• Sonuç bulunamadı

Kırım Hanlığı Kadı Sicilleri Bulundu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kırım Hanlığı Kadı Sicilleri Bulundu"

Copied!
27
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

KIRIM HANLI~I KADI S~C~LLER~~ BULUNDU

HAL~L ~NALCIK

K~r~m'~~ istilâ eden Rus ordular~n~n Hanl~k merkezi Bahçesaray'da K~r~m Tatar Kültürüne ait eserleri, bu arada kütüphane ve ar~ivleri kasden yakt~k-lar~~ biliniyor. Fakat yine de baz~~ ar~iv koleksiyonlar~n~n ve kitaplar~n bu tah-riplerden kurtulup günümüze kadar geldi~i anla~~l~yor. Bu kal~nt~lardan, St. Petersburg'da Etnografya Müzesi Türk-Tatar bölümünde, K~r~m kad~~ mah-keme sicillerininin sakland~~~~ uzun zamandan beri biliniyorsa da, bu ar~iv üzerinde ~imdiye kadar esasl~~ bir ara~t~rma yap~lamam~~t~r. Bu belge koleksi-yonunu St. Petersburg'da görmü~~ olan rahmetli Prof. Bekir Çobanzâde, Oku' ~~leri dergisinin no. 4-5'de yay~nlad~~~~ "Okuv i~lerinde Ameliyat ve Nazariyat: Leningrad'da K~r~m Hazineleri" adl~~ yaz~s~nda bu ar~ivden k~saca haber vermi~tir. Koleksiyonun I. cildinin kapa~~ndaki notu Çobanzâde ol-du~u gibi nakleder. Bu not ~öyledir: "K~r~m Hanlar~~ zaman~nda toprak ta-sarrufu belgelerine ait olup Arapçaya çevrilmi~~ olan eski Tatar Kad~asker Defterleri". Çobanzâde, hakl~~ olarak bu notta yap~lan yanl~~lar~~ düzeltmi~tir. ~lkin, bu belgelerin dili Arapça de~il, Osmanl~~ Türkçesidir. ~kincisi, toprak tasarrufundan ziyade, bu gibi kad~~ sicillerinde gördü~ümüz her çe~it hukuki sorunla ilgili hüccet, sened ve ölenlerin terekelerini içerir ve yer yer kad~l~k i~lerini ilgilendiren Han yarl~~-fermanlar~n~n kopyalar~n~~ verir. Yazar, bu belgelerin Hanl~k döneminin kanunlar~, idari, hukuki kurumlar~, o döne-min siyasi, içtimai ve iktisadi hayat~~ üzerinde kesin bilgiler sa~lad~~~n~~ i~aret eder ve üç belgenin tam metnini verir. Çobanzâde'ye göre kullan~lan dil, o zaman Hanl~k divan~nda kullan~lan dil, yani Osmanl~~ divan dilidir. Çoban-zâde'nin ifadesinden anla~~ld~~~na göre, o zaman K~r~m'a ait bu ve ba~ka ma-teryaller (meselâ Hüseyin Kefevi'nin Râznân~e adl~~ eseri) St. Petersburg'da Emografi Müzesi'nin Türk-Tatar bölümünde saklan~yormu~.

K~ r~ m Hanl~~~ na ait baz~~ belgelerin, K~ r~m'da Gasp~ral~~ Kütüp-hanesi'nde sakl~~ bulundu~unu, Dr. Hakan K~r~ml~'dan ö~renmi~~ bu-

(2)

166 HALIL ~NALCIK

lunuyordum. 1994 y~l~n~n 16-21 May~s günleri K~r~m'~~ ziyaretim s~ ras~nda ad~~ geçen kütüphaneye gittim°. Kütüphane Müdürü say~n Naciye Tairova bana 61 ciltlik koleksiyonu gösterdi ve bunlar~n üzerinde çal~~mam için hiçbir yard~m~~ esirgemedi. Bu 61 cilt, orjinalleri de~il, tarih s~ ras~yla yap~~t~r~lm~~~ fotokopilerini içeriyor; fotokopiler genellikle iyi okunur durumdad~ r. Naciye Tairova'mn anlatt~ klarma ve sonradan mektupla verdi~i bilgilere göre, ko-leksiyonun Gasp~ ral~~ ~smail Bey Kütüphanesi'ne gelmeden önceki serüveni ~udur. II. Dünya Sava~~'ndan önce koleksiyon Yaka ~ark Müzesi'nde Krimski

Natiçno-Issledovatel'skiy (K~ r~m Ara~t~rma Enstitüsü)nde saklamyormu~.

K~-r~m Devlet Ar~ivi Müdürü Stepanova Antonina'n~n anlatt~~~na göre, May~s 1944'de K~ r~m Tatarlar~n~n toptan sürgün edilmesiyle beraber, Tatarlara ait her çe~it kültür kal~nt~lar~mn da yok edilmesi için gizli bir emir gönderilmi~; o zaman koleksiyon, K~ r~ m Devlet Ar~ivi'ne getirilmi~. O zamandan 1992 y~-l~ na kadar kutular içinde bu ar~ivde saklanm~~. 1992'de Ar~iv Müdürü Antonina, ciltlerin kaloriferci taraf~ndan oca~a at~l~p yak~ld~~~na tan~ k olmu~~ ve yak~lmadan kalan ciltlerin K~r~m Müzesi'ne verilmesini sa~lam~~. Ancak Müze idaresi, prensip olarak Müze'de yaln~z bu gibi belgelerin kopyalar~m de~il, orijinallerini saklamay~~ benimsedi~inden bu fotokopi ciltleri, Müze Müdürü Enver Abdullayev'in tavsiyesi üzerine, yeni aç~lan ~smail Gasp~ral~~ Kütüphanesi'ne verilmi~. Böylece, 1992'de koleksiyon bu kütüphanenin mal~~ olmu~.

Ünlü Rus orientalisti B.A. Gordlevskiy'nin 1968 tarihli bir makalesinde haber verdi~i' ba~ka bir tarih hazinesi, ihtimal bugün Yalta (Ialta)

Müzesi'nde ara~t~ r~c~s~ n~~ beklemektedir. II. Dünya Sava~~ 'ndan önce

K~ r~m'~n incisi bu güzel ~ehirde bir ~ark Müzesi varm~~~ ve müdürü Yahya Kemal bey ad~ nda bir K~r~ml~~ imi~. 1944 sürgününden sonra bu müze orta-dan kalkm~~~ ve kitaplar kutular içinde Rus Müzesi'ne naklolunmu~. Gordlevskiy'nin bildirdi~ine göre, burada çok de~erli yazmalar saldamyordu. Aydar (Haydar) Emirov'a göre, belki de bu hazine hâlâ oradad~r. Yaz~ k ki, Yalta'ya gidip bunlar~~ ara~t~racak zaman~m olmad~.

Bu kütüphane ~ubat 1991de eski Rü~diye Mektebi binas~nda aç~lm~~~ olup K~r~m Tatar-lar~~ Meclisi'ne ba~l~d~r ve onlar~n en önemli kültür merkezlerinden biridir. Kütüphane, Türki-ye'den kitap ba~~~lar) beklemektedir.

