HUKUK BAŞLANGICI 5
• Denkleştirici adalette ise sübjektif ve kişisel durumların dikkate
alınmaması söz konusudur. Örneğin kanun önünde eşitlik öngören hukuk düzenlemesi denkleştirici adaletin bir gereğidir. Haksız fiil
işleyenin neden olduğu zararı ödemesi, haksız şekilde zenginleşenin bu şekilde edindiği kazanımı geri vermesi, suç işleyenin kanunda
öngörülen cezayı çekmesi yine denkleştirici adalet türünün gerçekleşmesinin örneği olarak gösterilebilir.
• Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer ayrım da şekli adalet ve maddi adalet ayrımıdır. Şekli adaletin gerçekleşmesi için hukuk
kuralına uygun karar verilmesi gerekli ve yeterli iken; maddi adaletin gerçekleşmesi, hakkaniyet, nasafet gibi gereklerin de karşılanmasını zorunlu kılmaktadır.
• Hukuk normlarının başlıca amacı adaleti gerçekleştirmektir. Bu
nedenle hukuk normu, toplumdaki diğer normlardan (norm olmakla benzerlik göstermesine rağmen) ayrılır.
Normların Özellikleri
• İnsan davranışını düzenlemeleri
• Gereklilik bildirmeleri
• Müeyyide (Yaptırım) İçermeleri
• -Toplumda farklı türden normlar vardır.
• -Ahlâk Kuralları
• Ahlâk ve etik ayrımı
• DİN KURALLARI
• Örf ve Adet Kuralları
• Görgü Kuralları
• ÖRNEKLERLE TARTIŞMA
Hukuk kuralları
• Normatiftirler. (Emir, yasak veya izin içerme bakımından belirli bir
şeyin yapılmasını emreder, belirli bir şeyin yapılmasını yasaklar, belirli bir şeyin yapılmasına izin veya yetki verirler.)
• Devletin yetkili organları aracılığıyla konulmuşlardır. (Kurumsal bir yapıyla desteklenir)
• İnsan davranışını düzenlerler.
• Cebirle desteklenmişlerdir.
• Adaleti gerçekleştirme amacı vardır.
Din kuralları
• (Semavi dinler açısından düşünüldüğünde) Tanrı tarafından
konulduğuna ve Peygamberler aracılığıyla bize ulaştığına inanılan birtakım emir ve yasaklardır.
• Hukuk kurallarından belirli bakımlardan ayrılırlar.
Din kuralları-hukuk kuralları farkı
1.Değişebilirlik: Hukuk kuralları değişebilir. Çağın, koşulların
özelliklerine göre yeni hukuk kurallarının oluşması, mevcut olan hukuk kurallarının değişmesi mümkündür. Din kuralları ise bu bakımdan daha durağandır. (Bu konuda din kurallarının da donmuş kurallar olmadığı eleştirisi mevcuttur.)
2.Amaç farkı: Bir görüşe göre din kuralları ilahi adaleti, hukuk kuralları ise nesnel adaleti gerçekleştirme amacındadır. (Bu görüşün eleştirisi her iki kural grubunun da toplumda barış, huzur, güveni sağlamaya dönük bir amacı olduğu şeklindedir.)
Din kuralları-hukuk kuralları farkı
3. Kaynak farkı: Hukuk kurallarının kaynağı beşeri irade (örneğin Devlet) iken din kurallarının kaynağı ilahi iradedir (Tanrı)
4. Muhatap farkı: Her iki kuralın muhatabı da insanlar olmakla birlikte hukuk kuralları
açısından bu muhataplık, örneğin bir ülkede yaşayan vatandaşlar ile bu ülkedeki yabancılar şeklinde sınırlanabilir. Dinler bu bakımdan evrensellik iddiasındadır.
5.Müeyyide farkı: Hukuk kurallarının maddi, din kurallarının ise manevi müeyyideleri olduğu dile getirilmiştir. Maddi olmakla kastedilen dünyevi olmak, manevi olmakla kastedilen ise uhrevi olmaktır. (günah, öbür dünyada insanın başına gelecek bir ceza tehdidi)
Korku-cebir ayrımı /manevi müeyyide-cebri müeyyide ayrımı
Örneğin: zekatını ver ile vergini öde şeklindeki emirler arasındaki ayrım.
***Din kuralları bu dünyada gerçekleşen bir cebri müeyyideye bağlanırsa bu kurallar artık hukuk kuralları haline gelirler. (dini kökenli hukuk kuralları, kaynağı, türetildiği yeri din olan hukuk kuralları)
