BİZİM CADDEDEN PORTRELER
Birisi senelerden beri büyük bir gazetenin
başmuharriridir. Öbürü, aynı gazetenin üçün
cü sayfasında avuç içi kadar yerinde "Bir D a
kika” başlığı altında en iğneli tenkitleri ya
par. Büyüğü 41, küçüğü 35 yaşındadır. Nadir
N a d i akşamları evinde oturur. D oğan N adi
gezer, durur.
Y a z a n :
O ğ u z Ö Z D E Ş
F o to la r : R Ü Ç H A N A R I K A N H a lb u k i N a d ir N ad i hiç de ö y le d e ğ il; e v liliğ in d e n g a y e t m e m n u n g ö z ü k ü y o r, k a d ın a , g ü z e lliğ i n e d a ir, d a h a a ç ık ç a s ı z ü lfiy a re d o k u n a n s u a lle rim i s ü k û tla k a r ş ıla m a y ı te r c ih e d iy o rd u . B u n u n la b e r a b e r , ik i k a rd e ş a r a s ın d a b azı m ü ş te r e k n o k ta la r da y o k d e ğ il: M e se lâ, ik isi d e G a la ta s a r a y lis e s in d e o k u m u ş la r . F a k a t D o ğ a n N a d i, b ir o y u n b o z a n lık e tm iş v ' m e k te b i b itirm e d e n ls v iç re y e gi m is. M a a m a fih , o r a d a S e c ie n c e F litiq u e ’d e y ü k s e k ta h s ilin i b i ti m y u r d a ö y le d ö n m ü ş . A ğ a b c y s i o n d a n a şa ğ ı k a lm a m ış ta b iî. G r ta s a r a y ı ik m â l e ttik te n s o n r a V iy a- n a ’d a S iy a sa l B ilg iler F a k ü lte s in d e s o s y o lo ji ta h s il e tm iş, o r a d a n L o z a n 'a g id e re k f a k ü lte y i ta m a m la m ış. İk i k a r d e ş d» y ü k s e k d ip lo m alı. o ğ a n N a d i, y u r d a d ö n ü s ü n d e , h e m e n b a b a s ın ın ç ık a r m a k ta o ld u ğ u C u m h u r iy e t'te çalış- m ıy a b a ş la d ığ ı h a ld e , N a d ir N adi, p e k se v d iğ i G a la ta s a r a y lisesin d e s o s y o lo ji h o c a lığ ı y a p m a k ta n k e n d isin i a la m a m ış , f a k a t b ir k a ç yıl s o n ra , M illî E ğ itim B a k a n lığ ı ç ık a r d ığ ı b ir ta m im le , y a g e ze te c iliğ i, y a h u t m e k te b i te r c ih e tm e sin i b il d irin c e , p e k ta b iî o la r a k o d a b a b a s ın ın m e s le ğ in e d ö n m ü j. N a d ir N a d i: — G a z e te c i o lm a sa y d ım , h e r h a ld e y a k e m a n c ı, y a h u t h ik â y e c i ve ro m a n c ı o lu rd u m , d iy o r. İk i k a r d e ş d e b ir k a ç lis a n b i lir. N a d ir N a d i F ra n s ız c a v e A l m a n c a , D o ğ a n N ad i ise İta ly a n c a , F ra n s ız c a v e İn g iliz ce . İkisi d e a ş a ğı y u k a r ı 16-17 y a s la r ın d a ilk y a z ıla rın ı n e ş r e tm is tir . N a d ir N a d i, G a la ta s a r a y d a i- k e n b ir m ü z ik , D o ğ a n N ad i de, R a ş it R ıza T iy a tr o s u n d a o y n a n a n O te llo h a k k ın d a b ir te n k it yazısı y a z m ışla r. O z a m a n C u m h u riy e tinY a n d a k i v e ü s tte k i r e s im le rd e N a d ir N ad i H A F T A ’n ın o b je k tifi k a r şısın d a , a ltta D o ğ a n N a d i y a zı m a sası b a s ın d a g ö rü lü y o r.
