Türkiye’de uygulanan kraliyet müzik okulu sınavlarının etki ve sonuçlarına yönelik bir değerlendirme: Bursa ili örneği

T.C.

TRAKYA ÜNĠVERSĠTESĠ

SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI

MÜZĠK EĞĠTĠMĠ BĠLĠM DALI

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

TÜRKĠYE’DE UYGULANAN KRALĠYET

MÜZĠK OKULU SINAVLARININ ETKĠ VE

SONUÇLARINA YÖNELĠK BĠR

DEĞERLENDĠRME:

BURSA ĠLĠ ÖRNEĞĠ

FĠLĠZ BASUT

TEZ DANIġMANI

PROF. DR. ATĠLLA SAĞLAM

Tezin Adı: Türkiye’de Uygulanan Kraliyet Müzik Okulu Sınavlarının Etki ve Sonuçlarına Yönelik Bir Değerlendirme: Bursa Ġli Örneği

Hazırlayan: Filiz BASUT

ÖZET

Bu tezdeki amaç, “Kraliyet Müzik Okulları BirleĢik Kurulu” [KMOBK] adıyla 1889 yılında Londra‟da kurulan müzik seviye sınavları kurulunun 1990‟dan beri Türkiye‟de gösterdiği faaliyetleri, bu faaliyetlerin etki alanını, söz konusu seviye sınavlarıyla müzik ve müzik eğitimine yönelik geliĢmeleri betimlemektir. Bu betimlemede piyano öğretimiyle bu öğretimin ana unsurları olan piyano öğretmeni, öğrencisi ve öğrenci-veli deneyimleri birlikte ele alınacaktır. ÇalıĢmanın evreni ve örneklemi Bursa ili örneği olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırma yöntemi nicel yöntem olup saha araĢtırması deseninde uygulanmıĢtır. Elde edilen veriler sıklık ve çapraz çizelge iĢlemleriyle bulgulara dönüĢtürülmüĢtür. Bulguların açıklanması ve yorumlanması piyano öğretmeni, öğrencisi ve veli alt baĢlıklarına göre düzenlenmiĢtir. Bu tezde, kiĢisel bilgiler; KMOBK iĢbirliğinde piyano seviye sınavında öğretmen, öğrenci ve veli görüĢleri; KMOBK sınav döneminde öğretmen, öğrenci ve velinin sınav kaygısı; KMOBK sınavında baĢarı ve baĢarısızlık durumu; KMOBK sınavının öğrenciye ve aileye kazanımları; KMOBK‟ta ailenin görev ve sorumlulukları; KMOBK sınavını tamamlayan ya da yarıda bırakan öğrenciler konularına odaklı yedi alt baĢlığa göre incelenmiĢtir. KMOBK‟un piyano eğitimi, sınama ve ölçme değerlemesinin iĢleyiĢi, baĢarı ve baĢarısızlık, yarı mesleki piyano eğitimini benimseme, sürdürme ve mesleki nitelikli bir piyano eğitimine geçiĢe yönelik nicel sonuçlar elde edilmiĢ ve açıklanmıĢtır.

Anahtar Sözcükler: KMOBK, Yarı Mesleki Müzik Eğitimi, Piyano, Piyano Eğitimi, Piyano Öğretmeni, Piyano Öğrencisi, Veli.

Title of the Thesis: A Study on The Effects And Results of The Royal Music Academy Exams in Turkey: A Model of Bursa

Prepared by: Filiz BASUT

ABSTRACT

The purpose in this thesis is to describe the activities that have been executed in Turkey since 1990 by the [music level] examinations board [2] incorporated in London in 1889 under the name of “(the Associated Board of the Royal Schools of Music) [1]” [ABRSM]; the impact area of those activities; the developments about the aforementioned level detection examinations and music training through piano teaching and experiences of piano teachers, students, parental guardians who are the main elements of this teaching. The universe and sample of this description was determined as the province of Bursa and the research method is qualitative method and it was applied in the design of field research. The data obtained were transformed into findings through frequency and contingency table processes. Explanation and interpretation of findings were arranged according to the sub-titles of piano teachers, students, parental guardians. From the findings revealed quantitative results again addressing at the piano teacher, parental guardians and students according to seven sub-titles focusing at the subjects of “Personal details, teachers‟, students‟, parental guardians‟ views in Piano level detection examination with the collaboration of ABRSM; examination anxiety of teachers, students, parental guardians in ABRSM examination period; success and failure status in the ABRSM examination; the gains provided by the ABRSM examination to the students and their families; ABRSM family‟s tasks and responsibilities; students who complete or leave uncompleted the ABRSM examination” about the progress of ABRSM‟s piano training, testing and measurement assessment, success and failure, adopting and sustaining semi-professional piano training and transition to professional piano training were obtained and announced.

Keywords: ABRSM, Semi-Professional Music Education, Piano, Piano tutorial, Piano teacher, Piano student, Parent

ÖN SÖZ

Türk müzik eğitimi sınıflaması içerisinde genel, uğraĢı ve mesleki olmak üzere üç tür eğitim tanımlanmakta ve sınıflanmaktadır. Bu sınıflamaları içeren kaynaklar, güncel müzik eğitimi taleplerindeki değiĢim, kurumsal yapılardaki geliĢmeler, uluslararası etkiler ve özel kuruluĢların müzik eğitimindeki etkileri açısından yeni bilgiler barındırmamaktadır. Tam bu aĢamada 1889 yılında Londra‟da kurulan ve Ġngiltere‟nin dört önemli müzik eğitimi kurumunun ortaklık ettiği KMOBK etkinliklerinin Türkiye‟de 23 yıllık deneyimi devreye girmektedir. Bu deneyime ek olarak Türkiye‟de uğraĢı alanındaki müzik eğitimi ve mesleki müzik eğitimine yönelik kurslar düzenleyen müzik dershaneciliği adı altında özel kuruluĢlar yaygınlaĢmıĢtır. Söz konusu özel eğitim kurumlarının yürütülmesine yönelik yönetmelik son olarak 20.03.2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete‟de1 güncellenmiĢ bir biçimde yayımlanmıĢtır. Buna göre 1985-2013 yılları arasında toplam 3842 özel eğitim kurumundan 122‟sinin müzik kursu kapsamında dershanecilik faaliyeti yürüttüğü tespit edilmiĢtir.

Günümüzde 30 kadar Müzik Eğitimi Bilim Dalı, 50‟ye yakın Konservatuar ve 100‟e yakın Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi [GGSL] varlığını sürdürmektedir. Bu kurumlara dayanan mesleki müzik eğitimi öncesi uğraĢı ve mesleki müzik eğitimi arası bir eğitim türü ihtiyacı, Türkiye‟nin 11 noktasında Ġngiltere kaynaklı KMOBK seviye sınavlarının varlığı, ayrıca MEB‟e bağlı 122 özel müzik eğitimi kurumu ve örgün eğitim mesleki müzik eğitim kurumu olan Devlet konservatuarlarında yarı zamanlı eğitim programları dâhilinde sürdürülen uğraĢı ve mesleki müzik eğitimi türü ihtiyacı, müzik eğitimine yönelik tanımlama ve sınıflamalara yeni bir bakıĢ açısı getirilmesini zorunlu kılmaktadır.

KMOBK seviye sınavlarındaki ölçütler, sınavı yürütmekle görevli dünya çapında 600 sınayıcının nesnelliğini sağlamak amacının yanı sıra KMOBK kapsamında verilen tüm eğitim alanlarını bu tez kapsamına alınan piyano eğitimini uğraĢı alanı piyano eğitimi türünün dıĢına çıkarmakta ve mesleki müzik eğitimi

1

türüne yakınlaĢtırmaktadır. Nitekim KMOBK aracılığı ile ulusal ve uluslararası düzeyde kabul edilen lisans düzeyi dâhil mesleki müzik eğitimine eĢ değerlilik-denklik ile oluĢturması ve söz konusu kurumsal yapı altında piyano eğitiminin çoğunluklu piyano eğitim elemanları tarafından yürütülmesi KMOBK kapsamında yürütülen piyano eğitiminin mesleki müzik eğitimine yönlendirdiği söylenebilir. KMOBK kapsamında yürütülen piyano eğitiminin mesleki müzik eğitimine yönlendirdiği söylenebilir. KMOBK kapsamında piyano eğitimine baĢlayan öğrenciler uğraĢı amaçlı yarı mesleki nitelik bir eğitimin içinde olarak kazandıkları nitelikli hedefler doğrultusunda ileriki yıllarda mesleki bir niteliğe dönüĢme fırsatını yakalayabilmektedirler. Bu kapsamda olmak üzere bu tezde bilinen tüm müzik eğitimi tanımlamaları ve sınıflamaları dıĢında yarı mesleki piyano eğitimi türünü kapsayan dört basamaklı bir sınıflama ve tanım geliĢtirilmiĢtir. Yarı mesleki müzik eğitiminin temel özelliği uğraĢı amaçlı baĢlayan müzik [çalgı, ses, kuram vb.] eğitiminin süreç içerisinde bir program dâhilinde biliĢsel, iĢitsel ve hareket esaslı bütünlük oluĢturan bir eğitime dönüĢerek mesleki müzik eğitimine yönelebilecek her türlü alt yapıyı oluĢturacak bir ders veya dersler kapsamı sunması beklenmektedir. Tam bu aĢamada öncelikli olarak KMOBK‟un tüm sınav aĢamalarına hazırlık dersleri ve mesleki müzik eğitimine hazırlık dersleri bu yöndeki etkinlikler olarak günümüzün temel eğitim ortamlarını oluĢturduğu tespit edilmiĢtir.

