KARAKTER VE

KARAKTER VE

DEĞERLER EĞİTİMİ

FİLOLOJİ GRUBU 12. HAFTA I. DERS KARAKTER KAVRAMI İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

GENEL TEKRAR 3

• KARAKTER

• Bir şeyi benzerlerinden ayıran temel özellik.

• Bir bireyin kendine özgü yapısı, onu başkalarından ayıran temel belirti ve bireyin davranış biçimlerini belirleyen, üstün ana özellik, öz yapı anlamındadır

• Bir kimsenin veya bir insan grubunun tutumu, duygulanma ve davranış biçimidir

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI İLE

İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• Karakter ,

• İnsanın kendisine, çevresindekilere, genel olarak topluma karşı tavırlarını belirleyen karakter, toplumsal bir kavramdır.

• İyiyi bilme, iyiyi sevme ve iyiye ulaşma olarak da tanımlanır.

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI İLE

İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• Karakter, kişinin diğer kişilerin iyiliği için en iyisini yapmaya çalışma isteğini ve ahlaki düşüncesini, dürüst ve sorumluluk sahibi olma gibi davranışlarını çeşitli koşullarda etkin

yaklaşımları sağlayan kişisel ve duygusal özellikleri ve toplumsal - sosyal bağlılığı kapsar.

• İyi karakter kişinin topluma olumlu değerler katabiliyor

olmasını ve adil, eşit ve diğer insanlara saygılı bir demokratik yaşam biçimi sürdürmesini sağlar (Battisitch, 2005).

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI İLE

İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• İyi karakter, hayat olayları karsısında hüküm verme,

dikkatli düşünme, uygulamak için doğru şeyleri seçme ve bunları harekete geçirme, ve yapma yeteneğidir.

• Sonuçta, karakter sahibi olmak mantıklı kararlar almak, onlara uymak ve sonucunda kendini iyi hissetmekle

alakalıdır (Ryan ve Bohlin, 2002).

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI İLE

İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• Karakter, genetik olmadığı için gelişimin başlangıç aşamalarında tam olarak ortaya çıkmamış olabilir.

• Farklı aşamalardan geçerek olgunlaşan Karakter son halini genellikle yetişkinlik döneminde alır.

• Bu sebeple üzerinde sosyal eğitim ile değişiklik yapmak mümkündür.

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI İLE

İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• Karakter; kişiye özgü davranışların bütünü olup, insanın bedensel, duygusal ve zihinsel etkinliğine, çevrenin verdiği değerdir.

• Bireyin karakteri, kişisel özellikler ile içinde yaşanılan çevrenin değer yargılarından oluşur.

• Karakter, aile, okul, çevre içinde, çocukluk çağından itibaren gelişmeye, biçimlenmeye başlar.

• Karakterin gelişmesi ve biçimlenmesine ilişkin değişik ruhbilim ve toplumbilim öğretileri bulunmasına karşın, bunların hepsi karakterin oluşmasıyla üstbenliğin ve vicdanın oluşması arasında sıkı bir bağlantı olduğunu vurgulamışlardır.

KARAKTER VE KARAKTER KAVRAMI

İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

• KARAKTER

• Karakter, bir kişinin belli bir durum karşısında değişmeyen (tutarlı) bir tavır ve davranışta bulunmasıdır.

• Kişilik ile karşılaştırıldığında şu söylenebilir: Kişilik (Şahsiyet), bu tutarlı tavır ve davranışın o kişiye özgü (nevi şahsına münhasır) olmasıdır.

• Bir kişinin belli bir durum karşısında gösterdiği tutarlı tavır ve davranış, toplum tarafından kabul edilen, onaylanan veya özendirilen türde olabileceği gibi (iyi karakter); toplum tarafından kabul edilmeyen, onaylanmayan, hatta olumsuz karşılanan türde de olabilir (kötü karakter).

• Dolayısıyla karakter temelde nötr bir kavramdır.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

KARAKTER VE AİLE

• Çocuğun her türlü gelişimde en temel faktör ailedir.

