K-İlaç Seçimi

(1)

Veteriner Hekimlikte

K-İlaç Seçimi

T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ

FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI

(2)

K-İlaç

• Bütün dünyada yasal ve ticari üretim izni

verilmiş 7200 spesiyalite

• Türkiye’de ruhsatlı ticari veteriner ilaç

sayısı 1829 (19.02.2018)

• 200 000 etkin ve yardımcı madde var.

• Her yıl yüzlerce ekleniyor

• Bu kadar fazla ilacın her özelliğine (hatta

temel özelliklerine) hakim olmamız

mümkün değil

(3)

K-İlaç

• K-İlaç: Kişisel ilaç

Reçeteye yazabilecek ve tüm

detaylarına hakim olduğumuz

ilaçlar

• Belirli endikasyonlarda ilk tercih

ettiğimiz ilaçlardır

• Birçok veteriner hekim sadece

sınırlı sayıda (50-60) ilaç kullanır

(4)

K-İlaç

• K-ilaç, benzer probleme sahip

ve ilaç tedavisi uygulanacak

olguların, yaklaşık % 60’ında

kullanılabilir bir ilaç olmalıdır

(5)

K-İlaç Seçimi

• Temel olarak çeşitli kriterler göz

önüne alınarak ilaç karşılaştırma

tabloları oluşturulması ve

karşılaştırılan ilaçlar arasından en

uygununun seçilmesi

(6)

K-İlaç Seçiminin Aşamaları

1. Hastalığın tanımlanması

2. Tedavi amaç/hedeflerinin belirlenmesi

3. Etkin madde gruplarının listelenmesi

4. K – ilaç etkin maddelerin seçilmesi

5. K – ilaçların seçilmesi

6. Reçeteleme ve tedavinin izlenmesi

(7)

1. Hastalığın tanımlanması

• Anamnez

• Klinik bulgular

• Etiyoloji

• Teşhis

(8)

2. Tedavi amaç/hedeflerinin belirlenmesi

• Tedavideki hedefimiz ne?

• Semptomatik/etiyolojik

• İlaçla tedavide hangi ilacı hangi

amaçla kullanacağız?

(9)

3. Etkin madde gruplarının listelenmesi

• Hangi tedavi hedefimiz için hangi etkin

maddeleri içeren ilaçları kullanacağız?

• Aynı hedef için birden fazla etkin

madde seçeneği var mı?

(10)

4. K – ilaç etkin maddelerin seçilmesi

ETKİN MADDE / İLAÇ SEÇİMİNDE 4 KRİTER

1. Etkinlik

2. Güvenlik

3. Uygunluk

4. Maliyet

(11)

Etkin madde/ilaç seçim kriterleri

• Etkin maddeler / ilaçlar bu kriterlere göre kıyaslanır ve en

uygun K ilaç seçimi yapılır

(12)

KRİTER ÖNEMİ, SEÇİMDEKİ AĞIRLIĞI

ETKİNLİK Farmakodinami

Tedavi hedefimizi ne kadar karşılıyor?

% 40

GÜVENLİK Sağaltım indeksi, yan etkileri % 30 UYGUNLUK Kontraendikasyonlar

Tür/ırk duyarlılığı; yavru, genç, yaşlı, gebeler gibi özel hasta grupları; gıdalara geçiş/i.k.a.s;

piyasada bulunma/ulaşılabilme; ilaç etkileşimleri

% 20

MALİYET Her zaman toplam maliyet % 10

TOPLAM % 100

(13)

K-ETKİN MADDE SEÇİM FORMU

Hastalık/Endikasyon:

Tedavideki hedef:

Etkin madde Etkinlik (% 40) Güvenlik (% 30) Uygunluk (% 20) Maliyet (% 10) Toplam puan

Doç.Dr. Oğuzhan YAVUZ, OMÜ VETERİNER FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ ve TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI, Mart 2018.

