Bebeklik döneminde gelişimsel destek programları
Prof. Dr. Müdriye YILDIZ BIÇAKÇI
0-36 Aylık Gelişimi Risk Altındaki Çocuklar İçin Gelişimsel Destek Programı (GEDEP)
• Prof. Dr. İbrahim Halil Diken ve çalışma
ekibinin 2014 yılında tamamladığı bir
projedir.
• 0-3 yaş arası gelişimsel gerilik gösteren,
gelişimsel gerilik gösterme riski olan ve
normal gelişim gösteren bebek ve
çocukların bilişsel, dil ve iletişim,
özbakım, sosyal-duygusal ve motor
gelişimi alanlarında desteklenmesine
yönelik hazırlanmış bir programdır.
• Gelişimsel Destek Programında, her
gelişim alanı belli yaş dönemlerine göre
sıralanmış ve her beceri bir amaç olarak
belirlenmiştir. Bu amaçları kazandırmaya
yönelik etkinlikler, nitelikli ebeveyn-çocuk
etkileşimi temelinde ele alınmış ve
ebeveynlerin evde, uzmanların kurumda ve
ebeveynlerin uzmanlarla birlikte hem evde
hem de kurumda birlikte çalışarak çocuğun
gelişimini desteklemek hedeflenmiştir.
• Gelişimsel Destek Programı’nda her gelişim alanı bir modül olarak yapılandırılmıştır. Gelişimsel Destek Programı, bilişsel, iletişim, sosyal-duygusal, motor ve özbakım gelişim alanlarına ilişkin modülleri bir yaşına kadar olan süreçte üçer aylık dönemler hâlinde, bir-üç yaş arası süreçte ise altışar aylık dönemler hâlinde ele almaktadır. Her bir modülün başında, o modül hangi gelişim alanı ile ilgili ise bu gelişim alanının ne olduğu ve bu gelişim alanı hakkında bilinmesi gereken bilgiler alan yazın desteği ile sunulmuştur (GEDEP, 2014’ten akt.
Yağan Güder ve Alabay, 2016).
• Ebeveyn ya da uzman çocuğun bulunduğu yaş dönemine ilişkin becerileri ilk amaçtan başlayarak, sınayarak çocuğun ilgili beceriyi gösterip göstermediğine bakar ve göstermediğine ilişkin gözlemleri ve değerlendirmesi sonucu ilgili beceriyi “Bebeğinize Uygulaya-bileceğiniz Etkinlikler”, “Bebeğinizin Etkinlikleri Kolay Yapabilmesi İçin Neler Yapabilirsiniz” ve
“Kullanabileceğiniz Yararlı Eşya ve Durumlar”
kutularındaki bilgileri kullanarak kazandırmaya ya da geliştirmeye çalışır.
• Destek programındaki gelişim alanlarında çocuk sınanarak “Gelişimsel Destek Programı- Değerlendirme Formu” doldurulur. Değerlendirme
“Kaba Değerlendirme Formu” aracılığı ile yapılmakta ve her bir gelişim alanı ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Her bir gelişim alanının her bir amacı için “Yapabiliyor”, Kısmen Yapabiliyor” ve
“Yapamıyor” şeklinde üçlü derecelendirme kullanılmıştır. Formda çocuğun “yapamıyor” ve/veya
“kısmen yapabiliyor” diye işaretlenen beceriler, çocuk ile GEDEP’i kullanarak çalışılması gereken beceriler olarak belirlenmiştir.