2 "Rukopisi Vostoçnogomuzeja goroda Yalti" (Yaka ~ehri müzesinde bulunan el yazmalar~)

(3)

KIR1M HANLI~1 KAL)! SICILLER~~ 167 Gasp~rah Kütilphanesrndeki vesika koleksiyonuna gelince, resmi yaz~da 72 defterden söz ediliyorsa da, bugün koleksiyonda 5-7, 12, 39, 41-3, 50, 63, 69-70 no.lu ciltler noksand~r ve bugün kütüphanede yaln~z 61 cilt fotokopi mevcuttur. Nolçsan cilder belki kalorifer kazanma gitmi~~ olanlard~r. Ukrayna Akademisi

Institute of Oriental Studies

üyelerinden Dr. Victor Ostapchuk, bu koleksiyonun bir mikrofilm kopyas~n~~ Ukrayna Ar~ivi için ald~~~n~~ ve bir kopyas~n~~ da Bilkent üniversitesi Kütüphanesi'ne gönderece~ini bildirmi~tis.

Koleksiyonun ilk ve son cildini inceledi~imizde, belgelerin, I. cildin ilk belgesinin Ramazan 1022/Ekim 1618 tarihinden 72. cildin son belgesinin tarihi olan Cemâziyelâhir 1163/16 May~s 1750'ye kadar 142 y~ll~k dönemi kapsamakta oldu~unu görmekteyiz. Bu arada, 1018/1609 y~l~na ait yarl~glar da kopya edilmi~tir. St. Petersburg'daki as~l koleksiyonda öteki y~llara ait ori-jinal ciltler de mevcut olabilir'. Biz oriori-jinal koleksiyonun bulunup incelen-mesini bekleyerek, elimizdeki bu 61 cilt fotokopi üzerinde birkaç gün içinde yapt~~~m~z h~zl~~ taramada ilginç görüp kopya etti~imiz belgeleri, koleksiyo-nun önemini anlatmak üzere burada yarnlamaktay~z.

Baz~~ Sicil Defterlerinin Mukaddimeleri

24 no.lu Defter: k"; j

e.la

Ak,

j.)13*-, ‘51 JS L.. j

..saP j k.dJj iL

stj

,„4.L, 4s

4pul~~

z~ai j

zz5;i'd

o

w,z~~

‘:14

1

jj

)l~~

jfij

~~

j1"11

u

j~.c.J

jr);

4

)4 23.0

i 4

s-U

J

-11

.7>t...

ZiLe».

(v. 1 )

J-U`c/

'

3 Bu mikrofill~der, 24 May~s 1995'de T.C. D~~i~leri Bakanl~~~~ eliyle teslim al~nm~~~ ve Bilkent Üniversitesi Halil Inak& Koleksiyonuna konmu~tur. Arast~r~c~lar~n incelemesine aç~lmak üzere düzenlenmektedir. Bilkent Kiltilphanesinin izniyle, Devlet Ar~ivi ve Kurumlar~, buradan mikro-filmlerin kopyalar~m alabilirler.

4 Leningrad'daki as~l koleksiyonu görmü~~ olan Cobanzüde'nin 1. ciltten nakletti~i Rusça not gösteriyorki, koleksiyon bu cilde, yani 1613 y~l~~ ile ba~lamaktad~r. CobanzLde son cildin ta-rihini vermemi~tir.

(4)

I f~8 HALIL INTALCIK 25 no.lu Defter:

k:.'...•51.... ‘..7!I C.A.12.1... (s1,5"« .f.1)1:... ,:j 1 ....a.::- (Slj,..‹ zl J.

ilil.:1.1 i..A...:a....) j4..!..' i~ik• j .... j...., e) 4...a.i.! j...-.1.1 ....,41.,!1 ...Aa:- LO JS- 1 • 9 t Z--1

(s. 1)

CA61' 4-0.T‹ (4:51 ~...Y! ‘.-31" (-0.~~ (.5 -13"' • • • •

C..r*.i

Li•••• ",t-' -6 '., Li a.,...k1 ..,...0 e j;0.L.:2.;~..! el.:,3.1

;‘'.---3

J:A

'1 .7i-.41 A' f'd. CJA J'''":- ~..r.t. Li fi ."‘"ft .) "I' Lr;a3

jç L5,.-1,- Zi5l- N • 90 Z-L-,1 A:4-1! rjc. .? J

N . ct o Z:J (s. 86)

•••• .44,>., j •••• CJI-"- ‘.5"‹ Jr ‘..r!I ‘..)1. - L51/ (,..:-1-. ‘'.~4j j • - --

~~ • ,~ , e.

,.4 ;,., j „ ..,; ,~..4 j.,,~~~ ..k.-~~

z.,,., j

;,...c. j.:JI ,:;51,:,—.JI.,.4.c.j1.1 .ili 42.1I ...i..a ,.:..-..i.,

(551 Z,12.1.... j i j14-~~ J.,...a.:11 ..~.:471.! L.5.,;01.111 ‘s...u.il‘...., JI.c. ..~.,..JI

j1 ...1.p i o j..r. jln; 1.:41 )l,,L ‘51 J.<

,,~f.. ‘

•fil ,:,~.,:. 4s1,.<

JI4`•-•*-7., C---; :4-"J 72 no.lu Defter

j:-.44.N., J...2' 4 . , J i .s. • jl ,:r4••• .P ;:Ut r....!

4_,; j Z.,p).1 !J j_<,....231, :;,.#. J-U a..4 J.J:-I e..L. ,:...,,;_, ..~i -1.! rk ,_?_, ,...12.1.... ji jIAJI 4.:c uip i....3?1 (sli... 4..,,...C.1.,.! Ls..>1.;1.11 21)1 & >1.,.•JI

4

s~f ,)5k....,~~ )1,12.~....m .7!1

)112.1....~~~

c.~~ 4J31

4

ss~.-.- ci. ...-~zs~~ rj.,J.1 J :;J,-_,

,!..1.1..) Ls j..- Z~lij..~.11 ,J;91./ZI JI 4.-..J.,

(5)

KIRIM HANLICI KADI S~C~ I I Fm 169

BELGELER

cu-~~

çJi

Y-.)

2

U«I

w~ e3ks- j

?, ya; ..3L; .7,24 4 r

b JL

j

-~_g

4

." (-5

4

j:j1 • 4

:).-L

.•A!

r

_dy owi~~

j,

j

i

0.3:4„tc

-

yyy

JJ~~ J1j,

jyy

-L-4

L

51 ~~

jj.1.1

jw.2.44.4 )

1..‹.1 (3.75-111

(

s));

0.1.;_7

15"-x51

çb

jjli

, o j jy.," Ls'U

4,11

L5S j-x.1.72 -14

ajlb

,j.J1 j

C.)1-;:2.A)

Ji [ 4

.1]

(6)

170 HALIL ~ NALCIK

j

.!1

.4c..