E
D E B İY A T ta r ih in d e , G u n k o r- la r , G rim le r g ib i, b e r a b e r ç a lış a n , a y n ı m e s le k te a t o y n a t a n v e b i r a r a y a g e lin c e b ir b ü t ü n te ş k il e d e n k a r d e ş le r e z a m a n z a m a n te s a d ü f e d ilir. Bizim d e F r a n s ız la r ın G u n k o r v e A lm a n la rın G rim m le rin e k a r ş ı N a d i K a r d e ş le rim iz v a r. C u m h u r iy e t'in N a d ir N a d i v e D o ğ a n N a d i’si.,. İk i k a r d e ş le d e k o n u ş tu k ta n s o n r a , b ir b ir in e b e n z e y e n h u s u s i y e tle riy le , b e n z e m iy e n le ri şö y le a k lım d a n m u h a y y e l b ir te r a z iy e v u r d u m . B a şk a m e m le k e tle r d e d a h a z iy a d e b ir b ir in in iç in d e , b i r r u h , b i r k a le m g ib i y a ş ıy a n k a r d e ş le r e n a z a r a n b iz im k ile r d e ğ iş ik m iz a ç l a r a s a h ip g ö r ü n d ü le r . İlk ö n c e b o y la r ın d a n b a ş lıy a -12 lım . N a d ir N a d i, y a n i D o ğ a n N adi- n in a ğ a b e y s i 1,72 b o y u n d a , 8 2 k i lo, o r t a b o y lu , b ira z d a h a a ğ ır b a ş lıd ır. 1 3 2 4 d o ğ u m lu o ld u ğ u n a g ö r e b u g ü n 4 i y a ş ın d a d ır . A ş a ğ ı y u k a r ı T ü r k iy e n in e n g e n ç b a ş m u h a r r ir i. E v lid ir, b a b a s ı m e rh u m Y u n u s N a d i F e th iy e 'd e s ü r g ü n b u lu n d u ğ u s ır a la r d a d ü n y a y a g e lm iş tir . D o ğ a n N a d i ise, b u g ü n 35 y a ş la r ın d a d ır . ls ta n b u ld a d o ğ m u ş tu r. 1 ,6 8 b o y u n d a v e 6 6 k ilo d u r . E vli d e ğ ild ir, d a h a d o ğ r u s u d u ld u r . K e n d is in e , h a y a tın ın en, m e s u t a n ın ı s o r d u ğ u m z a m a n p ü r n e ş e : -— E v le n d iğ im z a m a n e n b ü y ü k s a a d e ti d u y m u ş tu m : a y n ı s a a d e t v e s e v in c i a y rıld ığ ım z a m a n d a h is s e ttim , d e d i.Y azı İşle ri M ü d ü rü b u lu n a n K a m al S a lih Sel b u y a z ıla rı p e k b e ğ e n m iş v e g a z e te y e b a sm ış . Y aln ız N a d ir N a d i d a h a b a s k ın ç ık m ış. H e n ü z 23 y a ş ın d a ik e n . K u b ilâ y h â d is e s i d o la y ıs iy le b a b a sın a g ö n d e rd iğ i b ir m e k tu b u Y u n u s N a d i ç o k b e ğ e n m iş ve b a ş t a r a f ta k i " B a b a c ığ ım ’, s o n u n d a k i " E lle rin iz d e n ö p e r im " k e lim e le rin i ç ık a r a r a k b a ş m a k a le k ö ş e s i n e k o y m u ş. 23 y a ş ın d a b a ş m u h a r rirlik ta h t ı n a o tu r m a k , d o ğ r u s u h e r k e s e n a s ip o lm az. H a y a tta en ç o k n e d e n h o ş la n m a d ık la r ın ı s o rd u m . N a d ir N a d i: — İ n s a n la r ın k a lb in i k ır m a k ! d iy e k ıs a c a c e v a p v e rd i. D o ğ a n N a d in in ise h a y a tta h o ş la n m a d ığ ı şe y le r o k a d a r ç o k k i: — B ilh a ss a m e s le k h a y a tın d a , d iy o r, ş a k a la r ım a v e te n k itle r im e
