Çağa Beldesi Kırsal Turizmi Geliştirme Projesi

İÇİNDEKİLER

AMAÇ

KAPSAM ... 3 

1. MEVCUTDURUM ... 4 

1.1

A

K

, T

S

... 4

1.2

Y

S

... 6

1.2.1

M

... 8

1.2.2

Y

H

... 9

1.2.3

D

P

... 9

1.3

Y

A

... 10

1.3.1

K

... 10

1.3.2

S

... 11

1.4

İ

... 14

1.5

A

J

T

Y

... 22

1.5.1

J

Y

... 22

1.5.2

T

Y

... 31

1.6

T

... 35

1.7

H

H

... 40

1.7.1

Y

(G

,

) ... 40

1.7.2

Y

... 40

1.8

E

(H

) ... 43

1.9

F

... 44

1.10

F

... 47

1.11

A

İ

İ

K

... 51

1.11.1

D

K

... 51

1.11.2

T

... 52

1.11.3

T

H

... 53

1.11.4

O

... 55

1.11.5

R

... 55

1.11.6

A

B

... 56

1.11.7

K

, M

... 56

1.11.8

S

K

... 56

1.11.9

E

, T

A

... 56

1.12

A

D

A

E

İ

K

... 58

1.12.1

D

K

... 58

1.12.2

T

H

... 58

1.12.3

O

... 60

1.12.4

R

... 60

1.12.5

A

B

... 64

1.12.6

K

, M

... 64

1.12.7

S

K

... 65

2. NÜFUS,DEMOGRAFIKYAPIVESOSYO-EKONOMIKDURUM ... 67 

2.1 N

... 67

2.1.1 B

N

D

... 67

2.1.2 O

– Y

D

... 68

2.1.3 O

O

... 72

2.1.4 H

S

, H

H

S

, O

H

H

B

... 72

2.1.5 İ

D

... 73

2.2 D

Y

... 74

2.2.1 N

A

H

... 75

2.2.2 C

... 76

2.2.3 D

O

... 77

2.2.4 G

... 79

2.2.5 Y

G

... 80

2.3 G

İ

K

... 82

2.3.1 K

M

... 82

2.3.2 K

M

... 82

2.3.3 P

E

K

... 87

3.ALANDAGERÇEKLEŞTİRİLENÇALIŞMALAR ... 96 

4  GZFTANALİZİ ... 124 

5.İDEALVEUYGULAMAHEDEFLERİ ... 133 

6.EYLEMLER ... 136 

7.İZLEMEVEDEĞERLENDİRME ... 140 

KAYNAKÇA ... 146 

EKLER ... 148 

E

1: P

A

F

F

T

A

F

... 148

E

2: A

F

... 156

E

3: 24 K

2012 T

E

S

... 175

E

4: I.

2. P

E

T

K

L

... 215

E

5: Ç

İ

P

... 222

E

6: P

Ö

... 223

TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 1: Ankara İli İlçelerine Ait Kentsel Nüfus, Belediye ve Köy Sayıları ... 8

Tablo 2: Mülkiyet Durumu (Kamu Arazileri) ... 9

Tablo 3: Paydaş Analizi ... 11

Tablo 4: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Rüzgâr Rejimi Rasat Kayıtları (1970-2011) 14 Tablo 5: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yerel Basınç Kayıtları (hPa) (1970- 2011) ... 17

Tablo 6: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Buhar Basıncı Kayıtları (hPa) (1970-2011) ... 19

Tablo 7: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Aylık Sıcaklık Değerleri (1970-2011) ... 20

Tablo 8: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Bağıl Nem Kayıtları (1970-2011) ... 21

Tablo 9: Toprak Kabiliyeti – Büyük Toprak Grupları ... 35

Tablo 10: Toprak Kabiliyeti – Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması ... 36

Tablo 11: Bölgede Çıkan Termal Suyun Kimyasal Özelliği ... 41

Tablo 12: Flora Yapısı ... 45

Tablo 13: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel İkiyaşamlı (Ampnbia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri ... 47

Tablo 14: Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri ... 48

Tablo 15: Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri ... 49

Tablo 16: Merkez Av Komisyonu'nun 2010-2011 Av Dönemi Kararına Göre İrdelenmiş ve Bununla İlgili Kısaltmalar ... 50

Tablo 17: Bern Sözleşmesine Göre Koruma Altına Alınan Fauna Türleri Kategorileri ... 50

Tablo 18: Merkez Av Komisyon Kararı ... 51

Tablo 19: Türkiye kuşları" (Kiziroğlu,2008) Adlı Esere Göre Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Kuş Türleri İçin Yapılan Red Data Book Sınıflandırması ve Türkiye'de Bulunan Statüleri... 51

Tablo 20: Kuş Türlerinin Türkiye'de Bulundukları Statüler ... 51

Tablo 21: Ankara İli ve Güdül İlçesi Üretilen Ürünler ve Yüzdeleri ... 59

Tablo 22: Ankara İli ve Güdül İlçesi Hayvan Sayıları ve Elde Edilen Süt ... 60

Tablo 23: 1965-2011 Yılları Arasında Belediye Nüfusunun Değişimi ... 67

Tablo 24: 1965-2011 Yılları Arasında Nüfusun Oransal Dağılımı ... 67

Tablo 25:Çağa Belediyesi Cinsiyete Göre Okur Yazarlık Durumu (2011) ... 70

Tablo 26: Ankara İli, Güdül İlçesi ve Çağa Beldesi Eğitim Durumları ... 72

Tablo 27: Eğitim Seviyelerine Göre Okullaşma Oranı (2011-2012) ... 72

Tablo 28: Çağa Belediyesi 2009 Yılı Toplam Nüfus, Hane Büyüklüğü ve Hane Sayısı ... 73

Tablo 29: Yıllara Göre Türkiye ve Ankara’da İstihdam Oranları (%) ... 73

Tablo 30: Yıllara Göre Türkiye ve Ankara’da İstihdam Oranları (%) ... 73

Tablo 31: Ankara İline Bağlı İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması ... 74

Tablo 32: Çağa Belediyesi Nüfus Değişimi ... 74

Tablo 33: 2011 Yılı Ülke, İl ve Belediye Nüfusu ... 75

Tablo 34: Çağa Belediyesi Nüfus Artış Hızı ... 75

Tablo 35: 1965-2011 Yılları Arasında Belediye Nüfusunun Değişimi ... 76

Tablo 36: 1965 -2011 Yılları Arasında Nüfusun Oransal Dağılımı ... 77

Tablo 37: Ankara İli’ndeki Doğum Sayısı ... 77

Tablo 38: Bölgelerin Aldığı, Verdiği, Net Göç ve Net Göç Hızı (2009-2010) ... 79

Tablo 39: Güdül İlçesi Nüfusun Cinsiyetlere Göre Dağılımı ... 81

Tablo 40: Çağa Belediyesi Kentsel Nüfus Özellikleri (2009) ... 81

Tablo 41: Çağa Belediyesi Kentsel Nüfus Özellikleri Yüzdesi (2009) ... 81

Tablo 42: Hanede Yaşayan Ortalama Kişi Sayısı ... 107

Tablo 43: Hanede Çalışan Kişi Sayısı ... 110

Tablo 44: Haneler Yaşayan Emekli Sayısı ... 110

Tablo 45: Hanelerin Ortalama Aylık Gelir Düzeyi ... 110

Tablo 46: Hayvan Sayıları Ortalamaları ... 116

Tablo 47: GZFT Analizi ... 124

Tablo 48: Ankara Bölge Planı (2011-2013) Turizm Hedefleri ... 126

Tablo 49: Ankara Bölge Planı (2011-2013) Kırsal Endüstriler Hedefleri ... 127

Tablo 50: Ankara Bölge Planı (2011-2013) Erişim Hedefleri ... 127

Tablo 51: Ankara Bölge Planı (2011-2013) Ankara İçi Ulaşım Hedefleri ... 128

GRAFİKLER DİZİNİ Grafik 1: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yıllık Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı (1970- 2011) ... 15

Grafik 2: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yıllık Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011) .. 15

Grafik 3: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Kış Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı (1970-2011) ... 15

Grafik 4: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Kış Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970- 2011) ... 15

Grafik 5: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait İlkbahar Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970-2011) ... 15

Grafik 6: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait İlkbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011) ... 15

Grafik 7: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yaz Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970- 2011) ... 16

Grafik 8: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yaz Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970- 2011) ... 16

Grafik 9: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970-2011) ... 16

Grafik 10: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Sonbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011) ... 16

Grafik 11: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 17

Grafik 12: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Yüksek Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 18

Grafik 13: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Düşük Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 18

Grafik 14: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Buhar Basıncı Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 19

Grafik 15: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 20

Grafik 16: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Düşük Sıcaklık Değerlerinin

Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 20

Grafik 17: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yüksek Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 21

Grafik 18: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 22

Grafik 19: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Düşük Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011) ... 22

Grafik 20: Toprak Kabiliyeti Büyük Toprak Grupları ... 35

Grafik 21: Toprak Kabiliyeti – Büyük Toprak Grupları ... 36

Grafik 22: 1965-2011 Yılları Arasında Nüfusun Oransal Dağılımı ... 68

Grafik 23: Çağa Belediyesi Okuma-Yazma Oranları (2008-2011) ... 68

Grafik 24: Çağa Belediyesi Okuma-Yazma Durumu (2011) ... 69

Grafik 25: Çağa Belediyesi Okur Yazarların Eğitim Durumuna Göre Dağılımı (2011) ... 71

