Vücudumuzdaki sistemler ünitesinin öğretiminde drama yönteminin ve kukla/ karagöz uygulamalarının öğrenci başarısı ve tutuma etkisi

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİNDE DRAMA YÖNTEMİNİN VE KUKLA/ KARAGÖZ

UYGULAMALARININ ÖĞRENCİ BAŞARISI VE TUTUMA ETKİSİ

ERDİNÇ ÖCAL

DOKTORA TEZİ

İLKÖĞRETİM ANA BİLİM DALI

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ANKARA ARALIK, 2014

i

TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU

Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 12 ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.

YAZARIN

Adı : Erdinç

Soyadı : ÖCAL

Bölümü : Fen Bilgisi Öğretmenliği

İmza :

Teslim Tarihi : ..…/…../……….

TEZİN

Türkçe Adı : Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesinin Öğretiminde Drama Yönteminin ve Kukla/ Karagöz Uygulamalarının Öğrenci Başarısı ve Tutuma Etkisi.

İngilizce Adı : The Impact Of Drama Method And Puppet/Karagöz Applications In Teaching The Topic Of “Our Body Systems” On Student Success and Attıtude.

ii

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar Adı Soyadı: Erdinç ÖCAL İmza :

iii

Jüri Onay Sayfası

Erdinç ÖCAL tarafından hazırlanan “Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesinin Öğretiminde

Drama Yönteminin ve Kukla/ Karagöz Uygulamalarının Öğrenci Başarısı ve Tutuma Etkisi” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi

Üniversitesi İlköğretim Ana Bilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı’nda Doktora tezi olarak kabul edilmiştir.

Danışman: Prof. Dr. Alev DOĞAN

(İlköğretim Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ………

Başkan : Prof. Dr. Ali GÜL

(Ortaöğretim Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) .………...

Üye : Prof. Dr. Mustafa SARIKAYA

(İlköğretim Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ....………...

Üye : Prof. Dr. M. Abdülkadir AKAY

(Ortaöğretim Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi) ..……….

Üye : Yrd. Doç. Dr. Sevil BÜYÜKALAN FİLİZ

(Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) .…..……….

Tez Savunma Tarihi:…../…../………..

Bu tezin İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı’nda Doktora tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.

Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü

iv

v

TEŞEKKÜR

Lisansüstü eğitimim süresince ilgi ve desteğini hiçbir zaman esirgemeyen, bilimsel tutum ve felsefesi ile bana ışık tutan, değerli görüş ve önerileriyle destek olup rehberlik eden, bilimsel ilkeler ve insani değerler doğrultusunda iyi bir araştırmacı olarak yetişmem için özen gösteren, düşünce ve deneyimlerinden her zaman yararlandığım, her yönüyle örnek almaya çalıştığım tez danışmanım değerli Prof. Dr. Alev DOĞAN hocama sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.

Yoğun çalışma temposuna rağmen araştırmamın her safhasında bana zaman ayırarak karşılaştığım güçlükleri motive edici ve yol gösterici tutumu ile aşmamı sağlayan, eleştirileriyle ve yardımlarıyla araştırmamın biçimlenmesinde büyük katkısı olan Prof. Dr. Mustafa SARIKAYA’ya teşekkürü borç bilirim.

Çalışmanın pilot aşamasında ve tanıtım uygulamalarında kuklalarını kullanabilmem için izin veren, desteğini her daim hissettiğim Başkent Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Değerli Hocam Mehmet Tahir İKİLER’e, manevi destekleriyle katkıda bulunan mesai arkadaşlarım Hakan ÖZGENÇ’e, İshak 2. TEKGÜL’e, Kadir ÇÖKLÜ’ye, Görkem ÇETİN’e ve teşekkürlerimi sunarım.

Çalışmanın veri toplama sürecinde yardımlarını esirgemeyen uygulama okulu fen ve teknoloji dersi öğretmeni Sümeyra ALHAN’a ve uygulama okulu 6-C ve 6-D sınıfı öğrencilerine teşekkürlerimi sunarım.

Video kayıtlarım sırasında bana çok yardımcı olan ve bu konuda destek veren Abdullah GÜREL’e ve her zaman beni olumlu yönde güdüleyen, duygu ve düşünceleriyle bana destek olan dostum Mustafa ARDIÇ’a teşekkür ederim.

vi

Beni bugünlere kadar yetiştiren, bana emek veren, çalışmamın her aşamasında maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen, bana tahammül eden ve yanımda olan sevgili babam Recep ÖCAL’a, annem Jale ÖCAL’a ve güler yüzü ile bana moral veren sevgili kardeşim Funda KARAPINAR’a sonsuz teşekkürler…

vii

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİNDE

DRAMA YÖNTEMİNİN VE KUKLA/ KARAGÖZ

UYGULAMALARININ ÖĞRENCİ BAŞARISI VE TUTUMA

ETKİSİ

(Doktora Tezi)

Erdinç ÖCAL

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Aralık, 2014

ÖZ

Bu araştırmanın temel amacı, 6. sınıf fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesi çerçevesinde yapılan Drama, Kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz - Hacivat uygulamaları sonunda bu yöntem ve tekniklerin, fen başarı, fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ve öğrendikleri bilgilerin kalıcılığı üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Ayrıca çalışmada; Drama yöntemi, Kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz - Hacivat tekniklerinin fen ve teknoloji dersinde ilgi ve motivasyonu oluşturmadaki etkililiği ve öğrencilerin bu yöntem ve tekniklere ilişkin görüşlerinin ne olduğunu tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2012 – 2013 eğitim öğretim yılında 6. sınıfta öğrenim gören kontrol grubu olan 6-C sınıfından 26 öğrenci ve deney grubu olan 6-D sınıfından 24 öğrenci olmak üzere, toplam 50 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Deney grubu öğrencilerine Drama, Kukla ve Karagöz - Hacivatı tanıtmak amacıyla toplam 9 ders saatini kapsayan bir program araştırmacı tarafından hazırlanıp uygulanmıştır. Araştırma, haftada ortalama 4 ders saati olmak üzere toplam 29 ders saatini kapsayan bir süreçten oluşmuştur. Bunun yanı sıra araştırma için hazırlanan ölçekler ve testler toplam 9 ders saatinde uygulanmıştır. Çalışmanın toplam uygulama süresi 47 ders saatidir.

Araştırmada veri toplama araçları olarak; araştırmanın nicel aşamasında “Kişisel Bilgiler Formu”, “Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği”, “Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Ön Bilgi Testi”, “Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi” kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında ise; öğrencilerin tuttukları günlükler ve uygulamaların sonunda öğrencilerin bu yöntem ve tekniklerin Fen ve Teknoloji dersinde kullanımı hakkında yazmış oldukları kompozisyonlar ve gözlemlerden yararlanılmıştır.

viii

Araştırma süresince elde edilen nicel verilerin betimsel istatistikleri nicel verilerinin analizinde; SPSS ve ITEMANW istatistik paket programları kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise; “içerik analizi” tekniği kullanılmıştır.

Araştırma sonucunda; “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesini Drama yöntemi, Kukla ve Karagöz - Hacivat teknikleriyle işleyen deney grubu öğrencilerinin ve öğretim programının öngördüğü yöntem ve tekniklerle aynı konuyu işleyen kontrol grubu öğrencilerinin son-test başarı puanlarında; deney grubu lehine anlamlı bir fark gözlenmiştir. Bunun yanı sıra, “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesinde yer alan bütün alt konularda ve ünitenin tamamında deney grubundaki öğrencilerin bilgilerinin kalıcılık düzeylerinin kontrol grubundaki öğrencilere göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi tutum ölçeği son-test puanları incelendiğinde, tutum düzeylerinde ön test tutum ölçeğinde olduğu gibi anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Ayrıca; deney ve kontrol gruplarının tutum ölçeği kalıcılık testi puanları incelendiğinde de tutum düzeylerinde anlamlı bir fark görülmemiştir. Bununla beraber fen günlükleri, kompozisyonlar ve günlüklerden; bu sonuca göre çok farklı sonuçlar elde edilmiştir. Nitel verilere göre; deney grubu öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik tutumları uygulama öncesine göre artmıştır.

Anahtar Kelimeler : Fen ve Teknoloji, Drama Yöntemi, Kukla Tekniği, Karagöz-Hacivat Tekniği, Başarı, Tutum, Kalıcılık.