f
--- \
BİR DAKİKA :
_ D. N . D o ğ a n N a d i e n ç o k , “ B ir D a k ik a ” s ü tu n u n d a y a p tığ ı te n k itle r e k ı z a n la r a k ız d ığ ın ı sö y lü y o r. k ız a n la r d a n h iç h o ş la n m a m . G e ç e n le rd e b ir m e s le k ta ş la k o n u ş u y o r d u k . A d liy e B a k a m F u a t S irm en b e n im için " E ğ e r h â k im o lsa y d ım , D . N. y i h e r yazısı iç in h a p s e t ı k a r d ım " d em iş. İk i k a r d e ş d e a ç ık r e n k le r d e n h o ş la n ıy o r. N a d ir N a d i d a h a z iy ad e m av i v e p e m b e , D o ğ a n N a d i gri r e n k le r i s e v iy o r. Y aln ız D o ğ a n N a d i, s a rış ın k a d ın la rı d a p e k b e ğ e n d iğ in i s ö z le rin e ilâ v e e tti.A
k ş a m o ld u m u , ik i k a r d e ş s a n k i ik i a y rı â le m e ç e k iliy o r la r . D o ğ a n N ad i d iy o r k i: — A k ş a m la r ı tâ b ir i â m iy a n e ile s ü r te r im . R a k ıd a n b a ş k a , b ü tü n iç k ile ri s e v e r ve iç e rim . G e c e le ri d e o ld u k ç a g eç, s a a t b ir b u ç u k , ik id e y a ta rım . N a d ir N a d i ise, e v in d e o tu r u r , o k u r , a r k a d a ş la r ıy la s o h b e t e d er. A r a s ır a d a k e m a n v e y a p iy a n o ç a la r . N a d ir N a d in in m ü z isy e n liğ i h e r k e s ç e m a lû m d u r. K a d ın p a r fü m le r i h a k k ın d a k i s u a lim e , ik isi d e a ş a ğ ı y u k a r ı a y n ı m e a ld e c e v a p v e rd ile r. N a d ir N a d i: — K a d ın ın k e n d i k o k u s u , b a n a p a r fü m le r d e n d a h a s e m p a tik g e lir, d iy o r. D o ğ a n N a d i ise b u h u s u s ta d a h a m ü frit. — B en im için , b a n y o d a n ç ık m ış k a d ın k a d a r g ü zel k a d ın y o k tu r. M a h k e m e n in ik i k a r d e ş e de p e k göz a ç tırm a d ığ ı a n la ş ılıy o r : D o ğ a n N a d i: — D a h a y e n i m a h k e m e d e n ç ık tık , d e d i. B iri F a ik Ö z tr a k , d i ğ e ri F a h r i K u r tu lu ş d â v a s ın d a c e m a n 4 ,5 a y h a p s e m a h k û m o ld u m . E ğ e r T e m y iz d e ta s d ik e d ilirs e h a p si b o y lıy a c a ğ ız . N a d ir N a d i, k o n u ş m a m ız ın b a ş ın d a n b e r i e lin d e n e k sik e tm e d iğ i k ü ç ü k s o p a y ı d izin e v u r a r a k :— M a h k e m e y e d ü ş tü ğ ü m ü m ü s o r u y o r s u n u z ? d iy e su alim i te k r a r la d ı. O k a d a r ç o k k i... A zılı k a tille r k a d a r . Y aln ız so n b ir yıl iç in d e h a k k ım ız d a b e ş d â v a açıld ı. Ç o k ş ü k ü r h e n ü z h a p is a n e y e d ü ş m edim .