Grafik 26: Çağa Belediyesi Cinsiyete Göre Okuma-Yazma Durumu 2011 ... 71

Grafik 27: Nüfus Değişimi ... 75

Grafik 28: Nüfus Artış Hızlarının Grafiksel Gösterimi ... 76

Grafik 29: 1965 -2011 Yılları Arasında Nüfusun Oransal Dağılımı ... 77

Grafik 30: Güdül İlçesi Yaş Piramidi ... 80

Grafik 31: Görüşülen Kişi Grafik 32: Görüşülen Kişinin Cinsiyeti ... 105

Grafik 33: Medeni Durum ... 105

Grafik 34: Eğitim Durumu ... 105

Grafik 35: Çağa-Güdül-Ankara-Türkiye Eğitim Durumu Karşılaştırması ... 106

Grafik 36: Görüşülen Kişilerin Mesleği ... 106

Grafik 37: Görüşülen Kişinin Yaptığı İş ... 107

Grafik 38: Çağa Beldesi Yaş Grupları Dağılımı ... 108

Grafik 39: Hanelerde Okula Gidenlerin Dağılımı ... 108

Grafik 40: Okula Giden Çocukların Gittikleri Okul Türüne Göre Dağılımı... 108

Grafik 41: Çalışmak İçin Başka Bir Kent/İlçede Yaşayan Hane Üyesi Var mı? ... 109

Grafik 42: Temel Gelir Kaynağı ... 109

Grafik 43: Hane Bazında İşsizlik ... 110

Grafik 44: Üretim Yapılan Arazi Sahipliliği Durumu ... 111

Grafik 45: Arazilerin Mülkiyet Durumu ... 111

Grafik 46: Beldede Yetiştirilen Özel Bir Ürün Var mı? ... 112

Grafik 47: Tarımsal Üretimde Gübre ve İlaç Kullanma Durumu ... 112

Grafik 48: Kooperatiflere Üyelik ... 113

Grafik 49: Sulamada Karşılaşılan Sorunların Dağılımı ... 113

Grafik 50: Sulama Yöntemi Verimliliği ... 114

Grafik 51: Sulama Kooperatifine Üyelik Durumu ... 114

Grafik 52: Yetiştirdiğiniz Ürünleri Nasıl Değerlendiriliyorsunuz? ... 115

Grafik 53: Ürünleri Gerçek Değerinden Satabiliyor musunuz? ... 115

Grafik 54: Üretimde Yaşanan Sorunlar ... 115

Grafik 55: Yöresel Bir Pazar Kurulsa Bu Pazarda Yer Almak İster Misiniz? ... 116

Grafik 56: Bu Pazarda Yer Alması İstenen Kullanımlar Nelerdir? ... 116

Grafik 57: Elde Edilen Ürünlerin Değerlendirme Durumları ... 116

Grafik 58: Hayvancılıkta Yaşanan Sorunlar ... 117

Grafik 59: Beldede Görülmesi Gereken Önemli Yerler ... 117

Grafik 60: Beldenin Ekonomik Olarak Değerlendirilebilecek Potansiyelleri ... 117

Grafik 61: Beldenin En Önemli Sorunu Nedir? ... 118

Grafik 62: Beldede Sağlık Veya Diğer Amaçla Bitki Toplanmakta Mıdır? ... 118

Grafik 63: Yaşadığınız Yerde Nesli Tükenmekte Olan Bitki Yada Hayvan Var mı? ... 119

Grafik 64: Bölgede Avcılık Yapılıyor mu? ... 119

Grafik 65: Avlanma İçin Bölge Dışından Gelenler Var mı? ... 119

Grafik 66: Çağa Beldesinde Yürütülmekte Olan Yönetim Planı Projesi Hakkında Bilginiz Var mı? ... 120

Grafik 67: Projenin Olumlu Etkisi Olur mu? ... 120

Grafik 68: Yönetim Planı İle İlgili Projelere Katılmak İster misiniz? ... 121

Grafik 69: Hayır ise Nedenleri Nelerdir? ... 121

Grafik 70: Eğer Gerekirse Yönetim Planı İle İlgili Eğitim Almak İster misiniz? ... 121

Grafik 71: Hangi Konularda Eğitim Almak İstersiniz? ... 121

Grafik 72: Projenin Olumlu Etkileri ... 122

Grafik 73: Projenin Olumsuz Etkileri ... 122

Grafik 74: Turizme Bakış Açısı ... 122

HARİTALAR DİZİNİ Harita 1: Jeolojik Yapı ... 30

Harita 2: Yükselti ... 32

Harita 3: Eğim Durumu ... 33

Harita 4: Bakı Durumu ... 34

Harita 5: Toprak Yapısı (Büyük Toprak Grupları) ... 38

Harita 6: Toprak Yapısı (Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları) ... 39

Harita 7: Hidrolojik Yapı ... 42

Harita 8: Arazi Kullanım Durumu ... 66

Harita 9: Çağabey Beldesinin de Yer aldığı Antik Yol ... 84

Harita 10: Nüfus Büyüklüğü Şematik Gösterim 1 ... 128

Harita 11: Nüfus Büyüklüğü Şematik Gösterim 2 ... 129

Harita 12: Net Göç Hızları ... 129

Harita 13: İlçeler itibarıyla Gelişmişlik Düzeyleri ... 130

Harita 14: İlçeler itibarıyla Agro-ekolojik Bölgeler ... 131

Harita 15: Eğitim ve Bilişim Öngörüleri ... 131

Harita 16: Turizm Geliştirme Stratejileri ... 132

ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Çağa Beldesinin Ülke ve Bölge İçindeki Yeri ... 5

Şekil 2: Belde Sınırları ve Mahalleler ... 7

Şekil 3 : Yönetim Yapısı ve Organizasyon Şeması ... 13

Şekil 4: Bölgesel Gösterim ... 63

Şekil 5: Ayrıntılı Gösterim ... 64

Şekil 6: Türkiye’de Toplam Doğurganlık Hızının Dağılımı (1980) ... 78

Şekil 7: Türkiye’de Toplam Doğurganlık Hızının Dağılımı (2000) ... 78

Şekil 8: Türkiye’deki Toplam Doğurganlık Hızının Değişimi (1980-2000) ... 79

FOTOĞRAFLAR DİZİNİ

Fotoğraf 1: İlhan Çayı ... 40

Fotoğraf 2: İnönü Mağaraları ... 61

Fotoğraf 3: İnönü Mağaraları ... 61

Fotoğraf 4: Çağabey Beldesi, Güneyce Mahallesi’nde Bulunan Höyük ... 83

Fotoğraf 5: Kazılar İle Açığa Çıkarılan Kalıntılar ... 85

Fotoğraf 6: Düzgün Kesme Taş Duvarlardan Bir Kesit ... 86

Fotoğraf 7: Hamamın Güneyden Görünüşü ... 86

Fotoğraf 8: Beldenin Tamamında Görülen Bozkır ... 87

Fotoğraf 9: Belde Merkezi-Güneyce Mahallesi Yolu ... 88

Fotoğraf 10: Fatih Mahallesi Merkezi ... 89

Fotoğraf 11: Konut Dokusu ... 89

Fotoğraf 12: Güneyce Mahallesi ... 90

Fotoğraf 13: Eski Çağa Evleri ... 90

Fotoğraf 14: Yönetim Planı Kapsamında Restore Edilmesi Planlanan Merkezdeki Çamaşırhane ... 91

Fotoğraf 15: Çamaşırhanenin İçi Fotoğraf 16: Çamaşırhanenin İçi ... 91

Fotoğraf 17: Belde Merkezindeki Çamaşırhanenin Yanında Bulunan Tarihi Çeşme ... 92

Fotoğraf 18: Eski Çağa Evlerine Ait Mimari Detaylar ... 92

Fotoğraf 19: Güneyce Mahallesi Arılık mevkiindeki Çöp Dökülen Alan ... 93

Fotoğraf 20: Belde Merkezinde Gelişigüzel Bırakılan Çöpler ... 93

Fotoğraf 21: Cephe İyileştirmesi Yapılmış İyi Bir Örnek ... 94

Fotoğraf 22: Belde İçerisinde Yeni İnşa Edilen ve Tadilat Gören Yapılara Örnek ... 94

Fotoğraf 23: Yıpranmış Konut Dokuları ... 95

Fotoğraf 24: Yıpranmış Konut Dokuları ... 95

Fotoğraf 25: I. Arazi Çalışması ve Bilgilendirme Toplantısı ... 96

Fotoğraf 26: I. Paydaş Toplantısı (5 Temmuz 2012) ... 99

Fotoğraf 27: II. Paydaş Toplantısı (6 Kasım 2012) ... 101

Fotoğraf 28: Eğitim Çalışması (24 Kasım 2012) ... 102

Fotoğraf 29: Anket Çalışmaları ... 103

GENEL BİLGİLER

İç Anadolu Bölgesinde Ankara İli sınırları içerisinde yer alan Çağa Beldesi, Ankara İl merkezinin 82 km kuzeybatısında bulunmaktadır. 4 mahallesi bulunan Belde’nin toplam nüfusu 1.636’dır. Belde’ye ulaşım Ankara-Ayaş-Beypazarı-Adapazarı devlet karayolu üzerinden ayrılan yol ile sağlanmaktadır. Belde’ye aynı yol üzerinden ayrılan Güdül yolu ile de ulaşmak da mümkündür.

