2012-2013 EĞĠTĠM - ÖĞRETĠM YILI 1.SINIF DEĞĠġĠKLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN ÖĞRETMEN VE VELĠ GÖRÜġLERĠ
NURCAN MANDAL
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ ĠLKÖĞRETĠM ANA BĠLĠM DALI
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
i
TELĠF HAKKI VE TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU
Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koĢuluyla tezin teslim tarihinden itibaren. iki(2) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.
YAZARIN Adı : Nurcan Soyadı : Mandal Bölümü : Sınıf Öğretmenliği Ġmza : Teslim tarihi : TEZĠN
Türkçe Adı : 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı 1.Sınıf DeğiĢikliklerine ĠliĢkin Öğretmen Ve Veli GörüĢleri
Ġngilizce Adı :Vıews Of Teachers And Parents About The Changes In The Fırst Grade Durıng The School Year Of 2012-2013
ii
ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI
Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dıĢındaki tüm ifadelerin Ģahsıma ait olduğunu beyan ederim.
Yazar Adı Soyadı:Nurcan MANDAL Ġmza: ………
iii
Juri Onay Sayfası
Nurcan MANDAL tarafından hazırlanan “2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı 1.Sınıf DeğiĢikliklerine ĠliĢkin Öğretmen Ve Veli GörüĢleri” adlı tez çalıĢması aĢağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Ġlköğretim Anabilim Dalı‟nda Yüksek Lisans / Doktora tezi olarak kabul edilmiĢtir.
DanıĢman: Doç.Dr.NeĢe Tertemiz
Ġlköğretim Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi
BaĢkan: Doc. Dr. Çetin Çetinkaya
Eğitim Fakültesi, Düzce Üniversitesi
Üye: Doç. Dr. Seyit AteĢ
Ġlköğretim Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi
Üye: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Üye: (Unvanı Adı Soyadı)
(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………
Tez Savunma Tarihi: 24/08/2015
Bu tezin Ġlköğretim Anabilim Dalı‟nda Yüksek Lisans tezi olması için Ģartları yerine getirdiğini onaylıyorum.
Unvan Ad Soyad
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü
iv
2012-2013 EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM YILI 1.SINIF DEĞĠġĠKLĠKLERĠNE
ĠLĠġKĠN ÖĞRETMEN VE VELĠ
GÖRÜġLERĠ
Yüksek Lisans
Nurcan MANDAL
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTĠSÜ
Temmuz,2015,
ÖZ
AraĢtırma, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı ilk kez uygulamaya konulan 1.sınıf değiĢikliklerine iliĢkin, devlet okullarında görevli birinci sınıf öğretmenleri ve velilerinin görüĢlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıĢtır. AraĢtırma betimsel bir çalıĢmadır. Verilerin toplanmasında araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen Likert tipi beĢ dereceli “Öğretmen GörüĢleri Anket Formu” ve “Veli GörüĢleri Anket Formu” kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın çalıĢma grubunu, Ankara ili Yenimahalle ilçesinde görev yapan 170 birinci sınıf öğretmeni ve 795 birinci sınıf velisi oluĢturmaktadır. Anketlerin birinci bölümlerinde öğretmen ve velilere yönelik kiĢisel bilgiler yer alırken, ikinci bölümlerinde öğretmenlerin ve velilerin 1.sınıf değiĢikliğine yönelik süreç baĢlarken (eğitim-öğretim yılı baĢında), süreçte yaĢananlar ve süreç sonunda (eğitim-öğretim yılı sonunda) neler düĢündüklerine iliĢkin maddelere yer verilmiĢtir. Bulgular frenkans (f) ve yüzde (%) olarak tablolaĢtırılmıĢ ve yorumlanmıĢtır. Öğretmenlere uygulanan anket sonucunda elde edilen bulgular özetle; Anket formunda belirtilen “yeni uygulamayı destekledim” görüĢü baĢlangıçta öğretmenler tarafından destek görmemiĢtir. Yapılan 1.sınıf değiĢikliklerinin öğretmenlerin kendi eğitim değerleriyle uyuĢmadığı, birinci sınıfa alınan küçük yaĢ gurubundaki çocukların (60-72 ay arası çocukların) biliĢsel, duyuĢsal, psikomotor ve sosyal geliĢimlerinin birinci sınıf için uygun olmadığı, gerekli bilgilendirme sürecine katılmadıkları ve yapılan değiĢikliklerin amaçlarının, yönergelerinin, isteklerin bir kısım öğretmen tarafından anlaĢılmadığı, eğitim-öğretim yılı baĢında ekstra değiĢiklik yapmalarına neden olduğu yönündeki görüĢler süreç baĢında öğretmenlerin düĢüncelerini ortaya koymaktadır. Ancak baĢlangıçtaki tüm bu olumsuz düĢüncelere rağmen öğretmenler, süreçte, yapılan değiĢikliklerin öğretmenlik rol ve sorumluluklarında kısmen de olsa değiĢikliklere neden olduğu, program hedeflerine ulaĢmak için her zamankinden daha çok çaba ve zaman harcadıklarını ve süreç sonunda öğrenme hedeflerine her zamanki kadar ulaĢtıklarını belirtmiĢlerdir. Öğretmenler, baĢlangıçta düĢündükleri farklı yaĢ grubundaki çocukların geliĢim özelliklerinden kaynaklanabilecek sorunların süreçte yaĢanmadığını, programın uygulanmasında esnek davrandıklarını ve zaman yönetimi konusunda sıkıntı yaĢamadıklarını ancak sınıf yönetimi, oryantasyon kitapları, ders kitaplarına geçiĢ ve materyalleri sağlama konusunda sıkıntılar yaĢadıklarını belirtmiĢlerdir. Son olarak öğretmenler, kendilerini doğrudan ilgilendiren bir eğitim politikası kararında uygulamaya geçmeden önce mutlaka
v
pilot uygulamasının yapılması gerektiğini belirtmiĢlerdir. Velilere uygulanan anket sonucunda elde edilen bulgular özetle; veliler, baĢlangıçta yapılan değiĢikliklerin beklentilerini karĢılamadığını düĢünseler de yapılan değiĢikliklerden dolayı çok da sıkıntı yaĢamadıkları görüĢündedir. Uygulama sürecinde ise; veliler farklı yaĢ gruplarının birlikte olmaları nedeniyle çocuklarının öğretmene, derse ve okula karĢı tutumlarında sorun yaĢamadıkları görüĢündedir. Ayrıca veliler çocuklarının erken yaĢta 1. sınıfa baĢlama durumunun sınıf içinde, okula giriĢ-çıkıĢta ve bahçede sorun oluĢturmadığı düĢüncesindedirler. Veliler çocuklarının 1. sınıfa baĢlarken yeterli bilgi ve beceri edinemeyeceklerini düĢünceler de sene sonunda çocuklarının yeterli bilgi ve yeterli beceriyi kazandıklarını belirtmiĢlerdir. Son olarak veliler yapılan 1.sınıf değiĢikliklerinin değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamıĢtır. AraĢtırmada elde edilen bulgularda yola çıkarak, eğitim sisteminde bir değiĢiklik yapılmadan önce paydaĢların bilgilendirilmesi, amaçlarının açıkça ortaya konması ve eğitilmesi programın daha etkin uygulanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca pilot uygulama ile sorunların tespit edilip giderilmeye çalıĢıldıktan sonra tüm ülke çapında uygulanmaya baĢlanması yaĢanan sorunları ve sıkıntıları en aza indirebilir.
