AraĢtırma Deseni

AraĢtırmanın deseni, Bursa düzeyindeki tüm ilgilileri kapsamak bakımından saha araĢtırması olarak seçilmiĢtir. Nitel araĢtırma yönteminin uygulaması saha araĢtırması deseniyle gerçekleĢtirilmektedir. Söz konusu araĢtırma yöntemlerine uygun veri elde etme araçları olarak anket, görüĢme, odak küme görüĢmesi ve belge tarama araçları kullanılmaktadır. “Araştırmacının problemini çözmek amacıyla kullanabileceği her türlü bilgiye veri denir. Bilgi alanlarının çokluğu ve çeşitliliğine bağlı olarak sayısız veriden söz edilebilir.52_{” Bu ifadeden yola çıkılarak insan} yaĢamına dokunan her varlık, nesne, belge ve bilginin veri kapsamında değerlendirme olanağının bulunduğu söylenebilir. Bununla birlikte bilimsel alanların kendine özgü ya da ortak kullanım olanağı olan çeĢitli veri toplama araçlarından söz etmek gerekir. Musiki gibi hem fen hem toplum bilimleri kapsamına giren bilim alanında da nitel ve nicel veri toplama olanağı bulunmaktadır. Musikinin toplum bilimi alanına yönelik veri toplama araçları anket, görüĢme, gözlem, belgesel kaynak derlemesi ve örnekleme olarak belirtilmektedir.

AraĢtırma Yöntemine Örnek:

1. Oğuz Ozan Bilen‟in T.C. Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Eğitimi Bilim Dalında “Öz-Düzenleyerek Piyano ÇalıĢmasının Sınav Performansına Etkisi” adlı doktora tezinde kullanılan

52

AraĢtırma Modeli ve Deseni, “AraĢtırma çok yönlü betimleyici bir araĢtırmadır. Nitel ve nicel değerlendirmedir” Ģeklinde açıklanmıĢtır.

2. Gözde CoĢkun‟un T.C. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalında “Özel Yetenek Sınavını Kazanan Öğrencilerin Ezgi ĠĢitme ve Ritim ĠĢitme Boyutu BaĢarı Düzeylerinin Ġncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde “yöntem ve toplanan verilerin niteliği açısından betimsel bir çalıĢmadır” Ģeklinde bir açıklama vardır.

3. Ġsmet Erdem Efe‟nin T.C. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalında “Türkiye‟deki Müzik Öğretmenliği Lisans Programlarına Yönelik Uygulanan GiriĢ Sınavlarındaki Farklı Ölçme YaklaĢımlarının Ġncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde araĢtırmanın modeli olarak “betimsel bir alan araĢtırmasıdır” Ģeklinde açıklama vardır.

Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi: AraĢtırma yönteminin en önemli aĢamalarından biri, toplanan verinin çözümlenmesiyle çözümlenen verilerden elde edilen bulguların geçerli ve güvenilir olmasıdır. Bu bağlamda veri çözümleme araçlarının tercihi ve etkin kullanımı, elde edilen verilerin elde ediliĢteki farklılık ve benzerlikler ile elde ediliĢte ortaya çıkan özellikler bakımından ortaya çıkacak tutarlı, geçerli ve güvenilir bulguların oluĢması açısından çok önemlidir. Büyüköztürk ve diğerlerinin (2010: 189) veri toplamada karĢılaĢılacak tehlikelere dikkat çeken açıklamaları aĢağıdaki gibidir:

Veri Toplama Araçları Araç etkisi, ölçme araçlarının deneysel koĢullarda farklılaĢması durumda ortaya çıkar. Bu tehdit, deneklere verilen testlerin farklı olması; testlerin farklı kiĢilerce verilmesi; farklı gözlemcilerin birey ya da objeleri değerlendirmeleri gerektiği durumlarda ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda, araĢtırmacının farklı kiĢileri eğitmesi ve açık bir yönergenin izlenmesi ve farklı

değerlendiricilerin olduğu desenlerde değerlendirmeler arasındaki tutarlılığın incelenmesi gerekmektedir.

