Siyaset Bilimi
5. HAFTA: EGEMENLIK
Köken ve tanımlar
Latince supranus (üstün güç)
Egemenliğin feodalizmden kapitalizme geçiş sürecinde tanımlanması: egemen ulus devlet
Ülkesel (territorial) sınırları belli bir insan topluluğu üzerinde yasa koyma ve zor kullanma tekeli (iç egemenlik)
Bu insan topluluğunu diğerleri karşısında temsil etme hakkı (dış egemenlik)
Klasik egemenlik kuramı
◦ Üstün iktidar (Jean Bodin, 1530-1596): devletin niteliği olan mutlak, sürekli, sınırlanamaz güç; bölünemez ve devredilemez.
◦ Leviathan (Thomas Hobbes, 1588-1679): doğal durumdaki savaş halini engelleyecek ve güvenliği sağlayacak bir siyasi bütün
◦ Devletin sivil mülkiyeti (Hugo Grotius, 1583-1645): mülkiyet üzerindeki
egemenlik; egemenliğin genel taşıyıcısı sözleşmeyle kurulan devletin tüzel kişiliği
Klasik egemenlik kuramı
◦ Doğal hak (Baruch Spinoza, 1632-1677): insan, doğa yasalarının ona kazandırdığı güç ölçüsünde hakka sahiptir. Kamu iktidarının gücü, aynı düşünceyi izleyen kalabalığın gücüyle tanımlanmış doğal haktır.
◦ Genel irade (Jean Jacques Rousseau, 1712-1778): egemenliğin kaynağı halkın ortak yarara odaklı iradesi.
◦ Ulusal egemenlik: halkın emredici vekaletle temsili: devlet bireyi özgür bir yurttaş olmaya zorlayabilir.
Klasik egemenlik kuramı
◦ Ulusal egemenlik (Emmanuel Sieyés, 1748-1836): bireylerin iradelerini
birleştirerek devleti kurdukları birinci evre; bu ortak iradenin ulus iradesine
dönüştüğü ikinci evre; bu ulus iradesini temsil eden temsilî genel iradenin ortaya çıktığı üçüncü evre.
◦ Dış egemenlik: Westphalia Barışı (1648) ile ulus devletler toprakları üzerindeki egemenlikleri karşılıklı olarak tanınan uluslararası özne işlevi ve yetkisi kazandılar.
◦ Kararcı (desizyonist) egemenlik: üstün gücün kullanılacağı ana karar verici egemenlik
Egemen devletin sınırları
Devlet gücünün meşruiyetinin koşulları
◦ Din dışı güç ideolojisi
◦ Yurttaşlık
Egemen devlet gücü doğal hukukla ve sözleşmeyle sınırlıdır
Liberal eleştiriler
◦ Mutlak ve devredilmez üstün güç yerine devlet egemenliğinin sınırlandırılması
◦ Sözleşmeyi temel alan çoğulcu egemenlik kuramları
◦ Ulus devlet egemenliğinin sorgulanması
◦ Uluslararası kurumlara egemenlik devri
Sosyalist eleştiriler
◦ Realist hukuk görüşü
◦ Eşit olmayan taraflar arasında gerçek bir sözleşme olamaz
◦ Devlete üstün bir hukukun olmaması, kamu hukuku ve insan haklarını imkânsız kılar
◦ Federal devlet açıklanamaz
◦ Kuvvetler ayrılığı ve egemenliğin bölünmezliği çelişir
◦ Modern parlamenter temsil rejimleri açıklanamaz
◦ Tarihsel maddeci çözümleme
◦ Egemenlik kuramları, sınıf ilişkilerini ve kapitalist devletin işlevlerini görünmez kılar