Bu tezde söz konusu yarı mesleki nitelikli müzik eğitiminin piyano dalını güçlü ve ilkeli bir biçimde dünya çapında uygulayan KMOBK piyano seviye sınavları ve bu sınavlara hazırlık dersleri ile bu etkinliklerinin tümünün Bursa ilindeki yansımalarının belirlenmesi amaçlanmıĢtır. Bursa‟da bu yöndeki çalıĢmalar iki temsilci kurum aracılığı ile yürütülmektedir. Bunların birinden 2013 yılında 19 öğretmene bağlı 155 aday ve 2 kurs merkezine bağlı 5 çocuk ve genç adaydan oluĢan araĢtırma evrenini temsilen eğitim-öğretim dönemi sonunda Bursa‟da bulunan 54 öğrenci ve 7 piyano öğretmeniyle 52 veliden anket yoluyla veri alınmıĢtır. Bu veriler aracılığıyla tez kapsamında oluĢturulan bulgular, Bursa ilinde KMOBK etkinlikleri dâhilinde yürütülen ders ve sınavlara yönelik piyano öğretmeni, piyano öğrencisi ve velinin KMOBK etkinliklerine yönelik algı, görüĢ ve tutumlarını ortaya koyan sonuçları açığa çıkartmıĢtır.

Bu araĢtırmanın gerçekleĢmesinde beni yönlendiren, lisans, yüksek lisans eğitimi süreçlerinde öğrencisi olmaktan ve tez danıĢmanım olmasından büyük onur duyduğum, kendisini birçok alanda örnek aldığım, tezimin yazılması aĢamasında her türlü yardımını hiçbir zaman esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Atilla SAĞLAM hocama; anketlerin sağlıklı elde edilmesinde rol alan baĢta Lale NECEF ve Yıldız ASLANOVA olmak üzere tüm hocalarım ve meslektaĢlarıma, araĢtırma sürecinde sürekli benim yanımda olup bana yol gösteren, eĢim Oğuz BASUT‟a, eğitim sürecimin en zorlu günlerinde her zaman yanımda yer alıp bana destek veren, yüksek lisans eğitimimi yapabilmemi sağlayan canım annem Necmiye ARSLAN ve babam Dursun ARSLAN‟a ve bu eğitim süresinde tezimle beraber büyüyüp geliĢen oğlum Demir BASUT‟a sonsuz teĢekkürlerimi ve Ģükranlarımı sunarım.

ĠÇĠNDEKĠLER

1.1 Osmanlı’da “UğraĢı, Yarı Mesleki ve Mesleki Eğitim Alanı” olarak Piyano Eğitimi ... 1

1.2 Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyetine GeçiĢ Evresi ve Piyano Eğitimi Odaklı Olarak Darül Elhan ... 18

1.3 Cumhuriyet Döneminde Uygulanan Piyano Eğitiminin Özellikleri ... 22

1.3.1 UğraĢı Alanı Olarak [Amatör/Özengen] Piyano Eğitimi... 27

1.3.2 Mesleki Müzik Eğitimi Alanı Olarak Piyano Eğitimi ... 28

1.3.3 Yarı Mesleki Müzik Eğitimi Alanı Olarak Piyano Eğitimi ... 31

1.4 Ġngiliz Kraliyet Müzik Okulları BirleĢik Kurullarının Yapılanması, Uluslararası YaygınlaĢması ve Türkiye’deki Etkinlikleri ... 37

1.5 AraĢtırma Ana Sorusu ve Alt Soruları... 44

1.6 AraĢtırmanın Amacı ve Önemi ... 45

1.7 AraĢtırmanın Sayıltıları ... 45

1.8 AraĢtırmanın Süre ve Olanakları ... 46

1.9 AraĢtırmanın Kaynaklarının Değerlendirilmesi ... 46

1.9.1 Yöntembilimsel Kaynakların Değerlendirilmesi ... 46

1.9.2 Müzik, Müzik Eğitimi ve Piyano Kapsamlı Kaynakların Değerlendirilmesi ... 47

BÖLÜM II ... 54

2.1 AraĢtırma Deseni... 55

2.2 AraĢtırmanın Evren ve Örneklemi ... 58

2.3 Süre, Olanaklar ve Sınırlılıklar ... 59

BÖLÜM III ... 62

3. BULGULAR VE AÇIKLANMASI ... 62

3.1 Piyano Öğretmenlerinin GörüĢlerinden Elde Edilen Bulgular ... 62

3.1.1 Piyano Öğretmenlerinin Memnuniyet Bulguları ... 62

3.1.2 Nicel Bulguları ... 63

3.1.3 Nitel Bulgular ... 120

3.2 Velilerin GörüĢlerine Yönelik Bulgular ... 127

3.2.1 Veli Memnuniyet Bulguları ... 127

3.2.2 Veli GörüĢlerine Yönelik Bulgular ... 127

3.3 Öğrencilerin GörüĢlerine Yönelik Bulgular ... 172

3.3.1 Öğrenci Memnuniyet Bulguları ... 173

3.3.2 Öğrenci KiĢisel Bilgiler Bulguları ... 173

3.3.3 Öğrencilerin Verilen Ġfadelere Katılımına Yönelik Nicel Bulgular ... 184

BÖLÜM IV ... 227

4. SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 227

4.1 Piyano Öğretmenlerinin GörüĢlerinden Elde Edilen Sonuçlar ... 227

4.1.1 Piyano Öğretmenlerinin KiĢisel Bilgilerine Yönelik Sonuçlar ... 227

4.1.2 Piyano Öğretmenlerinin Ġfadelere Katılım Dağılımlarına Yönelik Nicel Sonuçlar ... 228

4.1.3 Piyano Öğretmenlerinin Nitel GörüĢlerine Yönelik Sonuçlar ... 240

4.2 Veli GörüĢlerinden Elde Edilen Sonuçlar ... 240

4.2.1 Velilerin KiĢisel Bilgi Sonuçları ... 240

4.2.2 Velilerin Ġfadelere Katılımına Yönelik Nicel Sonuçlar ... 243

4.3 Öğrenci GörüĢlerinden Elde Edilen Sonuçlar ... 251

5. KAYNAKLAR ... 264

ÇĠZELGE DĠZĠNĠ

Yöntem

Çizelge 1a. Case Processing Summary ... 60

Çizelge 1b. Reliability Statistics ...….. 60

Çizelge 2a. Case Processing Summary ... 61

Çizelge 2b. Reliability Statistics ... 61

Çizelge 3a. Case Processing Summary ...… 61

Çizelge 3b. Reliability Statistics ...… 61

Piyano Öğretmenlerine GörüĢlerine Yönelik Bulgular

Çizelge 5. Ġlk piyano öğretmeniniz aĢağıdakilerden hangisidir? ………. 63

Çizelge 6. Ġlk piyano eğitimi aldığınız özel eğitim ortamı aĢağıdakilerden hangisidir? ...… 64

Çizelge 7. Piyano eğitimini aldığınız ilk örgün eğitim kurumu aĢağıdakilerden hangisidir? ... 64

Çizelge 8. Piyano eğitiminize iliĢkin son örgün eğitim kurumu ve programı aĢağıdakilerden hangisidir? ... 65

Çizelge 9a. Son eğitim aldığınız mesleki müzik eğitimi kurumundan mezun olmadan önce (orta eğitimimde) piyano resitali verdiniz mi? ………. 65

Çizelge 9b. Lisans eğitiminde piyano resitali verdiniz mi? ………. 66

Çizelge 10. Son eğitim aldığınız mesleki müzik eğitimi kurumundan mezun olduktan sonra piyano resitali verdiniz mi? ... 66

Çizelge 11. KMOBK ile iĢbirliğinde piyano eğitimciliği ile tanıĢmanız ne Ģekilde oldu? ……... 67

Çizelge 12. Ġngiliz Müzik Eğitimi sistemine yönelik olumlu görüĢlere sahibim… 68 Çizelge 13. Ġngilizlerin KMOBK sınav ölçme ve değerlendirme yöntemine güven duymaktayım. ... 68