Ankara’nın kuzeybatısında yer alan Çağa’nın batısında Beypazarı, güneydoğusunda Ayaş, kuzeydoğusunda Güdül, kuzeybatısında Uruş ilçeleri yer almaktadır. Belde Beypazarı’na 36 km, Kızılcahamam’a 103 km, Ayaş’a 22 km mesafededir.

Ankara ili Güdül ilçesine bağlı Çağa Beldesi’nin bilinen bir tarihi yoktur. Ancak gerek Belde komşuları bulunan belde ve diğer yerleşim yerleri tarihçeleri ve gerekse Belde’de yaşayan yaşlı insanlarca kesin olarak türbesi bulunan Anadolu Selçuklu Beylerinin Uç Bey’i olarak bilinen Çağabey’in buraya gelip, yerleşmesi ve ismini de bu beldeye verdiği bilinmektedir (www.caga.bel.tr).

Halk geçimini büyük çapta tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır. Sebzecilik ile meyvecilik gelişmiş durumdadır. Ankara’ya çok yakın olması nedeni ile ticari faaliyetler kısmen gelişmiştir.

Yörede İç Anadolu‘nun tipik karasal iklimi hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak kışları ise soğuk ve yağışlı geçer. Bölgede en sıcak aylar Temmuz ve Ağustos, en soğuk aylar ise Ocak ve Şubattır. Don olayları görülebilmektedir. Beypazarı Meteoroloji İstasyonu verilerine göre Beldede yıllık yağış miktarı 367,9 mm yıllık ortalama sıcaklık miktarı 12,4 C yıllık ortalama nispi nem miktarı ise % 55’dir.

Belde ortalama 810-850 m kotlarındadır. Yörede topografya güney-kuzey doğrultusunda yükselti vermektedir. Çağa Beldesi (Merkez) güneye alçalan hafif eğimli yamaç üzerinde, Güneyce Mahallesi ise İlhan Çayı’nın akış istikametine göre sağ tarafında genellikle düzlük bir topografya üzerine kuruludur.

Belde sınırları içinde yaklaşık 225 ha sulu tarım alanı, 255 ha kuru tarım alanı bulunmaktadır. Tarım dışı boş ve kayalık alanlar ise yaklaşık 325 ha’dır (İller Bankası Anonim Şirketi Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Çağa (Ankara) (İlave-Revizyon) İmar Planı Araştırma Raporu, 2011).

Belde yakın çevresi genel olarak çok dağlık olmayan bir araziye sahip olup, yer yer alçak tepeler bulunmaktadır. Çağa’nın en büyük özelliklerinden biri toprak zenginliğidir.

Beldede hem kuru hem de sulu tarım yapma olanağı vardır. Bunun yanı sıra belde sebze ve meyvecilikte de oldukça gelişmiştir. Yerleşmede özellikle Güneyce Mahallesi güneyinde, İlhan Çayı etrafında gelişmiş tarımsal üretim yapılmaktadır.

Beldede üretimi yapılan sulu tarım ürünlerinin başında domates gelmektedir. Beldede, 7.000 dönümü Çağa sınırları içinde bulunan 10.000 dönümlük arazide ülke çapında adını duyurmuş olan ve Ayaş Domatesi adıyla bilinen domates üretilmektedir. Ayaş Domatesi olarak bilinen bu domatesin 2012 yılında “Çağa, Güdül, Ayaş Domatesi” adıyla marka tescili alınmıştır. Domatesten başka yetiştirilen ürünler arasında, kavun, karpuz, biber, yonca ve ayçiçeği gelmektedir. Kuru tarım ürünlerinde ise başta arpa ve buğday olmak üzere mercimek, nohut ve fee (hayvan yemi) yetiştirilen ürünlerdir.

AMAÇ ve KAPSAM

Dünyada özellikle son elli yıllık dönemde yaşanılan ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişimler turizm kavramının algılanmasında ve pratiğinde önemli değişime neden olmuştur. Bu değişim ve dönüşüm turizm sektöründe sadece turist sayısındaki artış, turizm gelirlerindeki yükseliş, vb. olarak değil, aynı zamanda turizm isteminde ve tercihlerinde de kendini göstermiştir.

Bu dönüşüm özellikle gelişmiş ülkelerde gittikçe yaygınlaşan ve genel olarak alternatif turizm kapsamında ele alınan turizm etkinliklerinin artmasına neden olmuş ve ekoturizm, kırsal turizm, doğaya saygılı turizm ve özel ilgi turizmi gibi farklı turizm türleri geleneksel kitle turizmine karşıt olarak doğayla bütünleşik ve doğaya dost olması nedeniyle alternatif turizm adı altında değerlendirilmeye başlanılmıştır.

Özellikle kontrolsüz ve hızlı bir biçimde gelişen kentleşme ve sanayileşme süreci ile birlikte doğa tahribatı ve fiziksel çevre koşullarındaki bozulma günümüz insanını olumsuz yönde etkilemekte ve neslinin başlangıcından itibaren doğanın içinde ve doğayla bütünleşik durumda olan insanın doğa ile olan karşılıklı bağını zayıflatmakta ve hatta koparmaktadır. Bu nedenle artık doğaya dönüş gibi kavramlardan söz edilir ve bu durum sorgulanır durumdadır.

Bu süreç insanların kent yaşamının getirdiği olumsuzluklardan kaçışında ve değişiklik amacıyla sakinlik-sessizlik ve doğaya yönelik olarak turizm istem ve tercihlerinin değişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu kapsamda ele alındığında doğaya yönelik olarak değişen tercihler doğrultusunda turizm etkinliklerinin yürütülebileceği alanlara yönelik politikaların oluşturulması, planlanma çalışmalarının yapılması ve uygulanması gereklidir.

Bu bağlamda Çağa Beldesi’nin sahip olduğu doğal, kültürel ve sosyo-ekonomik değerlerin tespit edilerek, sürdürülebilir kalkınmayı mümkün kılacak kırsal turizmin geliştirilmesi için rehber niteliğinde bir yönetim planı hazırlamak ve buna dayalı örnek bir uygulama gerçekleştirmektir. Yönetim Planı; Beldede kırsal turizmin geliştirilmesi ve kırsal turizmden gelir elde edebilmesi amacıyla önümüzdeki 5 yıl içerisinde (2012-2017) uygulanması gerekli politikaları ve atılması gereken adımları (faaliyetleri) içerecektir.

Projenin hedefleri arasında;

- Belde sınırları içerisinden geçen “İlhan Çayı Rekreasyon Alanı Projesi”nin hazırlanması, - Belde merkezinde yer alan ve eskiden “Çamaşırhane” olarak kullanılan yapının restore edilmesi,

- Beypazarı yolu üzerindeki “Pazar Yeri”nin düzenlenmesi, yer almaktadır.

1. MEVCUT DURUM

1.1 Alanın Konumu, Tanımı ve Sınırları

İç Anadolu Bölgesinde Ankara İli sınırları içerisinde yer alan Çağa Beldesi, Ankara İl merkezinin 82 km kuzeybatısında bulunmaktadır (Şekil 1). Belde sınırları içinden Ayaş- Beypazarı yolu geçmektedir. Belde merkezi ise, bu yolun biraz kuzeyinde yer almaktadır.

Beldeye ulaşım; Ayaş-Beypazarı-Adapazarı istikametinden ayrılan Güdül yolu ile ya da yine bu yol üzerinden, Belde sınırları içinde yer alan Güneyce Mahallesi içinden geçilerek sağlanmaktadır. Belde, Beypazarı’na 36 km, Güdül’e 20 km ve Ayaş’a uzaklığı 22 km uzaklıktadır. Beldenin çevresinde bulunan belediyeler ise; Beldenin batısında Beypazarı İlçesi Merkez Belediyesi, Beldenin kuzeyinde Güdül ilçesi Merkez Belediyesi ve Beldenin doğu ve güneyinde ise Ayaş İlçesi Merkez Belediyesi olarak sıralanabilir. 4 mahallesi bulunan Belde’nin 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verilerine göre toplam nüfusu; 828’i erkek, 808’ı kadın olmak üzere toplam 1.636 kişidir.

Şekil 1: Çağa Beldesinin Ülke ve Bölge İçindeki Yeri

1.2 Yasal Statü

Ankara il sınırlarında; 1990 yılına kadar idari birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda; Kırıkkale ilçesi, Ankara ilinden ayrılarak il olmuştur. Kırıkkale’nin il olması ile birlikte; Ankara’ya bağlı olan bazı kasabalar, ilçe olmak suretiyle Kırıkkale’ye bağlanmıştır.

1983 yılında kabul edilen 2962 Sayılı Kanunla birlikte merkez ilçe başta olmak üzere birçok ilçede idari sınırlar değişmiştir. Bu kanunla birlikte; merkez ilçe kaldırılarak Altındağ ilçesine bağlanmıştır. Yine aynı kanunla; Mamak ve Gölbaşı, Çankaya ilçesinden ayrılmış; Keçiören, Altındağ ilçesinden ayrılmış; Sincan, Yenimahalle ilçesinden ayrılmış ve ilçe haline gelmiştir.