4

s

JU-1

"I° 431-%

ÖZET: Y~ lk~c~~ Ortan (?) Odkan, Ko~ay o~lu Kulbe~iene ait Gök Ala-ba~l~~ aun bir y~ l önce sürüden çal~ nm~~~ oldu~unu, sonra at~~ Divan köyünden Osman elinde buldu~unu, sahibinin au kendisinden isteyece~ini ifade ede-rek atm kendisine teslimini istiyor; at getiriliyor, davac~~ o at oldu~unu söylü-yor; Osman'a soruldu~unda ben bu at~~ Divan köyünden Haydar Gazi'den kar~~ l~~~ nda bir at verip ald~ m, ayr~ca bana on fon i verecekti, bundan ba~ka bilgim yoktur, yan~ un~~ veriyor. Bunun üzerine at çoban~ ndan kan~ t isteni-yor. ~ ki ki~i onun iddias~na tan~ kl~ k ediyorlar, ~eriat kurallar~na uygun olarak yap~ lan bu tan~ kl~ k üzerine kad~~ at~ n at çoban~ na verilmesine hükm ediyor ve aun ona verildi~i sicile yaz~ l~yor.

YORUM: At sahibi seferdedir, giderken at~ n~~ bakmak üzere y~ lk~c~~ Ortan'a b~ rakm~~. Y~ lk~ c~, at sürüsü sahibi Hac~~ Ahmed A~a'n~ n y~ lk~c~s~ d~ r. K~ r~ m Türk-Tatar yüksek s~ n~ f~ n~ n en önemli serveti at sürüleridir. Hac~~ Ah-med A~a'n~ n bir at sürüsü vard~ r ve sefere gidenlerin atlar~ n~~ da saklamak üzere sürüsüne almaktad~ r. Gök Alaba~h ad~~ verilen çal~nm~~~ at, besbelli bir cins att~ r, de~erlidir. Daval~~ at~~ kendisinin çalmad~~~ n~, köylüsü Haydar Gazi'den ald~~~ n~~ iddia ediyor. Bu zat, Divan Köyüne ad~ n~~ vermi~~ önemli bir ki~i olmal~d~ r. Her ne ise, kad~, tan~ klar~ n tan~ kl~~~~ üzerine at~~ y~lk~c~ya geri verdiriyor.

(7)

K~ R~ M HANLICI KAD~~ S~C~ LLER~~ 171 3

Canbek Giray Han ~ n Yarl~~~, 1612 Nisan

sli

s" 4

,!,4t~or Ç,Jh

4L,;2;

e ii,' L.5----.:,>>11 ‘•-•••••1_,JÇ

d3

V-* ?'• . 4

4

JJ

15 LL

L:J j

1 jij 5b,-•••« j oJy.1 Ls.›L j.,11 o

..k.;}

kAl; ) 4.,11 4...›; I 4:i L2

[L.5

:J-Uy

-L~L7

ç•-<-4

°:),Ç.7141; o>3 k"J J ii 4 21 c'!j 441 Lç.x."; kJi

~~

O£ j 4.S LS) k5 4i.Y14 Y:7' 44 44-=' ‘=14‘-; j1 o jr

L..)j

.x.21 4,:s j_5 i.14b j LU

j~~

`:"')J~' 4--"JJ3J1 J c3" 4.-A? a:.•• j..3J1 - • J L5'" :J-U ii

...«•1 J-x4

J)p

0.41 _;..(,)»_,

4,11

(Cilt I, v. 22)

N.Y1

(8)

172 HALIL ~NALCIK

ÖZET: Canbek Giray Han ~n yarl~~~, 1021 Safer sonlar~ /1612 Nisan sonlar~.

Gözleve, Karasu, Ferah-Kerman, K~r~m ve öteki kad~l~ klara gönderilen bu yarl~gda, mahkemelerde kad~lar~n halk~n i~lerini nâiblerine b~rakt~klar~~ ve bunlar~n sicill, hüccet ve resm-i k~smet harçlar~n~~ haddinden ziyade ald~k-lar~~ belirtildikten sonra kad~lar~n i~leri kendileri görmeleri, nâib kullanmak gerekti~inde bilgili ve insafl~~ kimseleri seçmeleri emredilmekte ve al~nacak resimlerin hadleri saptanmaktad~r. Buna göre resimler:

Sicill için 8

S~lret için 32

K~smet-i mevris için k~rk akçada 1 akça

Itaknâme için 1 kuru~~

Bu resimlerden ba~ka, fazladan muhziriye ve yafta akçan ad~yla para al~ nmas~~ yasaklanm~~t~r. Hükümlerden ve mühür gereken belgelerden resim al~nmaz; vasiyet, vakf ve bedel akças~~ da resimden muaft~r. Bu emre ayk~r~~ olarak fazla resim alan kad~lar~n az1 olunaca~~~ bildiriyor. Nâiblerin davran~~-lar~ndan kad~lar sorumludur,

Skil/ : bugün noterlerin yapt~~~~ hukuki tescil i~idir.

S~lret : mahkeme defterine kay~tl~~ sicilin kopyas~~ istenirse ayr~ca resim verilir.

K~smet-i mevris: mahkeme yoluyla yap~lan miras taksiminde akça üze-rinden de~erlendirilen mallar ne kadar bir yekün tutarsa bunun k~rkta biri resim olarak al~n~r.

Muhziriyye: miras taksiminde ilgilileri mahkeme huzuruna ç~ karan muhz~ r için ayr~ca bir resim istenmesi adet olmu~sa da, bu yasaklanm~~t~r. Keza yasaklanan yafta akças~~ miras taksiminde verilen belge için al~nan bir resim olmal~d~r.

Mahkeme defterlerine kaydolunan vasiyyet ve vak~fdan resim al~nma-mas~~ emrolunmu~tur.

YORUM: Bu yarl~~~~ gönderen I. Devlet Giray Han ~n torunu II. Canbek (Canibeg) Giray Han 1610-1623, 1624 ve 1627-1635'de üç defa K~-r~m tahuna ç~km~~t~r. Yarl~g, 1612 Nisan tarihi ta~~d~~~na göre ilk hanl~~~na attir. Mahkemede kad~~ taraf~ndan al~nan resimler, gerek K~r~m'da gerekse Osmanl~~ imparatorlu~unda halk~n en çok s~zland~~~~ konulardan biri idi. Hükümdarlar~n halka .dil görünmek amac~~ ile bu gibi resimleri bir düzen

(9)

KIRIM HANLI~I KADI S~C~LLER~~ 173 alt~na almak için kanunlar ç~kard~klar~n~~ ve bazan son derece sert önlemlere ba~~ vurduklar~n~~ biliyoruz. Y~ld~r~m Bayezid'in kad~lar~~ bir evde toplay~p yakmak istedi~i hakk~nda, Anonim

Tevârih-i

Osman'da

bulunan halk ri- vayeti bu bak~mdan ilginçtir. Osmanl~~ padi~ahlar~mn kad~lan tefti~~ için vilâ-yedere gönderdikleri mûfetti~lerin raporlar' Topkap~~ Saray~~ ar~ivinde ortaya ç~km~~t~r. Mahkeme resimlerini düzenlemek üzere Fatih Mehmed, Kanuni Süleyman ve I. ~brahim taraf~ndan ç~kar~lm~~~ kanunlar taraf~m~zdan özet-lenmi~tirs. Bu gibi düzenlemelerin, özellikle, hilkümdarlann kamu oyunu kazanmaya muhtaç olduklar~~ dönemlerde ç~kar~ld~~~n~~ saptamaktaym. Os-manl~lara öteki hanlardan daha çok tabii& gösteren Canbek Giray Han, K~-r~m'da m~rzalara kar~~t halk~n sevgisini ve deste~ini kazanma gere~ini anl~-yordu.