Sayfa Adedi : 316

ix

THE IMPACT OF DRAMA METHOD AND PUPPET/KARAGÖZ

APPLICATIONS IN TEACHING THE TOPIC OF “OUR BODY

SYSTEMS” ON STUDENT SUCCESS AND ATTITUDE

(Ph.D Thesis)

Erdinç ÖCAL

GAZI UNIVERSITY

GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONALSCIENCES

December, 2014

ABSTRACT

The fundamental aim of this research is to analyze the impact of applications, which can be used in teaching the 6th Grade topic “Our Body Systems”, including drama, puppet and the Turkish galanty show named Karagöz-Hacivat on students’ attitudes towards the course, student success and the permanency of learned information. Another intention of this study is to determine the effectiveness of creating interest and motivation towards the science and technology course by using the drama method, puppet and Karagöz-Hacivat galanty show techniques, and determining students’ opinions about these particular methods and techniques. The research was done during the academic year 2012-2013 with 6th grade students. 26 of them were chosen from 6-C class forming the control group and 24 of them were chosen from 6-D class forming the experimental group (50 students in total). In order to teach drama, puppet and Karagöz-Hacivat to these students, a program lasting 9 course hours was applied. The research was applied approximately 4 course hours each week, covering a period of 29 course hours in total. Moreover, tests and scales equipped for this research were carried out in 9 course hours. The total execution time of this study is 47 course hours.

In the quantitative stage of the research, “Personal Information Form”, “Attitude Questionnaire Towards the Science and Technology Course”, “A Prior Knowledge Test on the Topic of ‘Solving the Riddle of Our Body’ ”, and “Body Systems Achievement Test” were used as data collection tools. In the qualitative stage of the research, students were asked to keep a diary during the applications and at the end they were asked to write their observations and opinions about the methods and techniques used in the science and technology course in their essays which were then used in the collection of qualitative data.

x

The figurative statistics obtained from quantitative data during the research were used in the analysis of quantitative data. In addition, SPSS and ITEMANW statistical software packages were used. While analyzing qualitative data, content analysis technique was used. As a result, it was observed that the experimental group students who were taught with drama method, puppet and Karagöz-Hacivat techniques had significantly higher grades in the final exam of the topic named “Our Body Systems” than the control group students who were taught with standard curriculum methods and techniques. Furthermore, it was determined that the permanency level of information was greater in the experimental group students than the control group students. The attitude scale tests of the course were examined and there was not a significant difference between the beginning and final test scores of the control and experimental group students. Likewise, there was not a significant difference in the scores of beginning and final permanency tests applied to both of the groups. However, the results from the analysis of science diaries, essays and diaries appeared to be quite different. According to qualitative data, the attitude of experimental group students towards the science and technology course has changed positively.

Key Words : Science and Technology, Drama Method, Puppet Technique, Karagöz-Hacivat Technique, Success, Attitude, Permanency.

Page Number : 316

xi

İÇİNDEKİLER

TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU………i

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI………...ii

JÜRİ ONAY SAYFASI………iii İTHAF SAYFASI………..iv TEŞEKKÜR………...………...…….…v ÖZ..……….………....…vii ABSTRACT……….………...….ix İÇİNDEKİLER……….…....xi TABLOLAR LİSTESİ………..………...………..…….xix ŞEKİLLER LİSTESİ……….………...xxii KISALTMALAR LİSTESİ……….…………..……...xxiii

BÖLÜM I………....………..1

GİRİŞ……….………....1

1.6. Alt Problemlere İlişkin Hipotezler………...…….…...18

1.7. Araştırmanın Varsayımları………....19

1.8. Araştırmanın Kapsamı………...20

1.9. Araştırmanın Sınırlılıkları………..22

xii

BÖLÜM II………..…….…..25

KAVRAMSAL ÇERÇEVE………...………....25

2.1. Yapılandırmacı Yaklaşım………...………...25

2.2. Yapılandırmacı Yaklaşım ve Drama………...………….…26

2.3. Drama Odaklı Temel Disiplinler………...………29

2.4. Eğitici drama (Bir öğretim yöntemi olarak drama)………...……….29

2.4.1. Eğitici Dramanın Öğeleri ………...……….35

2.4.1.1. Eğitici Drama Lideri………...…………...…35

2.4.1.2. Çalışma Mekanı………...………...36

2.4.1.3. Kullanılan Araç – Gereçler………...………...38

2.4.1.4. Katılımcılar (Oyun Grubu)………...…..………….…..39

2.4.2. Eğitici Dramanın Uygulama Basamakları……….….41

2.4.2.2. Geliştirme Etkinlikleri (Canlandırma, Doğaç, Oluşum)….43 2.4.2.3. Sonuç Etkinlikleri (Tartışma, Değerlendirme)…………....48

2.4.3. Eğitici Dramanın Önemi ve Amacı………...50

2.4.4. Eğitici Dramada Kullanılan En Temel Teknikler………...52

2.4.4.1. Dramada Kukla………...53

2.4.5. Eğitici Dramada Öğrenme Türleri……….….53

2.4.5.1. Yaparak Yaşayarak Öğrenme………...…53

2.4.5.2. Devinimsel Yolla Öğrenme………...….54

2.4.5.3. Etkin Öğrenme………..….54

2.4.5.4. Etkileşim Yolu ile Öğrenme………..……55

2.4.5.5. Sosyal Öğrenme………...…..…55

2.4.5.6. Duygusal Öğrenme………...…..56

2.4.5.7. Tartışma Yoluyla Öğrenme………..…………...…..56

2.4.5.8. Buluş Yoluyla Öğrenme………...…..57

2.4.5.9. İşbirliğine Dayalı Öğrenme………...……57

2.4.5.10. Kavram Öğrenme………...…….58

2.4.6.1. Eğitici Drama Yönteminin Üstünlükleri…………...……..58

2.4.6.2. Eğitici Drama Yönteminin Sınırlılıkları…………...……...59

xiii

2.4.6.2.2. İçeriğin Drama Tekniklerine Uygunluğu…...60

2.4.6.2.3. Tiyatro Oyunu ve Dramanın Karıştırılması...…60

2.4.6.2.4. Drama Sürecinde Öğrencilerin Eşit Oranda Performans Sergileyememesi………....…61

2.4.6.2.5. Rol Dağılımına Bağlı Kalınması…………...…...61

2.4.6.2.6. Amaç ve Hedeflerin Açıkça İfade Edilmemesi...62

2.4.6.2.7. Drama Tekniklerinin Tam Olarak Bilinmemesi.62 2.4.7. Fen ve Teknoloji Dersi Öğretiminde Bir Yöntem Olarak Eğitici Drama ve Etkinlikleri………...……..63

2.5. Görsel Etkinlikler Yoluyla Öğretim………...67

2.5.1. Kukla………...68

2.5.1.1. Kuklanın Tanımı ve Önemi………...68

2.5.1.2. Kukla Çeşitleri………....69

2.5.1.3. Kukla Sanatının Çocukların Yaratıcılıklarına Etkisi…...70

2.5.1.4. Kukla Sanatının Çocukların Dil Gelişimine Etkisi……...70

2.5.1.5. Kukla Sanatının Çocukların Sosyal ve Duygusal Gelişimlerine Etkisi………...…71

2.5.1.6. Fen ve Teknoloji Dersi Öğretiminde Kukla……….…....…71

2.5.2. Türk Gölge Oyunu Karagöz……….…...…72

2.5.2.1. Karagöz’ün Bölümleri……….…..….73

2.5.2.1.1. Mukaddime………...….…73

2.5.2.1.2. Muhavere………..….……74

2.5.2.1.3. Fasıl………...….……75

2.5.2.1.4. Bitiş………..……..….76

2.5.2.2. Karagözde Tipler, Özellikleri ve Çalışmada Kullanılan Tipler….76 2.5.2.2.1. Karagöz ………....77

2.5.2.2.2. Hacivat………...…78

2.5.2.3. Fen ve Teknoloji Dersi Öğretiminde Türk Gölge Oyunu Karagöz………...79

2.6. İlgili Araştırmalar………...80

2.6.1. Drama, Kukla ve Karagöz’ün Kullanımına İlişkin Yapılan Çalışmalar……….…...…..81

xiv

2.6.2. Drama, Kukla ve Karagöz’ün Fen Eğitiminde Kullanımına İlişkin

Yapılan Çalışmalar………...………103

BÖLÜM III………..………..…117

YÖNTEM………...…117

3.1.2. Uygulama ve Öğretim Süreci………...…….121

3.1.3. Araştırmanın Değişkenleri………...…...126

3.1.3.1. Bağımlı Değişken ………..……..126

3.1.3.2. Bağımsız Değişken………..….……126

3.2. Araştırma Grubunun Belirlenmesi ve Araştırma Grubu………..….….127

3.3. Veri Toplama Araçları ………..…...…132

3.3.1. Nicel Veri Toplama Araçları………...……..134

3.3.1.1. Kişisel Bilgiler Formu………..………135

3.3.1.2. Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Ön Bilgi Testi..…....135