• Dolayısıyla çocuğun karakter oluşumunda da ilk ve en temel kurum olarak aile çok önemli bir etkiye sahiptir.

• Ailenin yanısıra çocuğun içinde yaşadığı toplumun da karakter oluşumunda etkisi büyüktür.

• Sağlam karakterli bir nesil istiyorsak sağlam temelleri olan toplumlar ve aileler olmak zorundayız.

KARAKTER OLUŞUMUNDA OKULUN ÖNEMI

• Okul aileden sonra en önemli eğitim yuvasıdır ve bir çocuk için sosyal çevreye açılan ilk kapıdır.

• Dolayısıyla da çocuğun kişiliğini biçimlendiren önemli bir sosyal kurumdur.

• Çocuk işbirliğini, kuralları ve kurallara uymayı, paylaşmayı, üretmeyi, hem bir birey olmayı, hem de bir birey olarak topluma ait olmayı öğrenerek, bütün bunları kişiliğinde harmanlama becerisi geliştirecek ve kendi olmaya çalışacaktır.

• Günümüzde eğitimin en önemli amacı, bireyi yetişkin rollerine hazırlamak ve kendisini yönetebilme becerilerini geliştirmesine yardımcı olmaktır.

• Bu da ancak çocuğa bağımsız düşünme becerisini kazandırmaktan geçer.

• HUY

• “Huy” sözcüğü, Farsça’dan dilimize girmiştir ve “yaratılıştan gelen özellik, tabiat, mizaç; sürekli yenilendiği için vazgeçilemez bir durum alan alışkanlık”anlamlarına gelmektedir.

• İslam literatüründe buna "Fıtrat" da denir.

• Yaratılıştan gelir ve neredeyse tamamen biyolojik kaynaklı durumları temsil eder.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

• Mizaç: Temel yapı

• Mizaç, kişiliğin genlerinizden gelen doğal bir parçasıdır. Ve bu nedenle, kişiliğin biyolojik ve içgüdüsel süreçlerle meydana gelmiş bir kısmını

oluşturur.

• Genetik ve kalıtsal özelliklerden kaynaklandığından, mizacın değiştirilmesi ya da manipülasyonu zordur.

• Diğer taraftan mizacın zamanla kısmi ölçülerde değişim göstereceğ̆ine de inanılmaktadır.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

• Mizaç: Temel yapı

• Mizaç özeliklerinin zaman içerisinde “kararlı” ve “sürekli”

hale gelerek belirginleşmesi ve şekillenmesiyle karakter meydana gelir.

• Mizaç temelinde gelişen kişiliğin, belirginlik, kararlılık ve süreklilik gösteren niteliklerini oluşturan

karakter, değişmez değildir, ancak değişime oldukça dirençlidir.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

• Kişilik

• Kişilik kavramı Latince “persona-maske” sözcüğünden türemiştir ve kişinin bireysel özelliklerinin toplamının oluşturduğu görüntü anlamına gelmektedir

• Kişilik, karakter (mizaç ve öğrenilen alışkanlıklar) ve davranışın toplamıdır. Yani, her iki kavramı da aynı anda içermektedir.

• Aralarındaki bu bağlantı, kişilik, mizaç ve karakter kavramları arasındaki farklılığı açıklamayı kolaylaştırır.

• Bu yüzden, kişiliğe sadece genetik mirasın bir ürünü olarak bakamayız.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

• Kişilik

• Kişilik, aynı zamanda bir kişinin etrafında dönen çevresel etkilerin de bir sonucudur.

• Kişilik, bireyleri birbirinden ayıran bir şeydir, yani her bireyin kendine has özelliğidir.

• Ve pek çok araştırmaya göre, zaman içinde ve farklı durumlarda pek fazla değişikliğe uğramaz.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ DİĞER KAVRAMLAR

• Kişilik, insanın bütün ilgilerinin, yeteneklerinin, konuşma biçiminin, tavırlarının, görünüşünün ve çevresine uyum biçiminin özelliklerini kapsar.

