KIRIM HANLI~I KADI S~C~LLER~~ BULUNDU
HAL~L ~NALCIKK~r~m'~~ istilâ eden Rus ordular~n~n Hanl~k merkezi Bahçesaray'da K~r~m Tatar Kültürüne ait eserleri, bu arada kütüphane ve ar~ivleri kasden yakt~k-lar~~ biliniyor. Fakat yine de baz~~ ar~iv koleksiyonlar~n~n ve kitaplar~n bu tah-riplerden kurtulup günümüze kadar geldi~i anla~~l~yor. Bu kal~nt~lardan, St. Petersburg'da Etnografya Müzesi Türk-Tatar bölümünde, K~r~m kad~~ mah-keme sicillerininin sakland~~~~ uzun zamandan beri biliniyorsa da, bu ar~iv üzerinde ~imdiye kadar esasl~~ bir ara~t~rma yap~lamam~~t~r. Bu belge koleksi-yonunu St. Petersburg'da görmü~~ olan rahmetli Prof. Bekir Çobanzâde, Oku' ~~leri dergisinin no. 4-5'de yay~nlad~~~~ "Okuv i~lerinde Ameliyat ve Nazariyat: Leningrad'da K~r~m Hazineleri" adl~~ yaz~s~nda bu ar~ivden k~saca haber vermi~tir. Koleksiyonun I. cildinin kapa~~ndaki notu Çobanzâde ol-du~u gibi nakleder. Bu not ~öyledir: "K~r~m Hanlar~~ zaman~nda toprak ta-sarrufu belgelerine ait olup Arapçaya çevrilmi~~ olan eski Tatar Kad~asker Defterleri". Çobanzâde, hakl~~ olarak bu notta yap~lan yanl~~lar~~ düzeltmi~tir. ~lkin, bu belgelerin dili Arapça de~il, Osmanl~~ Türkçesidir. ~kincisi, toprak tasarrufundan ziyade, bu gibi kad~~ sicillerinde gördü~ümüz her çe~it hukuki sorunla ilgili hüccet, sened ve ölenlerin terekelerini içerir ve yer yer kad~l~k i~lerini ilgilendiren Han yarl~~-fermanlar~n~n kopyalar~n~~ verir. Yazar, bu belgelerin Hanl~k döneminin kanunlar~, idari, hukuki kurumlar~, o döne-min siyasi, içtimai ve iktisadi hayat~~ üzerinde kesin bilgiler sa~lad~~~n~~ i~aret eder ve üç belgenin tam metnini verir. Çobanzâde'ye göre kullan~lan dil, o zaman Hanl~k divan~nda kullan~lan dil, yani Osmanl~~ divan dilidir. Çoban-zâde'nin ifadesinden anla~~ld~~~na göre, o zaman K~r~m'a ait bu ve ba~ka ma-teryaller (meselâ Hüseyin Kefevi'nin Râznân~e adl~~ eseri) St. Petersburg'da Emografi Müzesi'nin Türk-Tatar bölümünde saklan~yormu~.
K~ r~ m Hanl~~~ na ait baz~~ belgelerin, K~ r~m'da Gasp~ral~~ Kütüp-hanesi'nde sakl~~ bulundu~unu, Dr. Hakan K~r~ml~'dan ö~renmi~~ bu-
166 HALIL ~NALCIK
lunuyordum. 1994 y~l~n~n 16-21 May~s günleri K~r~m'~~ ziyaretim s~ ras~nda ad~~ geçen kütüphaneye gittim°. Kütüphane Müdürü say~n Naciye Tairova bana 61 ciltlik koleksiyonu gösterdi ve bunlar~n üzerinde çal~~mam için hiçbir yard~m~~ esirgemedi. Bu 61 cilt, orjinalleri de~il, tarih s~ ras~yla yap~~t~r~lm~~~ fotokopilerini içeriyor; fotokopiler genellikle iyi okunur durumdad~ r. Naciye Tairova'mn anlatt~ klarma ve sonradan mektupla verdi~i bilgilere göre, ko-leksiyonun Gasp~ ral~~ ~smail Bey Kütüphanesi'ne gelmeden önceki serüveni ~udur. II. Dünya Sava~~'ndan önce koleksiyon Yaka ~ark Müzesi'nde Krimski
Natiçno-Issledovatel'skiy (K~ r~m Ara~t~rma Enstitüsü)nde saklamyormu~.
K~-r~m Devlet Ar~ivi Müdürü Stepanova Antonina'n~n anlatt~~~na göre, May~s 1944'de K~ r~m Tatarlar~n~n toptan sürgün edilmesiyle beraber, Tatarlara ait her çe~it kültür kal~nt~lar~mn da yok edilmesi için gizli bir emir gönderilmi~; o zaman koleksiyon, K~ r~ m Devlet Ar~ivi'ne getirilmi~. O zamandan 1992 y~-l~ na kadar kutular içinde bu ar~ivde saklanm~~. 1992'de Ar~iv Müdürü Antonina, ciltlerin kaloriferci taraf~ndan oca~a at~l~p yak~ld~~~na tan~ k olmu~~ ve yak~lmadan kalan ciltlerin K~r~m Müzesi'ne verilmesini sa~lam~~. Ancak Müze idaresi, prensip olarak Müze'de yaln~z bu gibi belgelerin kopyalar~m de~il, orijinallerini saklamay~~ benimsedi~inden bu fotokopi ciltleri, Müze Müdürü Enver Abdullayev'in tavsiyesi üzerine, yeni aç~lan ~smail Gasp~ral~~ Kütüphanesi'ne verilmi~. Böylece, 1992'de koleksiyon bu kütüphanenin mal~~ olmu~.
Ünlü Rus orientalisti B.A. Gordlevskiy'nin 1968 tarihli bir makalesinde haber verdi~i' ba~ka bir tarih hazinesi, ihtimal bugün Yalta (Ialta)
Müzesi'nde ara~t~ r~c~s~ n~~ beklemektedir. II. Dünya Sava~~ 'ndan önce
K~ r~m'~n incisi bu güzel ~ehirde bir ~ark Müzesi varm~~~ ve müdürü Yahya Kemal bey ad~ nda bir K~r~ml~~ imi~. 1944 sürgününden sonra bu müze orta-dan kalkm~~~ ve kitaplar kutular içinde Rus Müzesi'ne naklolunmu~. Gordlevskiy'nin bildirdi~ine göre, burada çok de~erli yazmalar saldamyordu. Aydar (Haydar) Emirov'a göre, belki de bu hazine hâlâ oradad~r. Yaz~ k ki, Yalta'ya gidip bunlar~~ ara~t~racak zaman~m olmad~.