Ankara ilinde 16 ilçe merkezi, 23 Temmuz 2004 tarih ve 25531 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile birlikte Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil olmuştur.

İlin idari yapısına bakıldığında ile bağlı 25 ilçe, 1 büyükşehir belediyesi, 25 ilçe belediyesi, 20 belde belediyesi ve 631 köy bulunmaktadır.

Güdül ilçesine bağlı 3 belde belediyesi (Çağa, Sorgun, Yeşilöz) ve 23 köy bulunmakta olup Çağa Beldesi de bu 3 belde belediyesinden biridir. 1980 yılında belediye teşkilatı kurulan Beldenin Fatih, Mescit, Güneyce ve Çağakent olmak üzere 4 mahallesi bulunmaktadır (Şekil 2).

Şekil 2: Belde Sınırları ve Mahalleler

Belediye ve köylerin ilçelere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 1: Ankara İli İlçelerine Ait Kentsel Nüfus, Belediye ve Köy Sayıları İlçe Adı Kentsel Nüfus (*) Belediye Sayısı Köy Sayısı

Akyurt 26.138 1 3

Altındağ 365.915 1 -

Ayaş 8.277 2 13

Bala 8.115 2 35

Çankaya 813.339 1 -

Çubuk 77.258 1 47

Elmadağ 42.952 1 7

Etimesgut 414.739 1 -

Gölbaşı 103.627 1 7

Kalecik 8.959 1 37

Kazan 40.343 1 15

Keçiören 831.229 1 -

Mamak 558.223 1 -

Pursaklar 114.833 1 -

Sincan 468.129 1 -

Yenimahalle 668.586 1 - Merkez İlçeler Top. 4.550.662 18 164

Beypazarı 36.334 4 64

Çamlıdere 2.840 1 41

Evren 2.016 1 9

Güdül 2.623 4 23

Haymana 8.782 6 67

Kızılcahamam 16.605 2 66

Nallıhan 12.323 3 74

Polatlı 100.736 1 81

Ş.Koçhisar 29.195 5 42

İl Toplamı 4.762.116 45 631

(*) İlçe Merkezleri Sınırları İçindeki Nüfustur.

Kaynak: TÜİK 2011 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sitemi Verileri

1.2.1 Mülkiyet

İller Bankası Anonim Şirketi Şehircilik Dairesi Başkanlığı tarafından 2011 yılında hazırlanan Çağa İlave-Revizyon İmar Planı Araştırma Raporuna göre Beldenin mülkiyet yapısı incelenmiş ve yerleşik doku içinde bulunan arazinin büyük çoğunluğunun özel mülkiyete ait olduğu tespit edilmiştir. Aynı çalışmaya göre mülkiyet dağılımları; belediye mülkiyetinde toplamda 7,04 ha’lık alanda; belediye binası, belediye hizmet alanları, dini tesis alanları ve mezarlık alanları bulunurken, Sağlık Bakanlığı’na ait 0,42 ha’lık alanda sağlık ocağı bulunmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı’na ait 2,02 ha’lık alanda ise; 2 adet ilköğretim okulu ve yurt alanı bulunmaktadır. Mevcut imar planında bulunan eski okul alanı özel mülkiyete konudur. Hazineye ait 0,88 ha’lık alanda futbol sahası bulunurken; kentsel alan dışında orman olarak tanımlanmış 1,88 ha’lık alanda hazine arazisine dahildir. Tescil harici kamunun hüküm ve tasarrufundaki alanlar ise; Mescit Mahallesi güneyindeki kamu kullanımlarının tamamını (tarım kredi, hayvan pazarı, cami, BHA, küçük sanatlar sitesi, rekreasyon, spor vb.) kapsayan alanlardır.

Bunların dışında, özellikle Çağa merkezinde yer alan Fatih ve Mescit Mahallelerinin çeperinde ve kuzeydeki bu mahallelerle yaklaşık 7 km güneyde konumlanmış olan, Güneyce Mahallesi arasında kalan bölgede çok büyük miktarda devletin hüküm ve tasarrufu altında tescil harici alan bulunmaktadır. Boş kayalık ve tescil harici alanların toplamı 325 ha’yı bulmaktadır. Mülkiyetlerin dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 2: Mülkiyet Durumu (Kamu Arazileri)

Mülkiyet Alan (ha)

Belediye-köy tüzel kişiliği 7,04 Milli Eğitim Bakanlığı 2,02 Sağlık Bakanlığı 0,42 Tescil harici alanlar 324,99

Toplam 334,47

Kaynak: Belediye ve Tapu Kadastro İlçe Müdürlüğü

1.2.2 Yasal Haklar

1980 yılında belediye teşkilatı kurulan Çağa’nın, Fatih, Mescit, Güneyce ve Çağakent olmak üzere 4 adet mahallesi bulunmakta olup, Güneyce mahallesi Sarıkaya mevkiinde 1. ve 3.

Derece Arkeolojik Sit Alanları bulunmakta olup, bu alanlar Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğundadır. Arkeolojik Sit Alanları dışında Belde sınırları içerisinde herhangi bir korunan alan ve yasal statü bulunmamaktadır

.

1.2.3 Diğer Planlar

Üst Ölçekli İmar Planı Kararları

Çağa Beldesini ilgilendiren herhangi bir üst ölçekli plan kararı henüz bulunmamaktadır.

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanarak 16.02.2007 gün ve 525 sayılı Belediye Meclisi kararı ile onaylanmış bulunan 1/25.000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” halen yürürlüktedir.

Bu plan sınırları, Çağa belde sınırlarına gelmeden, Ayaş yerleşme çıkışında son bulmaktadır. Mevcutta İller Bankası tarafından geçmiş yıllarda hazırlanmış olan Nazım İmar planı yürürlükteki tek üst ölçekli plandır.

İmar Planı Kararları, Uygulaması, Etkinliği

2009 yılı itibariyle yerleşim, İlave ve Revizyon İmar Planı çalışmasına konu olmuştur. 2011 yılında İller Bankası Anonim Şirketi tarafından da Beldenin İlave ve Revizyon İmar Planı yapılmıştır. Fatih, Mescit, Güneyce ve Çağakent olmak üzere 4 adet mahallenin bulunduğu beldede, planlama alanı sınırlarının içerisine Fatih, Mescit ve Güneyce mahallesinin de büyük bir kısmı girerken, Çağakent Mahallesi planlama alanı dışında kalmaktadır.

Yapılan projeksiyon hesapları doğrultusunda Beldenin nüfusu 2025 yılı için 3762 kişi bulunmuştur. Ancak yörenin termal su alternatifleriyle çekim noktası olma potansiyelinden dolayı 2025 yılı için nüfus 5000 kişi olarak kabul edilmiştir.

Beldenin ekonomisine hakim olan tarım ve hayvancılık sektörünün ileriki yıllarda da ekonomideki öncüllüğünün süreceği öngörülmüştür.

Yerleşimin Ayaş-Beypazarı-Nallıhan karayolu üzerinde olmasından ötürü ulaşım sektöründe de gelişmelerin olacağı düşünülmüştür.

1.3 Yönetim Altyapısı

1.3.1 Kurumlar

Çağa’da toplumsal ve ekonomik kalkınmanın sağlanması için pek çok kuruluş görev alacaktır. Bunların, görev ve katkıları ile bir paydaş analizi yapılarak ve önemli paydaşlar vurgulanarak Bölüm 1.3.2’de sunulmuş ve şematik olarak ayrıca gösterilmiştir.

Bu kurum ve kuruluşlar kamu ve özel kesim olarak gruplandırılmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları da merkezi hükümet ve yerel yönetimler olarak da ayrıştırılabilmektedir.

Bu bağlamda, valilik ve kaymakamlık, bunlara bağlı il ve ilçe müdürlükleri önemli merkezi hükümet kuruluşlarıdır.

Çağa Projesi kapsamında özellikle,

 İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

 İlçe Özel İdare Müdürlüğü

 İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

 İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü

 Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü

 Tarım Kredi Kooperatifleri

 Diğerleri

Çalışmaya önemli katkı koyacaklardır.

Yerel yönetimler olarak;

 Ankara ve Güdül İl Özel İdaresi

 Çağa Belediyesi

 Mescit, Çağabey, Güneyce, Fatih Mahalleleri Muhtarları Çalışmanın ana paydaşları olarak belirmektedir.

Özel kesim diğer önemli kurumsal adresleri barındırmaktadır. Bu bağlamda;

 Yatırımcılar,

 Ticari ve hizmet sunum sunucuları,

 Çağa esnaf ve sanatkârları,

 Tur operatörleri

önemli paydaşlar arasında sayılmalıdır.

Projede ayrıca yerel sivil toplum kuruluşları görev alacaklardır. Bunların başında “Çağa Kalkınma, Yardımlaşma ve Güzelleştirme Derneği” gelecektir. Türkiye ölçeğinde ve özellikle Ankara ve Güdül’de bulunan diğer sivil toplum kuruluş ve platformlarının da gerektiğinde katkısı alınacaktır.