Bilim Kodu :
Anahtar Kelimeler: 2012-2013 eğitim-öğretim yılı 1.sınıf değiĢiklikleri, birinci sınıf öğretmeni, birinci sınıf öğrenci velisi
Sayfa Adedi : 177
vi
VIEWS OF TEACHERS AND PARENTS ABOUT THE CHANGES IN
THE FIRST GRADE DURING THE SCHOOL YEAR OF 2012-2013
-Master’s Thesis
Nurcan MANDAL
GAZĠ UNIVERSITY
INSTITUTE OF EDUCATIONAL SCIENCES
JULY 2015
ABSTRACT
The aim of the study is to uncover the views of the teachers and parents about the changes in the first grade during the school year of 2012-2013. The study was designed as a descriptive research. betimsel bir çalıĢmadır. The participants were 170 teachers teaching the first-grade students in public schools in Yenimahalle district of Ankara and 795 parents of the students attending the first-grade. The data of the study were collected through two five-scale likert-type survey questionaires, namely “teachers‟ views questionaire” and “parents‟ views questionaire”. The first section of the questionaires included items about the demographic information of the participants. The section section contained items concerning their views about changes in the first-grade at both the beginning and end of the school year. The findings were analysed using the descriptive statistics in terms of frequency (f) and rate (%). These findings are given in Tables together with the related discussion.The views of the teachers about the changes in the first-grade at the beginning of the school year were found to be negative. The reasons for these unsupportive views were found to be as follows: inconsistency between their educational perspective and the new practice, developmental concerns about the cognitive, affective, psychomotor and social level of the children (those aged between 60 and 72 months) needed for the first-grade, their lack of information about the new practice and about the goals and requirements of the new practice. Despite these negative views the teachers reported that the changes partly modified their teaching roles and responsibilities and that they achieved teaching and learning goals at the end of the school year. They also stated that the cognitive, affective, psychomotor and social level of the children did not cause any serious problem and that they implemented the educational program in a flexible way and no problem concerning time management occurred. However, they had some problems related to the classroom management, orientation books, the use of textbooks and provision of materials. They also suggested that before implementing such a large-scale change a pilot implementation would be useful. At the beginning of the semester the parents thought that the change did not meet their needs. However, they did not experience a serious problem in the process. They reported that their children did not have any problem in terms of their attitudes towards the teacher, courses and school. For them attending school at an earlier age did not
vii
produce any problem in the class, going to the school, and playing games in the school gerden. Although the parents thought that their children could not acquire necessary knowledge and skills, they reported that their children managed to achieve this acquisition. They suggested that this change should be evaluated. The findings of the study indicated that before any change in the educational system the stakeholders should be informed about it, the goals should be explained in detail in order to faciliate the implementation process. In addition, before the implementation the proposed changes should be tested in a pilot study to identify the potential problems in order to reduce them.
Code :
Key words : changes in the first-grade during the school year of 2012-2013, first-grade teachers, parents of first-grade students
Page number : 177
ĠÇĠNDEKĠLER
TELĠF HAKKI VE TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU ... i
JURĠ ONAY SAYFASI ... iii
ÖZ ... iv
ABSTRACT ... vi
ĠÇĠNDEKĠLER... viii
TABLOLAR LĠSTESĠ ... xi
ġEKĠLLER LĠSTESĠ ... xii
SĠMGELER VE KISALTMALAR LĠSTESĠ ... xiii
BÖLÜM I ... 1 GĠRĠġ ... 1 1.1. Problem Durumu ... 1 1.2.AraĢtırmanın Amacı ... 7 1.3.AraĢtırmanın Önemi ... 8 1.4.Sayıltılar ... 14 1.5. Sınırlılıklar ... 14 1.6.Tanımlar ... 14 BÖLÜM II ... 16 KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 16
2.1. Eğitimin Tanımı ve Eğitim Sistemi ... 16
ix
2.3.Eğitim Politikası ... 22
2.4. Türk Eğitim Politikası ... 28
2.5. Eğitim Programı ... 31
2.6. Eğitim Programlarının Öğeleri ve ilkeleri ... 31
2.6.1. Eğitim Programında Hedef Öğesi ... 32
2.6.2. Eğitim Programında Ġçerik Öğesi ... 33
2.6.3. Eğitim Programında Öğrenme-Öğretme Süreci Öğesi ... 33
2.6.4. Eğitim Programında Değerlendirme Öğesi ... 33
2.7. Eğitim Programları Değerlendirme Türleri ... 34
2.8. Ülkemizde Yapılan Program Değerlendirme ÇalıĢmaları ... 38
2.9. Program GeliĢtirme ... 39
2.10. Eğitim Politikası, Eğitim Programını Değerlendirme ve Eğitim Programını GeliĢtirme Arasındaki ĠliĢki ... 40
BÖLÜM III ... 44
ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR ... 44
3.1. Türkiye’ de Yapılan ÇalıĢmalar ... 44
3.2. AraĢtırmaya ĠliĢkin YurtdıĢı ÇalıĢmalar ... 88
BÖLÜM IV ... 98
YÖNTEM ... 98
4.1. AraĢtırma Modeli ... 98
4.2. ÇalıĢma Grubu ... 98
4.3. Veri Toplama Araçları ... 99
4.4. Verilerin Toplanması ve Analizi ... 101
BÖLÜM V ... 102
x
5.1. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında 1. Sınıf DeğiĢikliklerine ĠliĢkin Öğretmen
GörüĢleri ... 102
5.1.1. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerinde Uygulama Öncesine Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 103
5.1.2. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerinin Uygulama Sürecine Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 111
5.1.3. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı 1.sınıf DeğiĢikliklerinin Uygulama Sonrasına Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 123
5.2. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerine ĠliĢkin Veli GörüĢleri ... 128
5.2.1. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerinin Uygulama Öncesine Yönelik Veli GörüĢleri ... 128
5.2.2 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerinde Uygulama Sürecine Yönelik Veli GörüĢleri ... 132
5.2.3. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılında Birinci Sınıf DeğiĢikliklerinde Uygulama Sonrasına Yönelik Veli GörüĢleri ... 137
BÖLÜM VI ... 140
SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 140
KAYNAKÇA ... 150
EKLER ... 166
EK-1: Ġzin Belgesi ... 166
EK-2: Öğretmen Anket Formu ... 168
xi
TABLOLAR LĠSTESĠ
Tablo 1.2011-2012 Eğitim Öğretim Haftalık Ders Çizelgesi ... 3 Tablo 2. 2012-2013 Eğitim Öğretim Haftalık Ders Çizelgesi ... 3 Tablo 3. Milli Eğitim Bakanlığı 60-72 Aylık Çocuğun Özellikleri ... 4 Tablo 4. Ankara Ġli Yenimahalle Ġlçesinin 1983-1984 Eğitim Öğretim Yılına Ait BaĢarı
Durumu ... 8 Tablo 5. Ankete Katılan Öğretmen KiĢisel Özelliklerine Dair Betimsel Ġstatistikler ... 99 Tablo 6. Ankete Katılan Velilerin KiĢisel Özelliklerine Dair Betimsel Ġstatistikler ... 99 Tablo 7. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Öncesine
Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 104 Tablo 8. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Sürecine
Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 111 Tablo 9. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Sonrasına
Yönelik Öğretmen GörüĢleri ... 123 Tablo 10. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Öncesine
Yönelik Veli GörüĢleri ... 129 Tablo 11. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Sürecine
Yönelik Veli GörüĢleri ... 132 Tablo 12. 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Birinci Sınıf DeğiĢiklikleri Uygulama Sonrasına
xii
ġEKĠLLER LĠSTESĠ
ġekil 1. Cumhuriyet Dönemi Eğitim ... 17
ġekil 2. Thomas (1983)‟Ġn Politik Ve Çevresel Düzen Açısından Eğitim ... 23
ġekil 3. Eğitim Politikasının Öğeleri... 26
ġekil 4.Eğitim Programının Dört Temel Öğesi ... 32
ġekil 5. Eğitim Hedefleri Arasındaki ĠliĢki ... 33
ġekil 6. Değerlendirme Türleri ... 37
xiii
SĠMGELER VE KISALTMALAR LĠSTESĠ
MEB Milli Eğitim Bakanlığı
SPSS Statistical Package for the Social Sciences SED Sosyo- Ekonomik Durum
Akt Aktaran N Katılımcı Sayısı SS Standart Sapma sd Serbestlik Derecesi % Yüzde f Frekans X Aritmetik Ortalama p Anlamlılık Düzeyi
BÖLÜM I
GĠRĠġ
Bu araĢtırma ile 2012-2013 eğitim-öğretim yılı 1.sınıf değiĢikliklerine iliĢkin devlet okullarındaki birinci sınıf öğretmenleri ve velilerinin görüĢleri alınarak uygulama değerlendirilmeye çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmanın giriĢ bölümünde problem durumu, araĢtırmanın önemi, sayıltılar, sınırlılıklar ve tanımlar yer almaktadır.