3.3.1.2.1. Uzman Görüşüne Başvurma Aşaması……...137

3.3.1.2.2. Ön Bilgi Testinin Uygulanması………...138

3.3.1.2.3. Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Ön Bilgi Testi İstatistikleri………...…138

3.3.1.3. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi………...…..140

3.3.1.3.1. Uzman Görüşüne Başvurma Aşaması………..141

3.3.1.3.2. Başarı Testinin Uygulanması………....…142

3.3.1.3.3. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi İstatistikleri………...…....143

3.3.1.4. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği …...…144

3.3.1.4.1. Uzman Görüşüne Başvurma Aşaması…....…..146

3.3.1.4.2. Ölçeğin Uygulanması………..…....146

3.3.1.4.3. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) Sonuçları…147 3.3.2. Nitel Veri Toplama Araçları……….…...150

xv 3.3.2.2. Kompozisyonlar………...……..…..153 3.3.2.3. Gözlem………..…..153 3.3.2.4. Doküman İncelemesi………...…….154 3.3.2.4.1. Ders Planları ………..……....154 3.3.2.4.2. Senaryolar ve Öyküler………...……..156

3.3.2.4.3. Karagöz-Hacivat Tasvirleri ve Karagöz Sahnesi………...………...157

3.3.2.4.4. Kuklalar………..………….157

3.3.2.4.5. Modeller……….…………...…….……..157

3.3.2.5. Nitel Verilerin Geçerliği………...…...……….157

3.3.2.5.1. Yapı Geçerliği………..………....158

3.3.2.5.2. İç Geçerlik………..………..158

3.3.2.5.3. Dış Geçerlik………...………...158

3.3.2.6. Nitel Verilerin Güvenirliliği………...………...159

3.4. Veri Toplama Süreci ………..………...159

3.4.1. Pilot Uygulama………...……….160

3.4.2. Asıl Uygulama………...………..161

3.5. Verilerin Analizi………...……….162

3.5.1. Nicel Verilerin Analizi………….………..………..162

3.5.2. Nitel Verilerin Analizi………...………..162

BÖLÜM IV………...……….……165

BULGULAR VE YORUMLAR……….………..165

4.1. Nicel Verilerin Analizinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar………...165

4.1.1. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Betimsel Analizler……...…165

4.1.2. Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği Betimsel Analizler………...170

4.1.3. Alt Problem 1’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar……….175

4.1.4. Alt Problem 2’ye İlişkin Bulgular ve Yorumlar………...176

4.1.5. Alt Problem 3’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar……….…...….…178

4.1.6. Alt Problem 4’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar………...…….180

4.1.7. Alt Problem 5’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar………...…….181

4.1.8. Alt Problem 6’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..……..183

xvi

4.1.10. Alt Problem 8’e İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..……....188 4.1.11. Alt Problem 9’a İlişkin Bulgular ve Yorumlar…………..………....195 4.1.12. Alt Problem 10’a İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..…………..198 4.2. Nitel Verilerin Analizinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar…………...….201 4.2.1. Alt Problem 11’ye İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..……...202 4.2.1.1. Fen Günlüklerinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar...202 4.2.1.1.1. Drama Yöntemi, Kukla ve Karagöz Tekniklerinin Tanıtımına İlişkin Yapılan Uygulamalarda Günlüklerden Elde Edilen Bulgular………..…...202 4.2.1.1.2. Destek ve Hareket Sistemi Alt Konusunda Drama Yöntemi, Kukla ve Karagöz Teknikleri ile Yapılan

Uygulamalarda Günlüklerden Elde Edilen Bulgular…………204 4.2.1.1.3. Dolaşım Sistemi Alt Konusunda Drama Yöntemi, Kukla ve Karagöz Teknikleri ile Yapılan Uygulamalarda

Günlüklerden Elde Edilen Bulgular……...…...207 4.2.1.1.4. Mikroplarla Savaş Alt Konusunda Drama

Yöntemi, Kukla ve Karagöz Teknikleri ile Yapılan

Uygulamalarda Günlüklerden Elde Edilen Bulgular…..……..209 4.2.1.1.5. Solunum Sistemi Alt Konusunda Drama Yöntemi, Kukla ve Karagöz Teknikleri ile Yapılan Uygulamalarda

Günlüklerden Elde Edilen Bulgular………..……..…212 4.2.1.2 Öğrencilerin Drama Yöntemi, Kukla ve Karagöz Tekniklerine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve

Yorumlar………..……...…214 4.2.1.2.1 Öğrencilerin Drama Yöntemine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar .…....214 4.2.1.2.2 Öğrencilerin Kukla Tekniğine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar …….217 4.2.1.2.3. Öğrencilerin Karagöz-Hacivat Tekniğine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve

xvii

4.2.1.2.4. Öğrencilerin Eğitici Drama Liderine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve

Yorumlar ………...222

4.2.1.3. Video Kayıtlarından Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar..225

BÖLÜM V………...……...227

SONUÇLAR, TARTIŞMA ve ÖNERİLER………..…..……227

5.1. Sonuçlar………...….227

5.1.1. Öğrencilerin Başarılarına ve Öğrendikleri Bilgilerin Kalıcılığına İlişkin Sonuçlar ve Tartışma………..…….228

5.1.2. Öğrencilerin Fen Bilgisine Karşı Tutumlarına ve Bu Tutumların Kalıcılığına İlişkin Sonuçlar ve Tartışma………...………231

5.1.3. Öğrencilerin Drama Yöntemine İlişkin Fen Günlüklerinden ve Kompozisyonlardan Elde Edilen Sonuçlar ve Tartışma………...………233

5.1.4. Öğrencilerin Kukla Tekniğine İlişkin Fen Günlüklerinden ve Kompozisyonlardan Elde Edilen Sonuçlar ve Tartışma………...……....235

5.1.5. Öğrencilerin Karagöz Tekniğine İlişkin Fen Günlüklerinden ve Kompozisyonlardan Elde Edilen Sonuçlar ve Tartışma………...………237

5.1.6. Öğrencilerin Drama Liderine İlişkin Kompozisyonlardan Elde Edilen Sonuçlar ve Tartışma………...……...….239

5.1.7. Video Kayıtlarından Elde Edilen Sonuçlar ve Tartışma…………...240

5.2. Öneriler………..241

KAYNAKÇA………...……...243

xviii

EKLER…………...………...………...271

xix

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 2.1. Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Öğrenme ile Dramayla Öğrenmenin

Karşılaştırılması………...27

Tablo 2.2. Eğitici Drama Yönteminin Üstünlükleri ve Sınırlılıkları………..63

Tablo 2.3. Oynatılan Organ – Yapı Tasvirleri ve Karagöz-Hacivat Gölge Oyununda Karşılık Gelen Tipler………..….77

Tablo 3.1. Araştırmada Kullanılan Deneysel Desen………...…..120

Tablo 3.2. Araştırma Takvimi (2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı)………...…..123

Tablo 3.3. Grupların Belirlenmesinde İncelenen Değişkenler………...…...127

Tablo 3.4. Öğrencilerin Ön Bilgi Testi Puanlarının Şubelere Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları………...…....128

Tablo 3.5. Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersi Başarı Ortalamalarının Şubelere Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları………...……...129

Tablo 3.6. Şubelere Göre Öğretmen Dağılımı ve Öğrenci Sayısı………...……..129

Tablo 3.7. Araştırmaya Katılan Deney ve Kontrol Grubu Öğrencilerin Demografik Özellikleri………...……...131

Tablo 3.8. Veri Toplama Araçlarının Alt Problemlere Göre Dağılımı…………...……..134

Tablo 3.9. Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Ünitesinde Yer Alan Alt Konu ve Kazanım Sayısı………...……..136

Tablo 3.10. Ön Bilgi Testinin Alt Testleri, Soru Sayıları, Soru Ağırlıkları……...……...137

Tablo 3.11. Ön Bilgi Testine İlişkin Test İstatistikleri………....…….139

Tablo 3.12. Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesinde Yer Alan Alt Konu ve Kazanım Sayısı………...….…….141

Tablo 3.13. Başarı Testinin Alt Testleri, Soru Sayıları, Soru Ağırlıkları……...………...142