Bu kütüphane ~ubat 1991de eski Rü~diye Mektebi binas~nda aç~lm~~~ olup K~r~m Tatar-lar~~ Meclisi'ne ba~l~d~r ve onlar~n en önemli kültür merkezlerinden biridir. Kütüphane, Türki-ye'den kitap ba~~~lar) beklemektedir.
2 "Rukopisi Vostoçnogomuzeja goroda Yalti" (Yaka ~ehri müzesinde bulunan el yazmalar~)
KIR1M HANLI~1 KAL)! SICILLER~~ 167 Gasp~rah Kütilphanesrndeki vesika koleksiyonuna gelince, resmi yaz~da 72 defterden söz ediliyorsa da, bugün koleksiyonda 5-7, 12, 39, 41-3, 50, 63, 69-70 no.lu ciltler noksand~r ve bugün kütüphanede yaln~z 61 cilt fotokopi mevcuttur. Nolçsan cilder belki kalorifer kazanma gitmi~~ olanlard~r. Ukrayna Akademisi
Institute of Oriental Studies
üyelerinden Dr. Victor Ostapchuk, bu koleksiyonun bir mikrofilm kopyas~n~~ Ukrayna Ar~ivi için ald~~~n~~ ve bir kopyas~n~~ da Bilkent üniversitesi Kütüphanesi'ne gönderece~ini bildirmi~tis.Koleksiyonun ilk ve son cildini inceledi~imizde, belgelerin, I. cildin ilk belgesinin Ramazan 1022/Ekim 1618 tarihinden 72. cildin son belgesinin tarihi olan Cemâziyelâhir 1163/16 May~s 1750'ye kadar 142 y~ll~k dönemi kapsamakta oldu~unu görmekteyiz. Bu arada, 1018/1609 y~l~na ait yarl~glar da kopya edilmi~tir. St. Petersburg'daki as~l koleksiyonda öteki y~llara ait ori-jinal ciltler de mevcut olabilir'. Biz oriori-jinal koleksiyonun bulunup incelen-mesini bekleyerek, elimizdeki bu 61 cilt fotokopi üzerinde birkaç gün içinde yapt~~~m~z h~zl~~ taramada ilginç görüp kopya etti~imiz belgeleri, koleksiyo-nun önemini anlatmak üzere burada yarnlamaktay~z.
Baz~~ Sicil Defterlerinin Mukaddimeleri
24 no.lu Defter: k"; je.la
Ak,
j.)13*-, ‘51 JS L.. j
..saP j k.dJj iLstj
,„4.L, 4s
4pul~~
z~ai j
zz5;i'd
o
w,z~~
‘:14
1
jj
)l~~
jfij
~~
j1"11
u
j~.c.J
jr);
4)4 23.0
i 4
s-U
J
-11
.7>t...
ZiLe».
(v. 1 )J-U`c/
'
3 Bu mikrofill~der, 24 May~s 1995'de T.C. D~~i~leri Bakanl~~~~ eliyle teslim al~nm~~~ ve Bilkent Üniversitesi Halil Inak& Koleksiyonuna konmu~tur. Arast~r~c~lar~n incelemesine aç~lmak üzere düzenlenmektedir. Bilkent Kiltilphanesinin izniyle, Devlet Ar~ivi ve Kurumlar~, buradan mikro-filmlerin kopyalar~m alabilirler.
4 Leningrad'daki as~l koleksiyonu görmü~~ olan Cobanzüde'nin 1. ciltten nakletti~i Rusça not gösteriyorki, koleksiyon bu cilde, yani 1613 y~l~~ ile ba~lamaktad~r. CobanzLde son cildin ta-rihini vermemi~tir.
I f~8 HALIL INTALCIK 25 no.lu Defter:
k:.'...•51.... ‘..7!I C.A.12.1... (s1,5"« .f.1)1:... ,:j 1 ....a.::- (Slj,..‹ zl J.
ilil.:1.1 i..A...:a....) j4..!..' i~ik• j .... j...., e) 4...a.i.! j...-.1.1 ....,41.,!1 ...Aa:- LO JS- 1 • 9 t Z--1
(s. 1)
CA61' 4-0.T‹ (4:51 ~...Y! ‘.-31" (-0.~~ (.5 -13"' • • • •
C..r*.i
Li•••• ",t-' -6 '., Li a.,...k1 ..,...0 e j;0.L.:2.;~..! el.:,3.1;‘'.---3
J:A
'1 .7i-.41 A' f'd. CJA J'''":- ~..r.t. Li fi ."‘"ft .) "I' Lr;a3jç L5,.-1,- Zi5l- N • 90 Z-L-,1 A:4-1! rjc. .? J
N . ct o Z:J (s. 86)
•••• .44,>., j •••• CJI-"- ‘.5"‹ Jr ‘..r!I ‘..)1. - L51/ (,..:-1-. ‘'.~4j j • - --
~~ • ,~ , e.
,.4 ;,., j „ ..,; ,~..4 j.,,~~~ ..k.-~~
z.,,., j
;,...c. j.:JI ,:;51,:,—.JI.,.4.c.j1.1 .ili 42.1I ...i..a ,.:..-..i.,(551 Z,12.1.... j i j14-~~ J.,...a.:11 ..~.:471.! L.5.,;01.111 ‘s...u.il‘...., JI.c. ..~.,..JI
j1 ...1.p i o j..r. jln; 1.:41 )l,,L ‘51 J.<
,,~f.. ‘
•fil ,:,~.,:. 4s1,.<
JI4`•-•*-7., C---; :4-"J 72 no.lu Defterj:-.44.N., J...2' 4 . , J i .s. • jl ,:r4••• .P ;:Ut r....!
4_,; j Z.,p).1 !J j_<,....231, :;,.#. J-U a..4 J.J:-I e..L. ,:...,,;_, ..~i -1.! rk ,_?_, ,...12.1.... ji jIAJI 4.:c uip i....3?1 (sli... 4..,,...C.1.,.! Ls..>1.;1.11 21)1 & >1.,.•JI
4
s~f ,)5k....,~~ )1,12.~....m .7!1
)112.1....~~~c.~~ 4J31
4
ss~.-.- ci. ...-~zs~~ rj.,J.1 J :;J,-_,
,!..1.1..) Ls j..- Z~lij..~.11 ,J;91./ZI JI 4.-..J.,KIRIM HANLICI KADI S~C~ I I Fm 169
BELGELER
cu-~~
çJi
Y-.)