1.1. Problem Durumu
Teknolojinin hızla geliĢmesi var olan mevcut bilgilerin sürekli değiĢmesine veya katlanarak artmasına sebep olmuĢtur. Bu durum yetiĢmiĢ insan gücüne olan önemi arttırmaktadır. Bu nedenle ülkeler, bilgi çağı olarak da nitelendirilen bu çağda baĢarılı olmak ve bu çağın gerisinde kalmamak için bireylerini çağın gerektirdiği duruma uygun eğitimler vermek istemektedirler.
Sekiz yıllık olan zorunlu eğitim süresi, 11.4.2012 tarihli ve 28261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 30.3.2012 tarihli ve 6287 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu ile 12 yıla çıkarılmıĢtır. Bu kanuna göre birinci sınıf kayıt dönemi 72 aydan 66 aya düĢürülmüĢ ve 5 yıl olan birinci kademe dört yıl olmuĢtur. Ancak velinin isteğine bağlı olarak 60 aylık öğrencilerin de okula baĢlaması öngörülmüĢtür. 2013-2014 eğitim öğretim yılında Temel Eğitim Genel Müdürlüğü‟nün çıkardığı 15.08.2013 tarihli “Ġlköğretim Kurumlarında Kayıt ve Nakiller” yazısı ile de kayıt yaĢında değiĢiklik yapılmıĢtır. Bu yazıda yaĢça kayıt hakkını elde eden çocuklardan 66-68 aylık olanlar velilerinin vereceği dilekçeyle kayıtlarının 1 yıl ertelenebileceği belirtilmiĢtir. Çocukları 69-71 aylık olanların ise ilkokula baĢlamaya hazır olmadıklarını belgeleyen sağlık raporu aldıkları takdirde okul öncesine yönlendirilebileceği açıklanmıĢtır (Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, 2013).
2
Bu yeni sistem ile okulların isimleri de değiĢmiĢtir. Ġlköğretimde birinci kademe olarak adlandırdığımız bölüm ilkokul, ikinci kademe olarak belirttiğimiz ortaokul, ortaöğretim dediğimiz ise lise olarak adlandırılmıĢtır. Birinci kademe 5 sene, ikinci kademe 3 sene olarak zorunlu eğitim kapsamına alınmıĢ ve ortaokullar isteğe bağlı olmakla birlikte eğitim süresi 4 yıl olarak belirlenmiĢtir. Ancak yeni sistemde ilkokul 4, ortaokul 4, lise de 4 yıl zorunlu eğitim kapsamına alınmıĢtır. Önceki eğitim programında liseden itibaren mesleki eğitim verilirken, yeni sistemde ortaokuldan itibaren bazı temel derslerin öğrenilmesi sağlanmıĢtır. Bununla birlikte ortaokulda bulunan seçmeli dersler de artırılmıĢtır. Daha önce müfredatta olmayan Kur'an-ı Kerim, Siyer, temel dini bilgiler, yaĢayan dinler ve lehçeler adı altında Kürtçe de seçmeli ders olarak programa eklenmiĢtir (Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı, 2013).
Yeni uygulama ile dersler bazında da bazı değiĢiklikler yapılmıĢtır. Ġngilizce dersi ilkokulda haftada 2‟Ģer saat olacak Ģekilde 4. sınıftan 2 sınıfa kadar geri çekilmiĢtir. Ortaokul da ise 5. sınıftan 8. sınıfa kadar 4 saat okutulmasına karar verilmiĢtir. Böylece yabancı dil öğretimi 2 yıl erkene alınmıĢtır. Fen Bilimleri dersinin ilkokul 4. sınıf yerine 3. sınıfta baĢlamasına karar verilmiĢtir. Ders saatleri ise 3. ve 4. sınıflarda 3 saat, ortaokul 5-8. sınıflarda ise 4 saat olarak belirlenmiĢtir. Türkçe ders saati ise 2011-2012 eğitim öğretim yılına göre sadece ilkokul 1. ve 2. sınıflarda birer saat azalarak 10‟ar saat, ilkokul 3. sınıfta ise 3 saat azalarak 8 saat, ilkokul 4. sınıfta ise 2 saat artarak 8 saat, ortaokul 6. sınıfta 1 saat artarak 6 saat olarak ayarlanmıĢtır. Ġlkokul ve ortaokulun tüm sınıflarında zorunlu olarak okutulan Matematik dersi 2011-2012 programına göre 1‟er saat artırılarak 5‟er saat olmasına karar verilmiĢtir. 2011-2012 eğitim öğretim yılında uygulanmakta olan program ile bu sene uygulanan programın tabloları aĢağıda verilmiĢtir. Yapılan değiĢiklikler Tablo 1 ve Tablo 2‟de daha rahat görünmektedir.
3 Tablo 1.2011-2012 eğitim öğretim haftalık ders çizelgesi
(Terbiye Talim Kurulu BaĢkanlığı, 2011)
Tablo 2. 2012-2013 eğitim öğretim haftalık ders çizelgesi
(Terbiye Talim Kurulu BaĢkanlığı, 2013)
1 2 3 4 5 6 7 8 11 11 11 6 6 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 4 4 4 3 3 3 3 2 3 3 4 4 4 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 25 25 25 26 26 29 29 28 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 5 5 5 4 4 30 30 30 30 30 30 30 30 Tarım
Seçilebilecek Ders Saati Sayısı SERBEST ETKĠNLĠKLER TOPLAM DERS SAATĠ
SE Ç M E L Ġ D E R SL E R
ĠLKÖĞRETĠM OKULLARI HAFTALIK DERS ÇĠZELGESĠ
DüĢünme Eğitimi Halk Kültürü Medya Okuryazarlığı BiliĢim Teknolojileri Satranç
VatandaĢlık ve Demokrasi Eğitimi ZORUNLU DERS SAATĠ TOPLAMI
Z O R U N L U D E R S L E R Yabancı Dil Sanat Etkinlikleri Spor Etkinlikleri Görsel Sanatlar Müzik Beden Eğitimi Teknoloji ve Tasarım Trafik Güvenliği Rehberlik/Sosyal Etkinlikler Hayat Bilgisi Fen ve Teknoloji Sosyal Bilgiler
T.C Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Yabancı Dil
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi
DERSLER SINIFLAR Türkçe Matematik 1 2 3 4 5 6 7 8 10 10 8 8 6 6 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 3 3 3 4 4 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 4 4 4 4 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5 5 5 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 26 28 28 30 28 28 29 29 Din, Ahlak 2 2 2 2 ve 2 2 2 2 Değerler 2 2 2 2 2 2 Dil ve 2 2 2 2 Anlatım 2 2 2 2 2 2 Yabancı Dil 2 2 2 2 Fen 2 2 2 2 Bilimleri ve 2 2 Teknolojileri 2 2 2 2 Sanat ve 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) Spor 2 2 2 2 2 2 2 2 Sosyal 2 2 Bilimler 2 2 2 2 8 8 8 8 4 2 2 30 30 30 30 36 36 37 37 SE Ç M E L Ġ D E R SL E R Drama (2) Zekâ Oyunları (4) Halk Kültürü (1) Medya Okuryazarlığı (1) Hukuk ve Asalet (1) DüĢünme Eğitimi (2)
Spor ve Fiziki Etkinlikler (Alanlara
2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2/(4) 2 2 Bilim Uygulamaları (4) Matematik Uygulamaları (4) Çevre ve Bilim (1) Yabancı Dil
T.C Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Sosyal Bilgiler
Fen ve Teknoloji
2 2 Teknoloji ve Tasarım
Beden Eğitimi ve Spor Oyun ve Fiziki Etkinlikler Müzik
