Veteriner ilaçlarının satışı ve kontrolü
T.C.
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ
FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ ANABİLİM DALI
Yetki ve Mevzuat
• Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
• https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM
• 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (11/6/2010)
• 639 sayılı Tarım ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname (3/6/2011)
Yetki ve Mevzuat
• 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odaların Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun
• 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve
Uygulanmasına Dair Kanun
• Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyinin ilgili direktiflerine paralel
• Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yönetmelik
(24.12.2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete)
Veteriner İlaç Satışı
• Toptan Satış Yerleri
• Ruhsat sahipleri
• Veteriner ecza depoları (Tarım ve Orman Bakanlığınca ruhsatlı)
• Ecza depoları (Sağlık Bakanlığınca ruhsatlı)
Veteriner İlaç Satışı
• Perakende Satış Yerleri
• Eczaneler
• Veteriner Muayenehane ve Poliklinikleri ile Hayvan Hastaneleri (1995’den beri)
• Ev ve Süs Hayvanları Satış Yerleri (2013’den itibaren bu hayvanlarda kullanılan ilaçları
satabilirler)
Parekende satış yerlerinin kontrolü
• Yılda en az bir kez
• İlaçlarla ilgili kayıtlar (giriş-çıkış, stok kayıtları)
• Alış ve satış işlemleri
• Muhafaza ve ilaç düzeni
• Prospektüs ve etiket bilgilerinin uygunluğu
• Farmasotik kalitesi
• İlaç fiyatı (spot fiyatı da dahil)
• Satış şeklinin mesleki ahlak (etik) açısından değerlendirilmesi
Parekende satış yerlerinin kontrolü
• Yılda en az bir kez
• Bulundurulması zorunlu ilaçlar
• Bulundurulması yasak ilaçlar (6197 sayılı Kanun)
• Ruhsatsız, kaçak ve son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar
• Tutulması zorunlu defterler
Veteriner İlaç Satışı
• Veteriner hekimler ruhsatsız müstahzarları bulunduramaz ve satamazlar.
• Raf ömrü dolmuş ilaçları ve hatalı müstahzarları (ya da belli serilerini) satamazlar
• Ürün güvenilirliğine ilişkin risk oluşturan hususların tespiti halinde,
• İlk defa yapılacak tespitlerde bir ay,
• İkinci tespitte altı ay,
• Üçüncü ve daha sonraki tespitlerde ise birer yıl süreyle ruhsat/izin askıya alınır.
Veteriner İlaç Satışı
• Bu sürelerin sonunda, gerekli incelemeler yapılır ve aykırılıkların giderildiğinin tespiti halinde satış yerlerinin faaliyetlerine izin verilir.
• Aksi halde satış ruhsat/izin iptal edilir.
Tanıtım ve Promosyon
• Yönetmelikte belirtilen şartlarda veteriner
ilaçların tanıtımı amacıyla veteriner hekim veya eczacılara mesleki tanıtım malzemeleri ve
numunelik ürün verilebilir.
Tanıtım ve Promosyon
• Veteriner tıbbi ürün kullanımını teşvik etmek ve satışını arttırmak yönünde hediye verilemez
• Promosyon dağıtılamaz
• Şans oyunları düzenlenemez
• Direkt veya dolaylı fiyat indirimi uygulamaları dışında kampanya yapılamaz
• Veteriner tıbbi ürünleri kullanacak veya reçeteyi yazacak olanlara doğrudan veya dolaylı olarak maddi avantajlar sağlanamaz
İlaç Fiyatlarının Tespiti
• Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Tebliğine (1985) göre yapılır.
• İlacın beyan edilen maliyeti üzerinden;
• % 14 yerli imalatçı veya % 15 ithalatçı kârı
• % 7 depocu kârı
• % 20 perakendeci kârı
• % 18 KDV
Spot piyasa
• Belirlenen fiyatlara firmalar
• Bir çok iskonto (%3-5 ciro, %10-30 mal fazlası
• %15-20 erken ödeme
• %7 faturalı ödeme iskontoları) uygulayarak
spot (peşin) piyasanın oluşmasına yol açarlar.
• Bu piyasada ilaçlar etiket fiyatından %50-70 daha ucuza satılabilmektedir.
Güncel sorunlar
• İlaç firmalarının faturasız mal çıkışı yaparak
piyasada depolar vasıtasıyla faturasız ilaç satışı sağladıkları gözlenmektedir.
• İlaç firmaları, mümessiller yoluyla yetiştiricilere ilaç tanıtımı ve pazarlaması yaptıkları
gözlenmektedir.
Güncel sorunlar
• Çeşitli üretici kooperatifleri
• Yetiştirici birlikleri
• Ziraat Odaları
• Bir çoğunun başkanlığını kamu görevlilerinin yaptığı süt birlikleri
• Köye hizmet götürme birlikleri v.b örgütler kanunlara aykırı şekilde ve veteriner hekim kontrolü dışında ilaç satmakta ve daha ileri giderek pazarlamaktadırlar.
Güncel sorunlar
• İlaç firmalarının bayilik adı altında ruhsatsız iş yerleri yoluyla piyasaya ilaç satışı sağladıkları gözlenmektedir.
• Ecza depolarının perakende olarak yetiştiriciye ve halka ilaç sattıkları, satmaya yetkisi olmadığı kişi ve kuruluşlara ilaç sattıkları, faturasız ilaç sattıkları gözlenmektedir.
• Eczanelerin reçetesiz ilaç sattığı gözlenmektedir.
• Bakanlıkça ruhsat verilmemiş kaçak ürünler ve sınırlardan kaçak olarak sokulan ilaçlar, yaygın olarak satılmakta ve kullanılmaktadır
Güncel sorunlar
• Tarım ve Orman Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdareler
• Adalet Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yasal sorumludur.
Veteriner hekimlere düşen görevler
• Veteriner ilacının ruhsat dokümanlarında kayıtlı farmasötik kalitede ve etkinlikte olması da tek başına yeterli değildir.
• Bilinçli ve güvenli kullanımın da garanti edilmesi gerekir ki, bu da ancak hekimliğin ve ilacın
saygınlığının korunması ile sağlanabilir .
• Eczane ve ilaç bulundurma ve satma hakkına sahip olan veteriner hekimlere bu konuda büyük görev ve sorumluluklar düşmektedir.
• Bu kesim, herkesten daha fazla duyarlı olmak zorundadır.