2
U«I
w~ e3ks- j
?, ya; ..3L; .7,24 4 rb JL
j-~_g
4." (-5
4
j:j1 • 4:).-L
.•A!
r
_dy owi~~
j,
ji
0.3:4„tc
-
yyy
JJ~~ J1j,
jyy
-L-4
L51 ~~
jj.1.1
jw.2.44.4 )1..‹.1 (3.75-111
(s));
0.1.;_715"-x51
çbjjli
, o j jy.," Ls'U4,11
L5S j-x.1.72 -14
ajlb
,j.J1 j
C.)1-;:2.A)
Ji [ 4.1]
170 HALIL ~ NALCIK
j
.!1
.4c..
4
sJU-1
"I° 431-%
ÖZET: Y~ lk~c~~ Ortan (?) Odkan, Ko~ay o~lu Kulbe~iene ait Gök Ala-ba~l~~ aun bir y~ l önce sürüden çal~ nm~~~ oldu~unu, sonra at~~ Divan köyünden Osman elinde buldu~unu, sahibinin au kendisinden isteyece~ini ifade ede-rek atm kendisine teslimini istiyor; at getiriliyor, davac~~ o at oldu~unu söylü-yor; Osman'a soruldu~unda ben bu at~~ Divan köyünden Haydar Gazi'den kar~~ l~~~ nda bir at verip ald~ m, ayr~ca bana on fon i verecekti, bundan ba~ka bilgim yoktur, yan~ un~~ veriyor. Bunun üzerine at çoban~ ndan kan~ t isteni-yor. ~ ki ki~i onun iddias~na tan~ kl~ k ediyorlar, ~eriat kurallar~na uygun olarak yap~ lan bu tan~ kl~ k üzerine kad~~ at~ n at çoban~ na verilmesine hükm ediyor ve aun ona verildi~i sicile yaz~ l~yor.
YORUM: At sahibi seferdedir, giderken at~ n~~ bakmak üzere y~ lk~c~~ Ortan'a b~ rakm~~. Y~ lk~ c~, at sürüsü sahibi Hac~~ Ahmed A~a'n~ n y~ lk~c~s~ d~ r. K~ r~ m Türk-Tatar yüksek s~ n~ f~ n~ n en önemli serveti at sürüleridir. Hac~~ Ah-med A~a'n~ n bir at sürüsü vard~ r ve sefere gidenlerin atlar~ n~~ da saklamak üzere sürüsüne almaktad~ r. Gök Alaba~h ad~~ verilen çal~nm~~~ at, besbelli bir cins att~ r, de~erlidir. Daval~~ at~~ kendisinin çalmad~~~ n~, köylüsü Haydar Gazi'den ald~~~ n~~ iddia ediyor. Bu zat, Divan Köyüne ad~ n~~ vermi~~ önemli bir ki~i olmal~d~ r. Her ne ise, kad~, tan~ klar~ n tan~ kl~~~~ üzerine at~~ y~lk~c~ya geri verdiriyor.
K~ R~ M HANLICI KAD~~ S~C~ LLER~~ 171 3
Canbek Giray Han ~ n Yarl~~~, 1612 Nisan
‘
sli
s" 4
,!,4t~or Ç,Jh4L,;2;
e ii,' L.5----.:,>>11 ‘•-•••••1_,JÇd3
V-* ?'• . 44
JJ
15 LLL:J j
1 jij 5b,-•••« j oJy.1 Ls.›L j.,11 o..k.;}
kAl; ) 4.,11 4...›; I 4:i L2
[L.5
:J-Uy
-L~L7
ç•-<-4
°:),Ç.7141; o>3 k"J J ii 4 21 c'!j 441 Lç.x."; kJi~~
O£ j 4.S LS) k5 4i.Y14 Y:7' 44 44-=' ‘=14‘-; j1 o jrL..)j
.x.21 4,:s j_5 i.14b j LUj~~
`:"')J~' 4--"JJ3J1 J c3" 4.-A? a:.•• j..3J1 - • J L5'" :J-U ii...«•1 J-x4
J)p
0.41 _;..(,)»_,
4,11
(Cilt I, v. 22)N.Y1
172 HALIL ~NALCIK
ÖZET: Canbek Giray Han ~n yarl~~~, 1021 Safer sonlar~ /1612 Nisan sonlar~.
Gözleve, Karasu, Ferah-Kerman, K~r~m ve öteki kad~l~ klara gönderilen bu yarl~gda, mahkemelerde kad~lar~n halk~n i~lerini nâiblerine b~rakt~klar~~ ve bunlar~n sicill, hüccet ve resm-i k~smet harçlar~n~~ haddinden ziyade ald~k-lar~~ belirtildikten sonra kad~lar~n i~leri kendileri görmeleri, nâib kullanmak gerekti~inde bilgili ve insafl~~ kimseleri seçmeleri emredilmekte ve al~nacak resimlerin hadleri saptanmaktad~r. Buna göre resimler:
Sicill için 8
S~lret için 32
K~smet-i mevris için k~rk akçada 1 akça
Itaknâme için 1 kuru~~
Bu resimlerden ba~ka, fazladan muhziriye ve yafta akçan ad~yla para al~ nmas~~ yasaklanm~~t~r. Hükümlerden ve mühür gereken belgelerden resim al~nmaz; vasiyet, vakf ve bedel akças~~ da resimden muaft~r. Bu emre ayk~r~~ olarak fazla resim alan kad~lar~n az1 olunaca~~~ bildiriyor. Nâiblerin davran~~-lar~ndan kad~lar sorumludur,
Skil/ : bugün noterlerin yapt~~~~ hukuki tescil i~idir.
S~lret : mahkeme defterine kay~tl~~ sicilin kopyas~~ istenirse ayr~ca resim verilir.
K~smet-i mevris: mahkeme yoluyla yap~lan miras taksiminde akça üze-rinden de~erlendirilen mallar ne kadar bir yekün tutarsa bunun k~rkta biri resim olarak al~n~r.
Muhziriyye: miras taksiminde ilgilileri mahkeme huzuruna ç~ karan muhz~ r için ayr~ca bir resim istenmesi adet olmu~sa da, bu yasaklanm~~t~r. Keza yasaklanan yafta akças~~ miras taksiminde verilen belge için al~nan bir resim olmal~d~r.
Mahkeme defterlerine kaydolunan vasiyyet ve vak~fdan resim al~nma-mas~~ emrolunmu~tur.