Tablo 3.14. Başarı Testine İlişkin Test İstatistikleri………...………..143

Tablo 3.15. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışma Sonuçları……….………...…………149

xx

Tablo 4.1. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testinin Ön Test, Son Test ve Kalıcılık Testi Puanları Betimsel İstatistikleri- Kontrol Grubu………..………….166 Tablo 4.2. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testinin Ön Test, Son Test ve Kalıcılık Testi Puanları Betimsel İstatistikleri- Deney Grubu………...………...…168 Tablo 4.3. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Ön Test Tutum, Son Test Tutum ve Kalıcılık Testi Tutum Puanları Betimsel İstatistikleri…………...…………...171 Tablo 4.4. Deney ve Kontrol Grubu Verilerinin Normallik Testi Sonuçları…...……….174 Tablo 4.5. Kız ve Erkek Öğrenci Grupları Verilerinin Normallik Testi Sonuçları……..174 Tablo 4.6. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Ön Test Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları………...176 Tablo 4.7. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Ön Test Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları………..….177 Tablo 4.8. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Son-Test Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları………...……179 Tablo 4.9. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Son Test Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları………...…….181 Tablo 4.10. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Kalıcılık Testi Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları………...…....…182 Tablo 4.11. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Kalıcılık Puanlarının Gruplara Göre t Testi Sonuçları……….184 Tablo 4.12. Kontrol Grubu Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Ön Test-Son Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Friedman Testi………...186 Tablo 4.13. Kontrol Grubu Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Ön Test-Son Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...187 Tablo 4.14. Deney Grubu Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Friedman Testi………...…189 Tablo 4.15. Deney Grubu Destek ve Hareket Sistemi Testi Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...190 Tablo 4.16. Deney Grubu Dolaşım Sistemi Testi Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...191 Tablo 4.17. Deney Grubu Mikroplarla Savaş Testi Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...192

xxi

Tablo 4.18. Deney Grubu Solunum Sistemi Testi Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...193 Tablo 4.19. Deney Grubu Vücudumuzdaki Sistemler Testi Ön Test-Son Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...194 Tablo 4.20. Kontrol Grubu Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Ön-Test, Son- Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Friedman Testi………...…....196 Tablo 4.21. Kontrol Grubu Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Ön-Test, Son Test ve Kalıcılık Testi Sonuçlarına İlişkin Wilcoxon Testi………...197 Tablo 4.22. Deney Grubu Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Ön-Test, Son-Test ve Kalıcılık Son-Testi Sonuçlarına İlişkin Friedman Son-Testi………...199 Tablo 4.23. Vücudumuzun Sistemleri Başarı Testi Düzeltilmiş Son-Test Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler………...200 Tablo 4.24. Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi Düzeltilmiş Kalıcılık Testi Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler………...…...….201 Tablo 4.25. Öğrencilerin Drama Yöntemine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar………...…….…215 Tablo 4.26. Öğrencilerin Kukla Tekniğine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar………...….……218 Tablo 4.27. Öğrencilerin Karagöz-Hacivat Tekniğine İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar………...220 Tablo 4.28. Öğrencilerin Eğitici Drama Liderine(Eğitmene) İlişkin Yazdıkları Kompozisyonlardan Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar………...……...223

xxii

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 2.1. Eğitim ve Drama Arasındaki İlişki……….…………32 Şekil 3.1. İçerik Analizinin Aşamaları………...………...163

xxiii

KISALTMALAR LİSTESİ

MEB: Milli Eğitim Bakanlığı TDK: Türk Dil Kurumu

MEGEP: Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi TTKB: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı

SPSS: Statistical Package for Social Sciences H0 :Null Hipotez Ha : Alternatif Hipotez Ö1: Öğrenci 1 Ö2: Öğrenci 2 Ö3: Öğrenci 3 Ö4: Öğrenci 4 Ö5: Öğrenci 5 Ö6: Öğrenci 6 Ö7: Öğrenci 7 Ö8: Öğrenci 8 Ö9: Öğrenci 9 Ö10: Öğrenci 10 Ö11: Öğrenci 11 Ö12: Öğrenci 12 Ö13: Öğrenci 13 Ö14: Öğrenci 14 Ö15: Öğrenci 15

1

BÖLÜM I

GİRİŞ

Bu bölümde, ilgili literatür gözden geçirilerek araştırma konusu olarak ele alınan problemin durumuna, problem cümlesine, alt problemlere, araştırmanın amacına, önemine, varsayımlarına, kapsamına, sınırlılıklarına ve tanımlara yer verilmiştir.

1.1. Problem Durumu

21. yüzyılda hızla gelişen bilim ve teknoloji sayesinde bireylerin gelecekte sahip olmaları gereken özellikleri de aynı hızda değiştirebilmelerini gerektirmektedir. Bu yüzden okullarda öğrencilerin bağımsız, yaratıcı, eleştirel düşünebilen, özgüven sahibi, teknolojideki değişimleri kavrayabilen ve uygulayabilen, karşılaştığı problemleri bilimsel yollarla çözebilen, bilgili insanlar olarak yetiştirilmesi gerekir. Öğrencilerin, yeni bilgiler edinebilen, araştırıp sorgulayabilen bireyler olmaları için yaşam boyu öğrenme becerilerini edinmeleri gerekir. Öğrencilerin bu becerileri edinmeleri için, ilköğretimden yükseköğretime kadar her aşamada iyi hazırlanmış bir eğitim öğretim sürecinde bulunmaları ve öğretmenlerin de bu süreç içerisinde kullandıkları öğretim yöntemlerini özenle seçmeleri gerekmektedir (Aydede, 2006). Birey davranışlarındaki değişiklikleri kalıcı hale getirebilmek, gelişmelere ayak uydurabilen, çağın beklentilerine cevap verebilen, araştıran, sorgulayan, kendini tanıyan, özgüven duygusu gelişmiş, empati kurma becerisi olan bireyler yetiştirmek ancak etkili öğretimle mümkün olabilmektedir (Anıl, 2009).

2

Değişen ve gelişen eğitim programlarına göre yeni bir öğrenme kültürünün oluşturulması gerekmektedir. Bu yeni öğrenme kültüründe, bireyler aktifleştirilmeli, yetkilendirilmeli, kişisel öğrenmeye izin verilmeli ve bireysel gelişme cesaretlendirilmeli, desteklenmelidir. Günümüzde eğitimdeki yeni yaklaşımlar öğrenciyi merkeze alan, baskıcı unsurlardan uzak, aktif, yaparak yaşayarak öğrenmelere imkan tanıyan öğretim yöntemlerinin gündeme gelmesine olanak sağlamıştır. Bu yöntemlerden biri de “Yaratıcı Drama” ya da eğitime uyarlanmış ifadesiyle “Eğitici Drama” yöntemidir. Eğitici drama yöntemi daha çok İngiltere’de, Peter Slade, Brain Way, Dorothy Heatcote ve Gavin Bolton tarafından geliştirilen ve genel olarak öğrencinin hemen her konudaki eğitimi için uygulanan bir eğitim tekniğidir (Önder, 1999).

Eğitimin başlıca amaçlarından olan yeni kuşakların toplum yaşamında yerlerini almaları ve bunun için gerekli bilgi, beceri ve davranışları geliştirmeleri ve kazanmaları, eğitici drama çalışmalarında da en önemli amaçtır (San, 1985). Eğitici drama, bilişsel alanda eleştirel ve yansıtmacı düşünmeyi geliştirdiği, hayal gücünü ve yaratıcı düşünmeyi canlandırdığı, dil gelişimini desteklediği, iletişim, problem çözme, birlikte çalışma becerilerini geliştirdiği, kavrama ve hatırlamayı desteklediği için eğitimin her kademesinde kullanılmalıdır. Eğitimde kullanılan drama ile öğrenciler yeni tecrübeler edinerek öğreneceklerdir (Karadağ ve Çalışkan, 2005). Eğitici drama bilimsel çalışma disiplini olarak çok yeni bir alan olmasına karşın, çağdaş insanın gereksinimini karşılamada ve yaratıcı bireyi yetiştirmede etkili olabilecek bir alandır. Eğitici drama, yöntem ve disiplin niteliği ile sistemde etkin olarak yer almamasına rağmen; kendisine bir sanat-estetik eğitimi ve eğitimde etkili ve etkin bir yöntem olarak yer bulmaya çalışmaktadır (Adıgüzel, 2010: 10).

Eğitici drama uygulamaları; öğrenciyi merkeze alan, yaparak yaşayarak öğrenmelere olanaklar tanıyan, öğretmene de rehber rolü veren bir anlayıştır. Bu açılardan diğer çağdaş öğrenci merkezli anlayışlarla benzerlik göstermektedir. Bununla beraber drama uygulamalarını anlamlı ve dikkat çekici kılan başka yönleri de bulunmaktadır. Özellikle drama da oyunsal süreçlerin bulunması öğrenme ortamını eğlenceli konuma getirmektedir. Yani olası öğrenmeler keyifli ortamlarda gerçekleşmektedir. Öğrenmenin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor boyutlarını ve bilişselliğin ön koşulunun duyuşsal boyut olduğu kabulünü

3

göz önüne alırsak öğrenme ortamlarının eğlenceli olmasının ne denli önemli olduğu anlaşılacaktır (Bertiz, 2005).

