Hemşirelik. Stoma Hemşireliği. Dersin Haftası: 9. Hafta Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi Mahruk RASHIDI E-Posta:

Hemşirelik

Stoma Hemşireliği

Dersin Haftası: 9 . Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi Mahruk RASHIDI E-Posta:mrashidi@gelişim.edu.tr

Bölüm Adı

DersinAdı

pazartesi 8:30-10:50 3 Kredi

14 Aralık pazartesi

https://gsf.gelisim.edu.tr/bolum/gastronomi-ve-mutfak-sanatlari-179/mufredat

B Blok Sağlık Bilimleri Yüksek Okulu Kat: Giriş 406 Numara 21.Oda

Ders Günü ve Saati

Görüşme Gün ve Saatleri

Dersin Öğretim Üyesinin Konumu Dersin Kredisi

GBS Linki

DERS BİLGİLERİ

• Üriner Sistem Stomaları ve Bakım

• Ürostomi Sonrası Ortaya Çıkan Komplikasyonlar

• Ürostomide Ameliyat Öncesi Bakım

• Ürostomide Ameliyat Öncesi Hasta Eğitim

• Ürostomide Ameliyat Sonrası Bakım

• Ürostomi Ameliyatı Sonrası Hasta Eğitimi

• Komplikasyonlar

• Ciltte irritasyon

• Retraksiyon

• Sızıntı

• Mukus üretimi

• İdrar pH’ındaki değişiklikler

• Granüloma

• Stomada kanama

• Cilt İrritasyonu

• Peristomal alanda gözle görülür bir cilt sorunu olmaması , peristomal cildin sağlıklı olduğunun göstergesidir.

• Peristomal alandaki cilt sorunlarının ana nedeni idrarın cilt için irritan olabilen enzimleri

içermesidir.

• Literatürde tüm ürolojik stomalarda ,

• Peristomal cilt sorunu %20 olarak belirtilmiştir

• Cilt sorunlarının 2/3 sinin , torbanın kötü takılması nedeniyle sızıntıdan kaynaklandığı rapor edilmiştir.

• Cilt bariyerinin açıklığı , stomadan daha geniş ve 2 mm ‘ den fazla olmamalı ve yapışkan tabaka iyi

yapışmalıdır.

• Aksi halde idrar ciltle temas ederek , peristomal cildi tahriş eder.

Peristomal cildi temizlemek , irritasyonu önler, ancak stomadan sızıntı varsa , temizleme yeterli olmaz.

• Retraksiyon

Ürostomi , cilt seviyesinde ya da altında olduğunda cilt seviyesinin üzerinde kabarıklık yapmaz.

Retraksiyon ,

Obezite, radyasyon tedavisi nedeniyle ürostomi oluşturmanın güç olduğu durumlarda ,

cerrahi sonrası ürostomi nekrozu olduğunda ,

mukokutanöz ayrışmalar sonrası oluşan skarlarda ,

• Bu durumda , sızıntıyı önlemek için iyi bir torba sistemi ve pasta kullanımı önerilir.

• Sızıntı

İdrarın yapışkan yüzeye teması sonucu oluşan sızıntıya bağlı olarak ürostominin , cilt katlarının, yumuşak abdomenin , skarların ve diğer düzensiz peristomal sınırların retraksiyonu gelişir.

Sızıntıyı önlemek ve torba uygulamasıyla cilt arasında güvenli sıklık oluşturmak için, cilt ve

torba arasına dolgu pasta, kemer uygulanmalıdır.

• Tüm hastalarda , torbanın taşmasını ve

sızdırmasını önlemek için gece drenaj torbası kullanılması önerilmektedir.

• İdrar torbası sabitlenerek , gece boyunca tüp drenajının ve idrar akışının düzenli olması

sağlanır.

• Gece drenaj torbaları daima ürostomi torbasının altına yerleştirilmelidir.

• Mukus Üretimi

• İdrar yolu olarak, bağırsak segmenti

kullanıldığında mukus üretmeye devam eder.

• Mukus düzenleyici medikal yöntemlerin

kullanılmasına karşın hastaların üçte ikisinde (%67) mukus üretiminin azalmadığı görülmüştür.

• İdrar pH’ındaki Değişiklikler

• İdrar pH’nın normal değerleri 4.6-8 arasındadır ve ortalama 6 asidiktir.