YORUM: Bu yarl~~~~ gönderen I. Devlet Giray Han ~n torunu II. Canbek (Canibeg) Giray Han 1610-1623, 1624 ve 1627-1635'de üç defa K~-r~m tahuna ç~km~~t~r. Yarl~g, 1612 Nisan tarihi ta~~d~~~na göre ilk hanl~~~na attir. Mahkemede kad~~ taraf~ndan al~nan resimler, gerek K~r~m'da gerekse Osmanl~~ imparatorlu~unda halk~n en çok s~zland~~~~ konulardan biri idi. Hükümdarlar~n halka .dil görünmek amac~~ ile bu gibi resimleri bir düzen
KIRIM HANLI~I KADI S~C~LLER~~ 173 alt~na almak için kanunlar ç~kard~klar~n~~ ve bazan son derece sert önlemlere ba~~ vurduklar~n~~ biliyoruz. Y~ld~r~m Bayezid'in kad~lar~~ bir evde toplay~p yakmak istedi~i hakk~nda, Anonim
Tevârih-i
Osman'da
bulunan halk ri- vayeti bu bak~mdan ilginçtir. Osmanl~~ padi~ahlar~mn kad~lan tefti~~ için vilâ-yedere gönderdikleri mûfetti~lerin raporlar' Topkap~~ Saray~~ ar~ivinde ortaya ç~km~~t~r. Mahkeme resimlerini düzenlemek üzere Fatih Mehmed, Kanuni Süleyman ve I. ~brahim taraf~ndan ç~kar~lm~~~ kanunlar taraf~m~zdan özet-lenmi~tirs. Bu gibi düzenlemelerin, özellikle, hilkümdarlann kamu oyunu kazanmaya muhtaç olduklar~~ dönemlerde ç~kar~ld~~~n~~ saptamaktaym. Os-manl~lara öteki hanlardan daha çok tabii& gösteren Canbek Giray Han, K~-r~m'da m~rzalara kar~~t halk~n sevgisini ve deste~ini kazanma gere~ini anl~-yordu.Bu yarl~gda kad~lar~n i~leri, atad~ldan naiblere b~rakt~klar~~ belirtiliyor. Kad~lar, merkez kaza mahkemelerinde ve nahiyelerdeki mahkemelerde kendilerine vekil olarak naib tayin ederlerdi. Bu nâibler, onlara kar~~- so-rumlu olup hükümet kar~~s~nda onlar~n davran~~lar~ndan yaln~z ataya!' kad~~ sorumlu olurdu. Bilgisiz ve açgöz naibler adalet düzenini bozan ba~l~ca se-beplerdendi. Ço~u zaman kad~lar~n, fazla resim toplamakta onlar~~ kullan-d~klar~~ da bir gerçekti. Halk~~ soymakta onlar i~birli~i halinde idiler. Evliya Çelebi, kad~lar~n gelirinden söz ederken, her ~ehir ve kasabada onlar~n ada-letle ~u kadar, zulümle onun iki üç kat~~ gelir toplad~klann~~ kaydetmi~tir. Canbek Giray'~n yarhg~, ku~kusuz bu gibi kötüye kullanmalar~~ önlemek için ç~kar~lm~~~ kanun niteli~inde bir hükümdar emridir.
Bu yarl~gdan K~r~m Hanl~~~nda
efendi
unvan~~ ta~~yan büyük kad~lar~n Gözleve (Közlev), Karasu, Farah-Kerman ve K~nm ~ehirlerinde bulundukla-r~n~~ ö~reniyoruz.Bu hanl~k yarl~g~nda belirlenen mahkeme resimleriyle I. ~brahim (1640-1648) zaman~nda Osmanl~~ mahkeme resimleri kar~~la~t~r~ld~~~nda:
Osmanl~~ K~r~m
(akça olarak)
Sicill 12 8
Süre t 32 25
Itaknâme 66 1 guru~~ (125 akça)
~mza 12
174 HAL~L ~ NALCIK 4
Gazi Giray Han Yarl~~~, 1609 Haziran
LÇLP
()
J2Y LJl
.
jl!.3
44-Ç ,31
.7!.., ,•=3-!J
13
,"! J1k3 ‘» j-t,
311
.4.1.>-44 !,3 j! »12 j1*•)
)>.x. 0
j Lsj.!
4.5 411J
.Jl4-<....3.) jj.!.3
‘S.~.J14J.11
J
0.3ki 0.),12.) y d~;,~.*,J..
ki<
-
(.25" j~• 44,1 j...p
,J3.11.3
• .)11
j
+.;. j?51 jtj
j
?. 4.•cl etic. (Cilt I, v. 83)ÖZET: Barak-Köle köyü ileri gelenleri hanl~ k divamna gelip koyun ve kuzu ba~~na bir akça koyun-hakk~~ al~ nmas~ ndan ~ikayet ederler. Evvelce adet olarak yaln~z (sürü ba~~ na) bir ~i~lik (~i~ek?) verilir, ba~ka bir ~ey veril-mezken, Sar~ kaya'dan ulemadan Yakub ~eyh ve Hac~~ Mehmed Halife ve ba~-
KIRIM HANLI~I KADI SICILLERI 175
kalan koyun ba~~na bir akça almak isterler. Halk bunun ~eriata ve kanuna ayk~r~~ bir bid'at oldu~unu ileri sürerek kalkmas~n~~ isterler. Bunun üzerine Han bu yarl~g~~ Kad~asker Abdullah Efendi'ye göndererek ~i~likten ba~ka hiç bir ~ey verilmemesini emreder ve böyle bir vergi al~nmas~n~~ kesin biçimde yasak eder; almak isteyenlerin cezaland~nlaca~~n~~ ilâ.n eder. Yarl~g Kad~asker taraf~ndan mahkeme defterine tescil olunacak ve isteyene bundan bir kopya verilecektir.
YORUM: K~r~m'da, Osmanl~~ ülkesinde oldu~u gibi, koyun hakk~~ olarak koyun ba~~na yar~m veya bir akça vergi al~nmas~na kalk~~~lm~~t~r. K~-r~m'da eskiden beri yaln~z bir ~i~lik verilirmi~~ (burada si~lik, Osmanl~ca'daki
~i~ek, yani iki ya~~ndaki koyun olmal~d~r). Mo~ol vergi sisteminde böyle bir
vergi vard~. Osmanl~larda koyun resmi ve ba~ka adlar alt~nda 15. yüzy~lda 3 koyuna bir akça, 16. yüzy~lda iki koyuna 1 akça, daha sonra bir koyuna bir akça olarak koyun vergisi al~nagelmi~tir6. 16. yüzy~l sonlar~nda K~r~m'da Gazi Giray II (1588-1596) ve halefi Canbek Giray dönemlerinde Osmanl~~ kurum-lar~, âdetleri, özellikle ulema vas~tas~yla h~zla yay~lmakta idi.