(14)

5. K – ilaçların seçilmesi

KRİTER ÖNEMİ, SEÇİMDEKİ

AĞIRLIĞI ETKİNLİK Farmakodinami

Tedavi hedefimizi ne kadar karşılıyor?

% 40

GÜVENLİK Sağaltım indeksi, yan etkileri % 30 UYGUNLUK Kontraendikasyonlar

Tür/ırk duyarlılığı; yavru, genç, yaşlı, gebeler gibi özel hasta grupları; gıdalara

geçiş/i.k.a.s; piyasada bulunma/ulaşılabilme; ilaç etkileşimleri, atılma

organlarının yetmezlikleri

% 20

MALİYET Her zaman toplam maliyet (Günlük doz x tedavi süresi x birim maliyet)

% 10

TOPLAM % 100

(15)

K-İLAÇ SEÇİM FORMU

Etkin madde:

Müstahzar adı Etkinlik (% 40) Güvenlik (% 30) Uygunluk (% 20) Maliyet (% 10)* Toplam puan

*MALİYET, GERÇEK MALİYET HESAPLAMA FORMU KULLANILARAK HESAPLANDIKTAN SONRA SKORLANMALIDIR.

(16)

K-İLAÇ GERÇEK MALİYET HESAPLAMA FORMU

Etkin madde:

Müstahzar adı Farmasötik form

Birim günlük doz

Tedavi süresi (gün)

Birim fiyat Gerçek maliyet*

*GERÇEK MALİYET= BİRİM GÜNLÜK DOZ X TEDAVİ SÜRESİ X BİRİM MALİYET

(17)

Tedavi hedefi Etkin madde K-ilaç Doz Uygulama

aralığı

Uygulama süresi

1. 1. 1.

2.

2. 1.

2. 2.

1. 1.

2.

2. 1.

3. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

4. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

(18)

Muayenehane-Poliklinik İsmi

Tarih

Hekimin adı soyadı:

Diploma no:

Sayı:

…….. için Rp.

I.

D:

S.

II.

D:

S.

III.

D:

S.

İMZA

Adres, Tel, Faks

(19)

K-ilaç seçiminde kullanılan kaynaklar

• Standart ulusal ve uluslararası tedavi protokolleri

• Klinisyen hocalar

• Farmakolog hocalar

• Klinik ve farmakoloji kitapları

• İlaç listeleri ve ilaç rehberleri

•

(http://www.gkgm.gov.tr/vtu/EMListe.aspx)

(20)

UNUTMAYALIM…

• En son çıkan ilaç en iyi ilaç değildir!

• En pahalı ilaç en iyi ilaç değildir!

• En iyi ilacı hekim K-ilaç seçimi

kriterlerini kullanarak kendi tecrübeleri

ile belirler!!

• K-ilaç listeleri, güncel bilimsel bilgi ve

saha tecrübelerine göre yenilenmelidir!

(21)

K-İLAÇ SEÇİMİ

1.Hastalığın tanımlanması (fizyopatoloji) 2.Tedavi amaç/hedeflerinin belirlenmesi 3.Etkin madde gruplarının listelenmesi

4.Kriterlere göre bir etkin madde grubunun seçilmesi

Etkinlik Güvenlik Uygunluk Maliyet

Etkin madde 1 Etkin madde 2 Etkin madde 3

5. Grup içinden bir K-ilaç seçilmesi

Etkinlik Güvenlik Uygunluk Maliyet İlaç 1

İlaç 2 İlaç 3 Sonuç:

Aktif madde, dozaj şekli : Doz/uygulama aralığı : Tedavi süresi :

(22)

HASTALIK/PATOLOJİ:

PARVO VİRAL ENTERİTİS

KÖPEK

Doç.Dr. Oğuzhan

YAVUZ

(23)

UYARI

• BU DOKÜMAN VETERİNER HEKİMLİKTE K-İLAÇ SEÇİMİ

ÇALIŞMASINDA ÖRNEK OLMASI AMACIYLA HAZIRLANMIŞ OLUP, REHBER SUNUMLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMELİDİR

• İLGİLİ BÖLÜMLERE KISA ÖRNEKLER VERİLMİŞ, AYNI ZAMANDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR BELİRTİLMİŞTİR

• BAZI ENDİKASYONLAR ve TİCARİ İSİMLER HAYALİ OLABİLİR

• GERÇEK K-İLAÇ LİSTESİ OLUŞTURULURKEN BU ÖRNEK

REHBERLİĞİNDE ÇOK DAHA AYRINTILI SUNUM VE ÇALIŞMA METNİ HAZIRLANMALIDIR…

MESLEK HAYATINIZDA ÇOK DAHA BİLİNÇLİ VE GÜVENLİ İLAÇ

KULLANIMI İÇİN YARARLI OLMASI DİLEĞİYLE…

(24)

K-İlaç Seçiminin Aşamaları

1. Hastalığın tanımlanması

2. Tedavi amaç/hedeflerinin belirlenmesi

3. Etkin madde gruplarının listelenmesi

4. K – ilaç etkin maddelerin seçilmesi

5. K – ilaçların seçilmesi

6. Reçeteleme ve tedavinin izlenmesi

(25)

1. Hastalığın tanımlanması

• Canine parvovirus genç köpekler arasında son derece bulaşıcı ve göreceli olarak yaygın bir enfeksiyöz gastrointestinal sistem hastalığıdır

• Etken zarfsız, tek iplikçi bir DNA virüstür

• Virüs birçok dezenfektan ve deterjana, ayrıca sıcaklık ve pH değişimlerine dayanıklıdır

• 6 haftalıktan 6 aylığa kadar genç, aşılanmamış veya aşıları tamamlanmamış köpekler daha duyarlıdır

• Rottweiler, Doberman Pincher, Amerikan Pit Bull Terrier, Alman çoban köpekleri gibi ırklarda hastalık riskinin daha fazla olduğu belirlenmiştir

• Stres, kalıcı barsak parazitleri, gastrointestinal kanaldaki patojen enfeksiyonlar (Clostridium spp, Campylobacter spp, Salmonella spp, Giardia spp, coronavirus) hastalık tablosunun daha da kötüye götürmektedir…

BU BÖLÜMÜN AMACI, HASTALIK TABLOSU HAKKINDA BİLGİLERİN TAZELENMESİ VE SONRAKİ

ADIMLAR İÇİN ALTYAPI OLUŞTURULMASIDIR

• Bu bölümde hastalık

hakkında genel ve ayrıntılı bilgiler verilmelidir

• Mutlaka etiyoloji,

patofizyoloji, klinik bulgular ve tanı ile ilgili bilgiler

eklenmelidir

• Sunumlar, fotoğraf ve

resimlerle güçlendirilmelidir

• Hazırlanacak metin, tablo ve grafiklerle

desteklenebilir

(26)

2. Tedavi amaç/hedeflerinin belirlenmesi

1. Kaybedilen sıvı-

elektrolit kaybının

yerine konması

2. Kanamanın

engellenmesi

3. Kusmanın kesilmesi

4. Sekonder

enfeksiyonların

engellenmesi

5. Barsak florasının

yeniden düzenlenmesi

BU BÖLÜMDE TEDAVİDE

KULLANILAN HER İLAÇ

GRUBUNUN NE İÇİN

KULLANILACAĞININ

BELİRLENMESİ

AMAÇLANMALIDIR

• İlaç kullanılacak her

semptom/durum için bir

başlık açılmalıdır

• Her başlık için birden fazla

etken madde olabilir

(27)

3/4. Etkin madde gruplarının listelenmesi

ve K- ilaç etkin maddelerinin seçilmesi

• Hangi tedavi hedefimiz için hangi etkin maddeleri içeren ilaçları kullanacağız?

• Aynı hedef için birden fazla etkin madde seçeneği var mı?