Görsel Sanatlar
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi
SERBEST ETKĠNLĠKLER TOPLAM DERS SAATĠ
Ġlkokul Ortaokul Z O R U N L U D E R S L E R Türkçe Matematik Hayat Bilgisi
YaĢayan Diller ve Lehçeler (4) ĠletiĢim ve Sunum Becerileri (1) Yabancı Dil (Bakanlar Kurulu Kararı ile Kabul Edilen Diller) (4)
Göre Modüler OluĢturulacaktır) (4)
Seçilebilecek Ders Saati Sayısı
BiliĢim Teknolojileri ve Yazılım (4) Görsel Sanatlar(Resim, Geleneksel Sanatlar, Plastik Sanatlar vb.) (4) Müzik (4)
ZORUNLU DERS SAATĠ TOPLAMI Kur'an-ı Kerim (4) Hz Muhammed'in Hayatı (4) Temel Dini Bilgiler (2) Okuma Becerileri (1) Yazarlık ve Yazma Becerileri (4) Ġnsan Hakları, YurttaĢlık ve Demokrasi Rehberlik ve Kariyer Planlama Trafik Güvenliği
ĠLKÖĞRETĠM OKULLARI HAFTALIK DERS ÇĠZELGESĠ
4
Yeni uygulanan bu eğitim sisteminde okula baĢlama yaĢının öne çekilmesinden dolayı birinci sınıf programında da değiĢiklikler yapılmıĢtır. Talim Terbiye Kurulu BaĢkanlığı, çıkardığı “Öğretmen Kitabı” ile 1. sınıfa doğrudan okuma yazma çalıĢmaları ile baĢlanması yerine 12 hafta sürecek olan uyum ve hazırlık çalıĢmaları ile baĢlanmasını sağlamıĢtır. Öğretmen Kitabı; boyama, çizme, kesme ve yapıĢtırma etkinlikleri, müzikli oyunları ve Ģarkıları içermektedir. Bunlara ek olarak kitapta okuma saatleri ile Ģiir dinleme etkinlikleri de bulunmaktadır. Uyum kitabı ile Türkçe dersinde; ''görsel okuma, dinleme, sesleri tanıma, ses benzerliği, iletiĢim kurma, görsel algının geliĢtirilmesi, dikkat becerilerinin geliĢtirilmesi, ses farkındalığı ve yazı bilincinin oluĢturulması, çizgi çalıĢmaları gibi becerilerin yapılandırılması” amaçlanmıĢtır. Hayat Bilgisi dersinde, “sınıfına ve okuluna uyum; kendini, arkadaĢlarını ve okulunu tanıma, sınıf ve okul kurallarını öğrenme, öz bakım becerilerini edinme, değerleri tanıma, günlük yaĢam becerilerinin yanı sıra, araĢtırma ve yeni Ģeyler öğrenme isteğinin kazandırılması” istenmiĢtir. Matematik dersinin içeriğinde; “öğrencilerin muhakeme yapma ve problem çözme becerilerini geliĢtirmek amacıyla sıraya koyma, kıyaslama, hatırlama, eĢleĢtirme, günlük hayatta sayıları kullanma, basit ölçme çalıĢmaları yapma, nesneleri gruplama, örüntü tamamlama, görsel algıyı destekleme (Temur Doğan, Özyegit, Divrengi, Özkara ve Ayyıldız, ( 2012 )” etkinlikleri bulunmaktadır. Oyun ve fiziki etkinlikler, müzik ve görsel sanatlar etkinlikleri uyum ve hazırlık sürecinde tek ders saati yerine öğrencilerin oynayarak, ritim tutarak, çizgi çalıĢmaları ve boyama yaparak kısacası eğlenerek öğrenmelerini sağlayacak etkinlikler olarak bütün derslere yayılmıĢtır. Ayrıca Türkçe dersi etkinliklerinde sadece “A” ve “E” harfleri ve Matematik dersi etkinliklerinde de1-10 arasındaki sayıların öğretileceği açıklanmıĢtır.
Milli Eğitim Bakanlığı (2012) yaĢla ilgili velilerin çocuklarını erken yaĢta okula kayıt ettirmede yaĢadığı tereddütlerini gidermek için 03.08.2012 tarihinde okul öncesi müfredat programında Ek 12‟ de 60-72 aylık çocukların özellikleri ile ilgili kriterler açıklamıĢtır. Bu kriterlerden bazıları Tablo 3 de açıklanmıĢtır.
Tablo 3. Milli Eğitim Bakanlığı 60-72 aylık çocuğun özellikleri 60-72 AYLIK ÇOCUĞUN ÖZELLĠKLERĠ BĠLĠġSEL
ÖZELLĠKLERĠ
* Eksik insan resmini kol ve bacak çizerek tamamlar. * 10-25 parçalı yap-bozu tamamlar.
* Geometrik Ģekilleri birleĢtirerek yeni Ģekiller oluĢturur. * 6-10 nesneyi herhangi bir özelliğine göre gruplandırır.
* 1‟den 10'a kadar olan nesne grupları le rakamlar arasında iliĢki kurar. * 1'den 10'a kadar olan nesneleri kullanarak toplama yapar.
* 1'den 10'a kadar olan nesneleri kullanarak çıkartma yapar. * Yarım ve bütün olan nesneleri gösterir.
5
* EĢleĢtirme, iliĢki kurma, gruplandırma ve sıralamayı nasıl yaptığını açıklar. * Neden sonuç iliĢkilerini kurar.
* Kısa bir süre gösterilen bir resimdeki ayrıntıları hatırlar. * Bir olaydan sonra ne olabileceğini tahmin eder.
* Nesneler arasındaki benzerlik ve farklılıkları söyler.
* Bir dizi içerisindeki nesnelerin birbirlerine göre konumlarını söyler. * Miktar bildiren kıyaslama ifadeleri kullanır.
* Haftanın günlerini sırasıyla söyler. * 20'ye kadar ritmik sayar.
* Günün farklı zaman dilimlerinin isimlerini söyler. * Yaptığı iĢe dikkatini verir.
* Problem durumunun çözümüne yönelik akıl yürütür. * Somut nesneleri kullanarak grafik oluĢturur.
* Nesne grafiğini okur.
* Üç öğeden oluĢan örüntüler oluĢturur.
MOTOR GELĠġĠMĠ
* Engelin üzerinden koĢarak atlar.
* Ritmik olarak galop (tek ayak üzerinde yukarı zıplamak) hareketini yapar. * Ritmik olarak seker.
* Tek ayak sıçrayarak 2-3 m. Ġlerler. * Topu tek elle omuz üstünden atar. * Topu tek elle yerden yuvarlar. * Belli bir mesafedeki hedefi vurur. * Topu yerde 5-6 kere sektirir. * Ġp atlar.
* Vücudunun farklı bölümlerini kullanarak dengede durur. * Tek ayak üzerinde 9-10 saniye durur.
* Yardımsız öne yuvarlanır (takla atar).
* ÇeĢitli hareketleri müzik ve ritim eĢliğinde ardı ardına yapar.
* YumuĢak malzemeleri kullanarak 2-3 parçalı kompozisyonlar oluĢturur. * Model gösterildiğinde kâğıdı çapraz Ģekilde katlar.
* Modele bakarak daire, üçgen, kare ve dikdörtgen çizer.
* Yatay, dikey, eğri ve eğik çizgiler çizer ve bunlardan yeni bir Ģekil oluĢturur. * Kalemi doğru tutar.
* 1-5 arası rakamları kopya eder.
DĠL GELĠġĠMĠ * Sesler arasındaki farklılıkları söyler. * Sesler arasındaki benzerlikleri söyler. * Verilen sese benzer sesler çıkarır. * Sesinin tonunu, hızını, Ģiddetini ayarlar. * Sıralı ve bileĢik cümleler kurar.
* Cümlelerinde özneye uygun fiil kullanır.
* 6 ve daha fazla sözcükten oluĢan cümleler kurabilir. * GeçmiĢ, Ģimdiki ve gelecek zamanı kullanır.
* “Kim, ne, ne zaman, nerede, neden, nasıl?” gibi soruları yanıtlar. * Cümlelerinde “çünkü daha sonra” gibi bağlaçlar kullanır. * ĠĢaret ve kiĢi zamirlerini kullanır.
