DBB 309 Karşılaştırmalı Dilbilgisi III

(1)

DBB 309

Karşılaştırmalı Dilbilgisi III

Türkçe – Japonca

Tipolojik Karşılaştırma

(2)

İLGEÇ

Sözcüklerle ya da öbeklerle kullanılan ilgeçler:

Wa, ga, o, no, ni, dake, de, e, hodo, ka, kara, made, made ni, mo, shika, to, ya, yori

Wa (Konu belirleyici)

Bir ifadenin konu olup “wa” ile mi yoksa özne olup “ga” ile mi belirtileceğine nasıl karar verilir? Konu, konuşma sırasında daha önceden tanıtılmış ya da genel, bilinen, paylaşılan bir bilgi olarak düşünülür.

ÖRNEK

(3)

İLGEÇ

“wa” konu belirticisinin ardından nesne, öbek ya da önerme gelebilir.

ÖRNEK

(4)

İLGEÇ

Ga (Özne Belirleyici)

“ga” Japonların dilbilgisel özne dedikleri öğeyi belirtir. Özne iki biçimde algılanır:

Birincisi, gözlemlenebilen devinim ya da durumların yansız betimlenmesinde;

ÖRNEK

(5)

İLGEÇ

Dikkat edilmesi gereken nokta bu tümcelerin olumsuz biçimlerinde “ga” değil, “wa” kullanıldığıdır.

ÖRNEK

İkincisi, bir kişiyi ya da şeyi diğerlerinden ayırmak, özel bir vurgu yapmak durumunda;

ÖRNEK

(6)

İLGEÇ

Tümcenin öznesi olarak bir soru adılı kullanıldığında “ga”

kullanılmalıdır.

ÖRNEK

Nesne belirleme özelliği;

Nesneyi genellikle “o” ilgeci belirtir ancak bazı özel

devinimsiz eylemlerde ve eylemsi önadlarda “ga” belirtir.

ÖRNEK

(7)

İLGEÇ

O (Dolaysız nesne belirleyici)

ÖRNEK

(Arasında, boyunca, içinde)

Süregelen bir devinim ve sona eren bir yer ya da uzaklık hakkında konuşurken kullanılan yürümek, koşmak, araba kullanmak, gitmek gibi eylemlerle kullanılır.

ÖRNEK

(8)

İLGEÇ

No (İyelik belirleyici)

ÖRNEK

(Bileşik ad üretici)

ÖRNEK

(9)

İLGEÇ

Ni (Dolaysız nesne belirleyici)

ÖRNEK

(Yer, konum bildirme)

Devinimsiz eylemlerden “bulunmak/olmak” anlamı veren, canlılar için “imasu” , cansızlar için “arimasu” ile

kullandığımız “ni” yer belirtir.

ÖRNEK

(10)

İLGEÇ

 ÖRNEK

İki ad birbiriyle “no” ilgeci ile bağlanır ve ardından “ni”

bağlacı gelir.

 ÖRNEK

(11)

İLGEÇ

(Yön belirtme)

Devinim belirten eylemlerle kullanıldığında yönelme anlama verir.

ÖRNEK

(Belirli bir zaman bildirme)

ÖRNEK

(12)

İLGEÇ

 ÖRNEK

(“….başına” kavramı)

Saat başına, gün başına, kişi başına gibi ifadelerde kullanılır.

 ÖRNEK