Vergi sorunu, yerle~mi~~ adet ve ç~karlan ilgilendirdi~inden tabii sert tepki do~urmakta idi. Köylerde Tatar ileri gelenleri, bunlar~n aras~nda Han-l~k saray~~ hizmetlileri a~a ve beyler bu tepkide önde gelmektedirler. Vergi,
zu/üm ve bid'at olarak protesto edilmektedir. ~eriat ve kanuna ayk~r~~ oldu~u
do~ru olmasa bile (koyun resmi örfi, yani devletin koydu~u bir vergidir), hakl~~ ç~kmak için yine de me~rulu~un temeli say~lan bu iki hukuki esasa ba~~ vurulmaktad~r. Han, ~ikayetleri tümüyle hakl~~ bularak "bu diyarda koyun
hakk~~ olmad~~~~ bizzat kendi malümumuzdur, bir han zaman~nda olmu~~ de-~ildir, bizim zaman~m~zda dahi olmazd~r, her kim ihdâs ederse kendüsine
eyi de~ildir" diye kesin bir dille vergiye kar~~~ oldu~unu ve kald~rd~~~n~~ ifade etmektedir. Han'~n, yarl~g~~ Kad~asker'e gönderilip onun sicillerinde tescil
6 Osmanhlarda eski kanunlarda koyun-hakk~, koyun-resmi, koyun bac~, koyun âdeti, koyun
degiiri ad~~ alt~nda an~l~r. Fatih kanunnamesinde üç koyuna 1 akçad~r. 16. yüzy~lda ço~u yerde
(~.L.Barkan, Osmanl~~ ~mparatorlugunda Zirai Ekonominin Mali ve Hukuki Esaslar~, I. Kanun-/ar, Istanbul 1943, 1528 tarihli Kütahya Kanunu: 24 m. 5; Nigebolu, Kanuni dönemi, 269 m. 13; Kayseri 1500, 57 m. 6)iki koyuna bir akça al~n~rd~. Sefere gitmeyen Kocac~k yörü~it 3 koyuna bir akçe verir. Mogol adeti Anadolu'da devam etmi~~ görünmektedir. Sürüden yatak resmi, yaylak resmi veya lu~lak resmi olarak bir koyun ahmr. Yaylak resmi ve k~~lak resmi bir ti~nara d~~ar~dan gelen 300 koyunlu her bir sürüden bir koyun olarak al~n~r. Zülkadirli beyleri bayramda her sü-rüden bir koyun ahrlarm~~. Osmanl~lar bunu kald~rd~lar (Bark~m, Bozok: 128 m. 44). üçyüz ko-yun bir sürü say~l~r (Barkan1584, 50 m. 10).
176 HAL,~L ~NALCIK
olunmas~n~~ istemesi bunun bir kanun sorunu olmas~ndand~r. Osmanl~~ ida-resinde devlet kanun ve tüzüklerini uygulamada kad~lar sorumlu idiler. Kanun sicille yaz~l~r ve özel ki~iler istedi~inde kad~n~n resmi onay~~ ile kendi-lerine bir sûret (kopya) verilirdi.
5
Yer anla~mazl~~~~ konusunda kad~~ hükmü
4.5.71p1 Li Q ti 45",..dil
çL
ji jl,54 j.d.W>- J °it'," LiT (.)i)J=1' J Ls-ith'.2.' J r)! Li DA]
tr
,,2. 0414,1 il‹,;1 0-ILLI ‘'..)..u.j.1..31 001 3...t5"..~,.i.3
j 30,4 (:).übNi
()J
41,0) j...1>- I (...0,ZZA 4.4 ilo Loz~i k!.1..- J."4,11 JJ)?
L.
J J?•yi.-Ç'., C>A1 4-.4 d ft
j
cSjIkb-:-‘• ).ÇA-11.1,1~~
:
‘«.)•!jr.a.
<.)-! J.?
f."-
(Cilt 1, v. 3)KIRIM HANLICI KADI S~C~ LLER~~ 177
ÖZET: As cemaatiyle Manay ahalisi aras~ nda tarla konusunda anla~-mazl~~~ n çözülmesi için Han ~ n emri üzerine kad~, iki taraf~ n temsilcilerini mahkemeye ça~~ r~ p tan~ klar~~ dinledikten sonra s~ n~ r~ n iki taraf~nda iki k~ ta yerin Manay ahalisine ait oldu~una hükm ediyor.
YO R U M: Çok eski bir Kafkas halk~~ olan As cemaati bir klan olarak görünüyor. Bu tarihte bunlar K~ r~ m Tatar~~ ile kayna~m~~~ Müslüman bir halk olmakla beraber ayr~~ etnik bir cemaat birli~ini koruyor.Ta~~d~ldar~~ adlar Kü-çük O~lan, Turmu~, Mustafa o~lu Esen Çora ilginçtir. Gerek As gerek Manay halk~ n~ n tar~m yapt~ klar~~ aç~ kt~ r. ilginç olan~ , topra~~ n, cemaatin toplu ortak mülkiyetinde gösterilmesidir. Belgede iki ba~ka cemaat, Cemaat-i K~ pçak ve Cemaat-i Cundlaydan diye an~lm~~ ur. Tan~ klar aras~ nda Çerkez köyü vâizi Abdullah efendi, yine ayn~~ köyden Mustafa Sofi, Kongrat köyünden Abdul-gâzi an~ lmaya de~er.
6
cy,2; L.? ~~. 3hSL, L„. 414 j"..ç o UÇ 4.4 jj.4
414
a1.21 Ly..,i) okç j.5
441 ji; ~_ri ta- 4.c.;.• ,J.J.4
k_SA .5 ii' • j1lj j1 L-31.4.11 L.5.1k1; (.451.c yb >yy Y A j lE c
s-L1Li aPftli
„,.,
(cilt 1)
ÖZET: Kefe'li sipâhi Ahmed Bjk, gemi kaptan~~ Trabzonlu yeniçeri ~shak Be~e'nin ~aykas~yla Trabzon'a tuz göndermi~, aralar~ ndaki navlun an-la~mas~ na göre hakk~n~~ ald~~~na dair sicill.
178 HALI L ~~ NALC I K
7
Aç}
Ltj,
J _jJ_, ~ 5 -1.! C1•4" oft!..),S4.1„.
~~
*-11 L5 A.1 4 4:44} j.))1.3 i.›)
~) (s.
3.4
t " 3.).>!Y 4S-x-jil-•
3-1-Las
;44 J.1.~~
• y
jj ~
k,~~ j
jr. aj t:4 j..;:~~ : j1.4.1 (Cilt 1)ÖZ
ET: Han ~ n emriyle darbhanenin Bahçesaray'dan Gözleve'ye kalkmas~~ üzerine baz~~ Yahudilerin para bas~ m~~ için darbhaneye verdikleri 492 adet gümü~~ çubuklar~~ ve usta elindeki gümüsler üzerindeki haklar~n~n darbhaneye bakan Yahudi Harun taraf~ndan Gözleve'de verilece~i hakk~ nda güvence veren bir sicill.8
e
~,„
,JJ
jP
j1,1~~
21"" 4` Lf"14 5 • 3 it: 4.41G
3.2> 41,.; 4.s"
4"12.; .7!
p~s-
KIRIM HANLI~I KADI S~C~ LLER~~ 179
al?