Çizelge 14. Ġngiliz sınavlarının uluslararası önemini anlayabiliyorum. ………… 69

Çizelge 16. Uluslararası piyanistlik niteliği kazanan öğrenci(leri)m vardır. ……. 70 Çizelge 17. Uluslararası piyano öğretmenliği niteliği kazanan öğrenci(leri)m vardır .. ...… 71 Çizelge 18. Ulusal düzeyde piyanistlik niteliği kazanan öğrenci(leri)m vardır. …. 71 Çizelge 19. Ulusal düzeyde piyano öğretmenliği niteliği kazanan öğrenci(leri)m vardır. ...… 72 Çizelge 20. KMOBK piyano seviye sınavı diplomaların herhangi birin elde etmek önemlidir. ...… 73 Çizelge 21. Kazanılan aĢamalar/diplomalar öğrenci(leri)min ulusal düzeydeki akademik müzik eğitimine kabulünde etkilidir. ...… 73 Çizelge 22. Kazanılan diplomalarının tümünün ulusal yükseköğretim düzeyinde karĢılığı vardır. ... 74 Çizelge 23. KMOBK piyano seviye sınavları öğrenci(leri)min piyano eğitimindeki ciddiyeti arttırmaktadır. ... 74 Çizelge 24. KMOBK piyano seviye sınavları öğrenci(leri)min piyano eğitiminin sonuçlarına yönelik hedefleri oluĢmaktadır. ... 75 Çizelge 25. KMOBK piyano seviye sınavları ile öğrenci(leri)min piyano eğitimi denetlenmektedir. ... 75 Çizelge 26. KMOBK piyano seviye sınavları çalıĢmalarımızın piyano eğitimindeki değeri ortaya çıkarmaktadır. ……….. 76 Çizelge 27. KMOBK piyano seviye sınavları öğrencilerim piyano eğitimindeki

çalıĢmasının karĢılığını almaktadır. ………. 76

Çizelge 28. KMOBK piyano seviye sınavları ile öğrencilerim kendilerini önemli hissetmektedir. ... 77 Çizelge 29. KMOBK piyano seviye sınavları öğrenci(leri)min arkadaĢları arasındaki konumu yükselmiĢtir. ... 78 Çizelge 30. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrenci(leri)m derse isteyerek gelmektedir. ……….. 78 Çizelge 31. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim dersten önce piyanoya yönelik çalıĢmalar yapmaktadır. ………….. 79 Çizelge 32. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim derse ciddiyetle katılır. ……….. 79

Çizelge 33. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim derste piyanodaki tüm çalıĢmaları baĢarmak üzere tüm gücünü kullanır.

………. 80

Çizelge 34. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim ders dıĢında baĢarmak için yeterince çalıĢmaktadır. ……….. 81 Çizelge 35. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim deĢifre çalıĢmasından zevk almaktadır. ………. 81 Çizelge 36. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim gam çalmaktan hoĢlanırlar. ………. 82 Çizelge 37. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim dikte eğitiminden zevk almaktadır. ……… 83 Çizelge 38. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim solfej eğitiminden zevk almaktadır. ……….. 83 Çizelge 39. KMOBK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrencilerim nüans (gürlük) çalıĢmalarına önem vermektedir. ………... 84 Çizelge 40. KMBOK piyano seviye sınavları için alınan piyano eğitiminde öğrenci(leri)m KMOBK programı dıĢında parçalar çalıĢmaktadırlar. ……… 84 Çizelge 41. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrenci(leri)m, sınava hazırlanmak için ders sayısının artırılmasını istemektedir. ……….. 85 Çizelge 42. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrenci(leri)m, ders süresinin uzamasından memnun olmaktadır. ………. 86 Çizelge 43. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrencilerimin günlük piyano çalıĢma süresi artmaktadır. ……….. 86 Çizelge 44. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrencilerim, derse odaklanması artmaktadır. ... 87 Çizelge 45. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrencilerim eksiklerini gidermeye yönelmeyi kabul etmektedir. ... 87 Çizelge 46. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrencilerim sınavı geçmeyi önemsemektedir. ... 88 Çizelge 47. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında öğrencilerimin sınav kaygısı artar..

Çizelge 48. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile/ailenin öğrenciyi sınava hazırlanması için ders saatini arttırmaktadır. ……….. 89 Çizelge 49. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile/ailenin öğrencinin eksiklerini öğretmenle paylaĢmaktadır. ……… 90 Çizelge 50. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile öğrencinin sınav dönemindeki kaygı ve heyecanını paylaĢmaktadır. ……….. 90 Çizelge 51. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile öğretmene yönelik maddi destekleri artmaktadır. ………. 91 Çizelge 52. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile öğretmene yönelik manevi destekleri (takdir sözcükleri ile) artmaktadır. ……….. 91 Çizelge 53. KMOBK Sınav dönemi yaklaĢtığında aile sınav yaklaĢtığında kaygı artıĢına engel olmaktadır. ……… 92 Çizelge 54. KMOBK seviye sınavını baĢardığında ailede büyük bir mutluluk yaĢanmaktadır. ………. 92 Çizelge 55. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ve öğrenciler ile kutlama toplantısı düzenlenir. ……… 93 Çizelge 56. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ile yeni seviye sınavları için harekete geçilir. ……….. 94 Çizelge 57. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ile piyano dersine devam ve ders düzeni kararlaĢtırılır. ……….. 94 Çizelge 58. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ile piyano derslerinin devamı ve çalıĢma düzeni hakkında aile ve öğrenciler ile görüĢülür. ………. 95 Çizelge 59. KMOBK seviye sınavını baĢardığında yeni dönem çalıĢmaları için aile ile öğrencilerin önerileri alınır. ……… 95 Çizelge 60. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ile piyano eğitimine ayrılan ödentinin karĢılığını aldığı yönünde ailelerden dönüt alınır. ……….. 96 Çizelge 61. KMOBK seviye sınavını baĢardığında aile ve öğrenciler takdir ifadelerini belirtir. ……… 97 Çizelge 62. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavından baĢarısız olduğunda ailede büyük bir üzüntü yaĢanmaktadır. ………. 97 Çizelge 63. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavında baĢarısız olduğunda aile ve öğrenciler ile üzüntüyü paylaĢma toplantısı düzenlenir. ………. 98

Çizelge 64. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavında baĢarısız olduğunda söz konusu seviye sınavlarının aĢılması yönünde kararlı bir tutum takınılır. ……… 99 Çizelge 65. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavında baĢarısız olduğunda piyano derslerinin devamı ve çalıĢma düzeni hakkında aile ve öğrenciler ile görüĢülür….. 99 Çizelge 66. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavında baĢarısız olduğunda yeni dönem çalıĢmaları için öğrencilerin önerileri alınır. ……… 100 Çizelge 67. Öğrenci(leri)m piyano seviye sınavında baĢarısız olduğunda piyano eğitimine ayrılan ödentinin karĢılığını aldığı yönünde ailelerden dönüt alınır. …... 100 Çizelge 68. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler her türlü maddi desteği sağlanmaktadır. ... 101 Çizelge 69. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler araç ile her türlü öğrenci taĢımasını gönüllü bir biçimde yapmaktadır. ……….. 102 Çizelge 70. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler izin ve seyahat dönemlerini piyano eğitimine göre (ders ve sınavlar) düzenlemektedirler. …… 102 Çizelge 71. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler piyano dersi kapsamında müzik sanatına yönelik düĢünsel destek (kitap, dergi okutma, belgesel ve film izletme ve tartışma ortamı vb.) sağlamaktadır. ………. 103 Çizelge 72. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler piyanoda bütüncül bir geliĢim için piyano resitallerine izleyici olarak katılmaktadır. …….. 103 Çizelge 73. KMOBK seviye sınavlarında piyano eğitimi için aileler piyano seviye sınavları ve derslerindeki baĢarıyı desteklemek için çeĢitli piyano konserlerine (yarıĢmalarına) öğrenci piyanist olarak katılımını sağlamaktadır. ………. 104 Çizelge 74. KMOBK seviye sınavlarını baĢaran ailelerin itibar kazandıkları duygusu oluĢmaktadır. ………. 105 Çizelge 75. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre aralık ve akorlar konusunda daha bilgilidir. ……… 105 Çizelge 76. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre dikte yazmada daha beceriklidir. ……… 106 Çizelge 77. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre solfej okumada daha baĢarılıdır. ……….. 107 Çizelge 78. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre daha çok alıĢtırma yapmaktadır. ……… 107

Çizelge 79. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre

ödevlerini düzenli olarak yapmaktadır. ………. 108

Çizelge 80. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre derse daha hazır gelmektedir. ……… 109 Çizelge 81. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre piyano eserlerinin seviyesi daha yüksektir. ………. 109 Çizelge 82. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre gam,

arpej bilgisi fazladır. ……….. 110

Çizelge 83. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre teknik yönden daha ileridedir. ……… 111 Çizelge 84. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre deĢifresi

geliĢmiĢtir. ……… 111

Çizelge 85. KMOBK seviye sınavlarına giren öğrenciler girmeyenlere göre seslendirmede dönemsel tarzları uygulamaya yönelmektedir. ………. 112 Çizelge 86. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m ile mesleki iliĢkilerim vardır. ………. 112 Çizelge 87. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m ile ailevi iliĢkilerim

vardır. ………. 113

Çizelge 88. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m ile çocuklarının

eğitimine yönelik iliĢkim devam etmektedir. ………. 114

Çizelge 89. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m ile ana meslekleri yanı sıra piyano eğitimciliği yapmaktadırlar. ……….. 114 Çizelge 90. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m piyanist olarak müzisyenlik yapmaktadırlar. ……… 115 Çizelge 91. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m piyano üzerine akademik eğitim almaktadırlar. ……… 116 Çizelge 92. KMOBK seviye sınavını tamamlayan öğrenci(leri)m müziğin herhangi bir alanına yönelik eğitim almaktadırlar. ……….. 116 Çizelge 93. KMOBK seviye sınavına yönelik süreci yarıda bırakan öğrenci(leri)m ile hala görüĢüyorum. ………. 117 Çizelge 94. KMOBK seviye sınavını yarıda bırakan öğrenci(leri)m uğraĢı olarak piyano çalıĢmalarına devam etmektedir. ……… 117