• Yemekler , ilaçlar , kötü hijyen , vejeteryen

beslenme şekli ve narenciyelerin fazla tüketimi alkali idrara yol açabilir .

• Alkali idrara bağlı olarak hastalarda , stomal kanama , şişlik , idrar yolu infeksiyonu (İYİ) üriner sistemde taş ve daralmalar görülebilir

• Hastalara C vitamini almaları önerilir.

• Granüloma

• Granüloma stomada ya da peristomal alanda küçük kırmızı ciltten kabarık nodüler bir

oluşumudur .

• Bu oluşum , irritasyona bağlı olarak

gelişebileceği gibi basınç ya da ciltteki sızıntı nedeniyle de olabilir

• Granüloma gelişen hastalarda , stoma

üzerindeki basıncın kaldırılması gümüş nitrat , steroid emdirilmiş bantların uygulanması

önerilir.

• Stomada Kanama ve Ülserasyon

• İdrarın alkali olması , oksalat kristallerinin oluşumuna bağlı olarak stomada kanama ve ülserasyon gelişimine neden olabilir.

• Askorbik asit ( c vitamini tabletleri) , asedik asit uygulaması ile kızılcık suyu ya da tabletlerinin alımı önerilir.

• Cinsel İşlev Bozukluğu

• Radikal pelvik cerrahi kadında ve erkekte cinsel fonksiyonda sorunlara yol açabilir

• Stoma oluşumuna bağlı gelişen fiziksel sorunlar bireyin piskolojisini kötü etkiler

• Cerrahi sırasında derin ve yüzeysel sinirler ile damarların kesilmesi ve doku sertleşmesinde bozulmalara neden olabilir.

Üriner Diversiyonlarda Hemşirelik Bakımı Ameliyat öncesi bakım;

• Hekim ve hemşirenin işbirliği önemlidir

• Hasta ve ailesine gereken psikolojik destek sağlanmalı.

• Ameliyat öncesi dönemde hastalık sürecine

bağlı idrar yolunun , idrar yapma şeklinin beden imajının değişmesi, bilinmezlik korkusu ,

ameliyat sonrası ağrı çekme , yaşam biçiminde değişim , hastada anksiyeteye neden olur.

• Hastanın anksiyetesini gidermek için anksiyete ile ilgili duygu ve düşüncelerini ifade etmeye imkan verilmelidir.

• Hasta tanısı ve stoma hakkında hissettiklerini söylemesi için cesaretlendirilmelidir

• Sakin ve güvenli bir iletişim ortamı sağlanmalı

• Yapılan işlemler açıklanmalı

• Hastanın soruları için zaman ayrılmalı ve

geçmişteki baş etme yöntemleri değerlendirilerek uygun yönetimin kullanılması sağlanmalıdır

• Ameliyat sonrası hasta öz- bakımın önemli bir bölümünü üstleneceği için , eğitimin gerekliliği daha da önem kazanmaktadır.

• Ameliyat öncesi dönemden başlayarak;

• Stomanın yeri,

• Stomanın bakımı ,

• İnfeksiyonun belirti ve bulguları

• Yara bakımı

• Derin solunum , öksürme ve ekstremite egzersizleri

• Erken ayağa kalkma

• Ameliyat sonrası gerekebilecek araç gereci kapsayan bir eğitim programı uygulanır

• Ameliyat Öncesi Hasta Eğitimi

• Cerrahi sonrası kaygı ve anksiyeteyi azaltmak

• Ağrı düzeyini azaltmak

• Kullanılan analjezik miktarını düzenlemek

• Normal aktivitelere dönüş süresini düzenlemek amaçlamaktadır.

• Ameliyat Öncesi Değerlendirme

• Değerlendirme kriterleri

1. Hastanın öyküsü ( geçirdiği ameliyatlar , hastalıklar)

• Tıbbi tanı ve uygulanacak cerrahi teknik ( verilecek eğitimin içeriğinde gereksiz bilgiler yerine hastanın tanısına ve uygulanacak cerrahi tekniğe özel

bilgilerin verilmesini sağlar)

2. Hastanın eğitim düzeyi( hastanın eğitimine

uygun, anlayabileceği düzeyde eğitimin planlanması için değerlendirilmesi gereken bir kriterdir).

