Mersin Balýklarýnýn Beslenmesinde Yað Asitlerinin Önemi
* Sorumlu yazar: Tel.:0 462 341 10 53; Fax: 0462 341 11 52; E-mail: bakbulut@sumae.gov.tr
GeliþTarihi:24.02.2012 Kabul Tarihi:27.03.2012
1* 2 1
Bilal AKBULUT , Biro JANKA , Ahmet Faruk YEÞÝLSU 1
Su Ürünleri Merkez Araþtýrma Enstitüsü Müdürlüðü, Vali Adil Yazar Cad., Kaþüstü Beldesi, Yomra, Trabzon 2
Research Institute for Fisheries, Aquaculture and Irrigation, P.O.B. 47 H-5541 Szarvas, Hungary.
Özet
Giriþ
Bu derlemede, mersin balýklarýnýn yetiþtiricilik þartlarýnda yaþamalarý, büyümeleri ve nesillerini devam ettirebilmeleri için beslenmelerinde yað asitlerinin rolü üzerinde durulmuþtur. Mersin balýklarý için henüz ideal bir yem geliþtirilememiþtir. Ülkemizde mersin balýklarýnýn beslenmesinde alabalýk yemleri kullanýlmaktadýr. Mersin balýklarýnýn yemlerinde linoleik (18:2 n-6) ve á-linolenik (18:3 n-3) yað asitlerine ihtiyaç duyduklarý düþünülmektedir. Ancak, et ve havyarda n-3 serisi (EPA ve DHA) bulunabilmesi için, yemlerin de EPA ve DHA bakýmýndan zengin olmasý önerilmektedir. Mersin balýklarýnýn yað asitleri gereksinimleri ile farklý yað kaynaklarý üzerine son yýllarda yapýlan çalýþmalar incelenerek bir bütünlük içinde sunulmaya çalýþýlmýþtýr.
Mersin balýklarý kuzey yarým kürede deniz
karaca mersini (Acipenser gueldensteadtii) ve
ve iç sularda yaþayan göçmen balýklardýr. Dünya
sivriburun mersini (Acipenser stellatus) türleri az
üzerinde 27 türü bulunan bu balýklardan çoka
sayýda görülmekte, diðer kolon (A. sturio), çoka
(Acipenser ruthenus), paddlefish (Polyodon
(A. ruthenus) ve þip (A. nudiventris) türlerine
spathula) ve göl (Acipenser fulvescens) mersinleri
rastlanýlmamaktadýr (Akbulut vd., 2011).
denize göç etmezler. Hayatlarýnýn tamamýný tatlý
Birçok ülkede olduðu gibi Ülkemizde de
sularda geçirirler. Geçmiþte Karadeniz'de 6 mersin
mersin balýklarýnýn doðal sularda stoklarý
türünün olduðu bildirilmiþtir (Geldiay ve Balýk,
azaldýðýndan, mersin balýðý avcýlýðý 1971 yýlýnda
1996; Edwards ve Doroshov, 1989; Çelikkale,
yasal olarak sýnýrlandýrýlmýþ ve 1997 yýlýndan
1994; Ustaoðlu ve Okumuþ, 2004). Ancak
itibaren de tamamen yasaklanmýþtýr. Ancak bazý
günümüzde sadece mersin morinasý (Huso huso),
ülkelerde bu balýklarýn gerek ticaretin gerekse de
In this review, we focused on the role of fatty acids in nutrition for the living, growth and to keep the generations of sturgeon in farming conditions. Not yet been developed an ideal feed for sturgeon. Farmer in our country used trout feed for feeding of sturgeon. It is thought that they need linoleic (18:2 n-6) and á-linolenic (18:3 n-3) fatty acids in their diet. However, it is recommended that the feed is also rich in EPA and DHA in order to find n-3 series (EPA and DHA) in their meat and caviar. With examining the recent studies on fatty acids the requirements of the sturgeon and the fatty oil resources is to present a coherent way.