Çizelge 95. KMOBK seviye sınavını yarıda bırakan öğrenci(leri)m çocuğuna piyano

dersi aldırmaktadır. ……….. 118

Çizelge 96. KMOBK seviye sınavını yarıda bırakan öğrenci(leri)m iyi bir müzik dinleyicisi olmuĢtur. ……… 119

Çizelge 97. KMOBK seviye sınavını yarıda bırakan öğrenci(leri)m ile konser etkinliklerinde karĢılaĢıyoruz. ……… 119

Çizelge 98. KMOBK seviye sınavını yarıda bırakan öğrenci(leri)m aldığı piyano eğitimi ile toplumda müzik ile ilgili seçkin bir konumu olduğunu gözlüyorum… 120

Veli GörüĢlerine Yönelik Bulgular

Çizelge 2. Çocuğunuzu müziğe yönlendirme sebebiniz. ………. 128

Çizelge 3. Piyano eğitimi almakla çocuğunuzun okul yaĢantısında ne gibi değiĢiklikler oldu? ………. 129

Çizelge 4. Çocuğunuzun piyano eğitiminden önceki sizin müzik türü tercihiniz.. 129

Çizelge 5. Çocuğunuzun piyano eğitiminden sonra sizin müzik türü tercihiniz.. 130

Çizelge 6. Piyano eğitimi ile çocuğunuzun müzik anlayıĢında sizce olumlu yönde değiĢiklikler oldu mu? ………. 130

Çizelge 7. Çocuğunuzun piyano eğitimine yönelik beklentileriniz nelerdir? …. 131 Çizelge 8. KMOKB sınavlarından diploma almayı hedefliyor musunuz? ……. 132

Çizelge 9. Neden çocuğunuzu KMOBK sınavına girmesini istediniz? ……….. 132

Çizelge 10. KMOBK seviye sınavları ve dersler için ayırdığını aylık bütçe ne kadardır? ………. 133

Çizelge 11. Okul öncesi çocukluk döneminizde piyano ile ilgili bir yaĢantınız oldu mu? ………. 133

Çizelge 12. Okul döneminizde piyano eğitimi aldınız mı? ………. 134

Çizelge 13. Özel piyano eğitimi aldınız mı? ……… 134

Çizelge 14. Okulda çalgı çalan arkadaĢlarınız var mıydı? ……… 134

Çizelge 16. Konser ve benzeri etkinliklerin müzik anlayıĢına etkisi var mıdır?.. 135 Çizelge 17. Piyanist olma hedefiniz var mıydı? ……….. 136 Çizelge 18. Piyano dıĢında ilgi duyduğunuz baĢka bir çalgı var mıydı? ………. 136 Çizelge 19. KMOBK piyano sınavları ile Ġngiliz müzik eğitimi sistemine yönelik olumlu düĢüncelerim vardır. ………. 137 Çizelge 20. KMOBK piyano sınavları ile Ġngilizlerin sınav ölçme ve değerlendirme yöntemin güveniyorum. ………. 137 Çizelge 21. KMOBK piyano sınavları ile KMOBK sınavlarının uluslararası önemini

biliyorum. ……… 138

Çizelge 22. KMOBK piyano sınavları ile çocuğum, müzik alanında uluslararası bir nitelik kazanmaktadır. ………. 138 Çizelge 23. KMOBK piyano sınavları ile çocuğum diplomalarının herhangi bir aĢamasını elde etmek dahi önemlidir. ……….. 139 Çizelge 24. KMOBK piyano sınavları ile KMOBK diplomasını almak çocuğum için

önemlidir. ……… 139

Çizelge 25. KMOBK piyano sınavı diplomaları ailemiz için önemlidir. …….. 140 Çizelge 26. KMOBK piyano sınavı ile kazanılan diplomalar çocuğumun ulusal düzeydeki akademik müzik eğitimine girmesinde etkilidir. ……….. 140 Çizelge 27. KMOBK piyano sınavı diplomalarının ulusal yükseköğretim düzeyinde karĢılığı vardır. ……… 141 Çizelge 28. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun, piyano eğitimindeki ciddiyeti

artmaktadır. ……… 141

Çizelge 29. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun piyano eğitiminde hedefleri oluĢmaktadır. ……… 142 Çizelge 30. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun piyano eğitimi denetlemektedir. ……… 143 Çizelge 31. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun piyano eğitimindeki geliĢim sürecini anlama olanağımız vardır. ……… 143 Çizelge 32. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun piyano eğitiminde öğretmenin katkısı ortaya çıkmaktadır. ………. 144 Çizelge 33. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun piyano eğitimindeki çalıĢmasının karĢılığı alınmaktadır. ……… 144

Çizelge 34. KMOBK piyano sınavları ile çocuğumun arkadaĢları arasındaki konumu olumlu yönde geliĢmiĢtir. ………. 145 Çizelge 35. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum, derse isteyerek gitmektedir. ……… 145 Çizelge 36. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum dersten önce piyanoya yönelik çalıĢmalar yapmaktadır. ……… 146 Çizelge 37. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum derse ciddiyetle katılır. ……… 147 Çizelge 38. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum derste zevk almaktadır. ……….. 147 Çizelge 39. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum derste piyanodaki tüm çalıĢmaları baĢarmak üzere gücünü kullanır. ……… 148 Çizelge 40. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum baĢarmak için yeterince çalıĢmaktadır. ………. 148 Çizelge 41. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum deĢifre çalıĢmasından zevk almaktadır. ……….. 149 Çizelge 42. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum gam çalmaktan zevk almaktadır. ………. 150 Çizelge 43. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum iĢitme eğitiminden zevk almaktadır. ………. 150 Çizelge 44. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum değiĢik parçalar çalmak istemektedir. ………. 151 Çizelge 45. KMOBK piyano sınavları için alınan piyano eğitiminde çocuğum nüans (gürlük) çalıĢmalarına önem vermektedir. ………. 151 Çizelge 46. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum sınava hazırlanmak için ders sayısının artırılmasını istemektedir. ……… 152 Çizelge 47. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum ders süresinin uzamasından memnun olmaktadır. ……….. 153 Çizelge 48. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum günlük piyano çalıĢma süresi artmaktadır. ………. 153 Çizelge 49. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğumun derse odaklanması artmaktadır. ………. 154

Çizelge 50. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğumun eksiklerine daha fazla çalıĢmak istemektedir………. 155 Çizelge 51. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum sınavı geçmeyi önemsemektedir. ………. 155 Çizelge 52. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum sınav öncesi dönemde piyano çalıĢma önceliği artmaktadır. ……….. 156 Çizelge 53. KMOBK sınav dönemi yaklaĢtığında çocuğum sınav kaygısı artmaktadır. ……….. 156 Çizelge 54. KMOBK seviye sınavında piyano öğretmenimiz öğrenciyi sınava hazırlamak için ders saatini arttırmaktadır. ……… 157 Çizelge 55. KMOBK seviye sınavında piyano öğretmenimiz öğrenciyi sınava hazırlamak için ders süresini uzatmaktadır. ……… 158 Çizelge 56. KMOBK seviye sınavında piyano öğretmenimiz öğrenciyi sınava hazırlamak için kaygısını azaltacak önlemler almaktadır. ………. 158 Çizelge 57. KMOBK seviye sınavında piyano öğretmenimiz öğrenciyi sınava hazırlamak için tüm çabasını harcamaktadır. ………. 159 Çizelge 58. KMOBK seviye sınavlarında çocuğumuz piyano seviye sınavı baĢardığında ailede büyük bir mutluluk yaĢanmaktadır. ……… 159 Çizelge 59. KMOBK seviye sınavını baĢardığında piyano öğretmeni ile kutlama toplantısı düzenlenir. ………. 160 Çizelge 60. KMOBK seviye sınavını baĢardığında yeni seviye sınavları için harekete

geçilir. ……… 160

Çizelge 61. KMOBK seviye sınavını baĢardığında piyano dersinin devamı ve ders düzeni kararlaĢtırılır. ……….. 161 Çizelge 62. KMOBK seviye sınavını baĢardığında dersin devamı ve düzeni için çocuğumuzun görüĢleri dinlenir. ……… 161 Çizelge 63. KMOBK seviye sınavını baĢardığında yakın çevre ile durum paylaĢılır…. ……… 162 Çizelge 64. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda ailede büyük bir üzüntü yaĢanmaktadır. ………. 163 Çizelge 65. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda aile ile piyano öğretmeni ile üzüntüyü paylaĢma toplantısı düzenlenir. ……… 163