Bu yarl~gda kad~lar~n i~leri, atad~ldan naiblere b~rakt~klar~~ belirtiliyor. Kad~lar, merkez kaza mahkemelerinde ve nahiyelerdeki mahkemelerde kendilerine vekil olarak naib tayin ederlerdi. Bu nâibler, onlara kar~~- so-rumlu olup hükümet kar~~s~nda onlar~n davran~~lar~ndan yaln~z ataya!' kad~~ sorumlu olurdu. Bilgisiz ve açgöz naibler adalet düzenini bozan ba~l~ca se-beplerdendi. Ço~u zaman kad~lar~n, fazla resim toplamakta onlar~~ kullan-d~klar~~ da bir gerçekti. Halk~~ soymakta onlar i~birli~i halinde idiler. Evliya Çelebi, kad~lar~n gelirinden söz ederken, her ~ehir ve kasabada onlar~n ada-letle ~u kadar, zulümle onun iki üç kat~~ gelir toplad~klann~~ kaydetmi~tir. Canbek Giray'~n yarhg~, ku~kusuz bu gibi kötüye kullanmalar~~ önlemek için ç~kar~lm~~~ kanun niteli~inde bir hükümdar emridir.

Bu yarl~gdan K~r~m Hanl~~~nda

efendi

unvan~~ ta~~yan büyük kad~lar~n Gözleve (Közlev), Karasu, Farah-Kerman ve K~nm ~ehirlerinde bulundukla-r~n~~ ö~reniyoruz.

Bu hanl~k yarl~g~nda belirlenen mahkeme resimleriyle I. ~brahim (1640-1648) zaman~nda Osmanl~~ mahkeme resimleri kar~~la~t~r~ld~~~nda:

Osmanl~~ K~r~m

(akça olarak)

Sicill 12 8

Süre t 32 25

Itaknâme 66 1 guru~~ (125 akça)

~mza 12

(10)

174 HAL~L ~ NALCIK 4

Gazi Giray Han Yarl~~~, 1609 Haziran

LÇLP

()

J2Y L

Jl

.

jl!.3

44-Ç ,31

.7!.., ,•=3

-!J

13

,"! J1k3 ‘» j

-t,

311

.4.1.>-44 !,3 j! »12 j1

*•)

)>.x. 0

j L

sj.!

4.5 411

J

.Jl4-<....3.) jj.!.3

‘S.~.J1

4J.11

J

0.3ki 0.),12.) y d~;,~.

*,J..

ki<

-

(.25" j~• 44,1 j...p

,J3.11.3

• .)11

j

+.;. j?51 j

tj

j

?. 4.•cl etic. (Cilt I, v. 83)

ÖZET: Barak-Köle köyü ileri gelenleri hanl~ k divamna gelip koyun ve kuzu ba~~na bir akça koyun-hakk~~ al~ nmas~ ndan ~ikayet ederler. Evvelce adet olarak yaln~z (sürü ba~~ na) bir ~i~lik (~i~ek?) verilir, ba~ka bir ~ey veril-mezken, Sar~ kaya'dan ulemadan Yakub ~eyh ve Hac~~ Mehmed Halife ve ba~-

(11)

KIRIM HANLI~I KADI SICILLERI 175

kalan koyun ba~~na bir akça almak isterler. Halk bunun ~eriata ve kanuna ayk~r~~ bir bid'at oldu~unu ileri sürerek kalkmas~n~~ isterler. Bunun üzerine Han bu yarl~g~~ Kad~asker Abdullah Efendi'ye göndererek ~i~likten ba~ka hiç bir ~ey verilmemesini emreder ve böyle bir vergi al~nmas~n~~ kesin biçimde yasak eder; almak isteyenlerin cezaland~nlaca~~n~~ ilâ.n eder. Yarl~g Kad~asker taraf~ndan mahkeme defterine tescil olunacak ve isteyene bundan bir kopya verilecektir.

YORUM: K~r~m'da, Osmanl~~ ülkesinde oldu~u gibi, koyun hakk~~ olarak koyun ba~~na yar~m veya bir akça vergi al~nmas~na kalk~~~lm~~t~r. K~-r~m'da eskiden beri yaln~z bir ~i~lik verilirmi~~ (burada si~lik, Osmanl~ca'daki

~i~ek, yani iki ya~~ndaki koyun olmal~d~r). Mo~ol vergi sisteminde böyle bir

vergi vard~. Osmanl~larda koyun resmi ve ba~ka adlar alt~nda 15. yüzy~lda 3 koyuna bir akça, 16. yüzy~lda iki koyuna 1 akça, daha sonra bir koyuna bir akça olarak koyun vergisi al~nagelmi~tir6. 16. yüzy~l sonlar~nda K~r~m'da Gazi Giray II (1588-1596) ve halefi Canbek Giray dönemlerinde Osmanl~~ kurum-lar~, âdetleri, özellikle ulema vas~tas~yla h~zla yay~lmakta idi.

Vergi sorunu, yerle~mi~~ adet ve ç~karlan ilgilendirdi~inden tabii sert tepki do~urmakta idi. Köylerde Tatar ileri gelenleri, bunlar~n aras~nda Han-l~k saray~~ hizmetlileri a~a ve beyler bu tepkide önde gelmektedirler. Vergi,

zu/üm ve bid'at olarak protesto edilmektedir. ~eriat ve kanuna ayk~r~~ oldu~u

do~ru olmasa bile (koyun resmi örfi, yani devletin koydu~u bir vergidir), hakl~~ ç~kmak için yine de me~rulu~un temeli say~lan bu iki hukuki esasa ba~~ vurulmaktad~r. Han, ~ikayetleri tümüyle hakl~~ bularak "bu diyarda koyun

hakk~~ olmad~~~~ bizzat kendi malümumuzdur, bir han zaman~nda olmu~~ de-~ildir, bizim zaman~m~zda dahi olmazd~r, her kim ihdâs ederse kendüsine

eyi de~ildir" diye kesin bir dille vergiye kar~~~ oldu~unu ve kald~rd~~~n~~ ifade etmektedir. Han'~n, yarl~g~~ Kad~asker'e gönderilip onun sicillerinde tescil