* KonuĢmalarında zaman zarflarını kullanır. * Çoğunlukla dilbilgisi kurallarını doğru kullanır. * Bazı sözcüklerin zıt, eĢ ve eĢsesli anlamlarını söyler. * Sohbete katılır ve sohbeti sürdürür.
* Akıcı konuĢur.
* Dinlediği bir öyküyü anlatır.
* Resim, nesne, ya da olaylar arasında iliĢki kurarak anlamlı öykü anlatır. * KonuĢmalarında mizahı kullanır.
* Çevresindeki yazılı materyalleri tanır. * Yazının bir anlam ifade ettiğini bilir. * YetiĢkinlere duygu ve düĢüncelerini anlatır.
* Okumanın günlük yaĢamdaki yeriyle ilgili konuĢmalara katılır. * Yazının yönünü gösterir.
* Kitaplarda anlam taĢıyan öğenin yazı olduğunu söyler. * Kitaptaki resimlere bakarak okuyormuĢ gibi yapar.
6 ÖZBAKIM
BECERĠLERĠ
* DiĢlerini fırçalar.
* Elini yüzünü yıkar, kurular. * Vücudunu yıkar.
* Tuvalet gereksinimini kendi baĢına karĢılar. * Günlük iĢlerde sorumluluk alır ve yerine getirir. * Hava Ģartlarına uygun giysiler seçer.
* Giysilerini kendi kendine çıkarır, giyinir. * Giysilerinin düğme ve çıt çıtlarını çözer ilikler. * Ayakkabılarını bağlar.
* Yemek araç gereçlerini yetiĢkin gibi kullanır. * Yemek tabaklarını ya da servis tepsisini taĢır. * Temizlikle ilgili malzemeleri doğru kullanır. * Tehlike yaratacak durumları fark eder.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELĠġĠMĠ
* Evinin adresini söyler.
* Ebeveynin telefon numarasını söyler. * Duygularını belli eder.
* BaĢkalarının duygusal ifadelerini açıklar. * Kendini özgün yollarla ifade eder. * Kurallara uyar.
* Gerekli durumlarda kuralları baĢkalarına açıklar. * Aldığı sorumluluğu yerine getirir.
* Kendine güven duyar.
* Yeni ve alıĢılmamıĢ durumlara uyum sağlar. * Yeni tanıĢtığı bireylerle kolay iletiĢim kurar. * Amaçları doğrultusunda davranır.
* Duygularını kontrol eder.
* Gerektiği durumlarda liderliği üstlenir.
Tablo 3‟ten de anlaĢılacağı üzere Milli Eğitim Bakanlığı velilerin 60-72 aylık öğrencilerin geliĢim özelliklerini ve becerilerini açıklama için hazırladığı tabloyu, biliĢsel, dil, motor ve sosyal- duygusal geliĢimleri ile öz bakım becerileri olmak üzere beĢ gruba ayırmıĢtır. BiliĢsel geliĢim özelliklerinde öğrencilerin temel matematik kazanımlarını yapabilmeleri, neden-sonuç iliĢkilerini kurabilmeleri, nesneler arasında kıyaslama yapabilmeleri, haftanın günlerini sayabilmeleri kriter olarak belirtilmiĢtir. Motor geliĢimleri için top sektirebilmeleri, kalem tutabilmeleri, dengede durabilmeleri ve el-göz koordinasyonlarını içeren etkinlikleri yapabilmelerini vurgulamıĢlardır. Dil geliĢimleri içinse sesleri ayırt edebilmeleri, sesin tonunu/hızını/Ģiddetini ayarlayabilmeleri, zamirleri kullanabilmeleri, duygu ve düĢüncelerini anlatabilmeleri ve “kim, ne, nerede, nasıl, ne zaman ve neden” sorularını cevaplayabilmeleri kriter olarak belirlenmiĢtir. Öz bakım becerilerinde çocukların kiĢisel temizliğini yapabilmeleri, mevsime göre giyinebilmeleri, giysilerindeki düğme ve çıt çıtlarını çözebilmeleri ve ayakkabılarını bağlayabilmeleri yeterli görülmüĢtür. Sosyal ve duygusal geliĢim içinse, ev ve telefon numaralarını söyleyebilmeyi, kurallara uymayı, amaçları doğrultusunda davranmayı, duygularını kontrol etmeyi ve kendine güven duymayı kriter olarak belirlemiĢlerdir.Bu araĢtırma ile 2012-2013 eğitim öğretim yılında 1.sınıfta yapılan değiĢikliklerin öğretmen ve veli görüĢlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıĢtır. Yapılan değiĢiklerin değerlendirilmesi sistem yaklaĢımı çerçevesinde ele alınmıĢtır. Eğitim sistemine
7
etki eden somut ve soyut varlıklar ile kontrol edilen veya kontrol edilemeyen etkenler girdi olarak tanımlanmaktadır. Öğretime katılan öğrencilerin ön Ģart davranıĢları ile bireysel özellikleri, öğretime katılan bireylerin sayısı, öğretimi ve eğitimi vermekle görevli olan öğretmenin bireysel ve mesleki özellikleri, okulun müdür ve müdür yardımcılarının özellikleri, toplumun insan gücü ihtiyacı ile toplumun örf ve adetleri girdi olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında öğrencilerin davranıĢlarını değiĢtirmek ya da kazanımlarını gerçekleĢtirmek için kullanılan eğitim felsefesi; hazırlanan planlar, programlar, baĢvurulan eğitim yöntem ve metodları, kullanılan araç ve gereçler de girdi olmaktadır. Ayrıca para, eğitimle ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve emirler de eğitimi etkileyen sistemin girdileri arasındadır. Sistemin ikinci öğesi olarak belirtilen süreçte, girdilerde belirtilen davranıĢların değiĢtirilmesi veya davranıĢları kazandırmak için yapılan öğretim etkinliklerin tamamı yer almaktadır. Süreç bölümünde ise anlatılan dersler, öğretim etkinlikleri ile laboratuar çalıĢmaları yer almaktadır. Üçüncü öğe olan çıktı, süreç sonunda ortaya çıkan veya değiĢtirilen davranıĢlar eğitimin ürünleri kapsamaktadır. Son öğesi olan değerlendirmede ise; eğitim faaliyetlerinde amaçlanan davranıĢların kazanılma derecesini belirlenmesi, girdilerdeki olası sorunların veya avantajların çıktıyı ne derecede etkilediğini belirtilmesi amaçlanmıĢtır (Baykul, 1992).
Yapılan açıklamalar ıĢığında bu çalıĢmada 1. sınıf değiĢikliklerinde girdi uygulama öncesi, süreç uygulama süreci ve çıktı ise uygulama sonrası olarak gruplandırılmıĢtır. Bu durumda uygulama öncesinde, öğrencilerin giriĢ özellikleri, öğretmenlerin ve velilerin yaptıkları ön hazırlıklar, araç- gereçler, fiziki ortamlar, kanun ve yönetmelikler ve personel ile ilgili görüĢler alınmıĢtır. Uygulama sürecinde ise öğrenme ilkelerine, sınıf yönetimine, öğrenme-öğretme sürecine, yazılıma, kitaplara ve zaman yönetimine iliĢkin görüĢler alınırken; uygulama sonrasında ise programın ve uygulamanın değerlendirilmesi ile yaĢananlara dair görüĢler incelenmiĢtir.
1.2.AraĢtırmanın Amacı
Bu araĢtırmanın amacı “2012-2013 eğitim-öğretim yılı 1.sınıf değiĢikliklerine iliĢkin Ankara Ġli Yenimahalle Ġlçesi okullarındaki birinci sınıf öğretmen ve velilerinin görüĢlerini ortaya koymaktır. Bu bağlamda araĢtırmada Ģu sorulara cevap aranacaktır:
1. 2012-2013 eğitim-öğretim yılında 1.sınıf değiĢikliklerine iliĢkin 1.sınıf öğretmenlerinin
a) Uygulama öncesine yönelik görüĢleri nelerdir? b) Uygulama sürecine yönelik görüĢleri nelerdir?