Çizelge 66. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda söz konusu seviye sınavlarının aĢılması yönünde tutum takınılır. ……… 164 Çizelge 67. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda piyano dersinin devamı ve ders düzeni kararlaĢtırılır. ……… 165 Çizelge 68. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda dersin devamı ve düzeni için çocuğumuzun görüĢleri dinlenir. ………. 165 Çizelge 69. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda yeni dönem çalıĢmaları için çocuğumuzun önerileri alınır. ……… 166 Çizelge 70. KMOBK piyano seviye sınavından çocuğumuz baĢarısız olduğunda yakın çevre ile durum paylaĢılır. ……….. 166 Çizelge 71. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun piyano eğitimi için her türlü maddi desteği sağlamaktan kaçınmayız. ……… 167 Çizelge 72. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun piyano eğitimi için araç ile her türlü taĢıma desteğini gönüllü yaparız. ……… 167 Çizelge 73. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun piyano eğitimine göre ailemizin seyahat düzeni ayarlamaktayız. ……….. 168 Çizelge 74. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun piyano dersi kapsamında çocuğumuza müzik sanatına yönelik kitap okuma desteği vermekteyiz.. ……….. 168 Çizelge 75. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun piyanoda geliĢimi için çocuğumuzu piyano resitallerine götürürüz. ………. 169 Çizelge 76. KMOBK piyano seviye sınavlarında ve derslerindeki baĢarıyı desteklemek için çeĢitli piyano konserlerine öğrenci piyanist olarak katılımını

sağlarız. ……….. 170

Çizelge 77. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun sınav sonundaki her türlü sonuç karĢısında manevi yönden destek oluruz. ……… 170 Çizelge 78. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun baĢarısı için sürekli olarak umutlu bir bakıĢ aĢısı aĢılarız. ………. 171 Çizelge 79. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuzun sınav baĢarılarından çok manevi doyumun üzerinde dururuz. ……… 171 Çizelge 80. KMOBK seviye sınavlarına katılacak çocuğumuz piyano çalıĢmaktan sıkıldığında yüreklendiririz. ……… 172

Öğrencilerin GörüĢlerine Yönelik Bulgular

Çizelge 1. Öğrenci cinsiyeti ... 173 Çizelge 2. YaĢınız ... 173 Çizelge 3. Eğitim durumunuz ………. 174 Çizelge 4. Piyano eğitimine baĢlama yaĢı ………... 174 Çizelge 5. Piyano eğitim süresi ……….. 174 Çizelge 6. Piyano için hedefiniz ………. 175 Çizelge 7. Piyano eğitimini talep etme nedeniniz ……… 175 Çizelge 8. Piyano eğitiminden önceki müzik türü tercihiniz ……… 176 Çizelge 9. Piyano eğitiminden sonra müzik türü tercihiniz ………... 176 Çizelge 10. Çekirdek ailede piyano çalan birey var mı? ……… 177 Çizelge 11. Sülalede ……….. 177 Çizelge 12. Yakın çevrede (eĢ-dost) ……….. 177 Çizelge 13. Piyanoya baĢlamanızda ailenin etkisi nedir ……… 178 Çizelge 14. Ailenin maddi durumu ……… 178 Çizelge 15. Okulda piyano var mıdır? ……….. 179 Çizelge 16. Okulunuzdaki müzik öğretmeniniz piyano çalmakta mıdır? ………. 179 Çizelge 17. Okulda konser ve/veya resital etkinliklerinde görev alıyor musunuz .. 179 Çizelge 18. Piyano dersiniz dıĢında piyano çalıĢmaya ne kadar zaman (saat olarak) ayırıyorsunuz? ……… 180 Çizelge 19. Piyano dersini aldığınız mekan? ………. 180 Çizelge 20. Kendinize ait piyano/dijital piyano var mı? ………. 181 Çizelge 21. Özel ders için ayrılan aylık bütçe ne kadardır? ………. 182 Çizelge 22. Ġngiliz Kraliyet akademisi müzik sınavlarında kaçıncı aĢamadasınız? 182 Çizelge 23. Önceki aĢamaları geçiĢ süresi (yıl olarak) ……….. 183 Çizelge 24. Piyanoya baĢlangıç ile ilk aĢama sınavına baĢvuru arasında geçen süre (yıl olarak) dağılımı ……… 183 Çizelge 25. KMOBK seviye piyano sınavı aĢamaların tamamını bitirme süresi (bitirmiĢ öğrenciler için) ……… 184 Çizelge 26. KMOBK alınan piyano eğitiminde piyano öğretmeni derste güler yüzlüdür. ……….. 185

Çizelge 27. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen ders süreci boyunca dersle

ilgilidir. ……… 185

Çizelge 28. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen baĢarmam için gerekli tüm çabayı harcar. ……….. 186 Çizelge 29. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmenin dersle ilgili bilgi seviyesi yüksektir. ……… 186 Çizelge 30. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmenin piyanistlik düzeyi yüksektir. ……… 187 Çizelge 31. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen dersini sadece KMOBK sınav kitaplarına bağlı kalarak yapmaktadır. ………. 187 Çizelge 32. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen derste iĢitme eğitimi yapmaktadır. ……… 188 Çizelge 33. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen deĢifre çalıĢmalarına ağırlık

verir. ……… 188

Çizelge 34. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen teknik (Gam, arpej vb.) alıĢtırmalar yapılmaktadır. ………. 189 Çizelge 35. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen teknik (Gam, arpej vb nüans (gürlük) çalıĢmalarına önem verir. ……… 189 Çizelge 36. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen müzik kuramı (teori) bilgilerini derste vermektedir ………. 190 Çizelge 37. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen ders sırasında öğrencinin dikkatinin dağılmasını engellemektedir. ………. 190 Çizelge 38. KMOBK alınan piyano eğitiminde öğretmen değiĢik parçalar çalma isteğime hoĢgörü ile yaklaĢır. ………. 191 Çizelge 39. KMOBK sınavlarıyla Ġngiliz müzik eğitimi sistemine yönelik olumlu kanaatlerim oluĢtu. ………. 192 Çizelge 40. KMOBK sınav ölçme ve değerlendirme yöntemine güveniyorum. … 192 Çizelge 41. KMOBK sınav ölçme ve değerlendirme süreçlerini yeterli buluyorum…

……….… 193

Çizelge 42. KMOBK sınavlarının uluslararası önemini biliyorum. ……… 193 Çizelge 43. KMOBK sınavlarını baĢararak müzik alanında uluslararası bir nitelik kazanabilirim. ……….. 194

Çizelge 44. KMOBK diplomalarının herhangi bir aĢamasını elde etmek benim için önemlidir. ………. 194 Çizelge 45. KMOBK diplomaları ailemiz için önemlidir. ……….. 195 Çizelge 46. KMOBK diplomaları ulusal düzeydeki akademik müzik eğitimine girmemde etkilidir. ……… 196 Çizelge 47. KMOBK diplomalarının ulusal yükseköğretim düzeyinde karĢılığı

vardır. ……….. 196

Çizelge 48. Kazandığım diplomalar toplum içinde kendimi önemli hissettirir. … 197 Çizelge 49. KMOBK sınavları piyano eğitimine yönelik ciddiyetimi artırmaktadır… ……….. 197 Çizelge 50. KMOBK sınavları piyano eğitimine yönelik hedeflerimi oluĢturmaktadır. ………. 198 Çizelge 51. KMOBK sınavları piyano eğitimimin niteliğini denetlemektedir. …. 198 Çizelge 52. KMOBK sınavları sayesinde piyano eğitimimde geliĢim sürecimi anlama olanağım vardır. ……… 199 Çizelge 53. KMOBK sınavları ders dıĢı piyano çalıĢmalarımın değerini ortaya çıkartmaktadır. ……….. 200 Çizelge 54. KMOBK sınavları ile piyano eğitiminde ailemin katkısı karĢılığını bulmaktadır. ………. 200 Çizelge 55. KMOBK sınavları ile piyano eğitimimdeki çabalarımın karĢılığını almaktayım. ……….. 201 Çizelge 56. KMOBK sınav döneminde öğretmenim sınava hazırlanmak için ders sayısının artırılmasını istemektedir. ……….. 202 Çizelge 57. KMOBK sınav döneminde öğretmenim ders süresini uzatmaktadır. 202 Çizelge 58. KMOBK sınav döneminde öğretmenim günlük piyano çalıĢma süresi uzatmaktadır. ………. 203 Çizelge 59. KMOBK sınav döneminde öğretmenim eksiklerime yönelik çalıĢmaları

arttırır. ……… 204

Çizelge 60. KMOBK sınav döneminde öğretmenim sınavı geçmemi önemsemektedir. ……… 204 Çizelge 61. KMOBK sınav döneminde öğretmenim sınav kaygımı azaltacak önlemler alır. ……….. 205