AnahtarKelimeler: Besleme, Linolenik, HUFA,mersin balýðý, yað asitleri,
Keywords: Fatty acid, feed, Linolenic, HUFA, Sturgeon
© Su Ürünleri Merkez Arastýrma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon
The Importance of Fatty Acids in Nutrition of Sturgeons Abstract
yetiþtiriciliðinin yapýlabilmesi için, doðadan
damýzlýk dönemlerinde farklý olmaktadýr (Altan
avcýlýðýna belirli kotalar dahilinde izin
vd., 1997; Sargent vd., 2002; Turchini vd., 2009).
verilmektedir. Bu ülkelerin birçoðunda doðadan
Bu derlemede mersin balýklarýnýn
beslen-yakalanan balýklar kuluçkahanelere taþýnmakta
mesinde de son derece önemli rolü olan yað
ve üretilen yavrular doðal stoklarýn desteklenmesi
asitleri incelenmiþ ve yemlerin hazýrlanmasýnda
amacýyla tekrar doðaya salýnmaktadýr. Doðadan
kullanýlacak yað asitleriyle ilgili önerilerde
yakalanan veya yetiþtiricilik yoluyla elde edilen
bulunulmuþtur.
mersin balýklarýnýn yumurtalarýndan havyar
üretilmektedir.
Yað Asitleri
Günümüzde 35 ülkede 14 tür mersin balýðý
ve bu türlerden elde edilen bir çok hibrit hattýn
Hayvansal organizmalarýn baþlýca enerji
kültür þartlarýnda üretiminin yapýldýðý bilinmek-
kaynaklarýndan biri olan lipidleri oluþturan yað
tedir (Bronzi vd., 2011). Yetiþtiricilikte en çok
asitleri oldukça önemli görevlere sahiptir. Bu
Sibirya mersini (Acipenser baerii) kullanýl-
görevler arasýnda, hücre zarlarýnýn yapý taþý olarak
maktadýr. Bunu karaca, çoka ve sivriburun
iþlev görmesinin yaný sýra birincil enerji kaynaðý,
izlemektedir (Fotoðraf 1).
yaðda eriyen vitaminleri taþýma, koruyuculuk
özelliði, baðýþýklýk sistemini güçlendirici,
üremede ve yumurta geliþimindeki roller yer
almaktadýr (Aras vd., 2002). Yaðlarýn bir
gramýnýn yanmasý sonucu içeriðindeki yað
asitlerinin zincir uzunluðuna baðlý olarak
ortalama 9.4 kcal brüt enerji vermeleri nedeniyle
önemli bir enerji kayaðý olarak
deðerlen-dirilmektedir. Yað asitleri çoðunlukla çift karbon
Bu balýklar zeminden çok iyi yem
içeren, düz zincirli ve deðiþik zincir uzunluðuna
almaktadýr. Bu durum rostrumlarýnýn altýnda
sahip organik asitler olarak tanýmlanabilmektedir.
bulunan oldukça hassas býyýklarýndan kaynaklan-
Yapýlarýndaki çift baðlarýn varlýðýna göre doymuþ
maktadýr ve bu býyýklar zemindeki yiyecekleri
ya da doymamýþ yað asitleri olarak ikiye ayrýlýrlar
kolaylýkla tespit edebilmektedir. Ayrýca uzun ve
(Kayahan, 2007).
dýþarý uzayan (kontraktil) dudaklarýyla yemlerini
Doymuþ yað asitlerine laurik, miristik,
zeminden çekerek beslenebilmektedirler
palmitik, stearik ve araþidonik asit; çoklu
(Dettlaff vd., 1993). Kültür koþullarýnda
doymamýþ yað asitlerine (PUFA) ise omegaù-3
yetiþtirilen Mersin balýklarýnýn beslenmesinde
ve ù-6 yað asitleri örnek olarak verilebilir (Þekil
balýklarýn geliþim evrelerine baðlý olarak %40-56
1). ù-3 yað asitleri, karbon zincirinin metil ucuna
ham protein, %10-22 ham yað içeren granül ve
göre ilk çift baðýn 3. karbonunda olduðu yað
pelet alabalýk yemleri kullanýlmaktadýr (Hung ve
asitleridir. Bu grupta bulunan, 3 bað ihtiva eden
á-Deng, 2002; Garcia-Gallego vd., 2009).
linolenik asit, eikosapentaenoik asit (EPA),
Balýklara verilen yemlerin esansiyel yað
dokosaheksaenoik asit (DHA) ve 5 bað ihtiva
asitleri bakýmýndan eksik olmasý sonucunda,
eden yüksek doymamýþ yað asitleri (HUFA) besin
geliþimin durmasýndan ölüme deðin birçok
deðeri açýsýndan önemli yað asitleridir. ù-6 yað
noksanlýk belirtileri görülmektedir. Mersin
asitleri ise ilk çift baðýn metil grubu tarafýndan 6.
