KARAKTER VE
DEĞERLER EĞİTİMİ
FİLOLOJİ GRUBU 11. HAFTA I. DERS KARAKTERLER VE DEĞERLER EĞİTİMİ
GENEL TEKRAR I
• Eğitim, bir toplumun veya bireyin sahip olduğu kültürü, bilgiyi, inancı, beceriyi, değerleri, sanatı ve benzerlikleri kendisinden sonra gelenlere aktarma sürecidir.
• Kısaca eğitim, kişinin davranış örüntülerini değiştirme sürecidir.
EĞİTİM NEDİR ?
• Sokrates eğitimin amacının topluma dogmatik ve ön yargılı olmayan, açık zihinli, erdemli ve evrensel değer ve doğruların olduğuna inanan bireyler yetiştirmek olduğunu ileri sürer.
• Platon'a göre; eğitimin amacı, iyi ve doğru vatandaş yetiştirmek suretiyle, adaletli bir topluma ve devlete ulaşmaktır.
• John Locke'a göre ise eğitimin amacı, toplumun mutluluğunu ve refahını ileri götürecek insanlar yetiştirmektir. İyi karakter,
erdemli eylem alışkanlıklarından ve iyi yetiştirmeden gelir (Çüçen,2001).
EĞİTİMİN AMACI NEDİR?
• Değer; bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet, yüksek ve yararlı niteliktir.
• Değerin bir tek tanımı yoktur. Onlarca tanımı vardır.
• Değer tanımlarından yola çıkarsak değer, insanı insan yapan özelliklere sahip olan ve insanı diğer canlılardan ayıran temel
özellikleri içinde barındıran ve insanların davranışlarına yön veren inançlar bütünü olarak tanımlayabiliriz.
DEĞER TANIMI ?
• Değer kavramının çok değişik disiplinlere girmiş olması bu kavramın tanımını oldukça güçleştirmektedir.
• Her bilim dalı bu kavramla ilgili kendisini ilgilendiren boyutunu seçmiş ve incelemiş, kendini ilgilendirmeyen kısmını da göz ardı etmiştir.
• Bu nedenlerden dolayı da genel kabul görebilecek bir
tanım üzerinde bir fikir birliği sağlamış değildir (Güngör, 1983)
DEĞER TANIMI ?
DEĞER NEDİR?
• Değerler, insan yaşamına yol gösteren, önem dereceleri farklı olan, soyut, nesnelliği olmayan,
duyguya dayalı öznel inançları temsil eden, istenilen, belirli bir duruma özgü olmayıp tüm durumlara yayılan hedefler olarak tanımlanan, bu çerçevede neyin
“doğru” neyin “yanlış” olduğuna ilişkin bireysel norm ve tavırların göstergesi olan ve insanların ulaşmak
istedikleri hedeflerdir.
DEĞER NEDİR?
• Toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve
devamını sağlamak ve sürdürmek için üyelerinin
çoğu tarafından doğru ve gerekli kabul edilen
ortak düşünce, amaç, temel ahlaki ilke ya
da inançlardır.
DEĞERLER NASIL OLUŞUR?
• İnsanın doğuştan getirdiği özellikler
• İçinde yaşadığı toplum
• Eğitim
DEĞERLER;
AMAÇ DEĞERLER: İnsan varlığının ulaşacağı son durum
ARAÇ DEĞERLER: İdeal davranış biçimleri
DEĞERLERİN ÖZELLİKLERİ
• Toplum fertlerinin ortak duygu ve düşüncelerini yansıtırlar.
• Toplumun birliğini güçlendirirler.
• Toplumsal kurallara temel oluştururlar.
• Zorlayıcıdırlar.
DEĞERLERİN ÖZELLİKLERİ
• Toplumda kuşaktan kuşağa aktarılırlar.
• Ahlaki, dini inanç ve ilkelere dayanırlar.
• Toplumdan topluma değişirler.
• Zamanla aynı toplumda değişebilirler.
DEĞERLERIN ÖZELLIKLERI
• Değerler bağlı oldukları kültürlere göre değişir.
• Hatta ait oldukları kültürlerin içinde dahi ayrılık gösterebilirler.
• Farklı iki toplum aynı değere sahip olabilir ama o değere verdikleri önem derecesi farklı olabilir.
• Değerler kalıtımsal değildir. Bir sonraki kuşağa sosyal rollerle geçerler.
DEĞERLERIN ÖZELLIKLERI
• Değerler kalıtımla geçmez; çevresel etkenlere göre biçimlenir.
• Değerler boşluk kabul etmez.
• Değerler yaşayarak, görerek ve hissederek öğrenilir.
• Değerler her zaman ve her yerde eğitimi gerektirir.
• Değerler zihin, kalp ve davranış üçgenine oturur.
• Değerler iç ve dış tutarlılık gerektirir.
DEĞERLERİN İŞLEVLERİ;
• Değerler, sosyal olaylar karşısında bir takım pozisyonlar almamızı sağlar.
• Belirgin bir politik ya da dinsel ideolojiyi diğerine yeğlememizi sağlar.
• Kendimizi başkalarına sergilememize rehberlik eder.
• Değerlendirme yapmamızı, yargıya varmamızı sağlar.
DEĞERLERİN İŞLEVLERİ;
• Değerler, karar verme ve çatışmaları çözmede işe yararlar.
• Toplumun veya grubun bütünleşmesini sağlarlar.
• Milli ve dini bayramlarımız bu özelliğe güzel bir örnektir
• Değerler sistemi, seçenekler, çözülmüş çatışmalar ve karar verme açısından seçim yapmaya yardımcı olan öğrenilmiş kurallar ve yasalar düzenidir.