Çizelge 62. Ailem, sınava hazırlanmak için ders saatini artırılması görüĢünü

destekler. ……….. 205

Çizelge 63. Ailem ders süresinin uzamasından memnun olur. ………. 206 Çizelge 64. KMOBK sınavında ailem sınav dönemindeki kaygımı paylaĢır. …... 206 Çizelge 65. KMOBK sınavında ailem öğretmene yönelik maddi desteklerini arttırır. ……… 207 Çizelge 66. Ailem öğretmene yönelik manevi destekleri artmaktadır. ………….. 207 Çizelge 67. KMOBK sınav döneminde ailem kaygılıdır. ……….. 208 Çizelge 68. KMOBK sınav döneminde ailem kaygımın artmasını engelleyecek tutumları benimser. ……… 208 Çizelge 69. Ailem piyano seviye sınavı baĢardığımda, büyük bir mutluluk yaĢamaktadır. ……… 209 Çizelge 70. KMOBK sınavını kazanan aynı öğretmenin diğer aile ve öğrencileri ile

kutlarız. ………. 209

Çizelge 71. KMOBK seviye sınavı baĢardığımda yeni seviye sınavları için harekete

geçeriz. ………... 210

Çizelge 72. KMOBK seviye sınavı baĢardığımda ailem ile, piyano dersinin devamı ve ders düzeni kararlaĢtırırız. ……… 210 Çizelge 73. KMOBK seviye sınavı baĢardığımda piyano çalıĢma saatlerinin düzeni hakkında öğretmen ile görüĢürüz. ………. 211 Çizelge 74. KMOBK seviye sınavını baĢardığımda dersin devamında benim görüĢlerime de önem verir. ……….. 211 Çizelge 75. KMOBK seviye sınavını baĢardığımda öğretmene takdir ifadeleri

belirtilir. ………. 212

Çizelge 76. KMOBK seviye sınavını baĢardığımda piyano öğretmenleri ile sonuçlar

hakkında paylaĢım yapılır. ……….. 213

Çizelge 77. Ailem piyano seviye sınavı baĢaramadığımda ailemde büyük bir üzüntü yaĢanmaktadır. ……….. 213 Çizelge 78. KMOBK seviye sınavını baĢaramadığımda aile ve öğretmen ile üzüntüyü paylaĢma toplantısı düzenlenir. ……… 214 Çizelge 79. KMOBK seviye sınavı baĢaramadığımda ailem söz konusu seviye sınavlarının aĢılması yönünde yeniden planlama yapılır. ……… 214

Çizelge 80. KMOBK seviye sınavı baĢaramadığımda ailem piyano dersinin devamını ve ders düzeni kararlaĢtırılır. ……… 215 Çizelge 81. KMOBK piyano seviye sınavı baĢaramadığımda ailem öğretmenimle nedenlerini tartıĢır. ……… 216 Çizelge 82. KMOBK seviye sınavı baĢaramadığımda ailem piyano derslerinin devamı ve çalıĢma düzeni hakkında aile ve öğretmen ile görüĢülür. ……… 216 Çizelge 83. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimi için, her türlü maddi desteği sağlar. ……….. 217 Çizelge 84. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimi için, derse getirip-götürmede gönüllüdür. ……… 217 Çizelge 85. KMOBK seviye sınavlarına göre ailem izin ve seyahat dönemlerini piyano eğitimine göre (ders ve sınavlar) düzenlemektedir. ………. 218 Çizelge 86. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimim için, piyano dersi kapsamında müzik sanatına yönelik düĢünsel

destek verir. ………. 218

Çizelge 87. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimim için, geliĢimime yönelik piyano resitallerini izlememi sağlar. … 219 Çizelge 88. KMOBK piyano seviye sınavlarında ve derslerindeki baĢarıyı desteklemek için ailem çeĢitli piyano konserlerine (yarıĢmalarına) öğrenci piyanist

olarak katılımımı sağlar. ……… 220

Çizelge 89. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde sınav sonundaki her türlü sonuç karĢısında manevi destek sağlar. ……….. 220 Çizelge 90. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde sınav baĢarısı için sürekli olarak umutlu bir bakıĢ aĢısı aĢılar.. 221 Çizelge 91. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde sınav baĢarıları dıĢında manevi doyumun üzerinde durur….. 222 Çizelge 92. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde ders dıĢı piyano çalıĢmalarım için beni teĢvik eder. ……….. 222 Çizelge 93. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde derse isteyerek gitmemi sağlar. ……….. 223

Çizelge 94. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde dersten önce piyanoya yönelik çalıĢmalarımı denetler. …….. 223 Çizelge 95. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimimde dersten sonra piyanoya yönelik yaptıklarımı denetler. ……… 224 Çizelge 96. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimim için harcadıkları parayı önemser. ……… 225 Çizelge 97. KMOBK seviye sınavlarında (ailenin iĢlev ve sorumlulukları) ailem piyano eğitimim için harcadıkları zamanı önemser. ………. 225

KISALTMALAR

akt. : Aktaran

bkz. : Bakınız

YÖK : Yükseköğretim Kurulu

KMOBK : Kraliyet Müzik Okulları BirleĢik Kurulu BOA : BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi

ABRSM : The Associated Board of Royal School of The Music ADK : Ankara Devlet Konservatuarı

MMM : Musiki Muallim Mektebi

GSL : Güzel Sanatlar Lisesi

BÖLÜM I

1. GĠRĠġ

Bu bölümde araĢtırma ana sorunsalına yönelik kuramsal çerçevenin oluĢturulması için Türkiye‟de piyano eğitiminin “uğraĢı alanı” olarak baĢladığı süreç, bu sürecin mesleki müzik eğitiminde piyano eğitiminin yapılandırılması ve sürecin ilerleyiĢi ile ilgili tarihsel değerlendirmeye yer verilmektedir. Bu değerlendirmenin genel amacı, günümüzde 1992‟lerden (1990‟lardan / 1992‟den) beri etkinliklerini sürdürmekte olan “Kraliyet Müzik Okulları BirleĢik Kurulundan” 2

[KMOBK] yetkili özel müzik eğitimi, özel müzik dersi kapsamında iĢleyen müzik eğitimi veya bu kapsamda iĢ yapan müzik eğitimi kurumlarının çalıĢmalarına yönelik piyano öğretmeni, piyano öğrencisi ve veli algısını ortaya koymaktır. Dolayısıyla piyano çalgısı, eğitimi ve piyano tabanlı musiki uygarlığının oluĢumunda en temel tarihsel kesit olan 1599-1919 (Osmanlı Devleti dönemi) ve 1920-günümüz (Türkiye Cumhuriyeti dönemi) sürecindeki olay, olgu ve etkinliklerle oluĢan tüm uygulamalara dayalı tarihsellik, söz konusu kuramsal çerçevenin odağını oluĢturmaktadır.

1.1 Osmanlı’da “UğraĢı, Yarı Mesleki ve Mesleki Eğitim Alanı” olarak Piyano Eğitimi

Türkiye‟de piyano eğitiminin tarihi, Osmanlı‟nın son yüzyılına kadar uzanmaktadır. Bu yöndeki kaynaklar incelendiğinde piyano eğitiminin uğraĢı alanı olarak yürütülmesinde Ġstanbul, Ġzmir ve Bursa‟nın önemli merkezler olduğu ortaya çıkmaktadır. (Osmanoğlu, 1986; Gazimihal, 1955; Çalgan, 1991 vb.) Bunun dıĢında piyano eğitiminin mesleki eğitim alanına yönelik faaliyetleri de gerçekleĢtirilmiĢ olup bu etkinliklerin Mızıka-yı Hümâyun ile geliĢen mesleki eğitimin Dar‟ül-Elhan

2

sınırları içerisinde yapılandırıldığı, bunun yanı sıra bir kısım mekteplere piyano muallimi atamasının yapıldığı BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi (BOA) belgelerinden anlaĢılmaktadır.

Osmanlılarda Batı sanat müziği ile etkileĢimin XVI. yüzyıla dayandığı konusunda ittifak vardır. Bu görüĢ birliğinde öncelikli olarak Fransa‟dan I. François‟in Kanuni Sultan Süleyman‟a bir orkestra gönderilmesi (1543), sonra da aynı yüzyıl içerisinde Kraliçe I. Elizabeth‟in emriyle Thomas Dallan‟a yaptırılan bir

orgun Dallan tarafından Ġstanbul‟a getirilmesi, Topkapı Sarayında kurulumunun yapılarak (1599) PadiĢah III. Mehmed‟in (1566-1403) huzurunda çalınmıĢ olmasının önemine değinilmektedir. (Dart, 1957: 90; Woodfield, 1990; Gazimihal, 1955; Baydar, 2012: 1)

Osmanlı‟da Batı sanat müziğinin yerleĢmesi, birkaç temel süreç içinde güçlü bir biçimde oluĢmuĢtur. Bu süreçlerden etkileĢim sürecinin yukarıdaki karĢılıklı iliĢkilerle geliĢen döneme vurgu yaptığı bilinmekle birlikte, hazırlık ve yerleĢme süreçlerini Nizam-ı Cedit ve Tanzimat hareketleri içerisinde anlamak gerekir (Sağlam, 2011).

Osmanlı toplumunda Batı müziğinin benimsenmesi ve incelenmesinde Osmanlı arĢiv belgeleri, el yazmaları, özel ve devlet yıllıkları, döneme ait süreli yayın ve kitapların yanı sıra hatırat, tezler, notalar, plaklar ve fotoğraflardan oluĢan geniĢ bir kaynaktan yararlanma olanağı vardır. Osmanlılarda Batı sanat müziğinin Saray ve çevresindeki etkisini ortaya koymak bakımından özellikle hatıratlara bakmakta yarar vardır. Bu hatıratlardan AyĢe Sultan‟ın 1986 yılında yayımlanan “Babam Sultan Abdülhamid (Hatıralarım)” adlı kitapta AyĢe Sultan‟ın piyanoya olan ilgisi sebebiyle piyano temelli bir Batı sanat müziği etkisi, ayrıntılı bir biçimde ve Saray yaĢantısında yer alıĢ konumlarıyla açıklanmaktadır. Bu bakımdan hatıraların devlet belgeleri ile birbirinin sağlamasına olanak veren iĢlevinin yanı sıra belgelere yansımayan bir yaĢantının sırlarını ortaya koyma niteliğinden yararlanmalıdır.

