L/O/G/O
Başarılı yazarların yazma sürecindeki planlama, taslak oluşturma ve düzeltme aşamalarını uygularken bazı stratejiler kullandıkları
belirtilmektedir.
Planlama Stratejileri
Yazma amacını ve okuyucu grubunu belirleme,
Ör. Mnemonic stratejisi: STOP & LIST (Graham & Harris, 2005). Stop, Think Of Purpose, List Ideas, and Sequence Them
Dur, Amacını Düşün, Fikirlerini Listele, Onları Sırala (DAD & FLOS)
Taslak Oluşturma Stratejileri
Yapılan plana göre fikirleri yazılı ifadeye çevirme, planlanan fikirleri metin yapısına göre sıralama,
metin yapısına uygun olarak ilişkileri göstermek için bağlaçlar ve geçiş cümleleri kullanma
Düzeltme Stratejileri
Yazılanların yeterliliğini kontrol etme;
yazma amacına, metin yapısına ve okuyucuya ulaşıp ulaşmadığına göre kontrol etme,
uygun olmayan yerler varsa düzeltme, son olarak yazılanları gözden geçirme
Başarılı yazarlar yazma sırasında hangi stratejileri hangi durumda kullanacaklarına karar verebilmek için üstbilişsel bilgilerine
başvurmaktadırlar.
Üstbilişsel bilgi, yazarın bilişsel işlemlerini kontrol etmesi, kendini izlemesi ve anlamasıdır.
Bilgilendirici ve karşılaştırma metni yazmada metin yapısı stratejilerinin öğretiminde
POWER (planla, organize et, yaz, düzelt, gözden geçir) stratejisi
Öğretim:
metin yapısı analizi, model olma,
Kendini Düzenleme Stratejisi Geliştirme Modeli
(Self-Regulated Strategy Development Model
(Graham, Harris, MacArthur ve Schwartz, 1991) amaç koyma,
kendini izleme,
kendine yönerge verme ve
Kendini pekiştirme gibi kendini düzenleme stratejileri
Bu öğretim modelinin öğrencilerin planlama ve düzeltme strateji bilgi ve
Kendini Düzenleme Stratejisi
Geliştirme Modeli
Beceriye özgü planlama ve yazma stratejileri öğretmeyi amaçlayan 6 aşamadan oluşmaktadır:
önbilgilerini geliştirme, stratejiyi tartışma,
stratejiye model olma, stratejiyi ezberleme,
rehberli uygulamalar ve bağımsız uygulamalar).
Öğrencilere planlama ve yazma için bir strateji öğretileceği, bu öğrenme stratejisinin daha iyi yazar olmasını sağlayacağını söylenir.
Tartışma (Discuss it): Sınıfta aynı metin yapısıyla yazılmış metinler okunur ve metin yapısında bulunması gereken elemanların örnekleri bulunur.
Model olma (Model it): Daha önceden yazılan bir metin incelenir ve metinde bulunması gereken özellikler ve her birinin kalitesi tartışılır. Öğrencilerle yazarken düşündükleri planlama-yazma süreci hakkında konuşulur.
Öğretmen bir görüş/tartışma kompozisyonu yazmak için kullanılabilecek
ODİS stratejisi ile ilgili açıklama yapar.
İkinci aşama, yazmadan önce yazılacak taslağın içeriğini oluşturma ve
organize etme aşamasıdır.
Bu aşamada dört aşamalı bir strateji olan ÖDİS kullanılır.
Bu strateji yazılacak içeriği oluşturma, organize etme ve değerlendirme konusunda bir metin yapısı sunmaktadır.
Önermeni belirle (Determine your premise),
Önermeni Desteklemek için kanıt topla (Assemble reasans to support your premise),
Karşı tarafın İddalarını reddet (Reject arguments for the other side),
Stratejiyi öğretmek için her bir aşamaya sesli düşünerek model olur. Öğrencilere kendini izleme ve değerlendirme stratejisini öğrenerek kendi yazdıkları metinleri inceleyebileceği ve düzeltebileceği, planlama ve yazma stratejilerini kullanabileceği söylenir.
İlk önce kompozisyonlar üzerinde çalışılıp metin yapısına göre içinde bulunması gereken özellikleri incelenir. Metin yapısındaki elemanlar metin üzerinden gösterilip açıklanır.