8
c) Uygulama sonrasına yönelik görüĢleri nelerdir?
2. 2012-2013 eğitim-öğretim yılında 1.sınıf değiĢikliklerine iliĢkin 1.sınıf velilerinin a) Uygulama öncesine yönelik görüĢleri nelerdir?
b) Uygulama sürecine yönelik görüĢleri nelerdir? c) Uygulama sonrasına yönelik görüĢleri nelerdir?
1.3.AraĢtırmanın Önemi
Ülkemizde, 1983-1984 eğitim öğretim yılında 6 yaĢ uygulaması yapılmıĢtır. Buna göre ülkemizdeki genel baĢarı durumu %55,23 olduğu, il ve ilçelerde bu durumun %45 ile %80 arasında değiĢkenlik gösterdiği belirtilmiĢtir. Ġkili öğretim yapan okullar ile 6 ve 7 yaĢ grubu çocuklarının aynı olduğu sınıflar ve birleĢtirilmiĢ sınıflı köy okullarında ise bu baĢarının %10‟a kadar düĢtüğü açıklanmıĢtır. Ankara‟da ise 6 yaĢ grubundaki baĢarı oranının %87,7 iken 7 yaĢ grubunun baĢarı oranı %93 olarak açıklanmıĢtır. AraĢtırmada ele alınan Yenimahalle ilçesindeki durum Tablo 4‟de verilmiĢtir (Ġlköğretim Genel Müdürlüğü, 1984). Tablo 4. Ankara ili Yenimahalle ilçesinin 1983-1984 eğitim öğretim yılına ait baĢarı durumu
6 YaĢ Grubu Öğrenciler 7 YaĢ Grubu Öğrenciler
Öğrenci mevcudu BaĢarısız olan öğrenciler BaĢarılı olan öğrenciler Oranı Öğrenci mevcudu BaĢarısız olan öğrenciler BaĢarılı olan öğrenciler Oranı Yenimahalle 1743 143 1600 %91 11303 904 10399 %92 Ankara 35995 3105 32890 %88 91890 9098 82792 %93 Yukarıdaki tabloya göre 1983-1984 eğitim öğretim yılında Yenimahalle ilçesinde 6 yaĢında okula baĢlayan öğrenci sayısı 1743 öğrencidir. Bu öğrencilerden 1600 öğrenci baĢarılı olurken 143 öğrenci baĢarısız olmuĢtur. Bu baĢarı durumuna bakıldığında Yenimahalle ilçesi 6 yaĢ grubu baĢarı oranı % 91olarak belirlenmiĢtir. 7 yaĢında okula baĢlayan öğrencilerin mevcudu ise 11303 olarak belirtilirken bunun 904‟ü baĢarısız, geriye kalan 10399 öğrencinin ise baĢarılı olduğu belirtilmiĢtir. Yenimahalle ilçesindeki 7 yaĢ grubunun baĢarı oranı ise %92 olarak açıklanmıĢtır. Ankara geneli ile Yenimahalle ilçesi kıyaslandığında; 6 yaĢ baĢarı oranında Yenimahalle ilçesi öndeyken, 7 yaĢ baĢarı durumunda neredeyse aynı baĢarı oranı yakalanmıĢtır. Yapılan bu araĢtırma, Yenimahalle ilçesindeki baĢarı oranını matematiksel olarak belirtmese de öğretmenlerin ve velilerin görüĢleri alınarak öğrencilerin baĢarı durumları hakkında fikir oluĢturulması açısından yardımcı olacaktır.
9
Dönemin Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer yapılan program değiĢikliklerin nedenini “Öğrencilerin yaĢ grupları ve bireysel farklılıklarını dikkate almayan sekiz yıllık kesintisiz eğitimle ülkemizin en önemli zenginliği olan genç nüfusu bilgi toplumunun gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatmanın mümkün olmadığından hareketle eğitim sistemimizde yeni bir yapılanmaya gidilmiĢtir.” (Milli Eğitim Bakanlığı, 2012, s.3) olarak açıklamıĢtır. Yapılan bu araĢtırmayla; eğitim politikasında yapılan değiĢikliğin; programın uygulama sürecinde en fazla değiĢimin olduğu birinci sınıf düzeyinde, öğretmen ve veliler tarafından nasıl algılandığı açıklanmaya çalıĢılmıĢtır. Ayrıca öğretmen ve velilerin programın uygulanmasına iliĢkin görüĢlerinin neler olduğu anlaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. Bununla birlikte uygulamanın olumlu ve varsa olumsuz yönleri belirlenmek istenmiĢtir. Yapılan çalıĢma bir eğitim politikası kararının değerlendirilmesine yönelik bilgi sunacağı gibi daha sonra yapılacak değiĢikliklerin ele alınmasına da katkı sağlayacaktır.
AraĢtırmada ele alınan konu, uzman ve akademik çevreler, gönüllü eğitim kuruluĢları, hükümet düzeyinde ve medyada pek çok tartıĢmanın odak konusu olmuĢtur. Bu farklı görüĢler Ģöyle özetlenebilir: Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği ve Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (2012) ise hazırladıkları basın bildirisinde;
BeĢ yaĢından önce el-göz koordinasyonunun, ince motor becerilerin, iĢlemsel düĢüncenin tam geliĢmemiĢ olması, soyut düĢüncenin yetersizliği ve dikkati sürdürmedeki güçlükler nedeniyle bu yaĢtaki çocuklar öğrenme becerilerinde zorlanacaklardır. Bu yaĢtaki çocukların okulda belli seviyede baĢarı elde etmekte zorlanmaları geliĢimsel açıdan normal olmasına karĢın okul programları kapsamında beklenen kazanımları karĢılamamaları nedeniyle, baĢarısızlık olarak yorumlanacak ve gereksiz olarak „zekâ geriliği‟, „öğrenme güçlüğü‟ veya „dikkat eksikliği‟ olduğu gibi tanımlara maruz kalacaktır. (Türk Tabipler Birliği, EğitimSen, ve Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği, 2012)
konusuna değinmiĢtir.
Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı‟nın yayınladığı “12 yıl zorunlu eğitim sorular – cevaplar” adlı 58 soruluk kitapçıkta;
Sekiz yıllık kesintisiz eğitimde 1. sınıf öğrencisi ile 8. sınıf öğrencisi aynı bahçede oyun oynuyor, aynı tuvaleti kullanıyor ve aynı kantinde alıĢveriĢ yapmak için sıraya giriyordu. YetiĢkin öğrencilerin bedensel üstünlükleri karĢısında alt sınıf öğrencileri ezilebiliyor, ortak mekânlardan yeterince yararlanamıyordu. Yeni sistem, yaĢ aralığını düĢürerek ilkokulların ayrı binalarda, diğer okullara (ortaokul ve lise) devam eden öğrencilerin ise farklı binalarda eğitim yapmasına imkân tanımıĢtır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2012, s.10).
10
Ģeklindeki ifadelerle programın olumlu yönlerinden bahsedilmiĢtir. Bu konuda Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği ve Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası “4+4+4 uygulamasına ailelerin gösterdikleri tepkilerin çözüm yeri hastaneler değil eğitim kurumlarıdır!” adlı basın
bildirisinde ise;
Ayrıca bu çocukların 6 yaĢ grubu (72-83 aylar) ile aynı sınıflarda eğitime alınacağı açıklanmıĢtır. Bu demektir ki aynı sınıfta 60-83 aylar arasında, yani aralarında yaklaĢık 2 yıl fark olabilen çocuklar olacaktır. Bu durumda geliĢimsel özellikler açısından 72-83 aylık çocuklar doğal olarak 60-66 ay arasındakilere göre çok önde olacak, onlardan daha hızlı öğrenecek, beklenenleri daha kolay yerine getirecektir. 60-66 aydakiler de bu durumda zorunlu olarak sınıfın daha baĢarısız ve geriden gelen grubunu oluĢturacaklardır, yani bu grup daha okula baĢlarken baĢarısızlık duygusuna mahkûm edilecek ve bu duygu onlarla eğitim yaĢamları boyunca gidecektir. Erken dönemde kazanılan baĢarısızlık duygusunun çocukların daha sonraları da kendilerine güven duymalarını engellediği bilimsel olarak gösterilmiĢtir. Erken dönemde baĢarısızlık duygusu edinen çocukların okuldan soğudukları ve okul yaĢamını kısa sürede bıraktıkları yapılan araĢtırmaların çok net olarak ortaya koyduğu bir gerçektir (Türk Tabipler Birliği, 2012).