Yazılı kaynaklar, Osmanlı‟da piyanonun Türk musiki eğitimindeki etkisinin kökenini Saray‟da Ģehzade ve sultanların piyano eğitimi almaları, bizzat Osmanlı sultanlarının piyano eğitiminin müzisyenlik seviyesinde sonuç vermesi, Saray yetkililerinin yaĢadığı köĢklerde piyano dersleri verilmesi ve piyano resitallerine dayandırmaktadır.

Batı musikisinin Osmanlı Sarayı ve çevresinde Mızıka-yı Hümâyun3 ile baĢlayan kökleĢme ve geliĢme süreci, Saray Mızıkası‟nın yanı sıra kurulan Senfonik orkestra, Yıldız Sarayındaki Opera-Operet salonu4

ve sergilenen operetlerle hanedana yazılan (ithaf) çoksesli eserlere bağlanabilir. Bu türden etkinliklerin Saray ve çevresinde, konaklar ve Ġstanbul‟un üst sınıfı üzerinde Batı sanat musikisi etkisini beslediği, bir çeĢit eğilim yarattığı söylenebilir. Batı sanat musikisinin gerek bestelenen eserler gerek bu eserlerin çalgılar için düzenlenmesi ve türlere bakıldığında askeri nitelikli bir Batı musikisi ekininin Osmanlı musiki ekini üzerine etki oluĢturduğu anlaĢılmaktadır. Sağlam‟ın (2011) araĢtırmasına göre sınıflamaya aldığı 87 eserden 62‟sinin marĢ olması bu yöndeki yargıyı güçlendirmektedir. Mızıka-yı Hümâyun [Saray Bandosu] askeri musiki topluluğu ve okuluna rağmen eserlerin büyük çoğunluğunun piyano ve piyano eĢlikli oluĢu Saray çevresinde gerçekleĢtirilen piyano konserlerine, Hanedanlar ve Ģehzadelerin piyano dersleri almıĢ olmasına, konak ve köĢklerde zevk eğitimi kökenli piyano derslerinin varlığına bağlama olanağı vardır. Sağlam‟ın (2011: 58) Osmanlı‟daki Batı musikisi

3 _{“Sultan ilk Türk bandosunun saraya ait gençlerden kurulmasına karar verdi. Enderun‟a mensup}

Türk gençleri batı müziğini öğreneceklerdi. Gerekli sanatçı kadrosu yetiştirildikten sonra ise, saray için bir muzıka ile askeri birlikler için bandolar kurulacaktı. Hüsrev paşa‟nın Seraskerliği ile Harbiye Paşa‟nın Harbiye Nazırlığı zamanında Enderun‟i Humayun da (Saray Okulu), elemanların kıyafet, ders ve maaşları Harbiye Nazırlığınca sağlanmak üzere “Muzıka i Humayun” kurulmuştur (1826). Batlı anlamda askeri bandonun yaratılması için kurulan muzıka-i humayun zaman içerisinde çeşitli müzik, sahne sanatı eğlence dallarını bünyesinde toplayan, (Orkestra,Kızlar Fanfar Takımı, Kadınlar Orkestrası, Fasıl Takımı, Müezzinan, Orta Oyunu, Tiyatro, Canbazlık, Karagözcülük, Opera, Opera Korosu……) (Akçay, .) (Ancan Özasker 1997; 6,7)( Akçay), (Ġsmail, “Enderun, mehter” Musiki

mecmuası, Ġstanbul. 1999).

4 _{Ġstanbul‟da Yıldız Sarayı dıĢında belli baĢlı tiyatrolar aracılığıyla birçok konser ve operalar} düzenlenmiĢtir: “İstanbul‟da Batı müziği, azınlık halk ve Levantenler sayesinde çok gelişmiştir.

Bugünkü İstiklal Caddesi olan „Grande Rue de Pera‟; başta Fransız, İtalyan, Tepebaşı Tiyatroları ve Naum Tiyatrosu olmak üzere, birçok tiyatro ve konser salonuna ev sahipliği yapmış, bu salonlarda Batı müziği konserleri opera, operetler sahnelenmiştir. Sahnelenen performanslarla ilgili haberler düzenli olarak gazetelerde duyurulmuş, konserlerin ardından eleştiri yazıları yayımlanmıştır”(s ;4-5).

eserlerinin oluĢturduğu musiki çerçevesini ortaya koyan açıklaması aĢağıda verilmiĢtir.

“Osmanlı Sarayı'na ithaf edilen Batı tonal musiki eserlerin sayısı 87 adet olup bu eserlerden 21 adedinin bestecisi belli olmayıp 10 adedinin bestecisi Türk'tür. Bu eserlerden 57'si piyano, 17'si orkestra, 5'i şan/piyano, 3'ü keman /piyano, 1'i üfleme çalgılar için yazılmış olup 4'ünün hangi çalgı için yazıldığına dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Söz konusu 87 eserin musiki türlerine dağılımı ise şöyledir: 87 eserin 62'si marş, 6'sı şarkı (beste), 5'i vals, 2'si mazurka, 2'si rapsodi, 1'i Polonez, 1'i nocturne, 1'i polka-mazurka, 1'i serenat, 1'i ilahi-duaname türündedir. 4 eser hakkında tür bilgisine yönelik herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.”

Yukarıdaki açıklamalar, hem Osmanlı‟da geliĢen ve yerleĢen Batı sanat musikisi ekini hem de Türk musiki devriminin kökeni bakımından önemli bulunmaktadır. Sağlam (2009) bu iliĢkiyi aĢağıdaki değerlendirmesiyle ortaya koymaktadır.

Saray ve çevresinde geliĢen Batı sanat musikisi ekinin aynı çevrelerce -ekinsel bir değerler dizgesi olarak veya mesleki eğitim ve icra kazanımları açısından- benimsenmiĢtir. Böylece musikiye ilgili bireylerin uğraĢı eğitimi düzeyinde icra ve beste ile meĢgul olması, Saray‟da kurulan tiyatro ile Batı üsluplu müzikli etkinliklerinin baĢlaması, Saray‟a bağlı Batılı bandonun ve orkestranın yabancı müzisyenlerce desteklenmesi sonucu oluĢan büyük musiki ekini, Cumhuriyet dönemi musiki hareketlerinin de öncüsü ve dayanağı olmuĢtur. Saray Bandosunda Donizetti‟nin (1877-1856) kurumsal ve resmi nitelik içerisindeki çabaları, kısa sürede Batılı çalgı öğretimi, Batılı icra üslubu kazanımı ve Batılı bir dağara sahip olunması gibi sonuçlar doğurmuĢtur. Bu sonuçların oluĢmasına bizzat Osmanlı saltanatının yönetimini oluĢturan bireyler etki etmiĢtir. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında dünya çapındaki piyanist, kemancı ve bestecilerin Osmanlı Sarayı ve çevresinde konserler vermesi, söz konusu etkinin yerleĢmesi bakımından önemlidir (Sağlam, 2009).

Osmanlı‟da Batı sanat müziğinin etkisi, temelde askeri müzik türü ve bando ile senfonik orkestraya yönelik eserler ve icralardan oluĢmaktadır. Bunun yanı sıra piyano eserleri, icra ve eğitiminin de bu temel etkileĢim kaynağının yanında ikincil ancak önemli bir kaynak oluĢturduğu anlaĢılmaktadır. Bu etkinin Saray içerisinde sultan ve Ģehzadelerin yaĢamı ve köĢklere kadar uzanan etki çevresinin niteliği, AyĢe Sultan‟ın (1788-1856) hatıralarında da güçlü bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Söz konusu hatıratlar dıĢında padiĢah aslanları diye çağırılan Ģehzade ve sultanlar dıĢında padiĢahların kendisi de Batı musikisi icracısı, bestecisi ve kuramcısı olabilecek seviyede müzisyenlerdir. Bu düzeydeki en iyi örneklerden birisi olarak tahtta en kısa sürelerden birini yaĢayan V. Murad (1840-1904) gösterilebilir:

“…piyano çalabilen, beste yapan ve şehzâdelik döneminde babası Abdülaziz(1830-1876) ile operalar seyreden ancak sadece 93 gün tahtta kalan V. Murad‟ın (1840-1904), opera sürecine etkisi olmamıştır.” (Üngör, 1999; Gazimihal, 1955; Say, 1991; Sağlam, 2011)Ancak daha sonraki pâdişâh II. Abdülhamid‟in (1842-1908) operaya olan ilgisi sayesinde, Yıldız Sarayı‟na yaptırdığı tiyatro sahnesi, İtalyan operası için daha elverişli olmuş, yıllar sonra opera tekrar saraya girerek kadrolu İtalyan sanatçılarla temsil edilmiştir.”