)4ft,
4141).51
44_,JI 4.44.142.1 .7!441
r
A~~
4.):4.)1 L5,4);«, ‘45.;•ç.ii31"."1"."? j•Li
L5J1,511
1)1
(.1).51
N' Y `l (.54.L1i111-N
(Cilt 1 v. 5)ÖZET: Yahudi ~lya Yahudi Avram'a bir araziyi kendi topra~~~ gibi (sebb b'1-`akr) kullan~lmak üzere hibe ediyor ve kar~~ l~~~ nda bir telli hare kuma~~ ile bir elbiselik k~ rm~z~~ yünlü kuma~' ivaz olarak al~yor. Bu i~leme dair sicill.
9
Eflakl~~ bir esirin âzâdl~ k davas~~
~s.;',5 '.-)JJYYL 5 ;•1'
y2j C_U'1 i yy(- Ç • L. Ç }-;`-''
LrjJ L JY.." 4-045 css." J
4_51; ‘. .51C- j.4 j.i r5u.J Li.3w
r.i.:11 0
4. 5 4 :*ç. j• •L
180 HAL~ L ~NALCIK
ÖZET: Mehmed A~a sa~l~~~ nda Gazi Giray Han'~ n ~'efaundan sonra ~stanbula gitti~inde Eflak as~ ll~~ kölesini âzâd etmi~, Bahçesaray'a dönünce onu müdebber yapm~~~ (yani belli bir hizmeti belli bir zaman içinde gördük-ten sonra ög-iir olmas~n~~ ~art ko~mu~). Mehmed A~a ölünce köle, o~rullarm~n (mirasc~~ olarak kendi üzerinde hak iddia etmelerini önlemek üzere) dava aç~ p âzâdl~~~m tescil etmek istiyor.
10
At sat~~~ ndan borç üzerinde uzla~ma
.;
4?.j.;
(s.".?.1
JiY1
r
C.).51
1.YN (Cilt 1, N' 19)
ÖZET: Kongrat köyünden Allahkulu, Yargeldi o~lu Hasan'a otuz al-t~na bir at satm~~, dokuz alt~ n pe~in, kalan~ n~~ seferden dönü~te ödemek üzere. Sefer dönü~ü Allahkulu paras~n~~ almak için dava aç~yor, onbe~~ alt~na sulh oluyorlar.
11
Bir borç davas~~
c
slis"
bkr*,41.4
el; Lit- (.5
,1.CA
,$)".1:# JJ
0.)W
J ili j•••• jfi
"‘"
r
5u•
~~ • y
(Cilt 1, v. 20)
ÖZET:
Kefe'de Camiikebir mahallesinden Bali~~ Çelebi, Selâmet Gi-ray Han ~n kullar-A~as~~ ~~mehmed A~a'n~n kethüdas~~ Ali K~l~ç'', alaca~~~ 300 fon için dava ediyor; borçlu 45 florisini nakit vermi~. 60 florisi için Macar as-KIRIM HANLI~I KADI SIC~LLER~~ 181 lindan genç bir köle ve 200 florisi için 400 koyun vermesi ko~ulu ile anla~~-yorlar.
12
Gazi Giray Han'~ n K~z~~ Melek Sultan Hâni'nin Azamet~ah Mirza
ile nikâh ve mehr sözle~mesine dair sicill
UA L5-‘ L,
cS.s 4
-Ç.>)fti".4
oL
k121
44I
J‘•
441
4
-<;-7 j-:-!
J
~
j".
.1
J -
Ç J
‘=4.•
L?J4 Ci:
); J ii
LÇJU-
kl.i..).71-4cL<.; Ojjl j A J 4
(.5
)SL1 4J j+A
JJj
J.
-L::" s
~J
: JU-1
J14
(Cilt 1, v. 58.)
ÖZET: Melek Sultan Hani'nin vekilleri Tin Mehmed ve Yavan'~ n ve-kâletleri Gazi Bik ve Safa tan~kl~~~~ ile saptan~yor; Esen Bik o~lu Azamet~ah'~n vekilleri Bayram Ali Bik'~n vekaleti de ~aban ve Bay-Mehmed'in tan~kl~~~~ ile saptan~yor; vekiller nikah~~ k~ryorlar ve Melek Sultan Hani için bin fon, bin guru~~ ve bin tenge ve bin akça
mehr-i müeccel
tayin olunuyor.182 HALIL ~NALCIK 13
Bir mudaraba, ticaret ortakl~~~ ndan, do~an bir alacak davas~~ 4.22; ....
)1}1OJ2 L5).7.Ç..) t3 L.,4) jy. L.5.~5kA
- ç1.; L".."
j?.),
j--
'3." 4. --Ç ‘ 1*-.J Ji5-14 'Ç}1 •
v
~~ •
(Cilt 1 , N'. 86)
ÖZET: Kefeli Sipahi Memi, Akkerman'da Yusuf Halife'ye mudaraba, ticaret ortakl~~~~ için 41 hasene alt~ n vermi~, o da bununla zahire al~ p kaptan Dimitri o~lu Yurili'nin gemisiyle göndermi~, Memi paras~ n~~ almak için dava aç~yor, sonunda 21 alt~na sulh oluyor.
YORUM: Mudaraba ortakl~~~ nda, sermayeyi verenle onu uzak yerde ticarette i~leten aras~ nda, masraf ç~ kt~ktan sonra kar~n yar~yarlya payla-~~ lmaspayla-~~ üzerine sözle~me yap~ l~ r. Yusuf Halife, sat~ n aldpayla-~~payla-~~ terekeyi kaptan Yurili eliyle deniza~~ r~~ de~erlendiriyor. Kaptanlar navlun için sat~~tan hisse al~ rlar, bu yüzden sipahi Memi, Yusuf Halife ile anla~mazl~~a dü~mü~~ ve onu dava etmi~tir.
KIRIM HANLI~I KADI S~ C~ LLER~~ 183
14
Hac~~ Giray Han'~n Yeniçeri Serdar~~ atamas~ na dair ferman~ n~ n
tescili
J z.)1,*- L
s~l
jJ
za.)
r-Jk~.;. ya! Ltijb j..;A 45' .)y
4
-13-4
4'4 -"". JS j ±U Lsr
'1-! )1* ,1 (s~,-:,-(2J-51
n11Ö
j J t*-4-1f:". • il
j.
