Siyaset Bilimi
9. HAFTA: MILLIYETÇILIK
Millet kavramına yaklaşımlar
◦ İlkçi/kökenci (primordialist) yaklaşım: Millet tarih öncesi kökenlere sahip bir gerçekliktir – ortak bir geçmiş, tarih, din, dil, kültür birliği ve gelecek isteğine sahiptir
◦ Tarihselci yaklaşım – Millet birkaç yüzyıllık bir tarihi olan toplumsal bir
kurgudur – modern dönemin ürünüdür
Milliyetçiliğe iki temel yaklaşım
Ana varsayım Siyasi tez Temel dayanak Etki alanı Kökenci yaklaşım Millet tarih
öncesine dayanan doğal bir gerçektir
En önce millet vardır – devlet ve aydınları önceler
Millet olgusunun bireyler üstünde düşünceyle
anlaşılamayacak bir etkisi vardır
Günlük siyasi tartışmalarda, egemen medya dilinde ve eğitim kurumlarında yaygındır
Tarihselci yaklaşım Millet birkaç
yüzyıllık tarihi olan toplumsal ve
siyasal bir kurgudur
Milliyetçi aydınlar olmadan millet yoktur – devlet milleti önceler
Toplumların sosyolojik ve tarihsel
araştırılması millet kavramının
yeniliğini ve
milliyetçiliğin kendi mantığını gösterir
Milliyetçilik üzerine yapılan bilimsel araştırma ve kuramlarda yaygındır
Milliyetçilik bir ideoloji mi?
◦ Milliyetçilik liberalizm, sosyalizm, faşizm gibi ideolojilerden farklıdır –
düşünsel bütünlüğü ve temeli zayıftır ancak bu ideolojilerden daha etkili olabilmiştir
◦ Benedict Anderson – hayal edilmiş bir siyasal topluluk olarak millet
◦ Egemenlik ve sınırlılık – Belli bir toprak üzerinde egemen ve diğer uluslardan ayrı
◦ Modernite öncesi akrabalık bağına dayalı cemaatlerdeki dayanışma duygusuna benzer bağlılık ve aidiyet
◦ Hayali bir tanışıklık – nasıl ve neden kuruldu?
Modernite ve kapitalizm
◦
Feodalizmden kapitalizme geçiş sürecinde köylülerin topraktan kopması ve işçileşmesi
◦
Emeğini satacak olan işçilerin serbest dolaşımının koşullarının oluşması
◦
Piyasaların belirli yönetsel sınırlar içinde işlemesi
◦
Büyük bir pazarın denetiminin sağlanması ve emek gücünün artması için ulus
biçiminde örgütlenme
Ortak dil, eğitim ve medya
◦
«Doğru dil» – herkesin medya ve eğitim kurumları aracılığıyla öğrenmesi gereken ortak bir dil ve lehçe
◦
Yazılı basının ortaya çıkışı ve rolü
◦
Ortak olguları ulus sınırları içinde yaşayan herkesin aynı anda öğrenmesini ve aynı duyarlılıkları geliştirmesini sağlayacak bir ideolojik araç
◦
Ortak zaman deneyimi yaratma
Toplumsal bellek ve milli tarih
◦
Milliyetçiliğin duygusal ve irrasyonel karakteri
◦
Geleneğin icadı – yeni simge ve ürünlerin ulusun ezeli özellikleriymiş gibi sunulması
◦
Toplumsal bellek – belirli olay ve tahayyüllerin seçilip belli bir anlatım sırası içinde sunulması
◦
Ritüeller - milli bayramlar, törenler, müzeler, bayraklar, haritalar
Efsane ve kökenler
◦ Köken mitleri ve anlatıları
◦ Felaket ve bunalım anlarında bir rahatlama aracı – belirsizliğe karşı bir çözüm
◦ Milletin kökenine dair kurguların inşası
◦ Belirli toplumsal ilişkilerin meşrulaştırılması
Siyasi ideolojiler
◦ Liberalizm – bireycilik ve milletin kolektif yapısı arasında gerilim / ulusun üyeleri arasındaki eşitsizliklerin örtülmesinin aracı olarak milliyetçilik
◦ Muhafazakârlık – burjuvazinin egemenliğindeki toplum düzeninin muhafazası için kullanılan bir araç olarak milliyetçilik
◦ Marksizm – sınıf savaşını yok sayan ve işçi sınıfını bölen bir ideoloji / emperyalizme karşı bağımsızlık mücadelesini destekleyen bir araç