Bir yaşam becerisi olarak, bu çağın temel gereksinimleri arasında yer alan eleştirel düşünme; bireylerin etkili bir şekilde mantık yürütmesini, farklı bakış açılarını dikkate almasını, soru sormasını, problemler karşısında çözümler üretmesini ve aldığı kararlar üzerine düşünmesini gerektirir. Çok boyutlu bir yapı olan eleştirel düşünmenin öğretim programlarına dahil edilerek geliştirilmesinin amaçlanması gerekmektedir. Eğitimde yeni yaklaşımlardan biri olarak kabul edilen, öğretmen ve öğrencilerin bir grup etkinliği içerisinde karşılıklı etkileşim yoluyla problem çözme süreçlerine dahil oldukları dramanın, eleştirel düşünmenin geliştirilmesi için olanaklar oluşturacağı açıktır (Philbin ve Myers, 1991). Bunun nedeni, drama yapıları içinde gerçekleşen ve katılımcıları zorlayan etkinlikler, katılımcıların düşüncelerini sorgulamalarını ve eleştirel düşünmelerini gerektirmektedir (Heathcote, 1985).

Dramanın sanatsal yönüne dikkat çekerek estetik alanın bir parçası olduğunu ifade eden Hornbrook, diğer bir yönünün ise okullarda uygulanış biçiminin olduğunu belirtmiştir (Hornbrook, 1991). Drama, kişinin kendi bedenine, duygularına, düşüncelerine ve çevresine karşı bilinçli olmasını, kişinin evrensel, toplumsal ve soyut kavramları anlamlandırabilmesini, bir grup çalışması içerisinde yaşayarak öğrenme ve bilgi edinmenin yanı sıra toplumsallaşmanın sağlanmasını da amaçlar (San, 1990). Eğitici drama yöntemi, insanın kendisini başkalarının yerine koyarak çok yönlü geliştiren, yaratıcı bir şekilde kendini ifade edebilmesini sağlayan, araştırma istek ve duygusunun gelişmesini sağlayan, tek düze monoton bir eğitim anlayışından ziyade bireyde eğitim ve öğretim isteğini motive eden bir yöntemdir.

Fen eğitimi, bilim ve teknolojinin temelinin öğretildiği en önemli eğitim alanıdır. Fen eğitimi sayesinde insanlar zihinsel ve yaratıcılık yönünden gelişmektedir (İşman ve diğerleri, 2002). Eğitim sistemi içinde çağın gerektirdiği nitelikte insan gücünün kazandırılması ancak etkili bir fen öğretimi ile gerçekleştirilebilir. Eğitim kurumlarındaki temel amaç, öğrencilere bilgileri aktarmaktan çok bilgiye ulaşma becerilerini kazandırmak olmalıdır. Diğer bir anlatımla; eğitim programları, öğrencilere karşılaşılan yeni durumlarla

4

ilgili sorunları çözebilme ve bilimsel yöntem süreç becerilerini kavrama ve uygulama yetisini kazandırabilmelidir. Bu yetilerin kazandırılması bir süreç gerektirir ve bu süreç ilkokuldan itibaren fen ve teknoloji dersleriyle başlar. Bundan dolayı, birçok ülke bireylerin ilkokuldan başlayarak fen okuryazarı olarak yetişmesini sağlamak için gerekli olan becerileri kapsayan fen programları geliştirmişlerdir. Fen programları incelendiğinde, hazır bilgiden çok öğrencinin yaparak, yaşayarak, bilgiyi kendisinin üretmesine olanak sağlayacak şekilde bilgiyi yapılandırması gerektiği görülmektedir. Fen ve teknoloji dersleri; öğrencilerin araştıran, sorgulayan, yaratıcı, eleştirel düşünen, üst düzey düşünme becerilerine sahip, düşünen, merak eden, bilgiye ulaşabilen bireyler olmalarını hedefler (Sağırlı ve Gürdal, 2002; Yalım, 2003). Fen ve teknoloji öğretim programının sarmal bir yapıda olduğu düşünülürse, eksik ya da yanlış öğrenilen fen ve teknoloji kavramlarının ilerde önemli sorunlar oluşturacağı söylenebilir (Anderson, 1986; Sökmen ve Bayram, 1999).

Yapısalcı yaklaşımda öğrencilerin derse karşı tutumları da oldukça önemlidir (Demirci, 2001; MEB, 2005; Sağlam, 2006; Özsevgeç, 2007). Literatür incelendiğinde, fen ve teknoloji dersine karşı tutumları olumlu olan öğrencilerin başarılarının yüksek olduğu belirtilmekte (Oruç, 1993; Gürkan ve Gökçe, 2000; Küçükahmet, 2003; Bilgin ve Geban; 2004; Sağlam, 2006; Ergin, 2006; Çakır vd., 2007; Wang vd., 2007), bununla birlikte ilkokul 4 ve 5. sınıflardan itibaren fen ve teknoloji dersi konularına karşı öğrenci tutumlarının giderek olumsuzlaştığına vurgu yapılarak, bunun ilerleyen yıllarda öğrencilerin akademik hayatlarını olumsuz etkileyeceği vurgulanmaktadır (Kasap, 1996; Selvi, 1996; Akgün, 1998; Tepe, 1999; Gürkan ve Gökçe, 2000; Çakır vd., 2007). Ayrıca, fen ve teknoloji ders kitaplarında, öğrencilerin motivasyonunu arttırmak ve güdülemek için verilen durumların yetersiz kaldığı ve bu yetersizliğin aşılabilmesi için fen ve teknoloji konularıyla günlük hayatın bağdaştırılması, örnekler verilmesi gerektiği belirtilmektedir (Küçüközer vd., 2008). Fen derslerinin önemi bilinmesine ve fen konularının bireyin yaşadığı doğal çevresiyle ilgili olmasına rağmen, öğrenciler fen dersini sıkıcı, zor, karışık sanmakta ve fen için yeterli beceriye sahip olmadıklarını düşünmektedirler. Bununla birlikte, öğrencilerin fen konularına karşı ilgisinin, ilkokul 4 ve 5. Sınıflarından itibaren giderek azaldığı belirtilmektedir (Kasap, 1996; Selvi, 1996; Akgün, 1998). Bu durum öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik yeterli motivasyona sahip olmadıklarının ve olumsuz tutum geliştirdiklerinin göstergesidir.

5

Fen ve teknoloji derslerine karşı oluşan olumsuz tutumlar, öğrencilerin gelecekteki akademik yaşantılarında da kendini göstereceği, öğrencilerin tamamen fen ve teknoloji derslerinden uzaklaşmasını sağlayacağı, dersi sevmemesini ve sonuç olarak da öğrencilerin başarısız olmasına sebep olabileceği bildirilmektedir (Oruç, 1993; Alsop ve Watts, 2000). Bu durumun fen eğitiminin amaçlarının gerçekleşmesi noktasında engel oluşturacağı aşikardır. Öğrencilerin öğrenmeleri üzerinde etkili olan derse yönelik tutumlar; öğrencinin gelişim düzeyi, istekleri, çevre imkanları, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları göz önüne alınarak kullanılan öğretim yöntem, metot ve tekniklerden etkilenmektedir (Gürdal, 1988; Boylan, 1996; Çakır ve Şahin, 2000; She ve Fisher,2002; Hançer vd., 2003).

Fen ve teknoloji öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının düşünme becerilerine sahip olması, sahip olduğunun farkında olması, bu becerilerini derslerde kullanması ve öğrencilerine kullanmayı öğretebilecek yetiye ve yeterliliğe ulaşması gerekmektedir. Öğretmen tutum ve davranışlarının, öğrenciler üzerindeki etkisi düşünüldüğünde etkili bir öğretmende bulunması gereken güçlü akademik yeterlilik ve alan bilgisi, mesleki olarak kendini yenileme ve geliştirme, yeni öğretim yöntemlerini ve kaynaklarını kullanabilmenin yanı sıra, öğrencileri öğrenmeye güdüleyebilme, öğrencilerle iyi ilişkiler kurabilme, öğrencilerle empati kurarak öğrenme zorluğu yaşadıkları konuları ve neden zorluk yaşadıklarını anlayabilme, yaratıcılık ve üretkenlik gibi nitelikler de oldukça önem kazanır. Yapılan çalışmalar öğretmenlerin etkili öğretim stratejisi geliştirebilme ve uygulayabilme yeterliliğinin eğitimsel ilerleme için çok önemli olduğunu vurgulamaktadır (Wilburne, 1997; Hamlin, 2001; .Shabaya, 2004; Dean, 2004; Topçu, 2005).