Ezberleme (Memorize it): Model olma aşamasına öğrencilerin katılımı sağlanacaktır. Planlama ve notlar almada, ilk taslağı yazmada onlara yardım edilecektir. Öğrencilerle birlikte konu ile ilgili beyin fırtınası yapılacaktır. Metinde hangi düşüncelere ya da cümlelere yer
verileceğine karar verilecek ve bunlar sıralanacaktır. Yazarken ilk
planlanan metin geliştirilmeye devam edilecektir. Model olma, stratejiyi kullanma, yazma süreci ve yazma davranışı için, araştırmacı sesli
Problemi tanımlarken, planlarken ve kendini değerlendirirken sesli
düşünür (Ne yapmalıyım, ilk önce ihtiyacım olan…., gerçekten inandığım şeyi söyledim mi?).
Kompozisyon bittiğinde öğrenciler ile öğretmen kompozisyonunun tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol eder
(Bütün planlanan bilgileri içeriyor mu? Kompozisyonda bulunması gereken 4 temel unsuru içeriyor mu?).
Öğrencilerin sevmedikleri bir işi yaptıkları zaman, kendilerine yönerge vermeleri öğretilir. «çok çalış - iyi yaz(work hard-write beter) ve
endişelenme» ve
Rehberlik et (Support it): Daha sonraki derste öğretmen kompozisyon yazarken planlama-yazma stratejisini kullanma, kendine yönerge verme, kendini kaydetme ve izleme aşamalarını öğrenciler uygularken rehberlik eder.
Burada amaç öğrencilerin her bir aşamayı bağımsız ve başarılı bir şekilde uygulamasını desteklemektir.
Öğretmen verdiği destek aşamalı olarak azaltır.
Öğrencilerin güçlük çektikleri aşamalarda, öğretmen onlara tekrar model olarak yardımını azaltır.
Kompozisyonların yazımı tamamlanınca öğrencilerin yazdıklarını kontrol etmeleri ve metin yapısında olması gereken özellikleri incelemeleri istenir. Metinde düzenleme yapılması gerektiğinde ekleme-değiştirme-çıkarma yapmaları sağlanır.
Öğrencilerin yazma öncesinde hazırlık ve planlama yapmalarını sağlayacak, kompozisyonu planlama, planlananları genişletme ve değiştirerek yazmayı içeren bir strateji öğretilir.
DPY stratejisi öğrencilere doğrudan öğretim ile öğretilir. Bu strateji üç
aşamadan oluşmaktadır.
Düşün (think): Öğrencinin yazma amacını ve kim için yazacağını
düşünmesi istenir. Örneğin yazılacak metin sınıf arkadaşlarıyla ve ailesiyle paylaşılacaksa, bunlar planlanan okuyucular olarak belirlenir.
Planla (plan): Öğrencinin ne yazacağını planlaması istenir.
Yaz ve daha çok yaz (write): Öğrencinin planladıklarını yazması ve
Taslağın içeriğini oluşturma ve organize etme aşamasıdır. Bu aşamada dört aşamalı bir strateji olan ÖDİS kullanılır.
Bu strateji yazılacak içeriği oluşturma, organize etme ve değerlendirme konusunda bir metin yapısı sunmaktadır.
Önermeni belirle (Determine your premise),
Önermeni Desteklemek için kanıt topla (Assemble reasans to support your premise),
POW + WWW, W=2, H=2
Öyküleyici yazma için
POY+KNN,Ne=2, Nasıl=2
Fikirlerini Planla (Pick my ideas)
Beyin fırtınası yapılmış fikirler arasından seçim yapın Hikaye başlangıçlarından seçin
Konu fikri bankasından seçim yapın
Notlarını Organize et (Organize my notes )
Hikaye fikirlerini düzenlemek için WWW, W = 2, H = 2 stratejisini kullanın Hikayenin her bölümü için bir fikir düşünün
Yazın ve daha fazlasını söyle (Write and say more)
Hikayede yedi parçanın da bulunduğundan emin olun
WWW, W=2, H=2
Ana karakter kim? Bir ana karakter seçin Bir ad verin
Bu karakterin ne tür bir kişiliğe sahip olacağına karar ver Hikaye ne zaman geçiyor?
Günün saatini düşünün Dönemi düşünün
Hikayenin zaman aralığını düşünün Hikaye nerede geçiyor?
Yer
Kurgusal veya kurgusal olmayan Sonra ne oluyor?
Ana karakterin eylemleri
Diğer karakterlere ne oluyor? Ana konudan nasıl etkileniyorlar?
Ana karakterin eylemlerinden nasıl etkileniyor? Olaylardan nasıl etkilendiler?
Hikaye nasıl bitiyor? Önceden bir bitiş planlayın Ana karakteri düşünün
Destekleyici karakterler düşünün
Sonun ana konuyla nasıl uyumlu olacağını düşünün Gelişen olay dizisini göz önünde bulundurun