3. İş / meslek / aktivite / hobiler ( özellikle stoma bölgesinin hastanın iş ve sosyal yaşamına engel olmasını önleyebilmek için değerlendirilmesi

gereken bir durumdur.

4. Kültürel ve manevi inançlar ( inançların

değerlendirilmesi ile ürostomi ameliyatı sonrası

ibadetler ile ilgili hastanın endişelerini sorgulanması ve hemşirenin de hastanın hassasiyetleri

konusunda bilgi sahibi olmasını sağlar).

5. Dil/ görme / duyma durumu ( hastanın sınırlılıkları ve özel durumlarına uygun eğitim planlanmasını

sağlar)

6. El ve motor becerileri ( hastanın stoma bakımı yaparken neleri yapabileceğine ve hangi ürünü kullanabileceğine karar verilmesine yardımcı olur.

7. Deri hassasiyeti / alerjileri ( hassas veya alerjik deri yapısı olan bireylere ameliyat öncesi basit bir duyarlılık testi yapılarak , hassasiyet veya alerjik reaksiyon oluşturmayan ürünün seçimini sağlar)

8. Diğer fiziksel sorunlar /engeller ( özellikle immobil veya tekerlekli sandalyede olan hastaların stoma

bölgelerinin belirlenmesi için önemli değerlendirme kriteridir)

9. Cinsellik ( hastanın mevcut cinsel yaşantısı

hakkında bilgi sahibi olunması , ameliyat sonrası ne gibi sorunlar yaşayacağı konusunda verilecek

eğitimin kapsamı açısından önemlidir.

• Ameliyat öncesi eğitim konuları ve eğitimin içeriği

• Eğitim konusu

1. Stoma ve yara bakım hemşiresinin

görevleri(stoma ve yara bakım hemşiresi öncelikle kendini tanıtıp , hastanede ve taburcu edildikten sonra hasta ile ne sıklıkta görüşeceğini hangi

durumlarda kendisi ile iletişime geçmesi gerektiğini ve bir sonraki görüşmelerinin ne zaman olacağını

2. Basit anatomi ve fizyolojisi( basit olarak üriner

sistemin anatomi ve fizyolojisinden bahsedilmelidir.

Eğitim süresince görsel materyal kullanılması hastanın daha rahat anlamasını sağlayacaktır.

3. Stomanın yeri ( ürostominin normal koşullarda vücudun hangi bölümünde açılacağı hastaya

gösterilmelidir)

4. Stomanın fonksiyonu ( ürostomi açılması ile

hastanın artık buradan ve kontinansının olmayacağı net olarak açıklanmalıdır).

5. Stomanın süresi ( hastanın hekimi ile de

görüşülerek ürostominin kalıcı mı geçici mı olacağı hastaya açıklanmalıdır).

6. Stoma malzemeleri ve temini ( ameliyat

sonrasında hastanın ürostomi malzemelerine nasıl ulaşacağı , sosyal güvence kapsamı konularında bilgi verilmelidir).

7. Günlük yaşam aktiviteleri ( özellikle yemek yeme giyinme ,banyo , seyahat , cinsellik ve sosyal yaşam gibi konularında bilgi verilmelidir . Mümkünse bu

konularla ilgili bir eğitim kitapçığı verilmesi yararlı olacaktır.

• Ürostomi Bölgesinin İşaretlenmesi

• Hastaya işlemin amacı ve yöntemi hakkında bilgi verilir , bölge

işaretlemenin hasta ve stoma

hemşiresinin ortak kararı olduğu

açıklanarak hastanın farkındalığı arttırılır.

• Planlanmış cerrahi girişim ve hastanın ek hastalıkları hakkında bilgi toplanır. Bölge

işaretlenmesinde farklı stomalar, farklı tercihlere neden olabilir

• Hastanın yaşam biçimi , beden imajı , cildi, ortopedik sorunları , hobileri ,dini ve yaptığı sporlara ilişkin bilgi toplanır .

• Tekerlekli sandalye kullanan ya da ortopedik

destekli olan hastalarda stoma bölge seçiminde bu özellikler dikkate alınır.

• Göbek , pelvis başı ve pubis kemiği arasında hayalı bir hat çizilir . Bir uzanım noktası işareti

konulur, böylece stomanın olası yeri ortaya çıkar . Bu üçgen içinde stoma tercihe göre yerleştirilir.