DEĞERLERİN KAZANDIRILMASINDA;
AİLELER,
TOPLUM ve YEREL ÇEVRE, AKRANLAR,
OKUL, DEVLET, MEDYA, ve
DİĞER TOPLUMSAL ve SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ
ETKİLİDİR.
DEĞERLER VE AİLE
• Çocuğun dünyayı anlama çabası içerisinde çevresinden gördüğü etkiler önemlidir.
• Bu yüzden değerler eğitiminin temeli aileye dayanır.
• Değerlerin ilk oluştuğu ve şekillendiği yer ailedir.
• Paylaşım, sevgi, saygı, adalet, hoşgörü gibi birçok değer çocukken davranışlara yerleşmekte karakter
hâline gelmektedir.
DEĞERLER VE AİLE
• Ailede bu değerlerin kullanımı ve onlara atfedilen anlamları gören çocuk, bunları kendi hayatında da yerleştirmeye çalışmaktadır.
• Bu bakımdan değerlerin oluşumunda aile kurumunun yeri büyüktür.
DEĞERLER VE OKUL
• Okullar sadece akademik açıdan başarılı bireylerin yetiştirildiği kurumlar olarak düşünülemezler.
• Çağın getirdiği olumsuz durumlar karşısında, okullar öğrencilerine “iyi” tercihler yapabilmek için seçenekler gösterebilmeli ve aynı zamanda bu tercihleri yapabilme stratejilerini sunabilmelidirler
DEĞERLER VE OKUL
• Temel değerleri benimsemiş bireylerin
yetiştirilmesi okul sisteminin başlıca görevlerinden birisidir.
• Ailede kazanılan değerlerin sürekli hale gelmesinde önemli araçlardan biri de okuldur.
• Okul, çocukların edindikleri değerleri uygulamaya
dönüştürebileceği bir ortam sağlar.
DEĞERLER EĞİTİMİ NEDİR?
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından değerler eğitimi;
“Çocukların ve gençlerin pozitif değerleri keşfedip geliştirmeleri ve kendi potansiyellerine göre ilerlemeleri için yürütülen eğitimsel gayretler” olarak tanımlanmaktadır
DEĞERLER EĞİTİMİ NEDİR?
• Değer eğitiminde önemli unsurlardan birisi hedeflerdir.
• HEDEFLER toplumların önemli gördüğü ve ulaşmak istediği sonuçlardır.
• Bu nedenle, bir toplumun hedefi neyse değeri de o olur.
• Bir toplum hangi hedefe gitmek istiyorsa ona uygun bir değer sistemi geliştirmeye çalışacaktır.
• Eğer hedefiniz kalkınma ise buna uygun değerler geliştirilir.
• Çağdaş medeniyet seviyesine ulaşmak ise farklı değerlere sahip olmak gereklidir.
• Değer öğretimi ailede ve okulda olmak üzere genel olarak iki katagoriyle sınırlandırılır.
DEĞERLER EĞİTİMİ NEDİR?
Değerler, aklın ve kalbin birlikte uyum içinde olması şeklinde tanımlanabilir.
Değerler eğitimi ise Ahlaki, kültürel, ruhsal, toplumsal ve bireysel alana ilişkin uygun duyarlılık geliştirmeyi ve bunları içselleştirmeyi içerir.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Değerlerden bağımsız bir eğitim sistemi düşünmek mümkün değildir.
• Evrensel değerlere uygun yapılandırılmış değerler eğitim programlarının bireyin sosyal beceri, sosyal davranış, günlük hayatta ortaya çıkan toplumsal sorunların çözümü, özgüven ve benlik saygısını anlamlı düzeyde artırdığını ortaya
koymaktadır.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
Hızlı ve baş döndürücü şekilde değişim içinde olan değerler,
bunlarla baş etmek zorunda kalan ve değer karmaşası yaşayan çocuklar için değer aktarımı çok daha önemli bir hâle gelmiştir.
Ortak değerler oluşturamayan bir toplumun bütünleşme değil, tersine toplumsal çözülme yaşaması kaçınılmaz bir gerçektir.
Bu nedenler göz önüne alındığında değerler eğitimi bir zorunluluk olarak düşünülmelidir.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ
Gerek eğitim-öğretim programları, gerekse ders kitapları aracılığıyla değerlerin öğretilmesi konusu, eğitim biliminin üzerinde ısrarla
durulan konuları arasındadır.
Eğitimin hedeflerinden birisi değer yaratmak, bir diğeri de yaratılan ve herkes tarafından kabul edilen değerleri davranış haline getiren
bireyler yetiştirmektir.
Çocukların doğruları öğrenmesi ve hangi davranışların başka insanlar tarafından kabul edilebilir olduğunu öğrenmesi için yardıma
ihtiyaçları vardır.
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
• İnsan haklarına ve farklılıklara saygılı, doğayı ve çevreyi korumayı önemseyen, savaşa karşı barışı, kardeşliği ve dayanışmayı savunan bireylerin yetiştirilmesinde değerler eğitiminin önemi yadsınamaz
• Bu ve daha bir çok gerekçeler doğrultusunda okullarda değerler eğitimi verilmesi önemlidir.
OKULDA DEĞERLER EĞİTİMİ NEDEN GEREKLİDİR ?
• Birey açısından değerler eğitiminin gerekliliği eğitimde bireyin bir bütün olarak ele alınması ihtiyacının doğal sonucudur.
• Birey bir makine veya robot değildir.
• Onun zekâsı ve bedensel yetenekleri kadar, değer veren, nefret eden, kıskanan, tutku ile bağlanan vb. bir yönü daha vardır ki bireyin bu
yönünü de eğitmedikçe dengeli bir kişilikten söz etmek zordur.
• Bu nedenle okullarda değerler eğitimi verilmelidir