Ģeklinde açıklama yapılmıĢtır. M.E.B. yaptığı açıklamalarda önceki sistemde öğrencilerin üst sınıflarla birlikte teneffüste oyun oynaması, kantini kullanması ve ortak tuvaletleri kullanması sakıncalı görülürken yayınlanan bu bildiride yapılan değiĢiklikler ile aynı sınıfta yaĢ farkı olan öğrencilerin yan yana olacağı belirtilmiĢtir.
Milli Eğitim Bakanlığı son yaptığı düzenlemelerle 66 aylık öğrenciler için velilerinin zihnen ya da fiziken uygun olmadığına dair alacakları rapor ile birinci sınıfa gitmeseler bile anaokuluna gidebileceklerini belirtmiĢtir. Ancak Aktan (2012), “ 2012-2013 eğitim-öğretim yılı ve Rapor” adlı yaptığı açıklama da bu 66-72 aylık öğrencilere alınacak bu raporlarda dikkatli olunması gerektiğini belirtmiĢtir. Okula gitmemesi için alınan geliĢim yetersizliğine dair raporların daha sonra çocukların önüne askerlik, yatılı okul kayıtları ve özel sigorta yapılması gibi durumlarda sorunlar yaĢatabileceği konusunda velileri uyarmıĢtır. BaĢka bir ifade ile öğrencilerin damgalanacağını vurgulamıĢtır. Anadolu Ajansı (2012)‟nın “Ġki Ay mı Senin Evladını Ġyi Noktaya Getirecek” haberine göre dönemin BaĢbakanı Tayip Erdoğan, "Bu 66 ay meselesinde gidip rapor alanları ben evlatlarına ihanetle vasıflandırıyorum. Niye? 'Benim evladım geri zekâlıdır' diyor. Yani iki ay mı senin evladını iyi noktaya getirecek?” diyerek rapor alınmasını eleĢtirmiĢtir. Bu durum eleĢtirilere sebep olmuĢtur. Onlara örnek olarak Leman dergisi bu konuyu kapak konusu yaparak eleĢtirmiĢtir. Ancak bir sene sonra 66-68 yaĢ çocukların rapor almadan velinin dilekçisiyle okula kayıtlarının 1 yıl ertelenebileceği açıklanmıĢtır.
11
Dönemin Tüm Eğitim MüfettiĢleri Derneği BaĢkanı olan Abdullah KarakuĢ, 2012-2013 eğitim-öğretim yılının 6 haftalık uygulamasındaki sorunları ve çözüm yollarını değerlendiren bir rapor hazırlamıĢtır. Bu raporda birinci sınıflarda 60-72 ay arasındaki öğrencilerin birlikte okumasının ve onlara aynı eğitim programın uygulanmasının bilimsel ve pedagojik açıdan uygun olmadığını belirtmiĢtir. Çözüm olarak sınıfların yaĢlara göre ayrılmasını önermektedir. Ayrıca raporda hazırlanan uyum kitaplarının anasınıfına giden öğrencilerin geliĢimlerini olumsuz yönde etkilediği, öğrendiklerini unutturduğu ve öğrencilerde bıkkınlık yarattığı vurgulanmıĢtır. Bunun dıĢında sınıf mevcutları kalabalık olsa da olmasa da fiziki Ģartlara uygun olmayan okullarda uyum programının uygulanmasının zor olduğunu belirtmiĢtir. Bir baĢka sorun olarak bazı okullara kitap setlerinin zamanında ulaĢmaması gösterilmiĢtir. Eksikliklerin bir an önce giderilmesini çözüm yolu olarak vermiĢtir. Ayrıca 60 aylık öğrenciler için musluk, lavabo ve tuvalet boylarının ayarlanmamasını birinci sınıflardaki bir baĢka sorun olarak belirtmiĢtir. Çözüm yolu olarak okullara ödenek ayrılması gösterilmiĢtir. Dördüncü sorun ise birinci sınıflarda velinin isteğine bağlı olarak öğrencilerin aldıkları “Serbest Etkinlikler” dersidir. Dersi almayan öğrencilerin baĢıboĢ olmasına ve sınıfın tamamının almadığı durumlarda ise öğretmenin ek ders almamasına neden olduğu açıklanmıĢtır. Çözüm yolu olarak önce okullarda oluĢturulacak komisyonlarla hangi derslerin yapılıp yapılmayacağının belirlenmesini sonra da belirlenen bu dersler arasından velinin seçmesini açıklamıĢlardır. BeĢinci madde de ise birinci sınıfların son iki saatte çok yoruldukları ve etkinliklere katılmak istemedikleri vurgulanmıĢtır. Çözüm olarak sınıflarda oyun alanlarının oluĢturulması ve gerekli oyun materyallerinin sağlanması belirtilmiĢtir. Altıncı maddede de sorun olarak tuvalet eğitimi yerleĢmemiĢ veya altına kaçıranlar ile uyum sorunu olan öğrencilere psikolojik destek sağlanması gerektiği belirtilmiĢtir. Çözüm önerisi olarak; sağlık personelinden veya ihtiyaçları karĢılanan okulların rehber öğretmenlerinden yardım alınması sunulmuĢtur. Yedinci madde de okullarda yeterli yardımcı personelin bulunmaması sorun olarak gösterilmiĢtir. Çözüm yolu olarak hizmetli personelin alınımı ya da ihtiyaçlarını gidermesi için okullara yeterli ödeneğin ayrılması gösterilmiĢtir (KarakuĢ, 2013).
Eğitim Sen Sendikasının (2013), hazırlamıĢ olduğu “6 aylık 2012-2013 eğitim-öğretim yılı” adlı rapor Tüm Eğitim MüfettiĢleri Derneği adına yazan KarakuĢ‟un (2013) hazırladığı rapor ile benzerlikler göstermektedir. Eğitim Sen‟in hazırlamıĢ olduğu raporda, farklı yaĢ gruplarının bir arada aynı sınıfta olmasını sorun olarak göstermiĢtir. Bunun yanında okula erken yaĢta baĢlayan öğrencilerin sınıfların kalabalıklaĢmasına neden olduğunu vurgulamıĢtır.
12
Sınıfların kalabalık olmasını engellemek için okulların ikili öğretime geçtiğini açıklamıĢtır. Bu durumdan dolayı ders saatlerinin erkene alındığı için özellikle küçük yaĢtaki çocukların derse geç kaldıkları, kahvaltı yapmadıkları ve uykulu oldukları açıklanmıĢtır. Ayrıca ilk derslere adapte olamadıkları belirtilmiĢtir. Teneffüslerin kısa olması sebebiyle öğrencilerin ihtiyaçlarını karĢılayamadıkları ve oyun oynayamadıklarından dolayı enerjilerini boĢaltamadıkları için kavgaların olduğu açıklanmıĢtır. Erken yaĢta baĢlayan çocukların tuvalete gitme, temizlik ve beslenme yapma gibi öz bakım becerilerinin geliĢmemesini en önemli sorun olarak belirtmiĢtir. Kas geliĢimleri yetersiz olduğundan kalem tutma gibi motor becerilerinde sorunlar yaĢanmıĢtır. Yoğun tempolu ve 40 dakika süren uzun ders saatlerinden dolayı 72 aydan küçük olan öğrencilerin derste uyuya kaldığı belirtilmiĢtir. 72 aydan küçük öğrencilerin okula alıĢamadıkları, algıda sorun yaĢadıkları, kurallara uymadıkları ve sorumluluk sahibi olamadıkları açıklanmıĢtır. Ayrıca yaĢı küçük olan öğrencilerin sürekli Ģikâyet etmeleri yüzünden sınıftaki diğer öğrencilerin derslere olan dikkatlerinin, ilgilerinin ve isteklerinin azaldığı vurgulanmıĢtır. Binaların fiziksel yetersizliklerinden ve alt yapı sorunlarından dolayı öğrencilerin ve öğretmenlerin zorluklar yaĢadığı belirtilmiĢtir. Sınıfların kalabalığını azaltmak ya da kayıt olan öğrencilerin fazla olmasından dolayı kütüphanelerin veya kantinlerin sınıfa dönüĢtürüldüğü açıklanmıĢtır. Okullarda sıraların, merdivenlerin ve lavaboların 72 aydan küçük çocuklar için uygun olmadığı belirtilmiĢtir. Birinci sınıf müfredatının uygulanması anasınıfına giden öğrencilerin sıkılmasına sebep olduğu ve öğretmenlerin de anasınıfı müfredatını iĢlemeye yeterince hazır olmadığı vurgulanmıĢtır. Bunun dıĢında üç aylık uyum programından sonra harfleri geçilmesi sebebiyle Ģubat tatiline kadar harflerin pekiĢmemesinden dolayı unutulacağı endiĢesi üzerinde durulmuĢtur (Eğitim Sen, 2013).