• Hastanın eğilmesine ve oturmasına izin verilir , kıvrım yerleri ve çukurlukları kaydedilir ki bu işlem sızıntının önlenmesine yardımcı olur

• Hastanın hayal kırıklığını , günlük yaşam aktivitelerinin kısıtlanmasını , günlük

alışkınlıklarını ve komplikasyonları önleyebilmek amacı ile bölgenin işaretlenmesinde hastanın

giyimi hakkında bilgi alınır.

• Hastanın stoma bakımını kolay yapabilmesi için bölgenin , farklı pozisyonlarda görülebilir ve

hasta için kolay ulaşılabilir olduğu kontrol edilir.

• Sonuç olarak , işaretlenmiş noktaya hasta ile birlikte torba yerleştirilir . Hastanın hareket

sırasında stoma araç gerecinin nasıl çalıştığını göre bilmesi için torbanın içini su ile doldurarak gözlem yapılmalı , ayrıca alerjik reaksiyonların gelişip gelişmediğine dikkat edilmeli.

• Tercih edilen stoma bölgesi ile ilgili hastanın aynı fikirde olup olmadığını bir kez daha

doğrulanır

• Bölge antiseptik ile silindikten sonra cerrahın görebileceği şekilde işaretlenir

• İşaretlemede , dövme mürekkebi kalıcı olacağı için kullanılmamalıdır

• Ameliyat Sonrası Hemşirelik Bakımı

• Bu dönemde mevcut hemşirelik bakımının yanı sıra ürostominin değerlendirilmesi , ürostomi

bakımı ve ameliyat sonrası hasta eğitimi yapılmalıdır.

• Ürostominin Değerlendirmesi

• Ürostominin tipi

• Üriner , ince bağırsak veya kolon stoması , hangisi olduğu hastaya açıklanmalıdır.

• Ürostominin Genel Görünümü

• Üreterden veya mesaneden oluşturulan ürostomilerin rengi pembe olabilir.

• Genellikle nemlidir

• Oval , yuvarlak veya düzensiz şekilli olabilir.

• Ürostminin Fonksiyonu

• Ürostomilerden idrar çıkışı , ameliyattan itibaren ilk 24-36 saat içerisinde olur

• İlk gelen idrarda kan ve mukus bulunabilir

• Değişebilmekle birlikte , günlük olarak hastaların 4-6 kez stoma torbalarını boşaltmaları

gerekmektedir.

• Bu nedenle hastalar gün içerisinde bacağa yerleştirilebilen ek torbalar kullanılabilir

• Peristomal Deri

• Ürostomi çevresi deride ( peristomal deri) , erozyon, laserasyon veya renk değişikliği olmamalıdır.

• Ameliyat sonrası erken dönemde stomanın deri ile birleştiği hatta herhangi bir ayrılma varsa bu durum mutlaka hekimine iletilmelidir.

• Torba – Adaptör Seçimi

• Ameliyat sonrası erken dönemde kullanılacak torbalar , hem ürostominin hemde idrarın

görülmesini sağlayacak şekilde şeffaf ve temiz olmalıdır

• Alttan boşaltılabilen ve idrar miktarının ölçme olanağı sağlayan ölçülü idrar torbaları tercih edilmelidir.

• Önceden kesilmiş olan adaptörlerin ameliyat sonrası erken dönemde kullanılması uygun değildir.Stoma küçüldükçe stoma çapı

değişecektir.

• Ameliyat sonrası erken dönemde peristomal deriyi basınca bağlı oluşabilecek deri

erozyonundan korumak ve stoma çevresi

dikişlere baskı oluşturmamak için konveks ve

Ameliyat Sonrası Bakım;

• Hasta ameliyat döneminden önce odası

hazırlanmalı ve yatağına alındıktan sonra rutin ameliyat sonrası izlemi yapılmalıdır

• Cilt bütünlüğünü sürdürme , ağrıyı iyileştirme , özsaygıyı artırma ve cinsellik ile ilgilenmesi ve kabullenmesi için uygun baş etme

mekanizmalarını geliştirme önemlidir.

• Üriner işlevlerin yönetimi ile ilgili bilgili olma

• üriner işlevlerin izlemi yapılmalıdır

• Ameliyat sonrası komplikasyonların önlenmesi ve hastanın rahatının sağlanması üzerine

odaklanılmalıdır.