Meslek örgütleri bir diğer önemli kurumsal katılımcılar olarak belirmektedir.

Bunlara ek olarak; akademik kuruluşların, üniversitelerin konu hakkındaki görüş ve katkıları alınacaktır.

Proje kapsamında katkıları beklenecek kurum ve paydaşlar, çalışmanın gelişmesine göre gözden geçirilecek ve gerekli eklemeler yapılacaktır.

1.3.2 Sorumluluklar

Paydaş Analizi ve Yönetimi

Paydaş analizleri, daha önce verilen kurumsal yapıdaki adresler gözetilerek yapılmıştır. Bir beldenin ekonomik ve toplumsal kalkınma sürecinde pek paydaş görev almaktadır.

Aşağıda Projenin başlangıç aşamasında belirlenen önemli paydaşlar itibarı ile bir değerlendirme yapılmıştır.

Tablo 3: Paydaş Analizi

Paydaşlar Faaliyeti ve Faaliyet Alanı Mülki amirler olarak;

Ankara Valiliği ve Güdül Kaymakamlığı

İlçenin en büyük ve önemli idari birimi ve ita amiridir. Projeye, kurumsal ve teknik destek yönetimsel anlamda destek sağlayacak, kamu kurumları arasında eşgüdüm ve uyumu sağlayacaktır.

Güdül Kaymakamlığı, kuşkusuz bu yükümlülüğünü, idari olarak bağlı olduğu Ankara Valiliğinin, ilgili bağlı müdürlüklerin mali kaynak ve destlerini alarak ve talimatlarını uygulayarak yapacaktır.

Çağa Belediyesi Beldenin yönetiminden sorumludur. Projenin Çağalılar adına sahibidir ve çalışmalara yönetsel ve mali destek sağlayacaktır. Bazı fiziki düzenlemeler Çağa Belediyesi mülkiyetinde bulunan alanlarda yapılacaktır.

Mescit, Çağabey, Güneyce, Fatih Mahalleleri Muhtarları

Mahalle bazında yönetimden sorumludurlar.

Mahalle muhtarları yönetimsel anlamda destek sağlarlar.

Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü İlde turizm sektörünün kalkındırılması teme görevleri arasındadır. Beldenin tanıtımına ve belde sakinlerinin becerilerinin artırılmasına destek vermesi öngörülmektedir.

İlçe Özel İdare Müdürlüğü Proje alanına, idari ve mali destek sağlayacaktır.

Başta yol olmak üzere, alt yapı faaliyetleriyle ilgili çalışmalar yapacaktır.

İlçe Tarım Müdürlüğü İlçede her türlü tarımsal faaliyetin geliştirilmesi ve yayımından sorumludur. Tarım alanlarının sürdürülebilir kullanımı için yöre halkına teknik destek sağlar. Bu yükümlülüğünü sürdürecektir.

İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Belde halkının eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına destek sağlar. Bu yükümlülüğünü sürdürecektir. Çağa’da bulunan okulların da ekonomik kalkınma, tarım ve turizm gelişmesi konusunda bilinçlendirmeye katkıları, bu konularda yarışmalar ve sergi düzenlemeleri, benzer etkinliklerde bulunmaları sağlanacaktır.

Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü Eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına destek sağlar. Bu proje kapsamında da, ekonomik kalkınma ve beceri geliştirme konusunda desteği talep edilecektir.

Orman İşletme Şefliği Ormanlık alanın işletilmesinden sorumlu

Orman ürünleri için yetkilidir. Projenin ilerleme aşamalarına koşut olarak ilgi ve ayni desteği talep edilecektir.

Tarım Kredi Kooperatifi Tarımsal faaliyetlere mali ve teknik destek sağlamaktadır. Farklı proje bileşenlerine destek sağlaması talep edilecektir.

Özel kesim, yatırımcılar ve Hizmet Sunucular

Çağa ve yakın çevrede yatırım yapan girişimciler, turizm tesisi (konaklama, apart otel, hafta sonu evi, yeme-içme tesisleri sahip ve işletmecileri) Projeye, Proje tanıtımına ve finansmanına katkı koyacaklardır.

Yerel Sivil Toplum Kuruluşları

(Çağa Kalkınma, Yardımlaşma ve Güzelleştirme Derneği)

Yöre halkının bilinçlendirilmesi ve alanı sahiplenmelerine yönelik çalışmalar yaparlar.

Projenin farklı bileşenlerine mali ve teknik desteğinin sağlanması, yöre halkının motivasyonu temel görevleri olacaktır.

Ankara Kökenli Tur Operatörleri Yöre halkının bilinçlendirilmesi ve alanı sahiplenmelerine yönelik çalışmalar yaparlar.

Bu proje bağlamında, ziyaretçilerin Çağa ve yakın çevresini tanımaları, grup ya da münferit seyahatlerin organize edilmesi ana görevlerini yükleneceklerdir.

Kaynak: BEL-DA LTD

Paydaşlar Arası İlişkiler ve Görev Dağılımı

Önemli kurum ve kuruluşların, paydaşların proje üretim ve uygulama sürecine katkıları aşağıda şematik olarak gösterilmiştir.

Şekil 3, bu raporun başlangıcında açıklanan “genelden özele” ve “özelden genele” başlıkları altında verilen açıklama ve akımlara göre hazırlanmıştır.

Şekil 3 : Yönetim Yapısı ve Organizasyon Şeması

1.4 İklim

Geniş bir bölge içinde ve uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava koşullarına iklim denir. İklimi etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar; sıcaklık, rüzgâr, havadaki nem, basınç ve bunların gün ve yıl içinde nasıl değiştiğidir.

Bir yerin iklimini ortaya koyabilmek için, o yerin iklim elemanlarının (sıcaklık, basınç, nem, yağış, rüzgar, güneşlenme, buharlaşma vb.) uzun yılları kapsayan ortalama ve ekstrem değerlerinin incelenmesi gereklidir.

Beldede İç Anadolu Bölgesinin tipik karasal ikim özellikleri görülmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçmektedir. En sıcak ay Temmuz ve Ağustos, en soğuk aylar ise Ocak ve Şubat aylarıdır. İkliminden dolayı don olayları yaşanmaktadır.

Çağa Beldesinde metereoloji istasyonu bulunmamaktadır. Yerleşime en yakın metereoloji istasyonu Beypazarı’ndadır. Bu nedenle Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna ait iklim verileri kullanılmıştır.

Rüzgâr

Son 41 yıllık esme sayıları toplamı göz önüne alındığında; sayıca en fazla esen rüzgârlar batıkuzeybatı (WSW) ve güneybatı (NW) yönündedir. En hızlı esen rüzgâr Batı (W) yönünde olup hızı ortalama 31,7 m/s olarak kaydedilmiştir. İlde ortalama fırtınalı günlerin sayısı 3,9, ortalama rüzgâr hızı ise 1,6 m/s’dir.

Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna ait rüzgâr verileri Tablo 8’de, uzun yıllar esme sayılarına göre hazırlanan yıllık ve mevsimlik rüzgâr gülleri ile yönlere göre ortalama rüzgâr hızları Şekil 2-11 arasında gösterilmiştir.

Tablo 4: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Rüzgâr Rejimi Rasat Kayıtları (1970-2011) Aylar

Ortalama Rüzgâr Hızı (m/s)

En Hızlı Esen

Rüzgârın Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı (R.Hızı ≥ 17.2m/s)

Ortalama Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı (R.Hızı 10,8-17,1m/s) Hızı (m/s) Yönü

Ocak 1,4 25,4 SW 0,3 1,1

Şubat 1,6 25,4 ENE 0,2 1,8

Mart 1,8 32,8 SW 0,5 2,9

Nisan 1,9 29,5 SSE 0,6 4,3

Mayıs 1,9 23,5 SW 0,4 4,5

Haziran 2,0 29,0 WSW 0,8 4,2

Temmuz 2,1 28,8 SW 0,4 3,9

Ağustos 1,9 27,3 WSW 0,3 2,7

Eylül 1,6 31,7 W 0,2 1,8

Ekim 1,3 20,6 WSW 0,0 1,2

Kasım 1,3 23,7 WSW 0,1 1,1

Aralık 1,3 25,4 SSW 0,1 1,1

YILLIK 1,6 31,7 W 3,9 30,6

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 1: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yıllık Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı (1970-2011) Grafik 2: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yıllık Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 3: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Kış Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı (1970- 2011)

Grafik 4: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Kış Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 5: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait İlkbahar Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970-2011) Grafik 6: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait İlkbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 7: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yaz Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970-2011) Grafik 8: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Yaz Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 9: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Esme Sayıları (1970-2011) Grafik 10: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Sonbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızı (1970- 2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları Basınç

Basınç atmosferde meydana gelen cephesel geçişler ile hava sıcaklığına bağlı olarak hava yoğunluğundaki artma ve azalmalar sebebiyle değişebildiği gibi yükseklik, yerçekimi ve mevsimlere göre de farklılık göstermektedir. Kış aylarında yüksek basınç, yaz aylarında ise alçak basınç hakimdir.

Beypazarı Meteoroloji İstasyonunda ölçülen yıllık ortalama yerel basınç 937,2 hPa olup, kış aylarında alçak basınç yaz aylarında ise yüksek basınç hakimdir.