◦ Faşizm – emperyalist bir milliyetçilik anlayışına dayanan saldırgan bir ideoloji
Günümüzde milliyetçilik
◦ Küreselleşme sürecinde milliyetçilik
◦ Avrupa’da milliyetçiliğin yükselişi
Siyaset Bilimi
10. HAFTA: FAŞIZM & YENİ SAĞ
Tarihsel-toplumsal koşullar
◦ Birinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da faşist hareketlerin yükselişi
◦ Sosyoekonomik krizler
◦ Egemen sınıfların politikaları
◦ Solun politik tutumu
Sınıfsal ilişkiler
◦ Almanya ve İtalya’da sosyalist denemeler ve hareketler
◦ Ilımlı sağ ideolojilerin güçsüzleşmesi
◦ Küçük burjuvaziyi örgütlemek için geleneksel sağın irrasyonel-mistik söylemlerini kullanan faşist hareketler
◦ İşçi sınıfına karşı faşistlerin örgütsel gücünün kullanılması
◦ Faşist hareketlerle kurumlar arasında işbirlikleri
Sosyoekonomik krizler ve faşizmin kitle temeli
◦ Faşist hareketler kendini tehdit altında hisseden küçük burjuvaziyi örgütleyerek iktidara gelmişlerdir
◦ Proletaryanın örgütlülüğü karşısında karşı devrimci bir müdahale
◦ Kesintisiz ve bütünlüklü şiddet
◦ Geniş kesimlerde güvencesizlik hissi yaratan ve demokrasiye güvenlerini sarsan kriz belirtileri
◦ Faşist yönetimlerin sermayeyle ilişkisi
Faşizme soldan bakmak
◦ Faşizm burjuva bir hükümet biçimi midir yoksa burjuva-parlamenter sistemden ayrı bir nitelik mi taşır?
◦ Dimitrov: faşizm finans kapitalin en gerici, en şovenist emperyalist öğelerinin açık, terörist diktatörlüğüdür
◦ Totalitarizm: komünizm ve faşizm aynı kefeye konulabilir mi?
Söylemler ve iktidar yapısı
◦Tarihsel koşulların doğallaştırılması ve ebedileştirilmesi
◦Organik toplumu yabancı unsurların tehdidi altında görmesi
◦Otoriter tek adam ideolojisi
◦Militarist bir müdahale
◦Anti-komünizm
◦Anti-kapitalist söylem
Yeni Sağ
◦ Neoliberal birikim stratejisinin hegemonya projesi
◦ Liberalizm ve muhafazakârlığın bir birlikteliği
◦ Piyasa süreçlerini ve bireysel girişimi toplum düzeninde yeniden hakim kılma çabası
◦ 80 sonrası etkili olmuş bir siyaset ve ideoloji
Yöntemsel bireycilik ve öznellik
◦ Liberalizm ve muhafazakârlığı bir araya getiren yöntemsel bireycilik
◦ Toplumsal olgular bireyin davranışlarına indirgenerek açıklanabilir
◦ Hayek: kurumlar bireylerin karar ve tercihlerinin öngörülemeyen sonuçlarıdır – müdahaleyle düzenlenmemeleri gerekir
◦ Oakeshott: Toplumsal yaşam siyasi ahlak ve geleneğe göre şekillenir
◦ Siyasi düzen ortak iyiye ulaşma amacı gütmez – ortak çıkar piyasanın işleyişiyle şekillenir
Devlet-toplum ilişkisi
◦ Toplumsal düzenin devamını sağlamak için devlet güçlü olmalıdır
◦ Güven, itaat ve güçlü lider
◦ Bireylerin devlet otoritesine itaatinin sağlanması
◦ Toplumsal dayanışmaya engel olan sınıfsal faaliyetlerin engellenmesi
◦ Devlet harcamalarının refahtan güvenliğe kaydırılması
Devlet-piyasa ilişkisi
◦ Devlet ve piyasa dışsal bir ilişki içindedir
◦ Piyasanın akışını kolaylaştıracak devlet müdahaleleri gereklidir
◦ Devletin işlevi istikrarı sağlamak ve rekabeti güçlendirmektir
◦ Bretton-Woods sisteminin bitişi
Yeni Sağ tarihin sonu mu?
◦
Neoliberal politikalar keskin hatlarla tanımlanmadığından siyasi iktidarlar farklı politikalar izleyebildi
◦
Hakim sınıfların çıkarına olacak politikalara ideolojik zemin sağlayacak unsurlar bir araya getirildi
◦
TINA – başka alternatif yok
◦
