Gelişimsel destek programı
hazırlamanın önemi, amacı ve ilkeleri
Prof. Dr. Müdriye YILDIZ BIÇAKÇI
• Bir çocuğun gelişim özelliklerinin
saptanması, saptanan durum üzerine
tanılama işleminin yapılması ve gereken
müdahalenin uygulanması aşamalarında
gelişimsel tanılama ve değerlendirme
süreci önemli bir yere sahiptir (Sices,
2007’den akt. Yağan Güder ve Alabay,
2016).
• Gelişimsel tanı ve değerlendirme süreci yedi aşamada incelenebilir. Bunlar;
farkına varma, müracaat, tanılama, bilgi
toplama, bilgilendirme ve yönlendirme,
gelişimsel destek programının
uygulanması ve gelişimsel izlemedir.
Gelişimsel destek programı hazırlamanın önemi
• Kimi çocuklar sağlıksız doğmakta, yeterli sağlık hizmetinden yararlanamamakta ya da yeterli beslenme koşullarına sahip olamamakta, kimileri bir aileye bile sahip
değilken, kimileri de
yetersizliklerle/engellerle doğarak
savunmaz bir biçimde dünyaya gözlerini
açmaktadır. Erken müdahale de tam bu
noktada çocukların ve ailelerinin
gelişiminde önemli rol oynamaktadır
(Dinç, 2016).
Gelişimsel destek programı hazırlamanın amacı
• Gelişimsel destek programları ya da
alanyazındaki adıyla erken müdahale
programlarında yer verilen stratejilerle,
fiziksel ve toplumsal çevrenin olumsuz
etkilerini en aza indirerek çocukların ve
ailelerin davranışlarını etkileme, bu yolla
da koruyucu etmenlerin işler kılınmasıyla
toplumsal yapının sağlamlaştırılması
amaçlanmaktadır ( Ergenekon , 2016).
Gelişimsel destek programı hazırlamanın ilkeleri
• Gelişimsel destek programları ya da
alanyazındaki adıyla erken müdahale
programları kapsamında, doğum öncesi
risk faktörlerine ek olarak, doğumdan
sonra ve yaşam boyunca ortaya çıkan
diğer risk etmenlerine odaklanılarak risk
ve koruyucu etmenler arasındaki denge
değiştirilmeye çalışılır.
• Etkili bir müdahale programı, bireysel olarak planlanmalı, işbirlikli bir yaklaşımla gerçekleştirilmeli, çocuğun davranışlarının sıklığı, yoğunluğu ve süresi belirlenmeli, çocuğun gelişimini değerlendirmeye yardımcı olan geçerli ve güvenilir veri toplama araçları kullanılmalıdır.
Bunun yanı sıra etkili bir müdahale programı, olumlu ve önleyici olma, öğretmenle birlikte aileyi de sürece dâhil etme, olumlu davranışların kalıcılığını ve genellemesini destekleme gibi özellikleri de içermelidir (Ergenekon, 2016).
Kaynaklar
• Dinç, B. (2016). Aile Merkezli Gelişimsel Destek Programları. Çocuk Gelişiminde Program içinde.
Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ergenekon, Y. (2016). Gelişimsel destek programları, Çocuk gelişiminde program içinde, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yağan Güder, S. & Alabay, E. (2016). Türkiye’de ve Dünyada gelişimsel tanı ve değerlendirme süreci. Ç. Dinçer. (Ed.). Gelişimsel Tanı ve Değerlendirme Yöntemleri içinde. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