Tablo 5: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yerel Basınç Kayıtları (hPa) (1970- 2011)

Aylar

Ortalama Yerel

Basınç (hPa) En Yüksek Yerel Basınç (hPa)

En Düşük Yerel Basınç (hPa)

Ocak 939,2 960,9 909,7

Şubat 937,2 953,4 917,9

Mart 936,2 956 913,7

Nisan 934,8 948,6 920,6

Mayıs 935,8 947,3 924,1

Haziran 935,5 945,8 923,8

Temmuz 934,4 945,8 923,7

Ağustos 935,2 945,3 925,2

Eylül 937,8 946,6 922,9

Ekim 940 953,4 928,1

Kasım 940,4 954,1 921,5

Aralık 939,8 958 915,4

YILLIK 937,2 951,3 920,6

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 11: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 12: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Yüksek Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 13: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Düşük Yerel Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Beypazarı Meteoroloji İstasyonunda ölçülen yıllık ortalama yerel basınç 11,2 hPa olup, kış aylarında alçak basınç yaz aylarında ise yüksek basınç hakimdir.

Tablo 6: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Buhar Basıncı Kayıtları (hPa) (1970-2011)

Aylar Ortalama Buhar Basıncı (hPa)

Ocak 9 Şubat 9 Mart 9,7 Nisan 10,1 Mayıs 11,6 Haziran 13,1 Temmuz 15

Ağustos 14,8 Eylül 12,1 Ekim 10,7 Kasım 9,9

Aralık 10,1 YILLIK 11,2

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 14: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Buhar Basıncı Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Sıcaklık

Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna ait yıllık ortalama sıcaklık 13,1 ºC dir. Ortalama sıcaklıklar kışın 1,1 ºC ve 3 ºC arasında değişir. Yazın da 25 ºC ye kadar yükselir. Ortalama sıcaklıklarda en düşük değer Ocak ayında, en yüksek değere de Temmuz ayında ulaşılmaktadır. Beypazarı Meteoroloji istasyonunda kaydedilen en yüksek ortalama sıcaklık 32,2 ºC ile Temmuz ayına, en yüksek sıcaklıksa 39,4 ºC ile Haziran ayına aittir. Aynı istasyondan kaydedilen en düşük ortalama sıcaklık -1,8 ºC ile Ocak ayına, en düşük sıcaklıksa -19,2 ºC ile yine Ocak ayına aittir. Bu özellikler yörede Karasal iklim özelliklerinin hüküm sürdüğünü göstermektedir.

Tablo 7: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Aylık Sıcaklık Değerleri (1970-2011) Aylar Ortalama

Sıcaklık (^oC)

En Düşük

Sıcaklık (^oC) Ortalama Düşük Sıcaklık (^oC)

En Yüksek

Sıcaklık (^oC) Ortalama Yüksek Sıcaklık (^oC)

Ocak 1,1 -19,2 -1,8 18,2 4,6

Şubat 3 -17,7 -0,9 20,1 7,5

Mart 7,3 -13,8 2,1 26,2 12,9

Nisan 12,5 -6,2 6,8 32 18,4

Mayıs 17,4 0,4 10,8 35,1 23,9

Haziran 21,7 4,8 14,4 39,4 28,6

Temmuz 25 7,9 17,2 43 32,2

Ağustos 24,7 8,2 17,1 41,5 32,0

Eylül 20,1 3 13 38,1 27,3

Ekim 14,1 -2 8,7 34,9 20,4

Kasım 7,5 -10,1 3,3 23,1 12,6

Aralık 2,9 -12,9 0 18,2 6,4

YILLIK 13,1 -19,2 7,6 39,4 18,9

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 15: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 16: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Düşük Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 17: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Yüksek Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Nem

DMİ Genel Müdürlüğü tarafından temin edilen Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna ait ortalama ve en düşük bağıl nem verileri Tablo 8’de, ortalama ve en düşük bağıl nemin grafiksel gösterimi ise Grafik 18 ve Grafik 19’da verilmiştir. Beypazarı Meteoroloji İstasyonu kayıtlarına göre yıllık ortalama bağıl nem % 61,5’dir. En düşük bağıl nem % 4 ile Temmuz ayında, en yüksek bağıl nem ise % 77,3 ile Ocak ayında gözlenmektedir.

Tablo 8: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Bağıl Nem Kayıtları (1970-2011) Aylar Ortalama Bağıl

Nem (%)

En Düşük Bağıl Nem (%)

Ocak 77,3 29

Şubat 71 17

Mart 63,5 10

Nisan 59,8 13

Mayıs 56,7 11

Haziran 52,3 10

Temmuz 48,4 4

Ağustos 49 9

Eylül 51,7 8

Ekim 61,5 9

Kasım 70,1 24

Aralık 77 29

YILLIK 61,5 14,4

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 18: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait Ortalama Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

Grafik 19: Beypazarı Meteoroloji İstasyonuna Ait En Düşük Bağıl Nem Verilerinin Grafiksel Gösterimi (1970-2011)

Kaynak: Beypazarı Meteoroloji İstasyonu Rasat Kayıtları

1.5 Alanın Jeolojisi ve Topoğrafik Yapısı

1.5.1 Jeolojik Yapı

1.5.5.1 Bölgesel Jeoloji

26/12/2005 tarihli imar planına esas jeolojik etüt raporunda belirtildiği üzere; Çağa bölgesinin jeolojisi daha önce birçok kişi tarafından çalışılarak ayrıntılı stratigrafik istif ortaya çıkarılmıştır (Akyürek ve diğ., 1982,1984.;Akyürek ve diğ., 1996; Demirtaş, R., 1996b.;

Ergünay, O. 1978.; Ketin, İ. 1969.). Formasyon adlandırmaları daha önce yapılmış olan çalışmalara dayandırılmıştır.

Etüt alanı ve çevresinde Orta-Üst Triyas, Üst Jura, Eosen, Miyosen-Pliyosen ile Kuvaterner'e ait birimler yüzeylenmektedir.

1.5.1.1.1 Jeolojik birimler

1.5.1.1.1.1 Orta-Üst Triyas Elmadağ Formasyonu (Trael):

Elmadağ Formasyonu alttan üste doğru metamorfizması gittikçe azalan ve ilksel konumunu kısmen korumuş metaçakıltaşı, metakumtaşı, metamiltaşı, metaçamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, kireçtaşı ile volkarenit, aglomera, metavolkanit ve metatüften oluşur.

Birim sarı, boz, kahverengi ve gri renkte, ince, orta tabakalanmalı ve sık kıvrımlıdır. Karmaşık bir içyapı gösterir. Formasyon genel olarak kumtaşı, şeyi ardalanması şeklinde çökelen kaya türlerinden ve bunların içinde gelişmiş çakıltaşı kanal çökellerinden oluşur. Birim çökelimine devam ederken gelişen volkanizmanın ürünleri, değişik evrelerde oluşan istifle giriftlik sunmuşlar ve bunun yanı sıra Karbonifer ve Permiyen yaşlı kırıntılar ve kireçtaşları değişik boyutlarda bloklar halinde çökelme ortamına gelmiş ve çökelime katılmışlardır (Akyürek ve diğ., 1996).

1.5.1.1.1.2 Üst Jura

Akbayır Formasyonu (Ja):

Akbayır Formasyonu beyaz, krem, kırmızı renkli, ince-orta tabakalarmıalı, ince taneli silis bant ve yumrulu killi kireçtaşlarmdan oluşur. Tabaka kalınlıkları 5-40 cm arasında değişen kireçtaşlan içerisinde, gri-kahve renkli çört mercek ve bantlarının bulunması formasyonun tipik özelliğini oluştururken, formasyon içerisinde Radiolarya, Spongia, Echinodermata ve Calpioneüid fosil ve kırıntıları yaygın olarak görülmektedir (Akyürek ve diğ., 1996).

1.5.1.1.1.3 Eosen

Taşlıdere Formasyonu (Tmt):

Kumtaşı, çamurtaşı, ortada tüflü kumtaşı ve tüfitten oluşur. Kumtaşları beyaz, sarı renklerde, orta-sıkı tutturulmuş, ince kaim tabakalıdır. Tüflü kumtaşları sarı renkli, sıkı tutturulmuş, ince ve orta tabakalıdır. Tüfler sarı kırmızı renkli, sıkı tutturulmuş, ince ve orta tabakalıdır. Yer yer paralel lamilanma gösterir. Çamurtaşları gri renkli, az tutturulmuş ince ve kaim tabakalıdır.

Formasyon kumsal ve kıyı arası ortamlarında oluşmuştur. Kumsal çökelleri yoğun canlı eşelemeli ve içyapısız kumtaşları ile düşük açılı çapraz tabakalı kumtaşlarıdır. Bu formasyon kumsal ve kıyı ovası ortamlarında oluşmuştur. Fosil içerirler, bunlardan Nummilites sp., Operculina sp. ve Discocyclina sp. saptanmıştır. Bunlara istinaden birimin yaşı Ipresiyen- Lutesiyen olarak belirlenmiştir (Akyürek ve diğ.,1996).