6 Osmanhlarda eski kanunlarda koyun-hakk~, koyun-resmi, koyun bac~, koyun âdeti, koyun

degiiri ad~~ alt~nda an~l~r. Fatih kanunnamesinde üç koyuna 1 akçad~r. 16. yüzy~lda ço~u yerde

(~.L.Barkan, Osmanl~~ ~mparatorlugunda Zirai Ekonominin Mali ve Hukuki Esaslar~, I. Kanun-/ar, Istanbul 1943, 1528 tarihli Kütahya Kanunu: 24 m. 5; Nigebolu, Kanuni dönemi, 269 m. 13; Kayseri 1500, 57 m. 6)iki koyuna bir akça al~n~rd~. Sefere gitmeyen Kocac~k yörü~it 3 koyuna bir akçe verir. Mogol adeti Anadolu'da devam etmi~~ görünmektedir. Sürüden yatak resmi, yaylak resmi veya lu~lak resmi olarak bir koyun ahmr. Yaylak resmi ve k~~lak resmi bir ti~nara d~~ar~dan gelen 300 koyunlu her bir sürüden bir koyun olarak al~n~r. Zülkadirli beyleri bayramda her sü-rüden bir koyun ahrlarm~~. Osmanl~lar bunu kald~rd~lar (Bark~m, Bozok: 128 m. 44). üçyüz ko-yun bir sürü say~l~r (Barkan1584, 50 m. 10).

(12)

176 HAL,~L ~NALCIK

olunmas~n~~ istemesi bunun bir kanun sorunu olmas~ndand~r. Osmanl~~ ida-resinde devlet kanun ve tüzüklerini uygulamada kad~lar sorumlu idiler. Kanun sicille yaz~l~r ve özel ki~iler istedi~inde kad~n~n resmi onay~~ ile kendi-lerine bir sûret (kopya) verilirdi.

5

Yer anla~mazl~~~~ konusunda kad~~ hükmü

4.5.71p1 Li Q ti 45",..dil

çL

ji jl,54 j.d.W>- J °it'," LiT (.)i)J=1' J Ls-ith'.2.' J r)! Li D

A]

tr

,,2. 041

4,1 il‹,;1 0-ILLI ‘'..)..u.j.1..31 001 3...t5"..~,.i.3

j 30,4 (:).übNi

()J

41,0) j...1>- I (...0,ZZA 4.4 ilo Loz~i k!.1..- J."4,11 JJ)?

L.

J J?•yi.-Ç'., C>A1 4

-.4 d ft

j

cSjIkb-:-‘• ).ÇA-

11.1,1~~

:

‘«.)•!

jr.a.

<.)-! J.?

f."-

(Cilt 1, v. 3)

(13)

KIRIM HANLICI KADI S~C~ LLER~~ 177

ÖZET: As cemaatiyle Manay ahalisi aras~ nda tarla konusunda anla~-mazl~~~ n çözülmesi için Han ~ n emri üzerine kad~, iki taraf~ n temsilcilerini mahkemeye ça~~ r~ p tan~ klar~~ dinledikten sonra s~ n~ r~ n iki taraf~nda iki k~ ta yerin Manay ahalisine ait oldu~una hükm ediyor.

YO R U M: Çok eski bir Kafkas halk~~ olan As cemaati bir klan olarak görünüyor. Bu tarihte bunlar K~ r~ m Tatar~~ ile kayna~m~~~ Müslüman bir halk olmakla beraber ayr~~ etnik bir cemaat birli~ini koruyor.Ta~~d~ldar~~ adlar Kü-çük O~lan, Turmu~, Mustafa o~lu Esen Çora ilginçtir. Gerek As gerek Manay halk~ n~ n tar~m yapt~ klar~~ aç~ kt~ r. ilginç olan~ , topra~~ n, cemaatin toplu ortak mülkiyetinde gösterilmesidir. Belgede iki ba~ka cemaat, Cemaat-i K~ pçak ve Cemaat-i Cundlaydan diye an~lm~~ ur. Tan~ klar aras~ nda Çerkez köyü vâizi Abdullah efendi, yine ayn~~ köyden Mustafa Sofi, Kongrat köyünden Abdul-gâzi an~ lmaya de~er.

6

cy,2; L.? ~~. 3hSL, L„. 414 j"..ç o UÇ 4.4 jj.4

414

a1.21 Ly..,i) okç j.5

441 ji; ~_ri ta- 4.c.;.• ,J.J.4

k_SA .5 ii' j1lj j1 L-31.4.11 L.5.1k1; (.451.c yb >yy Y A j lE c

s-L1Li aPftli

„,.,

(cilt 1)

ÖZET: Kefe'li sipâhi Ahmed Bjk, gemi kaptan~~ Trabzonlu yeniçeri ~shak Be~e'nin ~aykas~yla Trabzon'a tuz göndermi~, aralar~ ndaki navlun an-la~mas~ na göre hakk~n~~ ald~~~na dair sicill.

(14)

178 HALI L ~~ NALC I K

7

Aç}

Ltj

,

J _jJ_, ~ 5 -1.! C1•4" oft!..),S

4.1„.

~~

*-11 L5 A.1 4 4:44} j.))1.3 i

.›)

~) (s.

3.4

t " 3.).>!Y 4S-x-jil

-•

3-1-Las

;44 J.1.

~~

• y

jj ~

k,~~ j

jr. aj t:4 j..;:~~ : j1.4.1 (Cilt 1)

ÖZ

ET: Han ~ n emriyle darbhanenin Bahçesaray'dan Gözleve'ye kalkmas~~ üzerine baz~~ Yahudilerin para bas~ m~~ için darbhaneye verdikleri 492 adet gümü~~ çubuklar~~ ve usta elindeki gümüsler üzerindeki haklar~n~n darbhaneye bakan Yahudi Harun taraf~ndan Gözleve'de verilece~i hakk~ nda güvence veren bir sicill.

8

e

~,„

,JJ

j

P

j

1,1~~

21"" 4` Lf"14 5 • 3 it: 4.41G

3.2> 41,.; 4.s"

4"12.; .7!

p~s-

(15)

KIRIM HANLI~I KADI S~C~ LLER~~ 179

al?

)

4ft,

4141).5

1

44_,JI 4.44.142.1 .7!

441

r

A~~

4.):4.)1 L5,4);«, ‘45.;•ç.ii

31"."1"."? j•Li

L5J1,5

11

1)1

(.1).51

N' Y `l (.54.L1i1

11-N

(Cilt 1 v. 5)

ÖZET: Yahudi ~lya Yahudi Avram'a bir araziyi kendi topra~~~ gibi (sebb b'1-`akr) kullan~lmak üzere hibe ediyor ve kar~~ l~~~ nda bir telli hare kuma~~ ile bir elbiselik k~ rm~z~~ yünlü kuma~' ivaz olarak al~yor. Bu i~leme dair sicill.