• Veya aynı hedef için birden fazla etken madde şart mı?

(28)

3/4. Etkin madde gruplarının listelenmesi

ve K- ilaç etkin maddelerinin seçilmesi

Tedavi amacı 1: Kaybedilen sıvı-

elektrolit kaybının yerine konması

• Kusma olmaması durumunda oral

elektrolitler düşünülebilir

• Ama klinik tabloda genelde

kusma görüldüğünden ve ishalle

birlikte dehidrasyon şiddeti göz

önüne alınarak IV dengeli

çözeltiler tercih etmeliyiz

• Hipokalemi ve hipoglisemi için

potasyum klorür ve % 5 dekstroz

da şart…

• Formu doldurmaya

geçmeden tedavi

hedefi ve ilaç etkin

maddelerinin

kullanılma mantığı

açıklanmalı

• Birden fazla etkin

madde gerekiyorsa

form için alt başlıklar

açılabilir: Hedef:

Kaybedilen sıvı-

elektrolit kaybının

yerine konması-

Dengeli solüsyonlar

(29)

3. Etkin madde gruplarının listelenmesi

• Tedavi amacı 1: Kaybedilen sıvı- elektrolit kaybının yerine konması- Dengeli solüsyonlar

1. Laktatlı Ringer: Şiddetli ishallerde metabolik asidoz geliştiğinden sıvı- elektrolit dengenin sağlanması için idealdir. Güvenlik problemi yoktur, yavru köpekler için uygundur

2. %0.9 NaCl: Sıvı-elektrolit

kayıplarında ilk akla gelen etkili ve güvenli solüsyondur. Ancak şiddetli ishalli hayvanlarda sıvı-elektrolit dengenin sağlanması için yetersiz kalabilir

3. Ringer: Dengeli ve güvenli solüsyondur, ancak metabolik

asidozdaki bikarbonat kaybını yerine koymak için Laktatlı Ringer tercih edilmelidir…

• Forma yazılacak her ilacın

K-ilaç seçme kriterlerine

göre ayrıntılı

değerlendirilmesi yapılmalı

ve verilen puanların

gerekçeleri belirtilmelidir

(30)

Etkin madde adı

Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan Laktatlı

Ringer

40 30 20 10 100

% 0.9 NaCl 30 30 20 10 90

Ringer 20 30 15 10 75

K- ETKİN MADDE SEÇİM FORMU

Hastalık/Endikasyon: PARVO VİRAL ENTERİTİS

Tedavideki hedef: Kaybedilen sıvı-elektrolit kaybının yerine konması-Dengeli solüsyonlar

Doç.Dr. Oğuzhan YAVUZ, OMÜ VETERİNER FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ ve TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI, Mart 2018.

Yapılan puanlamaya göre 1 asıl, 1 yedek K ilaç

seçilmelidir.

(31)

Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan Potasyum

klorür

40 30 20 10 100

Tedavideki hedef: Kaybedilen sıvı-elektrolit kaybının yerine konması- Hipokalemi

(32)

Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan

% 2.5 Dekstroz

35 30 20 10 95

% 5 Dekstroz 40 30 20 10 100

% 20 Dekstroz

20 20 10 10 60

Tedavideki hedef: Kaybedilen sıvı-elektrolit kaybının yerine konması- Hipoglisemi

(33)

Etkin madde adı Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan Oktokog alfa

(insan

koagulasyon faktorü VIII

30 20 10 5 65

Vitamin K 35 25 15 10 85

Hastalık/Endikasyon: PARVO VİRAL ENTERİTİS Tedavideki hedef: Kanamanın engellenmesi

(34)

Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan

Prokloperazin 40 20 10 3 73

Metoklopram id

35 25 15 10 85

Ondansetron 40 25 8 3 76

Trimetobenza mid

35 25 15 6 81

Ranitidin 35 25 15 8 83

Maropitant 35 25 10 8 78

Kloreton 25 20 10 5 60

Hastalık/Endikasyon: PARVO VİRAL ENTERİTİS Tedavideki hedef: Kusmanın kesilmesi

(35)

Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%

10)

Toplam puan Ampisilin +

sulbaktam

35 30 20 5 90

Amoksisilin + klavulanik asit

35 30 20 7 92

Sefazolin 40 30 15 5 90

Enrofloksasin 40 20 10 8 78

Sefoksitin 40 30 15 5 90

Seftazidim 40 30 15 3 88

Sefovesin 40 30 10 6 86

Sefaperazon 40 30 20 8 98

Tedavideki hedef: Sekonder enfeksiyonların engellenmesi

(36)

Etkin madde adı Etkinlik (% 40)

Güvenlik (% 30)

Uygunluk (% 20)

Maliyet (%10)

Toplam puan

Probiyotik (Lactobacillus spp.) 25 30 10 8 73

Probiyotik karışımı (Lactobacillus spp, Bifidobacterium spp., Streptococcus spp.

30 30 20 8 88

Probiyotik + prebiyotik + vitamin karışımı

40 30 20 5 95

Tedavideki hedef: Barsak florasının yeniden düzenlenmesi

(37)

5. K – ilaçların seçilmesi

• Bu bölümde belirlenen etkin

maddelerin piyasada bulunan ticari ürünleri sıralanıp, kriterlere göre değerlendirilmelidir

• Öncelikle veteriner hekimliği alanında ruhsatlı ilaçlar tercih edilmelidir

• Aynı etkin maddenin beşeri preparatlarına veteriner muadili varsa «uygunluk» kriterinde daha düşük puan verilmelidir

• Beşeri ilaçlar özellikle daha önce kullanılmadıysa «güvenlik»

açısından temkinli yaklaşılmalı ve puanlamada bu durum göz önünde bulundurulmalıdır

(38)

Müstahzar adı Farmasötik form

Birim günlük doz

Tedavi süresi

(gün)

Birim fiyat

(TL)

Gerçek maliyet*

Biofleks Laktatlı Ringer (500 mL setsiz)

Solüsyon 2000 mL (4 şişe)

7 5.56+set 4*7*5.56=155.6 8

(+set) Biofleks Laktatlı Ringer

(500 mL setli)

7 6.73 4*7*6.73=188.4 4

Baxter Laktatlı Ringer (1000 mL setsiz)

7 4.62 2*7*4.62=64.68 (+set)

İ.E. Laktatlı Ringer (1000 mL setli)

7 4.98+set 2*7*4.98=69.72

Polifleks Laktatlı Ringer (2000 mL setli)

7 8.96 1*7*8.96=62.72

K-İLAÇ GERÇEK MALİYET HESAPLAMA FORMU Hastalık/Endikasyon:

Etkin madde:

*GERÇEK MALİYET= BİRİM GÜNLÜK DOZ X TEDAVİ SÜRESİ X BİRİM MALİYET

(39)

Müstahzar adı Etkinlik (%

40)

Güvenlik (%

30)

Uygunluk (%

20)

Maliyet (% 10)* Toplam puan Biofleks Laktatlı Ringer

(500 mL setsiz)

40 30 15 3 88

Biofleks Laktatlı Ringer (500 mL setli)

40 30 20 1 91

Baxter Laktatlı Ringer (1000 mL setsiz)

40 30 15 9 94

İ.E. Laktatlı Ringer (1000 mL setli)

40 30 20 7 97

Polifleks Laktatlı Ringer (2000 mL setli)

40 20 15 10 85

K-İLAÇ SEÇİM FORMU Hastalık/Endikasyon: PARVO VİRAL ENTERİTİS

Etkin madde: LAKTATLI RİNGER SOLÜSYONU

*MALİYET, GERÇEK MALİYET HESAPLAMA FORMU KULLANILARAK HESAPLANDIKTAN SONRA SKORLANMALIDIR.