İ
ki k a r d e ş in m ü ş te r e k b irk a ç h u s u s iy e ti d a h a v a r. İkisi de b e z ik b ilir a m a , o y n a m a s ın ı p e k s e v m iy o rla r. Y a z ıla rın ı h e m e n h e m e n a y n ı s a a tle r d e , a k ş a m ü z eri beş, a ltı a r a s ın d a , C u m h u r iy e t'le k i o d a la r ın d a y a z a r la r . " C u m h u r iy e t" m a rk a lı s ig a r a iç e r le r , ç a y , k a h v e y e ö y le fa zla tir y a k ilik le r i y o k tu r . İk isi d e u m u m iy e tle ş a p k a k u lla n m a z la r. Y aln ız g iy im d e b ira z a y r ı lırla r. N a d ir N ad i, k o y u v e sa d e r e n k le r i s e v m e s in e m u k a b il, D o ğ a n N ad i a ç ık r e n k v e s p o r e lb ise le ri d a h a te r c ih e d iy o r. H a y a tla r ın d a h iç k a d ın p e ş in d e k o ş u p k o ş m a d ık la r ı su a lim e C u m h u r iy e t’in g e n ç b a ş m u h a r r ir i s ü k û tla m u k a b e le e ttiğ i h a ld e , D o ğ a n N a d i, n e ş e li b ir g ü lü m s e y iş le : — K o ş m a d ığ ım o lm a d ı g alib a , d iy e c e v a p v e rd i. S e y r is e f e r k a id e le r in d e n iki k a r d e ş d e o k a d a r ş ik â y e tç i ki! N a d ir N a d i : — S e y ris e fe r k a id e le riy le , S- d e ta A r ş im e d 'in c a z ib e k a n u n u g i bi a lâ k a d a r o ld u m . H a ttâ b ir k a ç d e fa V a liy e b u h u s u s ta k i f ik ir le r i m i a n la ttım . B eni lü tf e n d in le d ile r; d ü ş ü n c e le rim i, b e ğ e n d ik le r in i s ö y le d ile r. F a k a t te k lifle rim in b iris in e d a h i te ş e b b ü s e ttik le r in i g ö rm e d im .C u m h u r iy e tin " B ir D a k ik a " s ü tu n u m u h a r r i r i D o ğ a n N a d iy e 19 5 0 y ılı h a k k ın d a k i fik irle rin i sö y le m e sin i r ic a e ttim . — B u n u d a h a z iy a d e b a ş m u h a r r ir le r e s o ru n u z , d e d i. O h a en y a k ın b a ş m u h a r r ir a ğ a b e y is i idi. S o rd u m : — F a lc ılık ta n h iç h o ş la n m a m , d ed i. F a k a t d ü n y a n ın siy a sî g id iş i n e b a k ılır s a - b e k le n m e d ik h â d is e le r m ü s te s n a - 1 9 5 0 n in 1 9 4 9 d a n fa rk s ız o la c a ğ ın ı z a n n e d iy o ru m . N a d ir N a d i, y e n i y e tiş e n g e n ç lik te n o ld u k ç a ü m itli. D iy o r k i: — Y en i n e sli b e ğ e n iy o ru m . H a ttâ , r a s tla d ığ ım b a z ı s e ç k in g e n ç le ri, b izim n e s ild e n d a h a ile ri b u lu y o ru m . Y aln ız y e n i n e s lin b a zı k u s u r la r ın ı sö y le m e d e n g e ç e m iy e - ceğ im . A tılg a n d e ğ il, te ş e b b ü s le ri ve c e s a r e tle r i az. İ d a re e d ilm e ğ e alışm ış v e k ö ş e s in e ç e k ilm iş b ir filozof h a lle ri v a r. N a d ir N a d i, b izi o d a s ın ın k a p ıs ın a k a d a r u ğ u r la r k e n , b a n a ‘‘g ü le g ü le ” d e d iğ i h a ld e F o to R ü ç h a - n a “ A u r e v o ir ” d e m e k te n k e n d is i n i a la m a d ı. H e r h a ld e , ik is in in d e G a la ta s a r a y d a o k u m u ş o lm a la r ın d a « o la c a k ! T a h a Toros Arşivi