9

Eflakl~~ bir esirin âzâdl~ k davas~~

~s.;',5 '.-)JJYYL 5 ;•1'

y2j C_U'1 i yy(- Ç • L. Ç }-;`-''

LrjJ L JY.." 4-045 css." J

4_51; ‘. .51C- j.4 j.i r5u.J Li.3w

r.i.:11 0

4. 5 4 :*ç. j• •L

(16)

180 HAL~ L ~NALCIK

ÖZET: Mehmed A~a sa~l~~~ nda Gazi Giray Han'~ n ~'efaundan sonra ~stanbula gitti~inde Eflak as~ ll~~ kölesini âzâd etmi~, Bahçesaray'a dönünce onu müdebber yapm~~~ (yani belli bir hizmeti belli bir zaman içinde gördük-ten sonra ög-iir olmas~n~~ ~art ko~mu~). Mehmed A~a ölünce köle, o~rullarm~n (mirasc~~ olarak kendi üzerinde hak iddia etmelerini önlemek üzere) dava aç~ p âzâdl~~~m tescil etmek istiyor.

10

At sat~~~ ndan borç üzerinde uzla~ma

.;

4?.

j.;

(s.".?.1

JiY1

r

C.).51

1.YN (Cilt 1, N' 19)

ÖZET: Kongrat köyünden Allahkulu, Yargeldi o~lu Hasan'a otuz al-t~na bir at satm~~, dokuz alt~ n pe~in, kalan~ n~~ seferden dönü~te ödemek üzere. Sefer dönü~ü Allahkulu paras~n~~ almak için dava aç~yor, onbe~~ alt~na sulh oluyorlar.

11

Bir borç davas~~

c

slis"

bkr*,

41.4

el; Lit- (.5

,1.CA

,$)".1:# JJ

0.)W

J ili j•••• jfi

"‘"

r

5u•

~~ • y

(Cilt 1, v. 20)

ÖZET:

Kefe'de Camiikebir mahallesinden Bali~~ Çelebi, Selâmet Gi-ray Han ~n kullar-A~as~~ ~~mehmed A~a'n~n kethüdas~~ Ali K~l~ç'', alaca~~~ 300 fon için dava ediyor; borçlu 45 florisini nakit vermi~. 60 florisi için Macar as-

(17)

KIRIM HANLI~I KADI SIC~LLER~~ 181 lindan genç bir köle ve 200 florisi için 400 koyun vermesi ko~ulu ile anla~~-yorlar.

12

Gazi Giray Han'~ n K~z~~ Melek Sultan Hâni'nin Azamet~ah Mirza

ile nikâh ve mehr sözle~mesine dair sicill

UA L5-‘ L,

cS.s 4

-Ç.>

)fti".4

oL

k121

44I

J‘•

441

4

-<;-7 j-:-!

J

~

j".

.1

J -

Ç J

‘=4.•

L?

J4 Ci:

); J ii

LÇJU-

kl.i..).71-4

cL<.; Ojjl j A J 4

(.5

)SL1 4J j

+A

JJj

J.

-L::" s

~J

: JU-1

J14

(Cilt 1, v. 58.)

ÖZET: Melek Sultan Hani'nin vekilleri Tin Mehmed ve Yavan'~ n ve-kâletleri Gazi Bik ve Safa tan~kl~~~~ ile saptan~yor; Esen Bik o~lu Azamet~ah'~n vekilleri Bayram Ali Bik'~n vekaleti de ~aban ve Bay-Mehmed'in tan~kl~~~~ ile saptan~yor; vekiller nikah~~ k~ryorlar ve Melek Sultan Hani için bin fon, bin guru~~ ve bin tenge ve bin akça

mehr-i müeccel

tayin olunuyor.

(18)

182 HALIL ~NALCIK 13

Bir mudaraba, ticaret ortakl~~~ ndan, do~an bir alacak davas~~ 4.22; ....

)1}1OJ2 L5).7.Ç..) t3 L.,4) jy. L.5.~5kA

- ç1.; L".."

j?.),

j--

'3." 4. --Ç ‘ 1*-.J Ji5-14 'Ç}

1 •

v

~~ •

(Cilt 1 , N'. 86)

ÖZET: Kefeli Sipahi Memi, Akkerman'da Yusuf Halife'ye mudaraba, ticaret ortakl~~~~ için 41 hasene alt~ n vermi~, o da bununla zahire al~ p kaptan Dimitri o~lu Yurili'nin gemisiyle göndermi~, Memi paras~ n~~ almak için dava aç~yor, sonunda 21 alt~na sulh oluyor.

YORUM: Mudaraba ortakl~~~ nda, sermayeyi verenle onu uzak yerde ticarette i~leten aras~ nda, masraf ç~ kt~ktan sonra kar~n yar~yarlya payla-~~ lmaspayla-~~ üzerine sözle~me yap~ l~ r. Yusuf Halife, sat~ n aldpayla-~~payla-~~ terekeyi kaptan Yurili eliyle deniza~~ r~~ de~erlendiriyor. Kaptanlar navlun için sat~~tan hisse al~ rlar, bu yüzden sipahi Memi, Yusuf Halife ile anla~mazl~~a dü~mü~~ ve onu dava etmi~tir.

(19)

KIRIM HANLI~I KADI S~ C~ LLER~~ 183

14

Hac~~ Giray Han'~n Yeniçeri Serdar~~ atamas~ na dair ferman~ n~ n

tescili

J z.)1,*- L

s~l

j

J

za.)

r-Jk~.;. ya! Ltijb j..;A 45' .)y

4

-13-4

4'4 -"". JS j ±U Lsr

'1-! )1* ,1 (s~,-:,-(2

J-51

n11

Ö

j J t*-4-1f:". • il

j.

3 J1'1-t

.r!

J-1-;J

j5•

J

[Sic]

j.7

(.s j.,.0 3 J

La3~~ S

2-tt;-

J-•g

• ‘=4; L9

Ls - )2• 4 kLiJ r

)

) j!.., ck Z:—J L'3WI j

(Cilt 25, v. 4)

ÖZET:

Hac~~ Giray Han, Matarac~~ Bas~'n~ n vekili yeniçeri Hasan

Bese'yi Karasu'ya yeniçeri serdar~~ tayin ediyor. O, Karasu'da görevli bütün

kap~ kullarm~, yeniçeri, topçu, cebeci, acemi o~lan~~ ve kul-o~ullar~~ üzerinde

otorite sahibi olup bir yolsuzluk yapnklar~nda Karasu kad~s~~ huzuruna

götü-rüp hüküm ald~ ktan sonra (hükme göre cezay~~ yerine getirmek üzere)

mah-kemeden teslim al~ r.

(20)

184 HAL~~ L ~~ NALCIK 15

Tüfenk sat~ n almak için Karasu'da Avar~z Akças~~ toplanmas~~ o ii L. j~z‘511 A4".- • 9 LSi 4-75jL4 4-;.0 ‘:)•-1;_0 J; J3 J; ir 0j t

41.4

414 ,

t

. 14 .'. -.' O 4.«...."- 4.«. 414 ‘..42.:i.

t

4.«....,-- 41.. 41.4 cS.1..::9 4„....›.- ..) c...0 \ • t 4..«....,- ..)-:. ,-.1...J N • . tc-s-' f.".' Y 4.:-....,-

a:-.. 4.14 (s.i...il 31.4,

..~.:, 4.1...5

t .

f.:-.'