1.5.1.1.1.4 Miyosen-Pliyosea Kavaklı Formasyonu (Tka):

Killi kireçtaşı, marn, kiltaşı, çakıltaşı, kumtaşı, konglomera ve tüfitlerin ardalanmasından oluşmaktadır ve yer yer jips içerir. Bu ardalanmada yerel olarak bazı kaya türleri egemen duruma geçebilmektedir. Ayrıca birim içersinde andezit silleri gözlenmektedir. Killi kireçtaşı ve marnlar, beyaz, sarımsı beyaz renkli ince orta tabakalı olup, kiltaşı ve tüfıtlerle ardalanmaktadır. Kavaklı formasyonu altta ve yanalda Karapınar formasyonu ile üstte ve yanalda Mamak formasyonu ile geçişlidir. Birim kenarında alüvyon yelpazelerinin geliştiği karasal bir havzadaki ırmak ve gölde çökelmiştir. Göl daha yaygın ve uzun süreli olmuş ve havza giderek tümüyle göl karakterine bürünmüştür. Gölde çökelim devam ederken, bölgede etkinliğini sürdüren volkanizmanın ürünlerinden tüfıtler çökelime katılmış, andezitler ise siller halinde çökellerin arasına girmiştir (Akyürek ve diğ., 1982,1984).

Tekke Volkaniti (Tt):

Birim çoğunlukla andezit, trakiandezit, bazalt, andezitik tüf ve aglomeralardan oluşur.

Andezitler kırmızı, pembe, gri, boz ve siyah renktedirler. Bazaltlar gri, siyah ve kahve renklerdedir. Andezit ve bazalt türündeki kayaçlar yer yer gözenekli cüruf yapısında, yer yer blok lavlar şeklinde ve yer yer masif özellik gösterirler. Andezitik tüfler beyaz, sarı, gri renklidir. Aglomeralar ise sarı kırmızı, gri ve kahverenginin değişik tonlarında olup, yer yer küçük blok ve çakılların, sarı renkte tüf ile yer yer de iri blokların gri renkli tüf ile tutturulmasından oluşmuştur. Andezit, andezitik tüf ve aglomeralar bazı kesimlerde ardalarıma gösterirler. Volkanitler üzerinde tektonizma etkisi ile oluşan çatlak ve kırık sistemleri gözlenmektedir.

Neojen'de tamamen karasal ortamda ve önemli ölçüde aşınmış tüm birimler üzerine, bir yandan kırmızı kırıntılar depolanırken diğer yandan lav akıntıları bu kırıntılara karışmıştır.

Neojen yaşlı çökellerin yer yer dik faylardan etkilenmiş ve önemli eğim kazanmış olması, Neojen'den bu yana havzada daha çok düşey tektonik hareketlerin etkili olduğunu göstermektedir (Akyürek ve diğ.,1996).

Mamak Formasyonu (Tma)

Aglomera, tüf ve andezitten oluşur. Aglomeralar beyaz, gri ve kırmızı renkli, tüf ile tutturulmuş, değişik boyutlarda andezit çakıllarından oluşur ve bazı kesimlerde belirgin tabakalarıma gösterirler. Mamak formasyonu, altta Kavaklı formasyonu olmaksızın Karapınar formasyonu ile geçişlidir. Üstte ise Tekke volkaniti ve bazen de doğrudan Bozdağ bazaltı tarafından örtülüdür. Mamak formasyonu, Tekke volkanitlerinin oluştuğu dönemde var olan göllere taşman, çeşitli boyutlardaki volkanik malzemenin çökelmesinden oluşmuştur (Akyürek vediğ.,1996).

Bozdağ Bazaltı (Tb)

Koyu siyah, sert, masif ve sarımsı ayrışma renkli, bol gaz boşluklu ve boşlukları kalsit dolguludur. Bazaltla birlikte çok az da olsa bazaltik tüf ve aglomeralar görülür. Bozdağ bazaltı bölgenin en genç volkanik ürünüdür (Akyürek ve diğ.,1996).

Gölbaşı Formasyonu (Tg)

Gri, boz, kırmızı renkli, tutturulmamış, az tutturulmuş, çeşitli boyda değişik kökenli konglomera, kumtaşı ve silttaşmdan oluşur. Çoğunlukla tabakalanmasız olup, bazı yerlerde yatay tabakalanma izlenir. Kumtaşı ve silttaşları arasında moloz akması süreçleriyle oluşmuş konglomeralar vardır. Bu formasyon alüvyon yelpazesi ve akarsu çökellerinden oluşmuştur.

Önünde geliştiği kaynak alanının kayatürüne bağlı olan çakıl içeriği vardır. Gölbaşı formasyonu altta Bozdağ bazaltı ve eski birimler üzerine uyumsuz olarak gelir (Akyürek ve diğ.,1996).

1.5.1.1.1.6 Kuvaterner Alüvyon (Qy,Qe):

Bölgedeki çayların yatağına göre çeşitli yüksekliklerde korunmuş eski alüvyonlar vadi tabanlarında, İlhan Çayının geçtiği alanlarda yayılım gösterirler. Bu birim kil, kum ile çakıl boyutundan, blok boyutuna kadar farklı kökenli malzemeden ibaret çökeller topluluğudur.

Tutturulmamış veya çok az tutturulmuş yapıda izlenir.

1.5.1.2 İnceleme Alanı Jeolojisi

İnceleme alanı ve çevresinde Miyosen-Pliyosen ile Kuvaterner'e ait birimler yüzeylenmektedir.

1.5.1.2.1 Miyosen-Pliyosen Kavaklı Formasyonu (Tka):

Killi kireçtaşı, marn, kiltaşı, çakıltaşı, kumtaşı, konglomera ve tüfitlerin ardalanmasından oluşmaktadır ve yer yer jips içerir. Bu ardalanmada yerel olarak bazı kaya türleri egemen duruma geçebilmektedir. Ayrıca birim içersinde andezit silleri gözlenmektedir. Killi kireçtaşı ve marnlar, beyaz, sarımsı beyaz renkli ince orta tabakalı olup, kiltaşı ve tüfitlerle ardalanmaktadır. Bu formasyon içindeki marn, tüfit ve kiltaşı birimleri çoğunlukla ayrışmış olarak izlenir.

Tekke Volkaniti (Tt):

Birim çoğunlukla andezit, trakiandezit, bazalt, andezitik tüf ve aglomeralardan oluşur.

Andezitler kırmızı, pembe, gri, boz ve siyah renktedirler. Bazaltlar gri, siyah ve kahve renklerdedir. Andezit ve bazalt türündeki kayaçlar yer yer gözenekli cüruf yapısında, yer yer

blok lavlar şeklinde ve yer yer masif özellik gösterirler. Andezitik türler beyaz, sarı, gri renklidir. Aglomeralar ise sarı kırmızı, gri ve kahverenginin değişik tonlarında olup. yer yer küçük blok ve çakılların, sarı renkte tüf ile yer yer de iri blokların gri renkli tüf ile tutturulmasından oluşmuştur. Andezit, andezitik tüf ve aglomeralar bazı kesimlerde ardalarıma gösterirler. Volkanitler üzerinde tektonizma etkisi ile oluşan çatlak ve kırık sistemleri gözlenmektedir.

1.5.1.2.2 Kuvateraer

Eski Alüvyon ve Alüvyon (Qy,Qe):

Bölgedeki çayların yatağına göre çeşitli yüksekliklerde korunmuş eski alüvyonlar İlhan Çayının geçtiği alanlarda yayılım gösterirler. Bu birim Güneyce Mahallesi civarında daha yaygındır. Kil, kum ile çakıl boyutundan, blok boyutuna kadar farklı kökenli malzemeden ibaret çökeller topluluğudur. Tutturulmamış veya çok az tutturulmuş yapıda izlenir.

1.5.1.3 Zemin ve Kaya Türlerinin Jeoteknik Özellikleri

1.5.1.3.1 Zeminler

Etüt alanı içerisinde blok boyutundan kil boyutuna kadar değişen zeminler Miyosen-Pliyosen ve Kuvateraer birimler içerisinde gözlenir. İri taneli zeminler (Qy,Qe) ve ince taneli zeminler (Tkal) olmak üzere ikiye ayrılmışlardır.

1.5.1.3.2 İri Taneli Zeminler

İnceleme alanında Güneyce Mahallesinin çevresinde çoğunlukla gözlenen; blok, çakıl-kum boyutlu malzemeler çoğunlukla yeni alüvyonlarda (Ç)y) ve eski alüvyonlarda (Qe) görülür.

Burada civarda bulunan temel kayalardan alman kireçtaşı, kumtaşı, serpantinit, trakiandezit, andezit, bazalt vb gibi malzemeleri görmek mümkündür. Genelde tane destekli olarak, kötü boylanmak olarak gözlenen birimde belirgin bir derecelenme gözlenememiştir. Tanelerde yuvarlaklaşmanın yüksek hızda dere akımının etkisiyle yüksek olduğu görülür. Zeminde ince malzeme az olduğundan dolayı çok sıkı tutturulmamıştır. Bu tür zeminler çoğunlukla yeraltı suyu içerir. Yüksek geçirimliliğe sahiptir.

1.5.1.3.3 İnce Taneli Zeminler

İnceleme alanında yine Güneyce Mahallesi civarında gözlenen Kavaklı Formasyonu (Tkal) içerisindeki bozuşmuş marn, tüfit ve kiltaşı birimlerinde meydana gelen killeşmelerden dolayı ince taneli zemin olarak ayırtlanmıştır. Killeşmeler düzlük alanlarda daha yaygın olarak gözlenir. Birim beyaz, gri, boz renkli, tutturulmamış, az tutturulmuş, çeşitli boyda değişik kökenlidir.