• Ameliyat sonrası dönemde hemşirenin rolü

• komplikasyonları önlemek

• komplikasyonların belirti ve bulgular açısından hastayı dikkatli bir şekilde izlemelidir.

• Kateter ve drenaj araçları yakından izlenmelidir

• İdrar volümü , drenaj sisteminin işlevi ve drenajın rengi tanımlanmalıdır.

• Ameliyat sonrası ağrı kesiciler uygulanmalıdır

• Derin solunum ve öksürme egzersizleri yaptırılır

• Ameliyat sonrası dönemde hasta , en kısa sürede ayağa kaldırılır

• Yeterli hidrasyon sağlanır

• Cerrahiden sonra stoma , kolay ve düzenli görsel kontrolü sağlayabilecek , şeffaf bir torbayla acilen kapatılmalıdır

• Hızlı idrar üretimi sağlanmalıdır

• Ameliyat sonrası bakımın önemli bir parçası,

iskemi ve nekroz belirtilerinin dikkatli gözlenmesi olmalıdır

• Sağlıklı bir stoma yeterli kanlanma olduğunda oral mukoza renginde pembe veya kırmızı olur.

• Stoma başlangıçta ödemlidir ,idrarda ve stoma çevresinde mukus görülebilir

• Ameliyat sonrası 4-6 hafta arasında stomada ödem gittikçe azalacaktır

• Uygulama sırasında stomanın sıcaklığını kontrol etmek önemlidir. Karın bölgesi ile aynı sıcaklıkta olması beklenir.

• İlk 24 saat saatte bir, daha sonra 4 saatte bir idrar atımı değerlendirilerek hastanın aldığı ve çıkardığı dikkatlice izlenmelidir

• Saatlık idrar miktarı 30 ml den az olduğunda hekim bilgilendirilmelidir.

• İdrar atımının sürdürülmesi , hidronefroz ve olası böbrek hasarının önlenmesinde önemlidir

• Böbreğin etkin fonksiyonu için saatte en az 30 ml’ lik bir idrar atımı gereklidir

• İdrarın rengi ve yoğunluğu tanılanır. Pembe ya da açık kırmızıdan giderek açılan idrar rengi ,

ameliyat sonrası 3. gün normal rengine döner

• Bağırsak mukozasının mukus üretimine bağlı olarak idrar rengi açık olmayabilir

• Üriner diversiyondan gelen idrarda açık kırmızı kan ,cerrahi girişim gerektirecek kanamanın

göstergesi olabilir

• Aşırı bulanık ya da kötü kokulu idrar , infeksiyon bulgusu olabilir.

• Stoma ya da insizyonun görünümünde

değişiklik infeksiyon ya da iyileşmede bozulma gibi komplikasyonların belirtisidir.

• Bağırsak duvarının ürettiği mukus , yeni

oluşturulan mesanede ( rezervuarda) birikebilir ya da kateteri tıkayabilir

• Bu nedenle ileal diversiyon kateteri her 4 saatte bir ya da istemi yapıldığında serum fizyolojik ile yıkanır.

• Serum elektrolit değerleri , asit- baz dengesi ve BUN ya da serum kreatinini gibi böbrek

fonksiyon testleri izlenir.

• Bağırsak bölümlerinin oluşturduğu

rezervuarlardan elektrolitlerin geri emilimi , elektrolit dengesizliği ve metabolik asidozla sonuçlanabilir.

• Normal homeostazis durumunun sürdürülmesi

• Hasta ve ailesine , stoma ve üriner diversiyon

bakımı konusunda , koku yönetimi , cilt bakımı , sıvı alımında artış , torba uygulaması, sızıntıyı önleme ve diğer komplikasyonlar konusunda eğitim verilmelidir.

• Öz bakımı sağlama yeteneği ,değişen beden imajına uyumda önemli bir faktördür.

• Aile üyelerinin eğitimi , kabul ve uyumu kolaylaştırır

• Aile öz bakım kapasitesini bozan yetersizlik ya da hastalık durumunda bilgiye gereksinim

duyacağı için bilgilendirilmesi önemlidir.

• Bağırsakların dinlendirilmesi ve bağırsak

iyileştikten sonra oral beslenmeye geçilmesi hala güncelliğini koruyan ve sık uygulanan yöntemdir.