Y4..., az.... 4.1S- .1_,.:.1 ...L.;.' ,..1-.; A • f:-' 1 AZ..." . - 4:-. 414 r...,:..C. .L.:‘ 4-1...7 A • ~'...-« _ ..._ k«. 414 (..5 . L! t • 41...- 431;41

ni

(Cilt 25. V. 4)

ÖZ ET: ~ki tüfenk babas~~ 80 alt~ n~ n Karasu mahalleleri aras~nda

bö-liisdürülmesi. Mahalleler: Camiikebir, Hac~saban, K~ ptiler, ~eyh Recep, ~u (veya ~av), Sadiefendi, Hac~bünyad, Acem, Hac~ali, Rum ve Ermeni mahalle-leri. Müslüman mahallelerinden hepsi 40 alt~ n, Rum ve Ermeni mahallele-rinden öbür 40 alt~ n toplan~yor. En kalabal~k mahalle Camiikebir mahallesi

olarak görünüyor. Acem mahallesi küçüktür. Öbür kay~ tlardan (bak. no. 17 ve 18) biliyoruz ki, Acem mahallesinde ~ran'dan gelen Ermeni tüccar otur-maktad~ r.

(21)

KI1UM I-IANLI~I KADI SICILLERI 185

16

1095 Nevruzunda Kad~n~n bakkallara verdi~i narh listesi

t) jötkx,

ii.) 454

;.4.)13

1 t

t 4.4.-_, 41

4

1 t

r

4

-:•" i ,

!-LP:-.)-•

~~ .

4,..i., 4;14i j•-•&

4:.1.,

Jt .3

,'JI Y t

Y

1 t

4:-•:.,

‘.5--1

--J., 4,---Ç

.._

J..1.:i

r

A

-~~

d.j., „

3..1.:;

j~>,

1).

-~~

4

=1_,

eJi.,1

jb.)

,:i.?....-

..(il

o

[r.3.iii] 81,--

LL.4 ,z.JJ., '1

o-~.Liiil S. ol. ~...LX, J15 J.<

.~l...i J.5

,!.4

(..9.' 414 41.-Liq.!

ki, t.?`-;:il Ls"."‹,'•

‘=-1;

o

t

Y' 4

.1.5

t4.).!"- 8) 4'21., 4ç.r" 4-1 4,••••;1 LLO,..)1....-(... O' L.5.4 4151

.4.i

J.,:•" 4.2 Jj.,.,-.:!

,:4,,....1.--1.1 ja.ç

f

r.t.,C, Uji

A

41_,

Ls.frz4

-1

.."

iiou bu j

-L

k :; i .»:-.4 6 ii; o 4--*.i .! J1

-1_,'''

(Defter 25, v. 5)

‘s....,

...s

0;1;

,!..1;

4.4

J...-.. .),...t..,_;

4i 4...il

(22)

186 HALIL ~ NALCIK 17

Ermeni Acem taifesinin Anadolu'dan getirdikleri pamuklu

kuma~~ sat~~~~ hakk~nda ferman

r

5kpkyo kL

.1„ 4

s....1:.:•1 Lspb 4,;Nil y~

l e...~.;).5

L

:41,12L,

L

sils" jj.1.;14Jkj,1 j~b 4.1‹,1 ylt~~ 4.N 5. 1 j Lio 751 4' ~~ ‘5 J1-4°1 •N 14 j •-ç ° il;t7 ."1' 4- ) J -L:Ç ; _TL < .rt 3-1

-;.)4-! ,±-t

-.•?•).7!."! =3

;

L

$-. 4-42

j." • J

k:1s" C-4

• • • 6-L:4 1

! )

.121 Lstl,

4.-)1:••••‘• JJ 4

J•5 4

• 1-7-4

(- J

J-e-Ç -

:AA j

l~lz.

4$y.j ij JJSJ L.C.Otk,y ~f~t.;)

j!j

?

~,31,

»j;

N • 90 L'31.t.11 (Cilt 25 v. 6)

ÖZET: Karasu'da oturan Acem tüccar~~~~~~, Anadolu'dan getirdikleri pamuklu kuma~lar~~ toptan veya halka ar~~ nla satmalar~ na izin verilmi~tir. Fakat buradaki tüccardan

tay

(denk) ile toptan kuma~~ al~ p satamazlar. Anadolu'dan getirdikleri mallar~~ kendi aralar~ nda satabilirler.

YORUM: Yerli tüccardan mal al~p satarlarsa, K~ r~ ml~~ tüccar~n sau~la-r~ na kesat gelir. Bu yüzden yaln~z idhal ettikleri mallasau~la-r~ n sat~~~ na izin •eril-mi~tir. Karasu'da oturan bu Acem (Iranl~ ) tüccar Iran Ermenileridir. Defterde bunlardan biri "Haç~~ k n ~n acem zimmi" diye geçer. Karasu'daki Ermeni mahallesi için bak. yukar~da Belge no. 15.

(23)

KIRIM HANLI~I KAL)! SICILLER~~ 187

18

Ermeni Acem tüccar~ n yaln~z idhal ettikleri mallar~~ satmalar~~ hakk~ nda ferman

o} L55-3 k"4112 ‘:)") L,5"4*Yi r")" L5)-111° °Y.74-2." jJ "?..)) jy 0.4.1 j..IL js ,:).),t/:)35" 1~3 S J.5-3 j; j 5- L5.- 4.44112 4.Liit.?.- (.5 13.745- iLLa j

~~

ji

3i

~~

.t; i,S).11.15 J-L:J.31 ri.A1 J-131 e-~~3y. j--;.131 j~b 4..72i 6_7-'1 tr ll 6.)-(*4 1 • ~3 (.5"-'4 1- (Cilt 28, v. 149)

(24)

188 HAL1L ~NALCIK 19

Farha Sultan Terekesi oU; 14...., j ,:rc. 51.1.9.11 j1,:- ,:.)112.1., 1,-)

.

i.,-)..,ii., "..) ‘...31-';- ‘:)Ua-L' :"I'll "i"L'-1., ‘::--4.,lifr'• °L:"..iL'i bfr'

e j.,Nill ci... i ,:z...ji ...3 :1:-.J (1,1 (.5 A.P:- jir.ii. jk.:-...":ii r.r.O: i~„...4.,...z..

4,0

Li. .111.3 .2

J3 41' .J J ‘S il:, .il .Ar

J J "L:it< °I--...* . • ,s..~...1 ,:...,i 441 ) . . . (s..1-.1 .t. -., '`.:`•"1 L5-(1 1 I' • ‘:...„:. ,p'.0) 44.‘: rt • ~c..-' f:"`" ...:.....,i; „.„.0)1 4.:...).! t ,..." (P jiy La...;:•1,1.N il 0.)51...t..: a.t.:5-1... 4.) o.) J>4.11...,

t ,.:-..' ...;i 3); ri:,

(Cilt 28, v. 149)

(25)

KIFtIM HANLI~I KADI SIC~LLER1 189

Sicillerde rastlanan baz~~ ki~iler

4PU jyy j1 e-L, 41.4 bi (j& J..4c.~.L., 414 kL4 1,3 L.52.1!