balýklarýnýn yað asitlerine olan ihtiyaçlarý diðer
Karbonda olduðu doymamýþ yað asitleri olup, en
balýklarda olduðu gibi yavru dönemi, geliþme ve
önemlileri linoleik asit 18:2 n-6) ve araþidonik
Fotoðraf 1. Yetiþtiriciliði yapýlan karaca mersin balýðýAsit (20:4 n-6)'tir. Tekli doymamýþ yað asitleri
araþidonik ve DHA'ya dönüþtürebildikleri
(MUFA) bir çift bað içeren yað asitleridir. MUFA
gerçeðine dayanarak 18:2n-6 ve 18:3n-3'ün
grubuna oleik asit (18:1n-9) örnek verilebilir
esansiyel olduðu yönündedir. Bunun aksine,
(Asý, 1995; Nelson ve Cox, 2000, Kaya vd.,
Wirth vd. (2002) gibi, mersin balýklarýnýn linoleik
2004).
asidi, araþidonik aside dönüþtüremediklerini iddia
Yað asitleri ve enerji kaynaðý baðlamýnda
eden araþtýrmacýlarýn da olduðunu belirtmekte
mersin balýklarýnýn yað gereksinimleriyle ilgili
fayda vardýr. Diðer taraftan Sargent vd. (2002)
birçok çalýþma yapýlmýþtýr (Gawlicka vd., 2002;
birçok balýk türünün HUFA bakýmýndan zengin
Garcia-Gallego vd., 2009). Bir çok araþtýrmacý
besinlerle beslendiklerinde yað asitlerini
mersin balýklarýnýn ù-3 ve ù-6 yað asitlerine
dönüþtürme yeteneklerini yitirdiklerini
bildir-ihtiyaç duyduklarýný ve bunlarý yem ile almalarý
miþtir.
gerektiðini bildirmiþlerdir (Deng vd., 1998;
Hung vd. (1997) %25.8-40.2 arasýnda yað
Sargent vd., 1995 ve 2002; Þener vd., 2006;
içeren dört farklý salmon yemi ile 110 g
Turchini vd., 2009). Turchini vd. (2009)
aðýrlýðýndaki beyaz mersinler üzerine yaptýklarý 8
balýklarýn temelde linoleik (18:2 n-6) ve á-
haftalýk büyütme çalýþmasýnda %25.8, 30.4 ve
linolenik (18:3 n-3) yað asitlerine ihtiyaç
35.7 yað içeren yemlerde büyümenin hýzlý ve yem
duyduklarýný, ancak tüm balýklarýn az ya da çok bu
deðerlendirmenin yüksek olduðunu
bildir-yað asitlerini 20 ve 22 karbonlu n-6 ve n-3 bildir-yað
miþlerdir. Buna karþýn, Medale vd. (1991) %22
asitlerine çevirebildiklerini bildirmiþtir. Mersin
yað ve ham niþasta ile hazýrladýklarý yem ile
balýklarýnýn 18 n karbonlu yað asitlerini 20:4n-6,
beslenen Sibirya mersinlerinde lipit sindirim
20:5n-3 ve 22:6n-3'e çevirebilme yetenekleri
katsayýsýnýn, %12.5 yað ve jelatinize edilmiþ
konusunda bir karmaþa mevcuttur. Ancak
niþasta ile hazýrladýklarý yem ile beslenenlerden
benimsenen yaygýn görüþ, Deng vd. (1998)
daha düþük olduðunu bildirmiþlerdir. Diðer
Mersin balýklarýnýn bu iki temel yað asitlerini
taraftan Herold vd. (1995) %27 dekstrin ve ham
mýsýr niþastasý ile hazýrlanan bir yem ile beslenen
beyaz mersinlerde lipit sindirilebilirliðini %95
olarak belirlemiþlerdir. Hung (1991) %15 yað
düzeyinde farklý yað kaynaklarýnýn 8 haftalýk bir
s ü r e d e e þ i t o r a n d a d e ð e r l e n d i r i l d i ð i n i
bildirmiþlerdir. McKenzie vd. (1994) balýk yaðý
ve Hindistan cevizi yaðý ile hazýrlanmýþ yemler ile
besledikleri Adriyatik mersinlerinin (Acipenser
naccarii) büyümelerinde fark
gözlemleme-miþlerdir.
Yemlerde farklý yað kaynaklarýnýn
kullanýlmasý balýk etinin yað asidi
kompozis-yonunda deðiþikliðe neden olabilmektedir.