1.5.1.3.4 Kaya Türleri

İnceleme alanında gözlenen kaya türleri, Miyosen-Pliyosen (Kavaklı Formasyonu) (Tka2), Tekke Volkaniti (Tt), formasyonları içinde bulunan; killi kireçtaşları, kumtaşları, andezit, trakiandezit. bazalt, andezitik tüf ve aglomeralardan oluşur.

Kavaklı Formasyonunda bulunan; killi kireçtaşı ve marnlar, beyaz, sarımsı beyaz renkli ince orta tabakalı olup, kiltaşı ve tüfıtlerle ardalanmaktadır. Tekke Volkaniti Andezitleri ise kırmızı, pembe, gri, boz ve siyah renktedirler. Bazaltlar gri, siyah ve kahve renklerdedir. Andezit ve bazalt türündeki kayaçlar yer yer gözenekli cüruf yapısında, yer yer blok lavlar şeklinde ve yer yer masif özellik gösterirler. Andezitik türler beyaz, sarı, gri renklidir. Aglomeralar ise sarı kırmızı, gri ve kahverenginin değişik tonlarında olup, yer yer küçük blok ve çakılların, sarı renkte tüf ile yer yer de iri blokların gri renkli tüf ile tutturulmasından oluşmuştur. Andezit, andezitik tüf ve aglomeralar bazı kesimlerde ardalanma gösterirler. Volkanitler üzerinde tektonizma etkisi ile oluşan çatlak ve kırık sistemleri gözlenmektedir. Bazaltlar; koyu siyah, sert, masif ve sarımsı ayrışma renkli, bol gaz boşluklu ve boşlukları kalsit dolguludur. Bazaltla birlikte çok az da olsa bazaltik tüf ve aglomeralar görülür. Kumtaşı ve silttaşları arasında moloz akması süreçleriyle oluşmuş konglomeralar vardır.

1.5.1.4 Afet Durumu

İnceleme alanı içerisinde Yerleşme merkezinde Fatih ve Mescit mahallelerini ayıran Oluklu Deresi’nin kent içinden geçen parçası ıslah edilmiştir. Bununla birlikte bu derenin yerleşmenin kuzey ve güneyinde kalan parçalarında taşkın riski DSİ tarafından belirtilmiştir.

Sulama alanı kapsamında kalan Güneyce Mahallesinde Islah edilen İlhan Çayı’nın yerleşmeye yakın alanlarında taşkın riski bulunmamaktadır.

Depremsellik açısından bölge geneli aktiftir. Hersinien orojenezi ile kıvrılmaya uğrayan metamorfıkler, Mesozoik kalkerlerle beraber Alpin orojenezi Laremik fazında tekrar kıvrılmaya uğramışlardır.

Miyosen sonunda Alpin orojenezi Atik fazında ve post Pliyosen tektonik hareketlerinde metamorfıkler ve kalkerler kıvrılması zor kırılan temel rolü oynarken Neojen sedimanter formasyonları örtü kıvrımları karakterini göstermişlerdir. Pliyosen formasyonlarının bazalt, andezit ve kalker tepeleri eteklerinde post-Pliyosen tektonik hareketleriyle eğimleri artmıştır.

Miyosende az derin sular ve volkanizma mevcut olup, andezit ve bazalt akıntıları bölgenin büyük bir kısmını kaplamıştır.

Pliyosen ve post-Pliyosen tektonik hareketleri sonucunda meydana gelen faylar, Pliyosen formasyonlarında ve andezit bazalt akıntıları içinde görülmektedir. Genel olarak bu faylar NW-SE, E-W ve SW-NE yönlüdürler ve doğrultu atım bileşenli düşey faylar dır (Akyürek ve diğ., 1996).

22 Ağustos 2000 tarihinde Uruş Beldesi'nin (Beypazarı-Ankara) 3 km. kuzeyinde küçük büyüklükte (Ml=4,8) bir deprem olmuştur. Depremin aletsel dış-merkezi, 40.25 K ve 32.13 D

(DAD) koordinatları arasında saptanmıştır. Depremin gözlemsel merkezi (şiddete dayanan) ise Kırkavak - Sağar ile Tahtacıörencik Köyleri arasında yer almıştır. Uruş - Güdül Fayı ve Kuzey Anadolu Fay Zonu ile olan ilişkisi. Uruş Fayı-Çeltikçi Fayı olarak isimlendirilen fay, K80D doğrultulu olup, Devrez Fayı-Orta Fayı'nm (Demirtaş vd. 2000b) batı devamı gibi görünmektedir.

Bu depremde Uruş Fayı'nm hareket ettiği tahmin edilmektedir. Uruş Fayı, Kırkavak, Sağar ve Tahtacıörencik Köyleri civarında topoğrafik olarak çok belirgindir. Bu köyler civarında belirgin normal fay sarplıkları izlenmektedir. Bu özellikler, fayın Orta Fayı'na benzer şekilde sağ yanal doğrultu atım bileşenli normal atımlı fay olduğunu göstermektedir.

Deprem, yüzeyde herhangi bir deformasyon oluşturmamıştır. Depremin Cimder (Kırkavak) - Tahtacıörencik arasında, 6,2 km derinlikte yaklaşık 1-2 km uzunlukta bir yırtılmaya neden olduğu düşünülmektedir. Deprem, Uruş'un 3 km güneydoğusunda bulunan ve jips gibi gölsel birimlerden oluşan Akyar Tepe kayalıklarında kaya düşmelerine neden olmuştur. Akyar Tepe'nin hemen güneyinde dar ve derin vadi şeklinde Kirmir Çayı akmaktadır. Akyar Tepe kayalıkları, Kirmir Çayı'nın yatağını daha derin kazması sonucu gelişmiştir. Bu durum bölgenin bölgesel olarak yükseldiğine işaret etmektedir. 22 Ağustos ile 29 Ağustos arasında olmuş artçı depremler Uruş Fayı ve yakın civarında dağılım göstermiştir.

Artçı deprem derinliklerinin yeryüzünün 1,7 km ile 10,2 km altında değiştiği görülmektedir.

Bölgenin Miyosen yaşlı gölsel birimler ve volkanitler üzerinde kurulması nedeniyle hasar hiç olmamıştır. Deprem odak derinliği (6,2 km) yüzeye çok yakın olduğu için çok yerel ölçekte hafif hasar gelişmiştir. Deprem, Uruş Fayı’nın 2 km güneyinde, 12 villa tipi konutta, çatlaklara neden olmuştur. Bu villalardaki hasar, yapım hatasından kaynaklanmış olup önemli hasar olarak nitelendirilmemektedir.

Deprem, ayrıca Cimder (Kırkavak), Tahtacıörencik, Sağar, Kayıköy, Karacaviran, Özköy, Kalta, Adalıkuzu, Garipçe köyleri ve Güdül merkezde çok hafif ölçekte hasara neden olmuştur. Deprem, Beypazarı'nda hiç hasar yapmamıştır. Hasarın çok hafif olması, kuvvetli yer hareketi (% 5 g) süresinin (2 saniye) kısa olması ve büyüklüğünün çok küçük olmasından ileri gelmiştir. Depremin şiddeti, dış-merkez ve yakın civarım kapsayan çok dar bir alan için V (MSK) olarak belirlenmiştir. Arazi gözlemleri, artçı deprem ve hasar dağılımları, 22 Ağustos 2000 depremi dış-merkezinin, Beypazarı değil Uruş (Güdül) olduğunu göstermektedir. Bu depremin dış-merkezi belirlemesinde 30 km'lik hata yapılmıştır. 1900-2000 yılları arasında Kuzey Anadolu Fay Zonunda (KAFZ) 35 hasar yapıcı deprem meydana gelmiştir (Demirtaş ve Yılmaz 1996). Bu depremlere bağlı olarak KAFZ boyunca Anadolu bloğu ortalama 100 m batıya kaymıştır. Anadolu bloğunun batıya doğru kaçması, Orta Anadolu Bölgesinde içsel yamulmaya neden olmuştur. Bu yamulmaya bağlı olarak da Tuzgölü Fayı, Sivrihisar Fayı, Ecemiş Fayı ve Ovacık Fayı gibi Kuzey Anadolu Fay Zonu'ndan (KAFZ) ayrılan ve Anadolu bloğunun GB'ya dönmesini sağlayan KD-GB yönlü faylar boyunca önemli gerilme artışları olmuştur. Bu gerilmeler sonucu, son yıllarda Ezinepazarı-Kırıkkale Fayı, Almus Fayı, Merzifon-Salhançayı Fayı, Ovacık Fayı ve Orta Fayı, Uruş-Çeltikçi fayı gibi bu tür faylar üzerinde sismik etkinliklerde önemli artışlar gözlenmektedir. Uruş-Çeltikçi fayında 22 Ağustos 2000 Ml= 4,8 (Demirtaş vd. 2000b) depremler bu fayların yakın gelecekte önemli deprem potansiyellerine sahip olduklarım göstermektedir. Son yıllarda Ankara ve yakın