Tarım ve Hayvancılık

Belde sınırları içinde yaklaşık 225 ha sulu tarım alanı, 255 ha kuru tarım alanı bulunmaktadır. Tarım dışı boş ve kayalık alanlar ise yaklaşık 325 ha’dır (İller Bankası Anonim Şirketi Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Çağa (Ankara) (İlave-Revizyon) İmar Planı Araştırma Raporu, 2011).

Belde yakın çevresi genel olarak çok dağlık olmayan bir araziye sahip olup, yer yer alçak tepeler bulunmaktadır. Çağa’nın en büyük özelliklerinden biri toprak zenginliğidir.

Beldenin başlıca gelir kaynağı tarım ve hayvancılık olup tarım ve hayvancılık sektöründe çalışan yaklaşık 650 kişi, çalışan nüfusun % 79,27’sini oluşturmaktadır.

Beldede hem kuru hem de sulu tarım yapma olanağı vardır. Bunun yanı sıra belde sebze ve meyvecilikte de oldukça gelişmiştir. Yerleşmede özellikle Güneyce Mahallesi güneyinde, İlhan Çayı etrafında gelişmiş tarımsal üretim yapılmaktadır.

Beldede üretimi yapılan sulu tarım ürünlerinin başında domates gelmektedir. Beldede, 7.000 dönümü Çağa sınırları içinde bulunan 10.000 dönümlük arazide ülke çapında adını duyurmuş olan ve Ayaş Domatesi adıyla bilinen domates üretilmektedir. Ayaş Domatesi olarak bilinen bu domatesin 2012 yılında “Çağa, Güdül, Ayaş Domatesi” adıyla marka tescili alınmıştır. Domatesten başka yetiştirilen ürünler arasında, kavun, karpuz, biber, yonca ve ayçiçeği gelmektedir. Kuru tarım ürünlerinde ise başta arpa ve buğday olmak üzere mercimek, nohut ve fee (hayvan yemi) yetiştirilen ürünlerdir.

Yönetim Planı kapsamında alandaki üreticilerle birebir görüşmeler ve anket çalışmaları yapılarak üretimde yaşanan sorunlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre yapılan anket çalışmaları neticesinde tarım ve havyacılıkta yaşanan sorunların başında üretimde yaşanan düşük verim, sulama suyundan kaynaklı problemler ve ürünlerin değerinden satılamaması gelmektedir. Yapılan anket çalışmalarına göre üreticiler domateste dekar başına ortalama 1,5 ton ürün almaktadır. Yine bir başka problem ise anket yapılan üreticilerin neredeyse tamamına yakını sulama sistemi olarak salma (vahşi) sulama tercih etmektedir. Bu sistem toprağın gereğinden fazla sulanmasına neden olmakta, bu durum ise zamanla toprakta tuzlulaşmaya sebebiyet vererek toprağın, dolayısıyla ürünün verimini düşürmektedir. Yapılan görüşmelerde tespit edilen bir başka durum ise üreticilerin ürettikleri malları değerinin çok altında sattıklarıdır. 2011 yılında 1 kasa domatesin (25 kg) 5 TL’ye kadar satıldığı yapılan görüşmelerde dile getirilmiştir. Domatesin bu kadar ucuza satılmasının nedenlerinden biri komisyoncuların kar oranlarının oldukça yüksek olmasıdır. Bir diğer nedense Çağa Domatesinin (yerli tohumumun) ithal tohumdan üretilen domateslere (yabancı tohumlara) göre daha az dayanıklı olması. Bu durum Çağa domatesinin raf ömrünün kısa olmasına ve diğer domateslere göre marketler tarafından çok tercih edilmemesine bağlıdır.

Beldenin ticari ilişkileri daha çok Ankara ile olduğundan, ürünlerin büyük bir kısmı Ankara piyasasına sürülmektedir. Bir kısım ürün ise Ankara-Beypazarı yolu üzerinde seyyar olarak satılmaktadır.

Beldede tarım kadar olmasa da hayvancılıkla da uğraşılmaktadır. Beldede yaklaşık 2.500 kadar büyükbaş, 30.000 kadar küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanlardan yaklaşık 5.000 ila 7.000 arasını tiftik keçisi, geriye kalanını ise merinos koyunu oluşturmaktadır. Belde süt sığırcılığı konusunda önemli bir üretim kapasitesine sahiptir.

Güdül Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü verilerine göre Beldede ayda 300 ton süt üretimi yapılmaktadır. Bu üretimin üçte biri “Ankara İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği”

tarafından toplanmakta, üçte ikisi ise üreticiler (25-30 aile) tarafından Ankara il merkezinde seyyar olarak satılmaktadır. Bunun haricinde Mescit ve Güneyce Mahallerinde birer adet süt deposu bulunmakta olup “Ankara İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği” tarafından Ülker Firmasına işletme hakkı verilmiştir. Beldede bazı üreticiler sütlerini buradaki depolara satmaktadır.