Okuldaki fen eğitiminin öğrencilere en etkili biçimde “nasıl” kazandırılacağı sorusu bizi öğretim yöntem ve teknikleriyle karşı karşıya getirir. İlkokul öğrencileri fen ve teknoloji öğretim programı çerçevesinde fen kavramları ile ilk olarak ilkokul 4. sınıfta karşılaşmakta ve ilerleyen yıllarda bu kavramların yoğunluğu gittikçe artmaktadır. Bununla beraber fen ve teknoloji dersi; bilim ve teknoloji arasındaki ilişkileri anlama, bireylerin evrendeki yerini anlama, bilimsel sonuçlara ulaşmada gözlem ve incelemelerden yararlanma gibi genel konularla birlikte birçok soyut kavram da içerir. Ortaokul kademesini kapsayan 11 – 14 yaş arası dönemde eğitim ve öğretim faaliyetleri oldukça yoğundur. Öğrenciler duyu organlarıyla algıladıkları durumlar doğrultusunda düşünüp akıl yürütebilirler. Sosyalleşme

6

ve başarı arzuları ön plandadır. Bu dönemde aşırı hareketlidirler. Özellikle erkek öğrenciler bedensel güce dayanan etkinlikleri daha fazla tercih ederler. Bu yaş grubu öğrencileri farklı gelişim kuramlarına göre bakıldığında bir geçiş döneminde oldukları söylenebilir. Dolayısıyla 11 – 14 yaş grubu öğrencilerin okula ve derslere bağlanmalarını sağlamak için; kendilerini özgürce ifade edebilecekleri ve onların psikososyal gelişim özelliklerini karşılayabilecek öğretim yöntemlerini kullanmak gerekir (Alkan ve Şimşek, 1995; Silber, 1998; Özbay, 2003; Arı, 2005; Erden, 2005; Kaya, 2007). Literatürde soyut kavramları içeren fen ve teknoloji dersi konularının öğrencilere somutlaştırılmadan verilmesinin; öğrencilerde farklı kavram yanılgıları oluşmasının ve fen ve teknoloji dersindeki başarısızlığın temel nedenleri arasında yer aldığı belirtilmiştir (Pınarbaşı vd., 1998; Braund, 1999; Üstün vd., 2001; Sağırlı, 2001; Küçükturan, 2003). Bu durum fen ve teknoloji derslerinde öğrencilerin bilişsel gelişimi göz önünde bulundurularak seçilecek doğru öğretim yöntemlerinden yararlanmanın önemini ortaya koymaktadır. Temelinde oyun olan aktiviteler öğrencilerin bilgiyi kolaylıkla yapılandırmasını sağlar. Drama da bu aktivitelerden birisi olup, soyut olan kavramları somutlaştırabilir (Wright, 2000). Beş duyu organına hitap eden drama yönteminin kullanılmasıyla fen ve teknoloji dersinde bulunan anlaşılması en zor konular bile öğrenciler tarafından kolaylıkla kavranabilir (Üstündağ, 2002). Birçok araştırmada, dramanın fen ve teknoloji derslerinde bir yöntem olarak kullanılmasının; eğlenceli öğrenme ortamları yarattığı, öğrencilerin motivasyonunu ve başarısını arttırdığı, öğrenilen bilginin kalıcılığını arttırdığı, öğrencilerin bilimin doğasını kavramalarına yardımcı olduğu, kavram yanılgılarının giderilmesini sağladığı, soyut fen ve teknoloji dersi kavramlarını somutlaştırarak öğrenme faaliyetini kolaylaştırdığı vurgulanmıştır (Baker,1996; Anneralla,1999; Erhan, 2000; O’Hara,2001; Sağırlı, 2001; Duatepe,2004; BouJaoude ve diğerleri,2005; Özdemir ve Akkuş,2005; Başkan, 2006; Arieli, 2007).

Fen ve teknoloji kavramlarının öğretiminde drama yönteminden yararlanma çok eski zamanlara dayanmaktadır. 1932’de Bohr’un öğrencileri, nötronun varlığının daha iyi kavranabilmesi için Goethe’nin “Faust” oyunundan esinlenmiş ve “Blegdamsvej Faust” oyununu yazmış ve sahnelemişlerdir (Pantitos, Spathi ve Vitoratos, 2001). Fen ve teknoloji eğitiminde yöntemler üzerine yapılan çalışmalar, çocuklarda gizli olan enerjinin açığa çıkabilmesi için en uygun yöntemlerden birinin drama olduğunu göstermektedir (Gönen ve Dalkılıç,2002). Bununla beraber, fen ve teknoloji eğitiminde drama yönteminin kullanımı,

7

sözlü iletişimi artırır ve öğrencilerin deneyimlerini dünyaya anlatmalarını sağlar (Bentley ve Watts, 1989). Ayrıca, öğrenilen bilgilerin kalıcı olması; bilginin günlük yaşamla ilişkilendirilebilmesi ile sağlanabilmektedir. Fen ve teknoloji eğitiminde drama yönteminin kullanımı bu amaca hizmet eden en etkili yöntemlerden biridir (Mccomas, 1996; Butler, 1989). Bununla birlikte öğrencilerin arkadaşlarının öğrenmelerini görerek, öğrenme stillerine yeni açılar katacağı dramanın ifade edilen yararlarındandır. Drama etkinlikleri esnasında öğrenciler arkadaşlarının kullandığı farklı problem çözme stratejilerini görerek, bu stratejileri deneme, uygulama ve uygunluğunu denemelerine fırsat bulacakları düşünülmektedir. Öğrenciler dramanın grup çalışmaları bölümünde, verilen görevi yerine getirebilmek için birbirlerinin eksiklerini tamamlayabilmek, yanlışlarını düzeltebilmek ve bir ürün koyabilmek amacıyla etkileşim içine girmektedirler. Bu etkileşim esnasında öğrencilerin karşılıklı açıklamalar yapmaları, sorular sormaları, birbirlerini tamamlamaları, yardımlaşmaları ve düzeltmeler yapmaları onların daha iyi öğrenmelerini sağlamaktadır (O’Day, 1996; Duatepe ve Akkuş, 2006; Köksal, 2007; Özsoy ve Yüksel, 2007; Duatepe ve Ubuz, 2007).

Drama etkinliklerinde birçok sanat dalından faydalanılmaktadır. Dramanın araçlarından biri konumunda olan, etkinliklerinde kullanılan ve birçok çeşidi bulunan kukla sanatı, öğrencilerin ilgisini çeken ve merak uyandıran tekniklerden biridir. Günümüzdeki eğitim modelleri, görsel eğitimin üzerinde özellikle durmaktadır. Görsel eğitim; estetik ve sanatsal görüşün okulda kazandırılmasına, öğrencilerin yeteneklerini ve yaratıcılıklarını geliştirmelerine ve temel bilgileri kazanmalarına olanak sağlar (Tulukçu, 2004). Kukla yöntemi görsel eğitimin temel parçalarından biridir. Kukla tekniği aynı zamanda utangaç ve kendisini grubun önünde ifade etmekte zorlanan öğrenciler için oldukça önemlidir. Bu öğrenciler oynattıkları kukla karakterinin konuştuğunu ve hareket ettiğini düşünerek kendilerini daha rahat ve güvende hissedebilirler. İnsanlığın ilk zamanlarından biri sosyal yaşamın bir parçası olan kukla; günlük hayatın problemlerine çözüm arama süreçlerinde ve sanat üretiminde önemli roller oynamış ve çocukların oyuncakları arasında her zaman vazgeçilmez bir yeri olmuştur. Kuklanın insan yaşamının hemen her safhasında uzun zamandır var olması birçok düşünürün ve sanat adamının kukla üzerine düşünmesini sağlamıştır. Kukla sanatını inceleyen düşünürler; kuklanın yüksek bir sanat dalı olduğu görüşünü savunarak, bu konuda çalışmalar yapmışlardır (Temuçin, 2007). Kuklalar çocukların hayal dünyalarına hızla nüfuz ederek onların yaratıcılıklarını hareketlendirir.

8

Özellikle gelişen ve değişime açık ülkelerde hızla değer kazanan kukla sanatı, zengin bir anlatım aracı olarak çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Ülkemizde de gelişen bu sanat ile ilgili, özellikle çocukların oyun dünyasından beslendiği gözden kaçırılmadan, eğitimde uygulamalar yapılması için çalışmalar sürdürmenin gerekliliği ortadır. Buradan hareketle kuklaların eğitimin bir parçası olması kaçınılmaz olmuştur. Ayrıca öğrencilere yönelik sanat eğitiminin günümüzde önem kazanması kuklaların eğitimde kullanımını daha da önemli hale getirmektedir.