Örneðin balýk yaðýyla hazýrlanan yem ile beslenen
Adriyatik mersinlerinin et, karaciðer ve
kalplerindeki ù-3 yüksek doymamýþ yað
asitlerinin (HUFA), Hindistan cevizi yaðý ile
beslenenlerden daha yüksek olduðu bildirilmiþtir
(Agnisola vd., 1996; McKenzie vd., 1997).
Þekil 1. Linoleik asidin araþinok aside dönüþme mekanizmasý (Gessner vd., 2002).
Xu vd.(1993 ve 1996) HUFA ù-3
balýklarda HUFA, PUFA, ve araþidonik asit
bakýmýndan zengin balýk yaðýyla beslenen mersin
deðerlerinin daha yüksek olduðunu
bildiril-balýklarýnýn özellikle kaslarýnda bitkisel yaðý ile
miþlerdir.
hazýrlanan yemlerle beslenenlere nazaran daha
Furne vd. (2005) Adriyatik mersinlerinde
fazla yað asidi depolandýðýný bildirmiþlerdir.
bazý temel enzimlerin aktivitesini belirlemeye
P a l m e g i a n o v d . ( 2 0 0 5 ) s p i r u l i n a i l e
yönelik yaptýklarý bir çalýþmada yað
oksidas-zenginleþtirilen yem ile beslenen Sibirya
yonunun karaciðer ve kalpte gerçekleþtiðini,
mersinlerinin etlerinde palmitik ve linoleik
hepatik, lipojenik ve glikojenik kapasitelerinin
asitlerin artýðýný, buna karþýn miristik asit
gökkuþaðý alabalýklarýnkinden (O. mykiss) daha
miktarýnýn azaldýðýný bildirmiþlerdir. Þener vd.
yüksek olduðunu bildirmiþlerdir.
(2005) ortalama aðýrlýklarý 27 g olan karaca
Gershanovich (1989) kuluçkahanelerden
mersinlerini, yað oraný %13.98 olan balýk yaðý,
topladýklarý çoka, sivri burun, mersin morinasý, þip
ayçiçeði yaðý ve soya yaðý ilave edilen 3 grup yem
ve Sibirya mersin balýklarýnýn döllenmiþ yumurta,
ile 63 gün besledikleri çalýþmada, balýk yaðý ve
larva ve 10 gün yemlenmiþ yavrularda yaptýklarý
ayçiçeði yaðý ile beslenen balýklarýn aðýrlýk
yað asidi kompozisyonu belirleme çalýþmasýnda
artýþlarýnýn ayný olduðu görülmüþtür. Ayný
50 yað asidi belirlediklerini bildirmiþlerdir. Ayný
çalýþmada, doðal olarak balýk yaðý ile beslenen
çalýþmada ù-3/ù-6 oranýnýn yumurta ve larvalarda
balýklarda ù-3 yað asitleri, bitkisel yaðlarla
düþük olduðu, yavrularýn dýþ beslenmeye
beslenen balýklarda ise ù-6 yað asitleri daha
baþladýktan sonra bu oranýn arttýðý belirtilmiþtir.
yüksek bulunduðu bildirilmiþtir. Þener vd. (2006)
Hedayatifard vd. (2007) doðadan yakalanan
yaptýklarý bir baþka çalýþmada balýk ununun yerine
sivri burun mersinlerinin etinde yaptýklarý yað
mýsýr unu, soya unu ve ayçiçeði unu kullanarak
asitleri profil analizinde oleik, á-linolenik ve DHA
hazýrladýklarý yemlerle besledikleri 143 g
oranlarýnýn sýrasýyla % 43.71, % 7.75 ve % 3.53
aðýrlýðýndaki karaca mersinlerinde balýk unun
olduðunu bildirmiþlerdir.
yerine bitkisel un kullanýldýðýnda büyümeyi
Caprino vd. (2008) yetiþtiricilikten gelen
etkilemediði, ancak et ve karaciðerde biriken
beyaz mersin balýðýndan elde edilen 22 havyar
yaðýn içeriðini etkilediðini bildirmiþlerdir.
örneðinin yað asitleri kompozisyonunu
incele-Paleari vd. (1997) 5 ve 10 kg aðýrlýklarýndaki
dikleri çalýþmada palmitik (16:0) ve oleik asitlerin
beyaz mersin balýklarýnýn yað kompozisyonunu
(18:1 n-9) dominant olduðunu bildirmiþlerdir.
inceledikleri çalýþmalarýnda kaslarda yað
Shin vd. (2010) iki farklý çiftlikten aldýklarý beyaz
asitlerinin yem ve sýcaklýktan etkilendiðini
mersin havyar örneklerinde yað oranýnýn %10.2 ile
bildirmiþlerdir.