Doç.Dr. Oğuzhan YAVUZ, OMÜ VETERİNER FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ ve TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI, Mart 2018.

(40)

6. Reçeteleme ve tedavinin izlenmesi

•

Öncelikle K ilaç seçim

formu doldurularak nihai

liste belirlenir

•

Sonra uygun şekilde

reçete (e-reçete)

düzenlenerek tedavi

gerçekleştirilir

•

Reçete bölümünden

sonra tedavinin

izlenmesi, dikkat edilmesi

gereken hususlar ve

prognoz hakkında bilgi

verilmelidir (sunum ve

çalışma metnine bu

bilgiler eklenmelidir)

Tedavi hedefi Etkin madde K-ilaç Doz Uygulama

aralığı

Uygulama süresi

Uyarılar

1. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

2. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

3. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

4. 1. 1.

2.

2. 1.

2.

(41)

Tedavi hedefi Etkin madde K-ilaç Doz / Uygulama yolu

Uygulama aralığı

Uygulama süresi Uyarılar

1. Kaybedilen sıvı-elektrolit kaybının yerine konması- Dengeli solüsyonlar

1. Laktatlı Ringer

1. İ.E. Laktatlı Ringer (1000 mL setli)

2000 mL / IV Gün 7 gün Vücut ısısında,

yavaş, kalp ve solunum kontrol

edilerek

2. Baxter Laktatlı Ringer (1000 mL setsiz)

2000 mL / IV Gün 7 gün Aynı

2. % 0.9 NaCl

1. Baxter NaCl (1000 mL setsiz)

2000 mL / IV Gün 7 gün

2. Kansuk İzotonik (1000 mL setsiz)

2000 mL / IV Gün 7 gün

2. Kanamanın engellenmesi 1. Vitamin K

1. Libavit K ampül 5-10 mg/kg / IV Günde 2 kez 3 gün

2. Konakion ampül 5-10 mg/kg / IV Günde 2 kez 3 gün

2. Oktokog alfa

1. Oktokog ampül 3-5 mg/kg / IV Günde 2 kez 3 gün

2.

3. Sekonder enfeksiyonların engellenmesi

1. Sefaperazon 1. Sefaper BID 22 mg/kg / PO Günde 1 kez 10 gün

2. Seftazon 22 mg/kg / PO Günde 1 kez 10 gün

2. Amoksisilin + klavulanik asit

1. Amoksivet 10 mg/kg IM Günde 1 kez 10 gün

2. Vetakloviks 10 mg/kg IM Günde 1 kez 10 gün

K-İLAÇ SEÇİM FORMU Hastalık/Endikasyon: PARVO VİRAL ENTERİTİS

ÖRNEKTİR!! BAZI İLAÇ İSİMLERİ VE DOZLAR GERÇEK DEĞİLDİR

(42)

FAKÜLTE VETERİNER KLİNİĞİ

Tarih 20.03.2018

Hekimin adı soyadı: Dr. Oğuzhan YAVUZ Diploma no: 5856

Sayı: 2018/1125

Köpek için Rp.

I. Sefaper BID tablet

D: 1 kutu

S. Sabah akşam 1 tablet tok karnına

II. Libavit K ampul

D: 6

S. Sabah akşam 1 ampül IV, 3 gün süreyle

III. İ.E. Laktatlı Ringer solüsyonu 1000 mL setli

D: 14

S. Günde 2 şişe IV, 7 gün süreyle

IV. …

İMZA

Adres, Tel, Faks

(43)

Tedavinin izlenmesi, dikkat edilecek

noktalar, prognoz

•

Hayvanın fizyolojik

değerleri sürekli kontrol

altında tutulmalıdır

•

Böbrek ve karaciğer

fonksiyonları izlenmelidir

•

İyi bakım ve besleme

şarttır

•

Hayvan çok iyi izole

edilmelidir, tüm yüzeyler,

alet-ekipman dezenfekte

edilmelidir

•