Oyun çağında olan öğrencilerin fen ve teknoloji konularını okuyarak, formül ezberleyerek, derste öğrenilenleri tekrar ederek öğrenmektense, oyunlarla öğrenmek istedikleri belirtilmektedir (Kaptan ve Kuşakçı, 2002). Eğitimin bir parçası olarak “oyun” birçok ülkede, öğrencilere yönelik çalışmalarda bir teknik olarak kullanılmaktadır. Öğrencilere yaparak yaşayarak öğrenme ortamı sağlayan dramanın da özünde oyunlar vardır (Adıgüzel, 2007). Bütün bu bilgiler ışığında fen ve teknoloji derslerinde eğitim amaçlı oyun aktivitelerinin çok önemli olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bir çok çalışmada oyunun; dil gelişimi, iletişim kurabilme becerisinin kazandırılması, empati kurabilme yetisinin kazandırılması, sosyal ilişkilerin gelişimi, yaratıcılık olgusunun gelişimi, zeka gelişimi, görsel algının gelişimi, toplumsallaşmanın sağlanabilmesi konularında önemli bir araç olduğu vurgulanmıştır. Öğrencilere kazandırılmak istenen tüm bu gelişimleri tek başına karşılayabilecek bir ifade ve oyun biçimi olan drama etkinliklerinin araçlarından “kukla”; özellikle soyut kavramları içinde barındıran fen ve teknoloji eğitimi için önemli bir araç haline gelebilir.

Kukla sanatının gölgede yansıması olarak tasvir edilen gölge oyunu, dramanın da araçlarındadır. Gölge oyunu sanatı da dramanın faydalandığı, içinde barındırdığı ve etkinliklerde kullandığı görsel bir sanattır. Ersan (2011), gölge oyununun Doğu kültürlerinde geleneği korumak için çabalamakta olduğunu bununla beraber Avrupa ülkelerinin sonradan öğrendikleri bu sanatı kendi kültürleriyle yoğurarak geleneğe dönüştürmek yerine onun dramatik ve görsel olanaklarından faydalanarak farklı biçimlerde ve alanlarda kullanmakta olduklarını belirtmiştir. Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda, usta-çırak geleneğiyle gelişmeye ve varlığını sürdürmeye çalışan kollardan biri olan gölge oyunu, en bilinen adıyla Karagöz - Hacivat’dır. Karagöz - Hacivat oyunları komedi

9

özelliğinde olup anlama dayalıdır. Türk Gölge Oyunu “Karagöz - Hacivat”; bütünüyle komedi unsurlarından oluştuğu için dersi monotonluktan uzaklaştırıp eğlenceli ve zevkli hale getiren, aynı zamanda ilgi çekici ve güdüleyici bir eğitsel araç olarak kullanılabilir. Geleneksel Türk Tiyatrosunun en önemli öğelerinden biri olarak gösterilen “Karagöz - Hacivat”, kültürel bilincin oluşmasında ve değerler eğitiminde de anlam kazanmaktadır. Perdede öğrencilerin oynatacağı tasvirlerle, fen ve teknoloji dersine ait kavram ve temalar daha eğlenceli ve kolaylıkla kavranabilir.

Fen ve teknoloji dersinde, konunun özelliği ve belirlenen hedeflere uygun olarak seçilecek drama aktiviteleri, kukla ve karagöz oyunları ile öğrencilerin öğretim sürecinde sürekli aktif olması sağlanarak, olayların neden – sonuç ilişkilerini kavrayan, eleştirel ve yaratıcı bireyler olmaları gerçekleşebilir. Literatürde drama ve uygulamaları ile ilgili farklı alanlarda, yaş gruplarında ve düzeylerde öğrenci başarısı ve tutumları üzerine araştırmalara rastlanmaktadır. Bununla beraber ulaşılabilen kaynaklar çerçevesinde, fen ve teknoloji dersinde dramanın araçlarından kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz - Hacivatın kullanıldığı bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bunun yanı sıra; Drama, Kukla ve Karagöz - Hacivat’ın öğrencilerin yaparak yaşayarak öğrenmelerine fırsatlar tanıması, öğrencilerin zevkli ve eğlenceli olarak tanımladıkları etkinliklerle öğrenmeleri, bu yöntem ve tekniklerin fen ve teknoloji dersinde etkili olup olmayacağına dair merakı arttırmaktadır. Bu nedenle araştırmamızda, fen ve teknoloji dersinde Drama yöntemi, Kukla ve Karagöz - Hacivat tekniklerinin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve öğrendikleri bilgilerin kalıcılığı üzerindeki etkileri belirlemeye yönelik bir çalışma yapılmasına gereksinim duyulmuştur. Ayrıca bu yöntem ve tekniklerin fen ve teknoloji dersine uyarlanıp, bu tekniklerin etkililiği ve uygulanabilirliği ile ilgili öğrenci görüşlerini almanın alana katkı sağlayacağı düşünülmüştür.

1.2. Araştırmanın Amacı

Fen ve teknoloji dersinin içeriği incelendiğinde; birçok soyut kavram içerdiği ve öğrencilerin bu kavramları anlamakta güçlük çektikleri görülmektedir. Bu duruma paralel olarak öğrencilerin dersi dinleme, derse katılma ve derse olan ilgilerinde düşüş gözlenmektedir. Bu problemlerin çözümü için fen derslerinde, soyut kavramları

10

somutlaştırmaya yardımcı olan yöntem, teknik ve stratejilerin kullanılması öngörülmektedir. Bu nedenle birden fazla duyuya hitap eden, öğrencilerin yaparak yaşayarak öğrendiği ve içinde oyun, doğaçlama, rol oynama, öyküleme gibi teknikleri barındıran drama yöntemi ve Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun en önemli öğelerinden biri olan Karagöz – Hacivat ve Kukla tekniklerinin kullanımının etkili olacağı düşünülmüştür.

Bilişsel, duyuşsal, sosyal, bireysel, psiko-motor gibi bir çok alana katkısının olduğu söylenebilen drama yöntemi, tüm öğrencilerin etkinliklere katılımını sağladığından öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini arttırmakta, dolayısıyla derse karşı ilgiyi olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca drama yöntemi, kukla ve karagöz - hacivat teknikleriyle öğrencilerin yaratıcılık, problem çözme gibi üst düzey becerilerinin gelişebileceği ve konuya ilişkin başarı ve anlama düzeylerinin yükselebileceği öngörülmektedir. Bununla beraber bu yöntem ve tekniklerle öğrencilerin derse yönelik tutum ve güdülenmelerinin olumlu etkilenebileceği ve bu yöntem ve tekniklerin kullanılmasının öğretim programı açısından önemli olabileceği düşünülmektedir (Ormancı, 2011). Ayrıca dramanın yapısalcı öğrenme kuramı ve çoklu zeka kuramı ile ilişkisi bilinmektedir (Önder, 2004; San, 1996). Günümüz öğretim programlarında çok önemli konumda olan bu iki öğrenme kuramıyla ilişkisi göz önüne alındığında, drama yöntemi ve dramanın araçlarından Kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz – Hacivat teknikleri ile geliştirilen etkinliklerin fen ve teknoloji öğretim programına önemli katkılar sağlayacağı öngörülmektedir.

Bu nedenlerle araştırmada, 6. sınıf fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesi çerçevesinde yapılan Drama, Kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz - Hacivat uygulamaları sonunda bu yöntem ve tekniklerin öğrencilerin fen başarı, fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ve öğrendikleri bilgilerin kalıcılığı üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

1.3. Araştırmanın Önemi

Canbazoğlu (2008), Dede, Bayazıt ve Soybaş (2010) çalışmalarında, iyi bir öğretmenin konu alan bilgisi ile birlikte, sahip olduğu bu bilgiyi öğrencilerine nasıl kazandıracağını da

11

bilmesi gerekliliğini vurgulamışlardır. Literatüre bakıldığında; öğrenci merkezli öğretim yöntemlerinin teorik çerçevede incelenmelerine karşın uygulama boyutları üzerinde pek durulmadığı gözlenmiştir. Herhangi bir üniversiteden mezun olan öğretmen adayı incelediği bir yöntem ya da tekniğin uygulama biçiminin nasıl olacağı konusunda problemler yaşamakta ve o yöntem ve tekniği uygulayamamaktadır. Bu durum öğrenci merkezli öğretim yöntem ve tekniklerinin daha çok incelenmesini, bununla beraber bu yöntem ve tekniklerin bir ders ortamında uygulama örnekleri ve becerisinin de önem kazanmasını gerektirir (Bertiz, 2010). Ayrıca öğrenci merkezli öğretim yöntemleri arasında olan ve kullanılması öngörülen oyun ve drama etkinlikleri hakkında da öğretmenlerin yeterince bilgi sahibi olmadıkları ve derslerinde bu etkinlikleri kullanmadıkları belirtilmektedir (Demir, 2004; Duatepe, 2004; Çam vd., 2009). Çalışmanın Drama yöntemi, Kukla ve Türk Gölge Oyunu Karagöz - Hacivat tekniklerini etkili bir biçimde nasıl kullanabileceği ile ilgili öğretmenlere farklı bir bakış açısı kazandırabileceği düşünülmektedir. Çalışma fen ve teknoloji derslerinde oyunla doğrudan ilişkisi bulunan Drama yöntemi, Kukla, Karagöz-Hacivat tekniklerinin alternatif öğretim yöntemleri olarak kullanılabilirliğinin araştırılması bakımından önem taşımaktadır.