• Uzun süre yeterli beslenmeyen hastalarda

radikal sistektomi sonrası paralitik ileus en sık görülen minör komplikasyonlar arasında yer alır.

• Ameliyat sonrası bağırsak işlevlerinin gözlemi , amaca yönelik beslenme tedavisi için gereklidir

• Büyük abdominal girişimlerde ameliyat sonrası yara bakım yönetiminde genellikle standart

protokoller izlenmektedir.

• Ameliyat sonrası dönemde cerrahi alan

infeksiyonları en büyük sorun olması nedeniyle cerrahi girişimi takiben infeksiyon önlemleri

dikkatlice uygulanmalıdır.

• Ürostomi ameliyatı sonrası hasta eğitimi

• Malzeme tamini

• Stomanın değerlendirmesi

• Torbanın boşaltımı

• Komplikasyonların yönetimi

• İlaç kullanımı

• Acil durumlar

• Günlük yaşam aktivitelreri

Haftalık Öğrenim Kazanımları

• Ürostomide ortaya çıkan komplikasyonları öğrendik

• Ürostomi ameliyatı öncesi eğitim basamaklarını ve eğitimin değerlendirmesinin öğrendik

• Ameliyat sonrası bakımda hemşirenin rolünü öğrendik

• Ameliyat sonrası eğitimin maddelerini öğrendik

Haftanın özeti

• Stoma cildinde irritasyon ,

• Retraksiyon ,

• Sızıntı ,

• Mukus üretimi ,

• İdrar pH’ındaki değişiklikler ,

• Granüloma ,

• Stomada kanama ve ülsersyon

• Cinsel işlev bozukluğu ürostominin

Haftanın özeti

• Ameliyat öncesi dönemden başlayarak;

• Stomanın yeri,

• Stomanın bakımı ,

• İnfeksiyonun belirti ve bulguları

• Yara bakımı

• Derin solunum , öksürme ve ekstremite egzersizleri

• Erken ayağa kalkma

Haftanın özeti

• Ameliyat sonrası dönemde hemşirenin rolü

• komplikasyonları önlemek ve

komplikasyonların belirti ve bulgular açısından hastayı dikkatli bir şekilde tanılamaktır

• Kateter ve drenaj araçları yakından izlenmelidir

• İdrar volümü , drenaj sisteminin işlevi ve drenajın rengi tanımlanmalıdır

Haftanın özeti

• Ameliyat sonrası insizyon , ağrı , distansiyon , gelişebilmektedir . Ağrı kesiciler uygulandıktan sonra insizyon yeri desteklenmelidir

• Derin solunum ve öksürme egzersizleri yaptırılır

• Ameliyat sonrası dönemde hasta , en kısa sürede ayağa kaldırılır

Önerilen Haftalık Çalışmalar

• Her öğrencinin konu ile ilgili bir

araştırma çalışması ve literatür

taraması yapması gerekiyor.

Başvurulan Kaynaklar

1. Cerrahi hemşireliği I Prof.Dr.Nermin Akyolcu Prof.Dr.Güler Aksoy, Prof.Dr.

Nevin Kanan

2. Cerrahi hemşireliği II Prof.Dr.Nermin Akyolcu Prof.Dr.Güler Aksoy, Prof.Dr.

Nevin Kanan

3. Cerrahi hemşireliği uygulama rehberi Prof.Dr.Nermin Akyolcu Prof.Dr.Güler Aksoy, Prof.Dr. Nevin Kanan

4.Yara ve Stoma Bakımı Prof.Dr.Nermin Akyolcu Prof.Dr.Nermin Akyolcu, 5. karadağ, A.Ve ark .(2003). Kolostomi ve İleostomili Hastaların Bakımına Yönelik Rehber Kitap , Aytun Ofset, Ankara

5. Acıbedem Sağlık Grubu Stoma Bakım Talmatı

6. Çelik sş .Yaşlı Bireylerin Ürostomi Öncesi ve Sonrası Bakımı Haccettepe

Bir Sonraki Ders Hakkında

• Ürostomili Bireyde Taburculuk Eğitimi ve Evde Bakım ( beslenme , cilt bakımı, idrar yolu infeksiyonu , peristomal herni ,cinsel yaşam , seyahat )

• Ürostomili Hastada Hemşirelik Bakım Planı