14.4 arasýnda deðiþtiðini ve yað asitlerinden
Vaccaro vd. (2005) %48 protein ve %20 yað
palmitik ve oleik asitlerin en fazla olduðunu
içeren yem ile besledikleri hibrit (Acipenser
bildirmiþlerdir.
naccarii x A. baerii) mersin balýðýnýn sýrt etinde
Wirth vd. (2002) farklý doðal kaynaklardan
yaptýklarý yað asidi analizlerinde bu hibritin diðer
yakalanan mersin morinasý, karaca mersini,
mersin balýklarýna göre linolenik asit miktarýnýn
sivriburun ve paddlefish türleri ile yetiþtiricilikten
daha yüksek olduðunu bildirmiþlerdir. Khoda-
gelen Sibirya mersini, sivriburun ve paddlefish
bandelo vd. (2011) poliket kutlarýndan Nereidae
türlerin havyarlarýnýn yað analizi sonuçlarýna göre,
familyasýnýn bir türü olan Nereis diversicolor,
bütün havyarlarda oleik asidin (18:1n-9) en fazla
Daphniamoina ve konsantre yem kullanarak
olduðunu, yetiþtiricilikten gelen balýklarýn
hazýrladýklarý altý farklý yem ile besledikleri 95
havyarlarýnda linoleik asidin (18:2n-6) daha fazla
gramaðýrlýðýndaki Ýran mersinlerinde (Acipenser
ve araþidonik asidin (20:4 n-6) daha az olduðunu
Yað asidi profilinin doðadan ve yetiþtiri-
bilinmektedir (Kaya vd., 2004). Mersin balýklarý
cilikten gelen havyarlarýn ayrýt edilmesinde
da diðer balýklar gibi insan tüketimine yönelik
kullanýlabileceðini (Gessner vd., 2002) ve yem
yetiþtirilmektedir. Yetiþtiriciliði yapýlan diðer
içinde %1-2 oranýnda yað asitlerinin bulunmasý
balýklardan farklý olarak bu balýklarýn
bu ayrýmýn yapýlmasý için yeterli olacaðý
yumurtalarýndan lüks tüketim ürünü olan havyar
bildirilmiþtir (Gessner vd., 2008).
yapýlmaktadýr. Havyarýn kalitesini de içerdiði
Garcia-Gallego vd. (1999) Adriyatik
besin elementleri belirlemektedir.
mersin balýðýnýn yað ihtiyacý ve kalitesini
Mersin balýklarýnýn etinde ve özellikle
belirlemeye yönelik yaptýklarý çalýþmada oleik ve
havyarýnda uzun zincirli n-3 serisi (EPA ve DHA)
palmitik asitlerin bütün yaþ gruplarýnda eþit
olmasý için doðrudan yemlerin içerisinde EPA ve
oranda bulunduðunu ve bu türün insan tüketimi
DHA olmasý önerilir. Bunu saðlamak için mersin
için HUFA n-3yað asitlerioraný yüksek, son
balýklarýnýn yemlerinde, tercihen hasat öncesinde,
derece cazip bir gýda olduðunu bildirmiþlerdir.
yüksek oranda balýk yaðý kullanýlmalýdýr. Zira,
Þener vd. (2005) n-6/n-3 oranýnýn 0.24 olan
balýk yaðý kaynaklarý hali hazýrda maksimum
balýk yaðý ile hazýrlanan yemlerle beslenen karaca
üretim düzeyinde olmasý nedeniyle sýnýrlýlýk arz
mersinlerinde bütün vücut kompazisyonunda bu
etmekte ve gelecekte daha sýnýrlý olacaðý
oranýn 0.55, Xu vd. (1993) n-6/n-3 oraný 0.40 olan
bilinmektedir.
morina (Gadus morhua) yaðý ile hazýrlanan yemle
Týpký diðer canlýlarda olduðu gibi
besledikleri beyaz mersin balýklarýnýn etinde bu
yetiþtirilen balýklar da yaþayabilmeleri, saðlýklý
oranýn 0.54, Asadi vd. (2012) n-6/n-3 oraný 0.50
olabilmeleri, iyi büyüyebilmeleri ve
üreyebil-ve 2.13 besledikleri mersin morinalarýn etinde bu
meleri için yað asitlerine ihtiyaç duymaktadýrlar.