• Bu bakımdan bir insanı diğer insanlardan ayıran, onu farklı yapan, insanı kendisi kılan bütün özellikleri içerir.

• O halde kişilik (şahsiyet) bir insanın kendine özgü özelliklerinin ortaya koyduğu hâl, hareket, tavır olarak tanımlanabilir.

KARAKTER KAVRAMI VE İLİŞKİLİ DİĞER KAVRAMLAR

• Kişilik, kişinin mizaç yapısının, cinsiyet, genetik yapı, yaş, biyolojik özellikler gibi içsel etkenlerin yanı sıra; aile, kültür, eğitim, inanç gibi üzerinde kısmen etkide bulunabildiği dışsal etkenlerle etkileşimiyle oluşan, “hem kararlı bir süregenlik, hem de dinamik bir değişkenliğe sahip olan” içgüdüsel,

duygusal, düşünsel ve eylemsel işleyiş ve görünümün tamamıdır.

KARAKTER KAVRAMI İLE İLİŞKİLİ DİĞER KAVRAMLAR

• Karakter, Kişilik ve Mizaç

• Farklı duygu ve düşünce biçimleri hakkında konuşmak için

kullanılan ve bu sebeple birbiri ile çok karıştırılan, 3 farklı konsepttir.

• Aralarındaki benzerlik genellikle anlamları ile ilgili kafa karışıklığına sebep olur.

• Mizaç ve karakterin kişiliğin parçaları olduğu, hem mizaç hem karakterin aynı zamanda kişiliği oluşturan temel taşlar olduğu unutulmamalıdır.

• Karakter, Kişilik ve Mizaç

• Kişilik, hem doğal olarak gelen hem de öğrenerek edindiğiniz deneyimlerden meydana gelmektedir.

• Karakter, ise çevreden edinilen bir parçamızdır.

• Karakter, deneyimler ve hayat boyunca yaşanılan sosyal etkileşimlerin bir sonucu olarak oluşur.

• Bu da alışkanlıkların mizaçta, yani insanın biyolojik yatkınlılarında da değişikliğe yol açabileceğini gösterir.

• Alışkanlıklar, yatkın olunan şeylere uygun olmalı ve onları perçinleyerek kişiliğe şekil verebilir.

• Bu sebeple, karakterin kökleri yaşanılan kültürde saklıdır.

KARAKTER KAVRAMI İLE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

• Karakter ve Kişilik

• Kişilik büyük ölçüde genetik yapıya, doğuştan ve yaradılıştan gelen özelliklere ve çevresel faktörlere göre şekillenir, belirlenir.

• Bazı araştırmacılar, kişilik için “irsiyetten ziyade biyolojik faktörlerin rolünü” vurgulamaktadırlar.

• Karakter daha çok kişinin özgür iradesi ile yapılandırılmış ve seçilmiş bir durumdur.

• Ancak kişiliğin de karakter üzerine doğrudan veya dolaylı bir etkisinin olduğu söylenebilir

KARAKTER KAVRAMI İLE İLİŞKİLİ

DİĞER KAVRAMLAR

DOKUZ TİP MİZAÇ MODELİ

• Selçuk, Z. (2014) Eğitimde yeni bir çatı model doğuyor:

Dokuz Tip Mizaç Modeli.

• Kusursuzluk ve düzen arayan mizaç tipi

• Sevgi ve ilgi arayan mizaç tipi

• Başarı ve popüler bir imaj arayan mizaç tipi

• Bireysellik ve özgünlük arayan mizaç tipi

• Bilgi ve uzmanlaşma arayan mizaç tipi

• Güven ve emniyet arayan mizaç tipi

• Keyif ve haz arayan mizaç tipi

• Güç ve hakimiyet arayan mizaç tipi

• Huzur ve sükûnet arayan mizaç tipi

İkinci dersimizde görüşmek üzere