3 J1'1-t
.r!
J-1-;J
j5•
J
[Sic]
j.7
(.s j.,.0 3 JLa3~~ S
2-tt;-J-•g
• ‘=4; L9
Ls - )2• 4 kLiJ r)
) j!.., ck Z:—J L'3WI j(Cilt 25, v. 4)
ÖZET:
Hac~~ Giray Han, Matarac~~ Bas~'n~ n vekili yeniçeri Hasan
Bese'yi Karasu'ya yeniçeri serdar~~ tayin ediyor. O, Karasu'da görevli bütün
kap~ kullarm~, yeniçeri, topçu, cebeci, acemi o~lan~~ ve kul-o~ullar~~ üzerinde
otorite sahibi olup bir yolsuzluk yapnklar~nda Karasu kad~s~~ huzuruna
götü-rüp hüküm ald~ ktan sonra (hükme göre cezay~~ yerine getirmek üzere)
mah-kemeden teslim al~ r.
184 HAL~~ L ~~ NALCIK 15
Tüfenk sat~ n almak için Karasu'da Avar~z Akças~~ toplanmas~~ o ii L. j~z‘511 A4".- • 9 LSi 4-75jL4 4-;.0 ‘:)•-1;_0 J; J3 J; ir 0j t
41.4
414 ,t
. 14 .'. -.' O 4.«...."- 4.«. 414 ‘..42.:i.t
4.«....,-- 41.. 41.4 cS.1..::9 4„....›.- ..) c...0 \ • t 4..«....,- ..)-:. ,-.1...J N • . tc-s-' f.".' Y 4.:-....,-a:-.. 4.14 (s.i...il 31.4,
..~.:, 4.1...5
t .
f.:-.'
Y4..., az.... 4.1S- .1_,.:.1 ...L.;.' ,..1-.; A • f:-' 1 AZ..." . - 4:-. 414 r...,:..C. .L.:‘ 4-1...7 A • ~'...-« _ ..._ k«. 414 (..5 . L! t • 41...- 431;41ni
(Cilt 25. V. 4)ÖZ ET: ~ki tüfenk babas~~ 80 alt~ n~ n Karasu mahalleleri aras~nda
bö-liisdürülmesi. Mahalleler: Camiikebir, Hac~saban, K~ ptiler, ~eyh Recep, ~u (veya ~av), Sadiefendi, Hac~bünyad, Acem, Hac~ali, Rum ve Ermeni mahalle-leri. Müslüman mahallelerinden hepsi 40 alt~ n, Rum ve Ermeni mahallele-rinden öbür 40 alt~ n toplan~yor. En kalabal~k mahalle Camiikebir mahallesi
olarak görünüyor. Acem mahallesi küçüktür. Öbür kay~ tlardan (bak. no. 17 ve 18) biliyoruz ki, Acem mahallesinde ~ran'dan gelen Ermeni tüccar otur-maktad~ r.
KI1UM I-IANLI~I KADI SICILLERI 185
16
1095 Nevruzunda Kad~n~n bakkallara verdi~i narh listesi
t) jötkx,
ii.) 454;.4.)13
1 t
t 4.4.-_, 41
4
1 tr
4
-:•" i ,!-LP:-.)-•
~~ .
4,..i., 4;14i j•-•&
4:.1.,
Jt .3
,'JI Y tY
1 t
4:-•:.,
‘.5--1
--J., 4,---Ç
.._
J..1.:i
rA
-~~
d.j., „
3..1.:;
j~>,
1).
-~~
4
=1_,eJi.,1
jb.)
,:i.?....-
..(il
o
[r.3.iii] 81,--
LL.4 ,z.JJ., '1
o-~.Liiil S. ol. ~...LX, J15 J.<
.~l...i J.5,!.4
(..9.' 414 41.-Liq.!
ki, t.?`-;:il Ls"."‹,'•
‘=-1;o
t
Y' 4.1.5
t4.).!"- 8) 4'21., 4ç.r" 4-1 4,••••;1 LLO,..)1....-(... O' L.5.4 4151.4.i
J.,:•" 4.2 Jj.,.,-.:!,:4,,....1.--1.1 ja.ç
f
r.t.,C, UjiA
41_,
Ls.frz4
-1
.."
iiou bu j
-L
k :; i .»:-.4 6 ii; o 4--*.i .! J1-1_,'''
(Defter 25, v. 5)‘s....,
...s
0;1;
,!..1;
4.4
J...-.. .),...t..,_;
4i 4...il186 HALIL ~ NALCIK 17
Ermeni Acem taifesinin Anadolu'dan getirdikleri pamuklu
kuma~~ sat~~~~ hakk~nda ferman
r
5kpkyo kL.1„ 4
s....1:.:•1 Lspb 4,;Nil y~l e...~.;).5
L
:41,12L,L
sils" jj.1.;14Jkj,1 j~b 4.1‹,1 ylt~~ 4.N 5. 1 j Lio 751 4' ~~ ‘5 J1-4°1 •N 14 j •-ç ° il;t7 ."1' 4- ) J -L:Ç ; _TL < .rt 3-1-;.)4-! ,±-t
-.•?•).7!."! =3;
L$-. 4-42
j." • J
k:1s" C-4
• • • 6-L:4 1! )
.121 Lstl,4.-)1:••••‘• JJ 4
J•5 4• 1-7-4
(- JJ-e-Ç -
:AA jl~lz.
4$y.j ij JJSJ L.C.Otk,y ~f~t.;)j!j
?
~,31,
»j;
N • 90 L'31.t.11 (Cilt 25 v. 6)ÖZET: Karasu'da oturan Acem tüccar~~~~~~, Anadolu'dan getirdikleri pamuklu kuma~lar~~ toptan veya halka ar~~ nla satmalar~ na izin verilmi~tir. Fakat buradaki tüccardan
tay
(denk) ile toptan kuma~~ al~ p satamazlar. Anadolu'dan getirdikleri mallar~~ kendi aralar~ nda satabilirler.YORUM: Yerli tüccardan mal al~p satarlarsa, K~ r~ ml~~ tüccar~n sau~la-r~ na kesat gelir. Bu yüzden yaln~z idhal ettikleri mallasau~la-r~ n sat~~~ na izin •eril-mi~tir. Karasu'da oturan bu Acem (Iranl~ ) tüccar Iran Ermenileridir. Defterde bunlardan biri "Haç~~ k n ~n acem zimmi" diye geçer. Karasu'daki Ermeni mahallesi için bak. yukar~da Belge no. 15.