oranýn 0.48 ve 1.38 olduðunu ve yem ve etteki n-
Mersin balýklarýnýn etinde ve havyarýnda ù-3 ve
6/n-3 oranlarýnýn birbirleriyle iliþkili olduðunu
ù-6 yað asitlerinin depolanabilmesi ve arzulanan
bildirmiþtir. Diðer taraftan doðadan yakalanan
kalitede et ve havyar üretilebilmesi için
sivriburun mersinlerinin etinde n-6/n-3 oranýnýn
yetiþtirilen balýklarýn yemlerinde yeteri miktarda
0.23 olduðunu bildirmiþtir (Hedayatifard vd.,
v e d e n g e l i y a ð a s i t l e r i n i n b u l u n m a s ý
2007).
gerekmektedir. Bu nedenle mersin balýklarýnýn
Mersin balýklarý n-3 ve n-6 serisi yað
beslenmesinde kullanýlacak yemlerde yað
asitlerini kýsa sentezlemektedir. Bu nedenle ette
asitlerinin miktar, nitelik ve kaynaðýnýn bilinmesi
DHA ve araþidonik asit oranlarý düþük
büyük önem taþýmaktadýr.
çýkmaktadýr. Örneðin araþidonik asit oraný beyaz
mersinlerde 2.01-3.36 (Xu vd., 1993), karaca
mersinlerinde 0.72-0.86 (Þener vd., 2005),
sivriburun mersininde 0.51 (Hedayatifard vd.,
2007) ve mersin morinalarýnda 0-39-0.74 (Asadi
vd., 2012) olarak bildirilmiþtir.
Sonuç ve Öneriler
Günümüzde doymamýþ yað asitlerinin
insanlarýn büyüme ve geliþmesine etkisi özellikle
kalp rahatsýzlýklarýnýn önlenmesi ve beyin
fonksiyonlarýndaki kritik önemi çok iyi
Agnisola, C., McKenzie, D.J., Tayolr, E.W., Bolis, C.L. ve Tota, B. 1996. Cardiac Performance in relation to oxgen supply varies with dietary lipd composion in the sturgeon. American Journal of Physiolgy, 27: 417-425
Akbulut, B., Zengin, M., Çiftçi, Y., Ustaoðlu Tiril, S., Memiþ, D., Alkan, A., Çakmak, E., Kurtoðlu, Ý. Z., Aydin, Ý., Üstündað, E., Eroðlu, O. ve Serdar, S. 2011. Stimulating sturgeon conservation and rehabilitation measures in Turkey: an overview on major projects (2006-2009). Journal ofApplied Ichthyology, 27: 415–419.
Aras, N.M., Haliloðlu, H.Ý. ve Atamanalp, M. 2002. 215-234 pp.
Balýklarda Yað Asitlerinin Önemi. Atatürk Üniv. Garcia-Gallego, M., Sanz, A., Domezain, A. ve De la Ziraat Fak. Derg., 33(3): 331-335. Higuera, M. 1999. Age-size influences on tissues Asadi, R., Imanpoor, M.R. ve Dastar, B. 2012. lipid quality of the sturgeon Acipenser naccarii from Requirements of n-3 Highly intensive culture. Journal of Applied Ichythyology, Unsaturated Fatty Acids in Beluga (Huso huso) Juvenile 15: 261-264.
and their Effects on Gawlicka, A., Herold, M.A., Barrows. F.T., de la Nouee, J., Growth, Carcass Quality and Fatty Acids Composition. J. Hung, S.S.O. 2002. Effects of dietary lipids on Agr. Sci. Tech. Vol. 14: 149-159. growth, fatty acid composition, intestinal absorption Asý, T. 1995. Tablolarla Biyokimya Cilt 1, Ýstanbul and hepatic storage in white sturgeon (Acipenser Üniversitesi Veteriner Fakültesi Ýstanbul: 129-197. transmontanus R.) larvae. Journal of Applied Altan, Ö., Korkut, A.Y., ve Vural, A. 1997. Anaç Balýklarýn Ichthyology, 18(4-6): 673-681.
Besin Madde Geldiay, R. ve Balýk, S. 1996. Türkiye Tatlýsu Balýklarý, Gereksinimleri. E.Ü. Su Ürünleri Fak. Dergisi cilt no:14, Ders Kitabý, Ege Üniv., Su Ürün., Fak., Yay., No: 46,
sayý:3-4, sayfa: 387-392 Ýzmir. Ýzmir.