Nitel veri toplama araçları olarak anket, görüĢme, gözlem ve belge tarama araçlarından söz edilebilir. Thomas (1998) anketi insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan araştırma materyali olarak tanımlanmaktadır (Büyüköztürk ve ark. 2010: 125). Anketin açıklanmasına yönelik bir sanal sayfada “Anket en basit tanımıyla Soru-cevap tekniğiyle uygulanan sistematik bir veri toplama yöntemidir. Önceden belirlenmiş insanlara bir takım sorular sorularak uygulanır. Bir çeşit yazılı iletişim tekniği ileuygulanan veri toplama yöntemidir”53

Ģeklinde tanımlanmaktadır. Anket yöntemiyle çok farklı türde veri toplamak mümkündür. Ġnsan davranıĢları, iĢ performansları, bilgi düzeyleri davranıĢı bunlardan bazılarıdır. Diğer veri toplama tekniklerine göre (görüĢme, gözlem) daha büyük topluluklara ulaĢma imkânı vardır. Maliyeti düĢük olduğu için avantajlıdır. Büyüköztürk ve arkadaĢlarının (2010: 161) ankete yönelik açıklamasında kiĢilere doğrudan okuma yöntemli soru hazırlanmasına vurgu yapılmaktadır. Buna göre anket, “Araştırmacı tarafından oluşturulan, bilgi alınacak kişilere doğrudan doğruya okuyup cevaplandıracakları soruların hazırlanması ile yapılan bilgi edinme, veri toplama yöntemidir.” Anketin amacı, toplanan bilgilerle kalıplar oluĢturup istenilen karĢılaĢtırmaları yapmaktır. Nitel veri toplama tekniklerinden görüĢmeye iliĢkin olarak Büyüköztürk ve arkadaĢlarının (2010: 161) açıklamalarında görüĢmenin sözlü iletiĢim süreci olarak tanımlandığı anlaĢılmaktadır. Bu açıklama Ģöyledir: “Görüşme, en az iki kişi arasında sözlü olarak sürdürülen bir iletişim sürecidir. Görüşme, araştırmada cevabı aranılan sorular çerçevesinde ilgili kişilerden veri toplama şeklinde ifade edilebilir. Görüşme, belirli bir araştırma konusu veya bir soru hakkında derinlemesine bilgi sağlar.” GörüĢmeye iliĢkin bir sanal sayfa kaynağında gözlemin birincil kaynaktan nitel veri alabilmenin bir yolu olduğuna yönelik açıklama bulunmaktadır. Bu açıklama, Büyüköztürk ve arkadaĢlarının gözleme iliĢkin vurguladıklarının dıĢındaki özelliklere dikkat çekmesi bakımından gerekli görülmüĢ ve alıntılanmıĢtır:

53

“Bilgi alınacak kişilerle karşılıklı konuşma yoluyla veri toplama yöntemidir. Bu yöntemle veri toplamanın faydası bilgilerin birinci kaynaktan elde edilmesi ve araştırmacıya daha geniş bilgi edinme imkânı sunmasıdır. Bu tür veri toplamada görüşmecinin ve görüşülen kişilerin tutum ve tavırların bilgiyi etkileme olasılığının yüksekliği dikkate alınmalıdır. Çünkü kişilerin bazen olayların ve durumların etkisi altında kalabilir ve yorumları sonucu doğruluktan uzaklaştırabilir. Görüşme yoluyla veri toplanırken araştırmacının konuya yönelik yeteri kadar bilgi birikimine sahip olması ve mutlaka bir hazırlık yapması gereklidir.”54

Seyidoğlu ise görüĢmeye yönelik verilerin niteliğine ait kesin ve açık bilgiler elde etmeyi önemseyen bir açıklama yapmaktadır: “(Mülakat), sözlü iletişim yoluyla veri toplama tekniğidir. Bilgi alınacak kişilerle karşılıklı konuşma şeklinde yapılır. Yüz yüze bir ilişkiye dayanması, verilerin elde edilmesinde açıklık ile kesinlik kazandırır” (Seyidoğlu, 1997: 37).