Beldede bulunan yaklaşık 5.000 ila 7.000 arasındaki tiftik keçisi senede bir defa (Nisan ve Mayıs aylarında) kırpılmakta ve yünü Ankara’da faaliyet gösteren ”Tiftik ve Yaprağı Tarım Satış Kooperatif Birliği”ne bağlı Ayaş ve Güdül’de bulunan kooperatifler tarafından alınmaktadır. Güdül Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü yetkilileri ve tiftik üreticileri, Beldedeki üreticilerin tiftik yünlerini bu birliğin Güdül ve Ayaş’ta faaliyet gösteren kooperatiflerine devlet desteği de dahil olmak üzere kilosunu 24 TL’ye sattıklarını belirtmişlerdir. Tiftik keçisi devlet desteğinde olup yünün kilogramına 17 TL destek almaktadır. Ankara iline has bir keçi türü olan tiftik keçisi, başka bir ilde yetiştirilmemektedir.

Ankara’dan toplanan tüm yünün % 10’nu Çağa’dan karşılanmaktadır. Belde’den geçen sene yaklaşık 14 ton tiftik yünü toplanmıştır.

1.11.4 Ormancılık

Genellikle kara ikliminin hakim sürdüğü Ankara ilinde farklı iklimler görülmektedir. İlin Batı Karadeniz Bölgesi'nde yer alan kuzey kesimleri haricindeki büyük kısmı İç Anadolu Bölgesi'nde yer alır ve kara iklimine sahiptir.

Çağa’da İç Anadolu Bölgesi’nin tipik karasal ikim özellikleri görülmektedir. Belde fazla yağış almamaktadır ve bu nedenle orman alanlarından yoksun bozkır (step) bitkileri görülmektedir.

Belde sınırları içerisinde ormanlık alan olmaması sebebiyle herhangi bir ormancılık faaliyeti de söz konusu değildir.

1.11.5 Rekreasyon

Rekreasyon kişilerin serbest zamanları içerisinde, günlük yaşamın sıkıcı, disiplinli ve monoton geçen çalışmasının etkisinden kurtulmak, dinlenmek ve hoşça vakit geçirmek amacıyla gösterdikleri çeşitli aktiviteleri içermektedir (Uzun ve Altunkasa 1991).

Kırsal rekreasyonel alanlar kent insanına doğal çevreyi en iyi sunabilen alanlardır. İnsanlar bu tür alanları temiz hava, sessizlik, doğanın görsel çekiciliği vb. nedenlerle tercih etmektedir. Özellikle orman, vadi ve göl peyzajlarının hakim olduğu kırsal rekreasyon alanları, doğal ve coğrafik yapının elverdiği ölçüde trekking, kampçılık, tırmanma, doğa araştırması, bilimsel çalışmalar vb. eylemler için yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu tür eylemler ayrıca düşük maliyetleri ile kent insanına ekonomik dinlence olanağı da sunmaktadır.

Çağa Beldesi de sahip olduğu doğal, kültürel ve rekreasyonel kaynak değerleri ile insanların rekreasyon ihtiyaçlarına cevap verebilecek olanaklar sunmaktadır. Bununla birlikte Beldenin sahip olduğu bu potansiyel henüz istenen düzeyde kullanılamamakta, yöreye istenen düzeyde turist çekilememektedir.

Belde merkezinde çok sayıda yerel mimariye sahip konut (yaklaşık 150 adet) bulunmakla birlikte, bu konutların fiziksel durumlarındaki olumsuzluklar göze çarpmaktadır. Çağa’ya 30 km. mesafede bulunan Beypazarı ilçe merkezindeki konutlarda (konaklarda ve evlerde) son yıllarda yapılan cephe iyileştirmeleri ve restorasyon çalışmaları ile ilçe çekim merkezi haline gelmiştir. Yürütülmekte olan Proje kapsamında Çağa belde merkezinde eskiden çamaşırhane olarak kullanılan yapının restore edilerek beldeye kazandırılması planlanmaktadır.

Su yüzeyleri rekreasyon amaçlı en çok tercih edilen alanlardır. Su yüzeyleri çekici olmaları nedeniyle rekreasyon faaliyetlerinde aranılan bir kaynaktır. Bazen çeşitli rekreasyon kullanımlarına olanak vererek kaynak görevini üstlenmekte bazen de yüzey şekillerini bütünleyip görsel etkiyi artırarak alanın rekreasyonel potansiyelini etkilemektedir.

Belde sınırlarından geçen İlhan Çayı rekreasyonel faaliyetler için zengin olanaklar sunmaktadır. Halihazırda hafta sonları günübirlikçiler tarafından kullanılmakta olan Çay alanının, Yönetim Planı Projesi kapsamında yapılması planlanan peyzaj projesi ile günübirlik kullanımlar için bir cazibe merkezi haline dönüştürülmesi planlanmaktadır.