Bronzi, P., Rosenthal, H. ve Gessner, J. 2011. Global Gershanovich, A.D. 1989. Lipid Mobilization during early sturgeon aquaculture production: an overview. J. development of sturgeons. P. Williot (ed.), Appl. Ichthyol., 27: 169-175. Acipenser, Cemagref Publ. 41-53 pp.
Caprino, F., Moretti, V.M., Bellagamba, F., Turchini, G. M., Gessner, J., Wirth, S., Kirschbaum, F., Krüger, A. ve Busetto, M. L., Giani, I., Paleari, M. A., ve Pazzaglia, Patriche, N. 2002. Caviar composition in wild and M. 2008. Fatty acid composition and volatile cultured sturgeons – impact of food sources on fatty compounds of caviar from farmed white sturgeon acid composition and contaminant load. J. Appl. (Acipenser transmontanus). Analytica Chimica Ichthyol., 18: 665-672.
Acta, 617: 139-47. Gessner, J., Würtz, S., Kirschbaum, F. ve Wirth, M. 2008. Çelikkale, M.S. 1994. Ýçsu Balýklarý Yetiþtiricilði. KTÜ. Biochemical composition of caviar as a tool to Sürmene Deniz Bilimleri Fak. Trabzon: 279-310. discriminate between aquacultureand wild origin. J. Deng, D.F, Hung, S.S.O. ve Conklin, D.E. 1998. White Appl. Ichthyol., 24 (Suppl. 1): 52-56.
sturgeon (Acipenser transmontanus) requires both Hedayatifard, M. ve Moeini, S. 2007. Loss of Omega-3 fatty n- 3 and n- 6 fatty acids. Aquaculture, 161: 333. acids of Sturgeon (Acipenser stellatus) During Cold Dettlaff, A.A., Ginsburg, A.S. ve Schmahausen, O.I. 1993. Storage. International Journal of Agrýiculture &
Sturgeon Fishes, Development Biology and Biology, 1560-8530.
Aquaculture, Sipringer Verlag, Berlin-Heidelberg, Herold, M.A., Hung, S.S.O., Fynn-Aikins, K. 1995.
300 pp. Apparent digestibility coefficients carbohydrates for
Edwards, D. ve Doroshov, S. 1989. Appraisal of the white sturgeon. Progressive Fish-Culturist, 57(2): sturgeon and sea trout fisheries and proposals for a 137-140.
rehabilitation program. FAO Field Document I.TCP / Hung, S.S.O. 1991. Nutrition and feeding of
TUR / 8853. pp. 38. hatcheryproduced juvenile white sturgeon
Furne, M., Hidalgo, M.C., Lopez, A., Garcia-Gallego, M., (Acipenser transmontanus): an overview. P. Williot Morales, A.E., Domezain, A., Domezain, J.and (ed.), Acipenser. Actes du premier colloque Sanz, A. 2005. Digestive enzyme activities in international sur l'esturgeon. Cemagref, Bordeaux, Adriatic sturgeon Acipenser naccarii and rainbow France. 25-39 pp.
trout Oncorhynchus mykiss. A comparative study. Hung, S.O. ve Deng, D.F. 2002. Sturgeon, Acipenser spp. Aquaculture, 250: 391-398. C.D Webster ve C.E. Lim (eds.), Nutrient Garcia-Gallego, M. de la Higuera, M. Hidalgo, M.C. Furné, Requirements and Feeding of Finfish for M. Morales, A.E. and Sanz A. 2009. on Nutrition and Aquaculture. CABI Publishing New York, 34-358 Feeding Studies as the Basis for the Culture of pp.
Different Sturgeon Species. R. Carmona, Domezain, Hung, S.S.O., Storebakken, T., Cui, Y., Tian, L. ve Einen, O. A., García-Gallego, M., Hernando, J.A., Rodríguez, 1997. High-energy diets for white sturgeon, F. ve M. Ruiz-Rejón, M. (eds), Biology, Acipenser transmontanus Richardson. Aquaculture Conservation and Sustainable Development of Nutrition, 3(4): 281-286.
Kaya, Y., Duyar, H.A. ve Erdem, M.E. 2004. Balýk Yað Tocher, D.R. 1995. Requirement criteria for Asitlerinin Ýnsan Saðlýðý Ýçin Önemi. E.Ü. Su essential fatty acids. Journal of Applied Ichthyology,
Ürünleri Dergisi, 3-4: 365-370. 11:183-198.