KIRIM HANLI~I KAL)! SICILLER~~ 187
18
Ermeni Acem tüccar~ n yaln~z idhal ettikleri mallar~~ satmalar~~ hakk~ nda ferman
o} L55-3 k"4112 ‘:)") L,5"4*Yi r")" L5)-111° °Y.74-2." jJ "?..)) jy 0.4.1 j..IL js ,:).),t/:)35" 1~3 S J.5-3 j; j 5- L5.- 4.44112 4.Liit.?.- (.5 13.745- iLLa j
~~
ji
3i~~
.t; i,S).11.15 J-L:J.31 ri.A1 J-131 e-~~3y. j--;.131 j~b 4..72i 6_7-'1 tr ll 6.)-(*4 1 • ~3 (.5"-'4 1- • (Cilt 28, v. 149)188 HAL1L ~NALCIK 19
Farha Sultan Terekesi oU; 14...., j ,:rc. 51.1.9.11 j1,:- ,:.)112.1., 1,-)
.
i.,-)..,ii., "..) ‘...31-';- ‘:)Ua-L' :"I'll "i"L'-1., ‘::--4.,lifr'• °L:"..iL'i bfr'•
e j.,Nill ci... i ,:z...ji ...3 :1:-.J (1,1 (.5 A.P:- jir.ii. jk.:-...":ii r.r.O: i~„...4.,...z..
4,0
Li. .111.3 .2
J3 41' .J J ‘S il:, .il .Ar
J J "L:it< °I--...* . • ,s..~...1 ,:...,i 441 ) . . . (s..1-.1 .t. -., '`.:`•"1 L5-(1 1 I' • ‘:...„:. ,p'.0) 44.‘: rt • ~c..-' f:"`" ...:.....,i; „.„.0)1 4.:...).! t ,..." (P jiy La...;:•1,1.N il 0.)51...t..: a.t.:5-1... 4.) o.) J>4.11...,
t ,.:-..' ...;i 3); ri:,
(Cilt 28, v. 149)
KIFtIM HANLI~I KADI SIC~LLER1 189
Sicillerde rastlanan baz~~ ki~iler
4PU jyy j1 e-L, 41.4 bi (j& J..4c.~.L., 414 kL4 1,3 L.52.1!
,315,
- ÇL ir L5-4;« (sliS j.!1 ~U o 4sliSj~i.ç
(.5)1.) k.y..;>- Ji190 HAL1L 1NALCIK
I,C.1 j.31.0
1.1 jt.l. 4:Nii 4.5,11k.~.x; .)1.,:- 4.51/
Halil ~nalok
"of
J.4~,tre-..4~~p,;• 44go.f.‘""to.
z-f<dt+s&? •
;!"!$4.4P,~
.:1,-~i~c~rpt.44.~›.
>14410;;;£005411~t>/ br'P~P Ç ;?414.),(41:441~ -
1tn7b; ft•~;Clii1/?>2043:?* IP~Pbe V,11eiek;;ANt4/ ~PPIP•Vg"..° le‘ jA.
p"~>ily~~k4.03,5,~.repi«,,fe-'
f~t~b-a&
:yr.3(4,...e,fre...-wtt.=-•%/?.<;>'
~040 yo~»):•;./yi,/~t•~KIf.f»,?£W.,•!'''',. _ ,;~i~~4,/,ii
efo'
It,„.".•11,4~-.6,4~4‘,0
~~ , • . . 11144,416,;,•407.4,),...i;f4~~dr~e4e,17,41,...,,6. 4
.(4.4,rvi., , ,0,0>W44,;4Mf447k.f.;/..~~fjb›.
I . t, ~
?L~j~y,~ i,9•17,5
,..~
4:r". e#21"---;;Ok P /
'ofc,
ed-okkArtv44.4A.,~~iit1/4,4
~~
•
:
• f,,,
Y4i~,;:At~~?..144e>.~bi
:.14.,_42/.t.44‘,..43/
"4/<?,
~~4;;#4.,,,l‘i~i--""*"1
5•://-1't•-•
~•-•,,»£.,-40G t
.•
. .
' 4.1p4110(~tor
it?kvAt4="4"<-,''''`I~~~
ke:soPmg~uvy,b,i1(44,,;:,,,11;•~ibrvi<
Y.J.vr
- i < - • 4 • • - -:;1,-..,;~~.,,,,,,,
/4.;• .
1
(>, • . 44-!..»
- . - • : •
. ,:•,,.,..fi?.?
4w
. /..0.0w4••41•31>t
fc"--e
% - . ,,- . •
t
‘‘‘,. -r:>:w,i-,./«.
.>,4,
1,6 •
.(41~r;IA#. .('11;544;•54?::.j4"14(;4454;1414;44; 4a:4/.544•il •"14 *
• ">%.,,f 4itt
~~
•
tf.-14:-
•
• •
41.V ç_‘4‘5".:;•4.;:,c41,:t4i54»?;.,4rw
.c~k
te•* 40010'10,
‘
<.4,
"
24,~•~D fiy~".y.a.,
WW,ei
iv~,4»,/
oit<1
j7*&,i~Pcr,.;4;•.44,14-4` .$ .APYr -i't;(04‘-itlk.P. &AL/ 4.04110)ot.c•to,,
•ff
•
' - • . - • •
i.;d:k...b.(.--,..40,-,•?....i....k.c:'et-,....,.--/.4-,...0.;..4-44,.b >51
. *
'
-, Av •4
,»,,,900‘.
•
'
'.>•• •
- ,-
101. r<01,0.0:,
,i~
,s, ../. . .
)541I,p).
. .
t,
qV~l,11/i
-fr4404•4/•.:•%)44»,5,1
• <7d; -•
•
*1;51~ 1
/4«,k~~ -•
;;19?.
fied,.. ---.--
4----z-;;y_
•
-
•
•
,,...44..0...
•••-•")g"("<frrIr
,
ji
~.4-.>k~.,1--;17.zio9:1h-i.•:./--
7,;,•<./44.~:0.4
‘fr
f.v.,,>14#409k,
44 ~b~~ •in~ffri»:#‘;‘;/( 1»:;3,,,.:-4•2•%:.;/ "*1-4e'r; °-* %";C44•et kk`'~8
44-11~
,T; .t•diZjoi J9
.'41$X0•Ai~/A‘0,,...if ~~ ' •
-
04.~.4/ .•
t: &*>/:?,4494.?4*;;*
-!‹ • .
- .
( 1111:j4: 41.04t.,,Ori11' , C,Pr, IS ~~ ldt • • "),;11-12 4.:;%;0,11.4:4. -1•41-110 4-£47 0 • 40t. .o..~~ e' (.4e4 (.V ( , ‘f .?`" . ‘,"*"1. •- 4k.4/ • :')I.kdir kim ~"1,:~>114