Çağdaş fen ve teknoloji eğitiminin amaçları Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından aşağıdaki gibi sıralanmıştır:

* Bir toplumun üyelerinin bilimsel ve teknolojik okuryazarlığını arttırmak: Fen eğitimi, bireysel olarak günlük hayattaki gelişmeleri takip etmelerini ve giderek teknolojik hale gelen dünyada yaşayabilmeleri için fen ve teknoloji bilgisini kullanabilmelerine olanak sağlamalıdır.

* Bilimsel süreç becerileri kazandırma: Fen eğitimi öğrencilerin bilimsel metot ve bilimsel süreç ile ilgili bilgi ve becerilerini geliştirmeli ve öğrencilere bilgiye ulaşma, kritik düşünme, mantıklı muhakeme yapma, yaratıcı problem çözme, karar verme ve girişimde bulunma gibi beceriler kazandırmalıdır.

* Tutum ve davranış geliştirme: Fen eğitimi öğrencilerin bilim ve teknolojiye merak ve ilgi duymalarını ve bu alanlara karşı olumlu tutum geliştirmelerini sağlamalı, ayrıca fen, teknoloji ve toplum arasındaki etkileşmeye, bu etkileşmeden doğan sosyal, ekonomik ve etik konulara olan ilgiyi arttırmalıdır.

12

* Akademik hazırlık: Fen eğitimi gelecekte akademik ve profesyonel olarak fen ile ilgili bir alanda çalışmak isteyen öğrencilere ihtiyaçları olan akademik bilgiyi vermelidir.

* Kariyer bilinci geliştirmek: Fen eğitimi farklı ilgi ve yeteneklere sahip öğrencileri fen ve teknolojiyle alakalı çeşitli mesleklerin kapsamı ve içeriği hakkında bilgilendirmelidir.

Görüldüğü gibi fen ve teknoloji öğretimi programında öğrenci merkezli öğretim yöntemleri ve bu yöntemlerle uyumlu alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri benimsetilmektedir (MEB, 2005). Günümüzde öğrenen birey, bilginin aktarıldığı bir özne olmak yerine o bilgiye yaparak yaşayarak kendisi ulaşmalıdır. Bu şekilde bilginin anlamlı hale gelmesi ve kalıcı olması sağlanabilir. Değişen ve gelişen eğitim programları ve uygulamaları ışığında tüm alanlarda olduğu gibi fen ve teknoloji öğretimi alanında da öğrenci merkezli öğretim yöntemlerinin algılanması ve uygulanması gerekmektedir. Bu çalışmanın öğretme öğrenme süreçlerinin zenginleştirilmesine katkı sunabileceği beklenmektedir.

Kenedyy (2003), yaptığı çalışma sonucunda dört temel stratejinin kullanılması durumunda etkili öğrenmenin gerçekleşeceği sonucuna ulaşıp bu stratejileri; i) öğrencilerin ilgisini çekmek, ii) öğrencilerin katılımına olanak sağlamak, iii) günlük hayattan örnekler kullanmak, iv) uygulanabilir aktiviteler sağlamak şeklinde tanımlamıştır. Drama yöntemi bu dört temel stratejiye de uyum sağlamaktadır. Bir çok alanda kullanılan drama; eğitimdeki uygulama biçimiyle, yaparak yaşayarak öğrenmelere olanak sağlayan, öğrencilerin yaratıcılık ve empati yeteneğini geliştiren, olay ve durumların içinde bulunan öğrencilere o olay ve duruma yönelik hisler yaşatan, oyunsal ve kurgusal yapısıyla öğrenme ortamını zevkli ve eğlenceli kılan, öğrencilerde öğrenme isteğini arttırıp öğrenme ortamını monotonluktan çıkaran bir öğretim yöntemidir (Bertiz, 2010). Bu durum böyle bir yöntemin ve yöntemin teknikleri konumunda görülen “Kukla” ve “Karagöz - Hacivat” ın; farklı ünitelerde fen ve teknoloji eğitiminde kullanılıp kullanılmayacağına yönelik ilgi ve merakı arttırmaktadır. Çalışmada drama yönteminin yanı sıra, birçok ülkede öğretim tekniği olarak kullanılan, ülkemizde de bazı branşlarda ve çoğunlukla okul öncesi eğitim programlarında kullanılan Kukla tekniği; daha önce fen ve teknoloji dersi kapsamında hiçbir tez çalışmasında kullanılmamıştır. Bunun yanı sıra daha önce fen ve teknoloji eğitiminde hiçbir çalışmada kullanılmamış olan Türk gölge oyunu “Karagöz - Hacivat” ın bir teknik olarak kullanılması bu çalışmayı literatürdeki diğer çalışmalardan farklı

13

kılmaktadır. Çalışma bu yönüyle orijinal olup, elde edilen bulguların ilgili literatüre faydalı olacağı düşünülmektedir. Ayrıca çalışmada öğrencilerin drama, kukla ve karagöz - hacivat ile ilgili düşünceleri ve bu yöntem ve tekniklerin eğitimde kullanılmasıyla ilgili fikirleri, yapılan etkinlikler çerçevesinde her ders sonunda öğrencilere doldurtulan günlüklerle belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın nitel boyutunu da günlükler, öğrencilerin yazdıkları drama yöntemi, kukla ve karagöz – hacivat teknikleri ile ilgili kompozisyonlar ve etkinliklerin uygulanması sırasındaki araştırmacı gözlem notları oluşturmaktadır.

Drama yönteminin ülkemizdeki uygulamaları yeni olmasına karşı hızla gelişmektedir. Bununla beraber fen ve teknoloji eğitiminde yöntemin teorik alt yapısı ve yöntemin uygulama biçimleri ile ilgili çalışmaların sınırlılığı dikkat çekicidir. Fen ve teknoloji eğitimi ve diğer alanlarda yapılan araştırmalar drama yönteminin öğrenci başarıları, tutumları ve bilginin kalıcılığı üzerinde olumlu yönde oldukça etkili olduğunu göstermektedir (Christofi ve Davies, 1991; Kamen, 1992; Bailey ve Watson, 1998; Selvi ve Öztürk, 1999; Sağırlı, 2001; Özsoy, 2003; Başkan, 2006; Can, 2007; Francis, 2007; Türkkuşu, 2008; Tuncel, 2009). Bununla beraber drama yöntemiyle beraber öğrencilerin daha önceki deneyimlerinden ve ön bilgilerinden yola çıkarak yeni karşılaştıkları durumlara anlam vermeleri, kendi öğrenmelerini kendilerinin oluşturmaları öğrenmelerinde daha fazla kalıcılık sağlaması kaçınılmazdır. Bu durumda her yönüyle etkili ve öğrenciyi aktif kılan böyle bir yöntemin öğrencilerin anlamakta güçlük çektikleri, başaramama korkusu yaşadıkları ve “zor” olarak nitelendirdikleri (Soylu, 2004), öğrendikleri konuları günlük hayata aktaramadıkları (Kaptan ve Kuşakçı, 2002), fen ve teknoloji eğitiminde uygulanması oldukça anlamlıdır. Zira Bahar ve Polat (2007), çalışmalarında öğrenme zorluklarının arkasında yatan nedenlerden birisi olarak öğretim yöntemlerinin önemine dikkat çekmişlerdir.

Öğretmenlerin rehber rolü üstlendiği ve öğrenci merkezli yöntemlere paralel bir yöntem olan drama yönteminin uygulanabilirliğinde, nitelikli ve donanımlı öğretmenin yeterliliğini de sorgulamak gerekir. Bir öğretim yönteminin öğretmen tarafından kullanılabilmesi için, öncelikle o öğretmenin kullanacağı yönteme inanması ve o yönteme karşı olumlu tutum ve görüşler geliştirmesi gerekir. Bilimsel süreç becerilerine sahip olması gereken donanımlı bir fen ve teknoloji öğretmenin (Özbilgin’den aktaran Güner vd., 1999); mesleki beceri ve