Kayahan, M. 2007. Lipidler. Ý. Saldamlý (Ed.), Gýda Sargent, J.R., Tocher, D.R, ve Bell, J.G. 2002. The lipids. Kimyasý. Hacettepe Üni. Yayýnlarý, Ankara: 133- J.E, Halver ve R.W. Hardy (eds), FishNutrition,
221. Academic Press, Elsevier, San Diego. 181-257 pp.
Khodabandelo, A., Nezami, S.A., Khara, H., Pazhand, Z. ve Þener, E., Yýldýz, M. ve Savaþ, E. 2005. Effects of Dietary Maede T. 2011. Fatty Acid Profile of Persian Lipids on Growth and Fatty Acid Composition in Sturgeon, Acipenser persicus Fries in Relation to the Russian Sturgeon (Acipenser gueldenstaedtii) Consumption of Different Composition of Diet: Juveniles. Turk J. Vet. Anim. Sci., 29: 1101-1107. Food Concentrate and Life Foods, Daphnia moina Þener, E., Yýldýz, M. ve Savaþ, E. 2006. Effect of Vegetable and Nereis diversicolor. Advanced Studies in Protein and Oil Supplementation on Growth
Biology, 3(2): 79-88. Performance and Body Composition of Russian
McKenzie, D.J., Piraccini, G., Papini, N., Galli, C., Bronzi, Sturgeon Juveniles (Acipenser gueldenstaedtii P., Bolis, C.G. ve Taylor, E.W. 1997. Oxygen Brandt, 1833) at Low Temperatures. Turkish Journal consumption and ventilatory reflex responses are of Fisheries and Aquatic Sciences, 6: 23-27.
influenced by dietary lipids in sturgeon. Fish Shin, J.H., Oliveira, A. C. M. ve Rasco, B.A. 2010. Quality Physiology and Biochemistry, 16: 365-379. attributes and microbial storage stability of caviar McKenzie, D.J., Piraccini, G., Taylor, E.W., Steffensen, from cultivated white sturgeon (Acipenser J.F., Bronzi, P. ve Bolis, L. 1994. Effects of dietary transmontanus). Journal of Food Science, 75: 43-48. lipids on responses to stress in fish. D.D. MacKinlay Turchini, G.M., Torstensen, B.E.ve Ng, W.G., 2009. Fish oil (ed.), Proceedings of an International Symposium on replacement in finfish nutrition. Reviews in High Performance Fish., Fish Physiology Aquaculture, 1: 10-57.
Society/American Fisheries Society, Vancouver, 40- Ustaoðlu, S. ve Okumuþ, I. 2004. The Sturgeons: Fragile
46 pp. species need conservation. Turkish J. Fish. Aquat.
Medale, F., Blanc, D. ve Kaushik, S.J. 1991. Studies on the Sci., 4: 49-57.
nutrition of Siberian sturgeon, Acipenser baeri. 2. Vaccaro, A.M., Buffa, G., Messina, C.M., Santulli, A. ve Utilization of dietary non-protein energy by Mazzola, A. 2005. Fatty acid composition of a sturgeon. Aquaculture, 93: 143-154. cultured sturgeon hybrid (Acipenser naccarii x A. Nelson, D.L. ve Cox, M.M. 2000. Lehninger Principles of baerii). Food Chemistry, 93: 627-631.
Biochemistry, W. H. Freeman publish. 3rd edition. Wirth, M., Kirschbaum, F., Gessner, J., Williot, P., Patriche,
1200 pp. N. ve Billard, R. 2002. Fatty Acid Composition in
Paleari, M.A., Beretta, G., Grimaldi, P. ve Vaini, F. 1997. Sturgeon Caviar from Different Species: Comparing Composition of muscle tissue of farmed white Wild and Farmed Origins. International Review of sturgeon (Acipenser transmontanus) with particular Hydrobiology, 87: 629-636.
reference to lipidic content. Journal of Applied Xu, R., Hung, S.S.O. ve German, J.B. 1993. White sturgeon Ichthyology, 13: 63-66. tissue fatty acid compositions are affected by dietary Palmegiano, G.B, Agradi, E., Forneris, G., Gai, F., Gasco, L. lipids. Journal of Nutrition, 123(10): 1685-1692.
ve Rigamonti, E. 2005. Spirulina as a nutrient source Xu, R., Hung., S.S.O. ve German, J.B. 1996. Effects of in diets for growing sturgeon (Acipenser baeri). Dietary lipids on the fatty acid composition of triglycerides Aquaculture Research, 36: 188-195. and phospholipids in tissues of white sturgeon. Sargent, J.R., Bell, J.G., Bell, M.V., Henderson, R.J. ve Aquaculture Nutrition, 2(2): 101-109.
