İki görünüş
P a r a ş ü t k u l e s i - izmir
P r o j e : M i m a r B e d r i T ü m a y v e A l g r a n d iK o n t r o l : M ü h . M u a m m e r T a n s u
Türk havacılığına son senelerde verilen büyük ehemmiyet karşısında, gençliği daha iyi bir şekilde hazırlamak için bir çok yeni teşebbüslere girişilmiştir. Bu yeni hamleler arasın-da Paraşüt kuleleri başlı başına birer kıymettir.
T. H. K. Kültür parkta paraşüt kulesi için ayrılmış olan yerde İzmirin yeni havacılık âbidesini kurmaya muvaffak ol-muştur.
Kulenin bulunduğu yer, denizden 4.50 m. yüksekte, hafif meyilli ve arızasız dolma bir zemindir.
ihaleye esas olan avan proje deniz seviyesinde bir radye genel temel nazarı itibare alıyordu. Bu seviyeye kadar inen hafriyatla rastlanan killi ve çamurlu bir toprak üzerinde yapı-lan zemin mukavemet tecrübeleri, bu tip temelin kâfi gelemi-yeceğini ve kazıklarla temel zeminin takviye etmek icab ede-ceğini göstermiştir.
Bu hususta yapılan tecrübelerle 25 X 25 cm. maktamda ve 8 - 12 m. boyunda 64 kazık çakmaya karar verilmiştir.
Emniyet emsali 5. alınmak suretiyle hesaplarda Briks formülü kullanılmaktadır.
Bir metre irtifaından düşürülen bir tonluk tokmaklarla kazıklar çakılmış ve bu iş için benzin motorüyle müteharrik bir şahmerdan kullanılmıştır.
Vaziyet icabı ahşap (meşe) kazıklar intihap edilmiş v e adetleri 75 şe çıkarılmıştır. Ahşap kazıkların tam bir emniyetle vazife görmesini temin ve çürümelerine mani olmak için. ka-zık başları bu arazideki yeraltı asgarî su seviyesinden 50 sm. daha aşağıya kadar indirilmiştir.
Muhtelif görünüşler
inşaatı teşkil eden malzeme de esas itibariyle bir hususi-yet yoktur, izmirin Burnova kum v e çakılı tercih edilerek iyi bir triaj ameliyesine tâbi tutulmuş ve yerine göre 300 veya 350 dozajlı olan betonarmede Yunus v e Aslan marka çimentolar kullanılmıştır. Betonarme teçhizatında 24 mm. lik demirler-den daha kaim kuturlar için manşonla ek şekli tatbik edil-miştir.
Kulenin sıvası düz taraklı bir sıva olarak intihap edilmiş-tir. Sıvalara izmirin yerli yeşil taşı renk vermişedilmiş-tir. Dış sıva-larda güneş şualarım ve yağmur sularının tesirleri nazarı iti-bare alınarak hiç boya kullanılmamıştır. Güneş ve yağmur te-sirlerinden mahfuz bulunduğu için iç sıvalarda bilâkis rengi koyulaştırıcı boya ilâve edilerek bu suretle oymalı boşlukla-rın fasılalarla devam etmesinden hasıl olan gölgelere daha ko-yu ve daha canlı bir renk verilmesi mümkün olmuştur.
Kulenin ufkî maktaı mütenazır bir salip şeklidir. Ortasın-da asansör yuvası ve bu yuva etrafına dönerek yükselen mer-diveni mevcuttur. Salibi teşkil eden T. maktaalı dört kiriş aşağıdan yukarıya küçülerek devam etmekte ve kuleye yüksel-dikçe incelen zarif şeklini vermektedir.
Kirişlerin kendi tenazur mihverleri istikametinde zemin seviyesinde 9.50 metre genişliğinde olan kule bu mihverlerin hattı munassıfı üzerinde aynı seviyede 6.70 metre genişliğin-de olduğundan 48.00 m. yükselen kule bu son istikametten ba-kılınca daha mütenasip ve daha güzeldir.
Kulenin 13,26; 26,00 v e 38,76 ıncı metrelerinde birer tara-çası vardır. Bu taraçalara hem asansörle ve hem de asansör yu-vasının etrafına sarılmış olan betonarme helezonî merdivenle
Üçiincii teras plânı
r
' i
H U
Zeminden bir makta
üçüncü taraçadan sonra asansör motor dairesi gelmekte-dir. Bunun üzerinde mihverleri etrafında 180. derece hareket kabiliyetinde 10 ar metrelik demir birer konsol vardır. Konsol-lar demir boruKonsol-lardan yapılmıştır. V e konsolun mihverine çelik gergilerle asılmıştır. Uçlarında mevcut olan makaralardan ge-çen çelik teller bir taraftan paraşütün tepesindeki iplerin bağ-landığı bir halka ile nihayet bulmakta, diğer taraftan kulenin mihverindeki makaradan geçerek asansör yuvasında yerleş-tirilmiş şakulî boruların içine inmektedirler. Bu boruların içinde çelik tele bağlı olarak hareket eden paraşüt kontrpua-ları vardır.
Açık bir halde bulunan paraşüt konsolun ucundaki çelik tele asılır, üçüncü taraçada bulunan paraşütçü bunu beline ta-kar ve kendini boşluğa atar. Çelik telin diğer ucundaki kon-trupuanın tesirile yavaş yavaş ve emniyetle yere iner.
Üçüncü teraçada, dört cins tayyarenin atlama yerlerini temsjl eden kabineler mevcuttur. Bunlar, boşluğa atlayacak olan paraşütçüye hakiki bir tayyareden atlıyormuş hissini ver-mektedirler.