Osmanlı‟da piyano icrası ve eserlerinin üretimine yönelik Batı müziği uygarlığının opera, bando, senfonik dağar ve kurumsallıkla çevrelendiğine yönelik kaynaklar mevcuttur. Kaynaklar, Osmanlı Saray çevrelerinin Batı dünyasını yakından tanıma arzusunu ortaya koymaktadır. Söz konusu tanıma arzusu ve batılılaĢma iliĢkisiyle II. Abdülhamid‟in (1842-1918) müzik konusuna yönelik ilgi ve desteği, opera sanatı alanında güçlü hareketler doğurmuĢtur. Bu hareketlerin Osmanlı Sarayı ve Saray çevresindeki köĢk ve konak sakinlerinin müzik beğenilerinin beklentilerine ve piyano sanatı ile piyano eğitiminin geliĢimine güçlü bir biçimde etki ettiği anlaĢılmaktadır.

Osmanlı‟da piyanonun etki alanının hem piyano müziğine hem de piyanonun eĢlik çalgısı olarak kullanıldığı oda müziğine yansıdığı anlaĢılmaktadır. Bu konuda duaiye adlı ilahi nitelikli Ģarkıların bestelenmesi bir belge olarak

değerlendirilmelidir. Konuyla ilgili geliĢmelerin Donizetti ve I. Abdülmecit iliĢkilerinde bir aĢama kaydettiği kaynaklara yansımaktadır:

“Muzika-i Hümayun‟un kurucusu Giuseppe Donizetti‟nin 1850‟lerde besteleyip I. Abdülmecid‟e ve annesine ithaf ettiği iki örnekle ortaya çıkmıştır: Birincisi, Şarkı-i Cedîd der sitâyiş-i Hazret-i Sultan Abdülmecîd, diğeri ise Şarkı-i Cedîd der vasf-ı Hazret-i Geçerlie-i Sultan Abdülmecîd Hân olarak adlandırılan ve notaları basılan eserler, vokal (insan sesi) için piyano eşlikli şarkılardır. Aynı adla anılmasa da, Şarkı-i Duaiye gibi yeniliğe dâir benzer şarkıların ve düzenlemelerin olduğu görülür”(Aracı, 2006: 133-134).

Osmanlılarda Batı sanat müziğine dayalı yeni bir müzik uygarlığının inĢa edildiği hususunda yukarıda belirtilen kaynaklar da dâhil olmak üzere birçok kaynakta fikir birliği vardır (Saz, 1999: 52; Çalgan, 1991: 27; ġakir, 1999: 68; UzunçarĢılı, 1977; Üngör, 1999: 48-51; Özasker, 1997: 15; Sağlam, 2009: 124). Bu dönemin Nizam-ı Cedit düzenlemeleri ile kurgulandığı, II. Mahmut dönemi uygulamalarla kurumsallaĢtığı ve II. Abdülhamid döneminde yerleĢik bir uygarlık halini aldığı söylenebilir (Ergin, 1999: 42-200; Aracı, 2006; Sağlam, 2011). Osmanlı sarayı ve çevresinde Batılı bir müzik uygarlığının yerleĢtiğinin kanıtlarından biri olarak Batı sanat müziği topluluk ve icrasının “Harem5_{”deki müzik etkinliklerine} kadar yansıması gösterilebilir. Bu yöndeki tespitler, MenteĢ‟in (2006: 4) aktardığı kaynaklarda6 yer almaktadır.

5_{“Haremde kadınlar orkestrası; Sarayda kızlardan oluşan fanfar, orkestra ve bale kurulmasıydı.}

Dolmabahçe ve Çırağan saraylarında selamlığa doğru alt kat muzıka sınıfına ayrılmıştı. Öğretmenler erkekti. Kızlar kafes arkasında ders izlerlerdi. Muzıka-i Humayun‟un erkek orkestrası gibi başarılıydılar. 1861‟de Vahidettin doğduğu vakit Muzıka-i Humayun orkestrası bahçede kapı önünde, Harem Orkestrası içeride bahçe kapısına yakın bir yerde paravana arkasında nöbetleşe çalmışlardır. Kızlar orkestrası o gün en çok Gillomme Tell ve La Traviata operalarından parçalar çalmışlardır”

(Sevengil‟den Akt. Özasker, 1997:15).

6 _{“Leyla Saz Hanım‟ın, Abdülaziz devrini anlatan saray ve harem hatıraları, Ayşe Osmanoğlu ve}

Sadiye Osmanoğlu‟nun Abdülhamid‟in hayatına ve haremine ait hatıraları, Halit Ziya Usaklıgil‟in V. Mehmed devri haremine geniş ölçüde yer veren üç ciltlik Saray Ve Ötesi12, yine V. Mehmed devrinde; haremde öğretmenlik yapan Safiye Ünüvar‟ın Saray Hatıraları M. Çağatay Uluçay‟ın Osmanlı Sultanlarına Ask Mektupları „Haremden Mektuplar I, Osmanlı Saraylarında Harem Hayatının İç Yüzü adlı eserleri arşiv malzemelerinin değerlendirilmesinde, harem hayatının kurulmasında birinci derecede rol oynamışlardır.”

Tek sesli Türk musikisi, Osmanlı Sarayındaki Enderun MeĢkhanesinde uygulama ve öğretim süreci ile geliĢim çizgisini sürdürürken aynı ortamda Saray bandosu ve mızıka mektebi7

çevresinde Batı müziği geliĢmekte ve yerleĢmektedir. Buna göre Osmanlı Sarayı ve çevresinde hem tek sesli hem çok sesli tonal musiki icra ve kuramının ikiz biçimde varlık gösterdiği söylenebilir. Batı musikisinin yerleĢmesi bakımından Harem‟deki uygulamaların da önemi vardır. Harem‟de hem Batı musikisi hem Türk musikisi saz heyetleri ve icralarına yer verildiği yukarıda belirtilen kaynaklardan anlaĢılmaktadır. Osmanlı Sarayı ve çevresinde Türk ve Batı musikisinin birlikte uygulama ve öğretim olanağı bulması, padiĢahların musiki beğenisi ve yönetim anlayıĢı ile iliĢkilidir. Nitekim Batı müziği ekininin oluĢturulması hususunda III. Selim ve II. Mahmud (1784-1839) temel dayanaklar olarak karĢımıza çıkarken Abdülmecit8

ve II. Abdülhamid bu dayanakların birer devamını oluĢturmaktadır. Ancak Abdülaziz (1830-1876) dönemi söz konusu müzik hareketlerinin kesintiye uğradığı bir dönem olarak kayıtlara geçirilmiĢtir. Bu padiĢahlardan 33 yıl tahtta kalan II. Abdülhamid‟in Batı müziğine ilgisi ve bu müzik alanında bilgi ve beceri sahibi bir padiĢah olmasının etkisini önemsemek gerekir.

Kaynaklar yukarıdaki değerlendirmeleri desteklenmektedir. Osmanlı‟da Batı musikisi uygarlığının yükseldiği dönemlerden birincisi II. Mahmud dönemi ikincisi ise II. Abdülhamid dönemidir. Bu dönemde Batı sanat müziğinin icra ve eser yönünden Saray ve çevresinde güç kazandığı, özellikle II. Abdülhamid döneminde sergilenen opera9 ve operetlerin Yıldız Sarayında oluĢturulan özel salonda yeni bir

7_{“Donizettinin idaresindeki‟ Muzıka Meşkhanesi‟ bir nevi konservatuardır. Burada 60 öğrenci ders}

görüyordu. Gençlerden bazıları yaylı sazlar, bazıları şan, dans öğrenimi görüyorlardı; bir kısmı da özel öğrencileriydi. Öğrenciler Bellinin‟nin Somnabul operasından bir perdeyi İtalyanca olarak oynamışlardır” (Sevengil‟den Akt. Özasker, 1997: 14).

8_{“Sultan Abdülmecid (1823-1861) Muzıka direktörü Donizetti ile zaman zaman sohbetlere girerdi.}

Ondan b[B]atı müziğine ve o sırada Beyoğlu‟nda (1841) müzikli sahne sanatına dair bilgi ediniyordu. Opera ve operet konularına ilgi duyuyordu” (Özasker, 1997).

9 _{AyĢe Sultan‟ın bu konudaki hatıraları Ģöyledir: “İstanbul'a herhangi bir trup [müzisyen topluluğu]}

gelse, derhal elçiler tarafından haber verilir, tavsiye olunurdu. Böylece bu truplar saraya gelirdi. Bu suretle pek çok san'atkâr gelmiş, huzurunda çalmışlardır. Bunlara nişanlar verilmiştir. Babam, istanbul'a gelen bir italyan trupundan bir aileyi maiyetine almış, Muzika-i Hüma-yun'a kaydetmişti. Bu aile bir baba, iki oğulla iki gelin, bir kız ve damaddan ibaretti. Bunlara "Çampi ailesi" derlerdi. Bunlardan sonra Muzika-i Hümayun'a iki İtalya san'atkâr daha ilâve olunmuştu. Bunlar operaları, operetleri oynarlardı. En çok oynadıkları oyunlar Traviata, Troubadour, Barbier de Seville, La Fille du s.76 Regiment, Fradiavolo, Mascotte, La Belle Helene'di. Bunlardan başka İtalyan operetleri de oynarlardı ama şimdi isimlerini hatırlayamıyorum. Bu operaların Saray'da ayrı isimleri vardı: