79 0,50

Alkollü İçecekler ve Tütün 1,80 0,05

Giyim ve Ayakkabı 7,32 -0,16

Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar 20,97 2,34 Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri 23,27 3,33

Sağlık 17,47 0,52

Ulaştırma 20,21 0,54

Haberleşme 4,99 0,47

Eğlence ve Kültür 12,45 1,06

Eğitim 16,53 5,15

Lokanta ve Oteller 23,27 2,22

Çeşitli Mal ve Hizmetler 13,92 1,49

Kaynak: TÜİK, TEPAV görselleştirmesi ^Artış ^Azalış

(23)

Yİ-ÜFE ve imalat, yıllık % değişim, Ocak 2018 - Eylül 2021

0 10 20 30 40 50

Ha z- 18 Ağu -20

Oca -18 Eyl -19

Şu b- 18 Nis -18 Ma r- 18 Ma y- 18 Ha z- 20

Te m -18 Ağu -18 Oca -21

Eyl -18 Eki -18 Ağu -19

Ka s- 18 Ar a- 18 Eyl -21

Oca -19 Şu b- 19 Ma r- 21

M ar -19 Nis -19 Ma y- 20

Şu b- 20

Ha z- 19 Ma y- 19 Te m -19 Eki -19 Ka s- 19 Ar a- 19 Oca -20 M ar -20 Ka s- 20

Nis -20 Ar a- 20

Te m -20 Eyl -20 Eki -20 Şu b- 21 Ağu -21

Nis -21 Te m -21

Ma y- 21 Ha z- 21

Yİ-ÜFE İmalat

Slayt 23

Eylül ayında üretici fiyatları 15 ay sonra ilk kez düşüş kaydetti

Genel endekste yıllık enflasyon oranı %43,96, imalat alt endeksinde ise %43,68

düzeyinde gerçekleşti

(24)

Yİ-ÜFE ve alt kalemler, % değişim, Eylül 2021

Yıllık Değişim Aylık Değişim

Yİ-ÜFE 43,96 1,55

Madencilik 28,39 -0,36

İmalat 43,68 1,63

Elektrik, Gaz Üretimi ve Dağıtımı 50,10 1,34

Su Temini 30,15 3,18

Ana Sanayi Kollarına Göre Yİ-ÜFE

Ara Malı 51,62 1,56

Dayanıklı Tüketim Malları 29,25 2,73

Dayanıksız Tüketim Malları 30,48 0,97

Enerji 62,38 1,87

Sermaye Malı 26,33 1,98

Üretici fiyatlarındaki en yüksek yıllık artış %62,4 ile enerji kaleminde gerçekleşti

Yıllık enflasyon oranı ara mallarında da %50’yi aştı

(25)

Kredi ve Mevduat

 Kredi gelişmeleri

 Kredi büyüme hızları

 Tüketici kredi büyümesi

 Tahsili gecikmiş alacaklar ve karşılıksız senetler

 Takipteki kredi oranları

 Karşılıksız çek oranı

 Faiz oranları

 Ticari kredi ve mevduat faizi

 Tüketici kredi faizleri

 Mevduat gelişmeleri

 Toplam mevduat

 TL ve YP mevduat

(26)

Ağustos ayında yıllık kredi büyümesi %12’ye geriledi

Ekim 2020’den itibaren yıllık kredi kullanımlarındaki artışlar hız keserken, kredi kartı harcamaları yüksek seyrini korudu

Kredi büyümesi, yıllık % değişim, Ocak 2018 – Ağustos 2021

Kaynak: BDDK, TEPAV hesaplamaları

-40 -20 0 20 40 60 80

O ca -19

O ca -18 Ma r- 18 Ma r- 19 Kas -20 Eyl -20

M ay -18 Tem -18 Eyl -18 Ka s- 18 Kas -19

Ma y- 19 Tem -20

Tem -19 Eyl -19 O ca -20 O ca -21

Ma r- 20 Ma y- 20 Ma r- 21 Ma y- 21 Tem -21

Toplam krediler

İşletme kredileri

Tüketici kredileri

Kredi kartları

(27)

Tüketici kredilerindeki düşüş eğilimi Ağustos ayında da devam etti

Bireysel kredi kartı harcamalarının artış hızı ise %41,3 seviyesinde

Slayt 27

Tüketici kredi büyümesi, yıllık % değişim, Ocak 2018 – Ağustos 2021

-20 0 20 40 60 80 100 120

Ma y- 19 Ma r- 21

Oca -18 Eyl -18 Tem -18 Ma y- 18 Ma r- 18 Ka s- 18 Ma y- 21

Oca -19 Ma r- 19 Tem -19 Oca -20

Eyl -19 Oca -21

Kas -19 Ma r- 20 Ma y- 20 Te m -20 Eyl -20 Kas -20 Te m -21

Konut Taşıt İhtiyaç

Bireysel kredi kartı

Ticari

(28)

Takipteki kredilerin oranı Ağustos 2021’de %3,7 düzeyinde

Takipteki ticari kredilerin oranı 2020 yıl başında %9,3’e ulaştı, Ağustos 2021’de ise

%5,8 seviyesinde

**Takipteki kredi oranları*, % , Ocak 2018 – Ağustos 2021**

*Takipteki kredi oranı, takipteki alacakların toplam nakdi krediler içerisindeki payını göstermektedir.

**BDDK, salgınının ardından işletmelerin yaşayacakları nakit akışı sorununun finansal bir probleme dönüşmemesi için Mart ayında aldığı kararla, 31 Aralık’a kadar 2. grup krediye (yakın izlemedeki krediler-sorunlu krediler) geçiş süresini 30 günden 90 güne, 3. grup krediye (takipteki krediler) geçiş süresi de 90 günden 180 güne çıkarmıştı.

0 2 4 6 8 10

Tem -20

Kas -18

Oca -18 Ma r- 19

Tem -18

M ar -18 Ma y- 18 Eyl -18 Oca -19 Ma y- 19 Tem -19 Eyl -19 Kas -19 Oca -20 Ma r- 20 Ma y- 20 Eyl -20 Kas -20 Oca -21 M ar -21 Ma y- 21 Tem -21

Toplam kediler Tüketici kredileri Ticari krediler Sorunlu kredilerin takip süresini

uzatan düzenleme**

(29)

Eylül ayında karşılıksız çek oranlarında düşük düzeyler korundu

Karşılıksız çek dönüşüm oranları tutar ve adet olarak %1,2 ve %1,0 olarak gerçekleşti

Slayt 29

**Karşılıksız çek dönüşüm oranı*, % , Ocak 2018 – Eylül 2021**

Kaynak: TCMB, TEPAV hesaplamaları

*Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranıdır.

** Mayıs ayında karşılıksız çek işlemlerine ilişkin düzenleme nedeniyle veri açıklanmamıştır.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210430M1-1.htm

0 1 2 3 4 5 6

Eki-19Eyl-19

Şub-18 Mar-18 Kas-19 Şub-21

Haz-18May-18 Tem-20

Oca-18 Haz-20

Nis-20

Ağu-18

Nis-18 Şub-19

Tem-18 Ağu-19

Eyl-18 Eki-18 Kas-18 Mar-21

Ara-18 Oca-19 Eki-20

Mar-19 Nis-19 Mar-20

May-19 Haz-19 Tem-19 Ara-19 Oca-20 Eyl-21

Şub-20 May-20 Oca-21

Ağu-20 Eyl-20 Kas-20 May-21**

Ara-20 Nis-21 Haz-21 Tem-21 Ağu-21

Karşılıksız çek dönüşüm oranı (adet)

Karşılıksız çek dönüşüm oranı (tutar)

(30)

Ticari kredi faizi sınırlı oranda düşerken, mevduat faizi sabit seyrediyor

Eylül 2021’de ticari kredi faiz oranı %20,5, mevduat faiz oranı %18 seviyesinde

Ticari kredi ve mevduat faizi (TL üzerinden açılan, akım veri), %, Ocak 2018 – Eylül 2021

*Tüzel kişi Kredili Mevduat Hesabı ve kurumsal kredi kartları hariç

5 10 15 20 25 30 35 40

Oca -18 M ay -18 Ma r- 18 Tem -21

Ma r- 21

Oca -19 Kas -18

Tem -18 Eyl -18 Ma r- 19 Ma y- 19 Tem -19 Ma r- 20

Eyl -19 Kas -19 Oca -20 Ma y- 20 Tem -20 Eyl -20 Kas -20 Oca -21 Ma y- 21 Eyl -21

Ticari kredi faiz oranı*

Mevduat faiz oranı

(31)

Tüketici kredisi faiz oranları son dört aydır %22 seviyesinde

Eylül ayında taşıt kredilerinde faiz oranı 0,5 puan gerilerken, ihtiyaç kredilerinde 0,2 puan arttı

Slayt 31

Tüketici kredi faizleri, TL üzerinden açılan, akım veri, %, Ocak 2018 – Eylül 2021

Kaynak: TCMB, TEPAV görselleştirmeleri

0 10 20 30 40

Ka s- 19

Eyl -19

Oca -18 Tem -20

Eyl -18

Ma r- 18 May -18 Te m -19

Tem -18 Oca -19

Kas -18 Ma r- 19 May -19 Oca -20 Ma r- 20 May -20 Eyl -20 Kas -20 Oca -21 Ma r- 21 May -21 Te m -21 Eyl -21

Taşıt

Tüketici kredisi İhtiyaç

Konut

(32)

Eylül ayında toplam mevduatlar bir önceki aya göre %3,4 artarak 4 trilyon TL’ye ulaştı

Döviz mevduatlarının payı ise %54,6 düzeyinde; dolarizasyon yüksek seviyesini koruyor

Toplam mevduat tutarı (milyar TL) ve döviz mevduatlarının oranı (%), Ocak 2018 – Eylül 2021

40 44 48 52 56 60

1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000 4.500

Şu b- 18 Ma y- 20

M ar -18 Nis -18 Ma y- 18 Ha z- 18 Te m -18 Ağu -18 Eyl -18 Eyl -21

Eki -18 Ka s- 18 Oca -20

Ar a- 18 Eki -20

Oca -19 Şu b- 19 Ma r- 19 Nis -20

Te m -19

Nis -19 Ma y- 19 Ha z- 19 Ağu -19 Eyl -19 Eki -19 M ar -21

Ha z- 20

Ka s- 19 Ar a- 19 Şu b- 20 Ha z- 21

Ma r- 20 Te m -20

Oca -18 Eyl -20 Ka s- 20 Ar a- 20 Oca -21

Ağu -20 Nis -21 Ma y- 21 Te m -21 Ağu -21

Şu b- 21

Toplam Mevduat, Milyar TL

YP Mevduat Oranı, sağ

(33)

YP mevduatlar bir önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalarak 263 milyar dolar seviyesine geriledi

Ancak, Eylül ayında döviz kurundaki yükseliş nedeniyle YP mevduatların TL karşılığı

%3,1 artarak 2,2 trilyon TL’ye ulaştı

Slayt 33

TL ve YP mevduat, Ocak 2018 - Eylül 2021

180 190 200 210 220 230 240 250 260 270

400 800 1.200 1.600 2.000 2.400

Oca -18 Kas -18

Ma r- 18 Ma r- 21

Ma y- 18 Eyl -18

Tem -18 Oca -19 Ma r- 19 Ma y- 19 Tem -19 Eyl -19 Kas -19 Oca -21

Oca -20 Ma r- 20 Ma y- 20 Ma y- 21

Tem -20 Eyl -20 Kas -20 Tem -21 Eyl -21

TL Mevduat, Milyar TL YP Mevduat, Milyar TL

Bankalardaki YP Mevduat, Milyar ABD Doları (Sağ eksen)

(34)

 TÜFE beklentileri

 Cari yıl sonu yıllık TÜFE beklentisi

 12 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentisi

 24 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentisi

 ABD dolar kuru beklentileri

 Cari yıl sonu bankalar arası döviz piyasası ABD dolar kuru beklentisi

 GSYH büyüme beklentileri

 Cari yılın yıllık GSYH büyüme beklentisi

 Gelecek yılın yıllık GSYH büyüme beklentisi

Seçilmiş Göstergeler

(35)

Piyasanın enflasyon beklentileri yükseliyor

Ekim ayında yıl sonu TÜFE beklentisi %17,6, 12 ay sonrası için ise %13,9 düzeyinde gerçekleşti

Slayt 35

Enflasyon beklentisi, %, Ekim 2020 - Ekim 2021

Kaynak: TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi, TEPAV görselleştirmeleri

6 8 10 12 14 16 18

2021 -03

2020 -10 2021 -05

2021 -04

2020 -11 2020 -12 2021 -02

2021 -01 2021 -06 2021 -07 2021 -08 2021 -09 2021 -10

Cari Yıl Sonu Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) Cari Yıl Sonu Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

(36)

Döviz kuru beklentileri de artış yönlü

Ekim ayında dolar/TL kurunda piyasa beklentileri 2021 yıl sonu için 9,22 TL, 12 ay sonrası için ise 10 TL düzeyinde ancak, ayın tamamında gerçekleşen piyasa

gelişmelerini yansıtmıyor*

Döviz kuru beklentisi, %, Ekim 2020 - Ekim 2021

* TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi 15 Ekim 2021 tarihinde yayınlanmış olup önceki 4 gün içinde derlenen bilgileri esas almaktadır.

Dolayısıyla, söz konusu beklentiler Ekim ayı sonunda TL değerinde gerçekleşen dalgalanmaları içermemektedir.

7 8 9 10 11

2021 -01 2021 -04

2020 -10 2020 -12

2020 -11 2021 -02 2021 -03 2021 -05 2021 -06 2021 -07 2021 -08 2021 -09 2021 -10

12 Ay Sonrasının Bankalararası Döviz Piyasası ABD Dolar Kuru Beklentisi (TL)

Cari Yıl Sonu Bankalararası Döviz Piyasası ABD Dolar Kuru Beklentisi (TL)

(37)

2021 yılı büyüme beklentileri son iki ayda yaklaşık 3 puan yükseldi

Ekim ayında 2021 yılı büyüme beklentisi %8,9’a ulaşırken, gelecek yıl için beklenti

%4,1 düzeyinde

Slayt 37

Cari yılın ve gelecek yılın yıllık GSYH büyüme beklentisi, %, Ağustos 2020 - Ağustos 2021

2021 Yılı GSYH Büyüme Beklentileri

(%) 2022 Yılı GSYH Büyüme Beklentileri

(%)

0 1 2 3 4 5

2021 -01 2021 -02 2021 -07

2021 -05 2021 -08

2021 -04 2021 -03 2021 -06 2021 -09 2021 -10 2021 -11 2021 -12

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

2021 -04

2020 -11 2020 -10 2021 -05

2020 -12 2021 -03 2021 -02 2021 -01 2021 -06 2021 -07 2021 -08 2021 -09 2021 -10

(38)

Ek

 Kaynak önerileri

(39)

Kaynak önerileri

 Büyüme, üretim ve satışlar

TÜİK Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, II. Çeyrek: Nisan - Haziran, 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-I.-Ceyrek:- Nisan---Haziran,-2021-37182

TÜİK Sanayi Üretim Endeksi, Ağustos 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-Uretim-Endeksi-Agustos-2021-37303

TÜİK Perakende Satış Endeksleri, Ağustos 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ciro-Endeksleri-Agustos-2021-37327

TÜİK Ciro Endeksleri, Ağustos 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ciro-Endeksleri-Agustos-2021-37327

 Dış ticaret ve cari açık

TCMB Ödemeler Dengesi İstatistikleri, Ağustos 2021

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odeme

ler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatistikler/Odemeler+Dengesi+Istatistikleri/

(40)

 İstihdam ve işsizlik

TÜİK İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos-2021-37490

TEPAV İstihdam İzleme Bülteni, Temmuz 2021

https://www.tepav.org.tr/upload/mce/2021/bultenler/istihdam/tepav_istihdam_izleme_b ulteni_07_2021.pdf

 Sektörel güven endeksleri

TÜİK Sektörel Güven Endeksleri, Ekim 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sektorel-Guven-Endeksleri-Ekim-2021-37532

TÜİK Ekonomik Güven Endeksi, Ekim 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ekonomik-Guven-Endeksi-Ekim-2021-37517

TEPAV Perakende Güven Endeksi, Eylül 2021

https://www.tepav.org.tr/upload/mce/2021/bultenler/tepe/tepav_perakende_guven_end eksi_eylul_2021.pdf

Kaynak önerileri

(41)

 Enflasyon

TCMB Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/2cd369f9-a5bd-4746-b328-

be515202dbf4/afiyateyl%C3%BCl21.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-2cd369f9- a5bd-4746-b328-be515202dbf4-nNfg8dX

TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi, Eylül 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Eylul-2021-37387

TÜİK Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Eylül 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yurt-Ici-Uretici-Fiyat-Endeksi-Eylul-2021-37315

 Kredi gelişmeleri ve faiz oranları

TCMB Parasal Gelişmeler Raporu, Ağustos 2021

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fbd95ed0-30d3-4333-9b68-

27d069b83e21/Parasal+Geli%C5%9Fmeler_Raporu.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPAC E-fbd95ed0-30d3-4333-9b68-27d069b83e21-nMSt.fQ

 TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi: Seçilmiş göstergeler

TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi, Ekim 2021

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/085d78c0-9809-4b33-a6b6-

21e0a22a6405/PKA_Rapor.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-085d78c0-9809-4b33- a6b6-21e0a22a6405-nO2M2Br

Kaynak önerileri

(42)

 Dönemsel geniş içerikli raporlar

TCMB Enflasyon Raporu 2021 - IV (28 Ekim 2021)

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/Enflasyon+

Raporu/2021/Enflasyon+Raporu+2021+-+IV

TCMB Finansal İstikrar Raporu – Mayıs 2021

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/Finansal+Is tikrar+Raporu/2021/Sayi+32

Kaynak önerileri