,315,

- ÇL ir L5-4;« (sliS j.!1 ~U o 4sliS

j~i.ç

(.5)1.) k.y..;>- Ji

(26)

190 HAL1L 1NALCIK

I,C.1 j.31.0

1.1 jt.l. 4:Nii 4.5,11k.~.x; .)1.,:- 4.51/

(27)

Halil ~nalok

"of

J.4~,tre-..4~~p,;• 44go.f.‘""to.

z-f<dt+s&? •

;!"!$4.4P,~

.:1,-~i~c~rpt.44.~›.

>14410;;;£005411~t>/ br'P~P Ç ;?414.),(41:441~ -

1tn7b; ft•~;Clii1/?>2043:?* IP~Pbe V,11eiek;;ANt4/ ~PPIP•Vg"..° le‘ jA.

p"~>ily~~k4.03,5,~.repi«,,fe-'

f~t~b-a&

:yr.3(4,...e,fre...-wtt.=-•%/?.<;>'

~040 yo~»):•;./yi,/~t•~KIf.f»,?£W.,•!'''',. _ ,;~i~~4,/,

ii

efo'

It,„.".•11,4~-.6,4~4‘,0

~~ , . . 111

44,416,;,•407.4,),...i;f4~~dr~e4e,17,41,...,,6. 4

.(4.4,rvi., , ,0,0>W44,;4Mf447k.f.;/..~~fjb›.

I . t, ~

?L~j~y,~ i,9•17,5

,..~

4:r". e#21"---;;Ok P /

'ofc,

ed-okkArtv44.4A.,~~iit1/4,4

~~

:

• f,,,

Y4i~,;:At~~?..144e>.~bi

:.14.,_42/.t.44‘,..43/

"4/<?,

~~4;;#4.,,,

l‘i~i--""*"1

5•://-1't•-•

~•-•,,»£.,-40G t

.•

. .

' 4.1p4110(~tor

it?kvAt4="4"<-,''''`I~~~

ke:soPmg~uvy,b,i1(44,,;:,,,11;•~ibrvi<

Y.J.vr

- i < - • 4 • • - -:;1,-..,;~~.,,,,,,,

/4.;• .

1

(>, • . 44-!..»

- . - • : •

. ,:•,,.,..fi?.?

4w

. /..0.0w4••41•31>t

fc"--e

% - . ,,- . •

t

‘‘‘,. -r:>:w,i-,./«.

.>,4,

1,6 •

.(41~r;IA#. .('11;544;•54?::.j4"14(;4454;1414;44; 4a:4/.544•il

"14 *

• ">%.,,f 4itt

~~

tf.-14:-

• •

41.V ç_

‘4‘5".:;•4.;:,c41,:t4i54»?;.,4rw

.c~k

te•* 40010'10,

<.4,

"

24,~•~D fiy~".y.a.,

WW,ei

iv~,4»,/

oit<1

j7*&,i~Pcr,.;4;•.44,14-4` .$ .APYr -i't;(04‘-itlk.P. &AL/ 4.

04110)ot.c•to,,

•ff

' - • . - • •

i

.;d:k...b.(.--,..40,-,•?....i....k.c:'et-,....,.--/.4-,...0.;..4-44,.b >51

. *

'

-, Av •4

,

»,,,900‘.

'

'.>•• •

- ,-

101. r<01,0.0:

,

,i~

,s, ../. . .

)541I,p)

.

. .

t

,

qV~l,11/i

-fr4404•4/•.:•%)44»,5,1

• <7

d; -•

*1;51~ 1

/4«,k~~ -

;;19?.

fied,.. ---.--

4----z-;;y_

-

,,...44..0...

•••-•")g"("<frrIr

,

ji

~.4-.>k~.,1--;17.zio9:1h-i.•:./--

7,;,•<./44.~:0.4

‘fr

f.v.,,>14#409k,

44 ~b~~

in~ffri»:#‘;‘;/( 1»:;3,,,.:-4•2•%:.;/ "*1-4e'r; °-* %";C44•et kk`'~8

44

-11~

,T; .t•diZjoi J9

.'41$X0•Ai~/A‘0,,...if ~~ ' •

-

0

4.~.4/ .•

t: &*>/:?,4494.?4*;;*

-!‹ • .

- .

( 1111:j4: 41.04t.,,Ori11' , C,Pr, IS ~~ ldt • • "),;11-12 4.:;%;0,11.4:4. -1•41-110 4-£47 0 • 40t. .o..~~ e' (.4e4 (.V ( , ‘f .?`" . ‘,"*"1.

- 4k.4/ • :')I.kdir kim ~"1,:~>114

k • ; • - -a.

r-

•,1

• ;~- t• . •

.'*"."ffid" r!") •

)40.1 • ~di~: Lt.i4 (44

k Vr•<4.4.*

1541'.:i

4414" f‘f4:11/41:41glEne.:"4.4411"." 0~,),•>;~f~~<41.440.«.: j

:

. A~r•."»

*tY.1?'?•/V ..)4,44714<'$:?`"

, • ~~ ..1".0~:04•.!,:.0 „;4 P.

•-•fr~ojel.:7"wa~k..;>44-

. . , -1•44

Referanslar

Benzer Belgeler

alınmak suretiyle hesap edilmek duru- mundadır. Öte yandan, bina yangın güvenliğine dönük genel bir kural olarak 50 kişiden daha fazla kullanıcının bulunduğu bina- larda iç

Güneş ve yağmur te- sirlerinden mahfuz bulunduğu için iç sıvalarda bilâkis rengi koyulaştırıcı boya ilâve edilerek bu suretle oymalı boşlukla- rın fasılalarla

Halin büyük satış hollerinin üzerini, isti- nadsız olarak örtecek olan bu büyük çatının (tarzı inşası- nın) çok iktisadî olması lâzımdır.. Yukarıda

hususiyet olmamakla beraber sadelik ve ihtiyaca tekabül ede- cek bir vüs'atte, malsahibinin arzuları nazarı itibare alınarak Ankaranın mesken ihtiyacına göre irad getirecek

Halen Özelleştirme İdaresi Başkanlığı bünyesinde özelleştirme programı içinde bulunan Seydişehir Alüminyum Tesisleri; 1960'lardaki, alüminyum talebinin yüksek,

Bütün bu düşünceler ve binanın ticari bir müessese ol- ması ve şehir ile olan münasebeti gibi mühim sebepler binanın karakterini az çok tayin etmiş ise de bugün için

üzere yetmiş yedi adet birer kişilik hususî ka- bine ve birinci katta yirmi beş adet iki ve daha ziyade kişilik lüks kabin vardır.. Bunlar- dan başka zemin katında on üç

ile en üst katta bir evrak depo- su, hademe yatak odasl ve su deposu hazlrlan- mlştlr.. Antalya ikliminin fazla sicak ve