Eğitim ve Bilim ĠĢgörenleri Sendikası (2012) hazırlamıĢ olduğu “2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı 4+4+4 Sorunlu Eğitim Yasasıyla BaĢlıyor” adlı raporda okula baĢlama yaĢının öne çekilmesi ile okul öncesi eğitimin zorunlu eğitimin dıĢına çıkarıldığını vurgulanmıĢtır. Bu durumun çocukların geliĢimine ve eğitimine iliĢkin bilimsel bulgulara ters olduğunu bildirilmiĢtir. Çünkü anaokuluna gitmeyen çocukların ilköğretim için gerekli olan yeterli biliĢsel, duygusal, sosyal ve fiziksel geliĢimi sağlayamadığını savunmaktadır. Ayrıca bu çocukların öz bakım becerilerini karĢılayamadıkları, tuvalet alıĢkanlığını kazanamadıkları, kalem tutma becerisini edinemedikleri ve çocuklarda kural algısı oluĢmadığı belirtilmiĢtir. Bunlara ek olarak çocukların dikkat süresinin kısa olmasından dolayı 40 dakikalık derslerde oturup, dersleri dikkatle dinlemelerinin mümkün olamayacağı açıklanmıĢtır. Bunun
13
sonucunda öğrencilerde dikkat dağınıklığı, disiplinsizlik ve dinleme bozukluğu gibi etiketlenmelere neden olacağını ve bu etiketlerin öğrencilerin sonraki eğitim yaĢantılarını da etkileyeceğini belirtmiĢlerdir. Ayrıca yapılan açıklamalarda birinci sınıfta okuma yazma öğretilmemesi ve okulöncesi eğitim verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca birinci sınıflara verilecek olan bu eğitimin okulöncesi öğretmenleri değil de okuma yazma ve üst eğitim öğretim faaliyetlerini öğretmek için yetiĢtirilen sınıf öğretmenleri verdiği için eğitim sisteminin baĢarısızlığa uğrayabileceği açıklanmıĢtır. Raporda okulların fiziki yapılarında ve müfredat programlarında hazırlık yapılmadan uygulamaya baĢlandığı belirtilmiĢtir. Okulların fiziki koĢulları olarak merdivenlerin, tuvaletlerin, sıra ve masaların ve tahtaların 5 yaĢ çocuğu için uygun olmadığını belirtilmiĢtir. Ayrıca 5, 6 ve 7 yaĢ grupların aynı sınıfa kayıt yaptırılacağı belirtilmiĢtir. Kanunun değiĢtirilme gerekçelerinde belirtilen “farklı geliĢim dönemi” kavramı doğrultusunda bu durumun nasıl olacağı sorulmuĢtur. Raporda UNESCO verilerine göre 204 ülkeden 126 ülkede okula baĢlama yaĢının 6 olduğu ve hem okula baĢlama yaĢının 5‟e alındığı hem de ilk kademesinin 4 sene olduğu tek ülke olduğumuz vurgulanmıĢtır (Eğitim-iĢ, 2012).
Ulusal Eğitimciler Derneği‟nin 4 Eylül 2012 tarihinde hazırladığı “ULUED 4+44Eğitim Sistemi Ġnceleme Raporu” adlı raporda 4+4+4 eğitim siteminin artıları olarak; 8 yıllık eğitim sisteminin, tek tip insan yetiĢtirdiği ve insanları maddi manevi yozlaĢtırdığı belirtilmiĢtir. 4+4+4 kesintili eğitim sisteminin hem uluslararası eğitim ortamlarıyla, hem çocuk geliĢimleri ile hem de sosyo-ekonomik açılardan uyumlu olduğu açıklanmıĢtır. Bunun yanında aynı ortamlarda ergenlik çağında olan 6-14 yaĢ aralığındaki öğrencilerin birlikte olması nedeniyle yaĢı küçük olan çocukların fiziksel ve ruhsal geliĢimlerinin olumsuz yönde etkilendiği vurgulanmıĢtır. Bu nedenle okulların ayrılmasıyla birlikte öğrencilerin kendi akranları ile birlikte olmaları ve okuldaki donanımların o yaĢ çocuğuna göre düzenlenmesi sağlanmıĢtır. Ġlkokulla baĢlama yaĢının daha erkene çekilmesinden dolayı, farklı kiĢilik özelliklerine sahip çocukların seviyelerine uygun yaĢta okula baĢlama imkânı verildiği belirtilmiĢtir. Ayrıca yeni düzenlemenin, okuma, yazma, kavrama ve oyuna dayalı olmasının öğrencilerin yeteneklerini keĢfetmesine yardımcı olacağı açıklamıĢlardır. Aynı raporda birinci dörtten sonra hafızlık için 2 yıl ara verilmemesini eksiklik olarak belirtmiĢtir (Yılmaz, 2012).
Ülkemizde 2012-2013 eğitim- öğretim yılında ilkokullarda birinci sınıflar için yeni bir uygulamaya geçilmiĢtir. Bu uygulamaya yönelik yukarıda da belirtildiği gibi pek çok görüĢ ortaya konmuĢtur. Bu araĢtırmada ise yeni uygulanmanın değerlendirilmesi amaçlanmıĢtır. Böylece yapılan değiĢikliklerin eğitim programı uygulamalarını etkileyip etkilemediği
14
bilimsel bir çalıĢma ile ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. Uygulamaya konulan eğitim politikası kararlarının uygunluğunun tespit edilmesi, eğitim politikasının olumlu ya da olumsuz yanlarının olup olmadığının belirlenmesi, doğrudan iliĢkili olduğu düĢünülen öğretmenlerin çalıĢmalarının ve velilerin bu değiĢikliklerden nasıl etkilendiği vb. konular araĢtırılmaya çalıĢılmıĢtır. Uygulanma öncesi hazırlanan raporlarda tahmin edilen sonuçların ne kadarının doğru olduğu ve tahmin edilen sorunların uygulamaya ne kadar yansıdığının araĢtırılması amaçlanmıĢtır. Ayrıca bu araĢtırma ile hazırlanan raporda belirtilen sorunların sene sonunda ne kadarının devam ettiğinin tespit edilmesine de olanak sağlamaktadır. Bu araĢtırma ile programı uygulayan öğretmenlerin yaptıkları gözlemlerden yola çıkarak eğitim sisteminde ne gibi sorunlar yaĢandığı anlaĢılabilir. Öğretmenlerin olası bu sorunlara nasıl çözümler ürettiği keĢfedilebilir. BaĢka bir deyiĢle öğretmenlerin ve velilerin bakıĢ açısına göre program değerlendirmesi yapılabilir.
Bu düĢüncelerden hareketle araĢtırmada yapılan değiĢikliklerin birinci sınıf öğretmenlerinin sınıf içi uygulamalarını ve bu konular çerçevesinde velilerin görüĢlerine baĢvurulması amaçlanmıĢtır.
1.4.Sayıltılar
1. AraĢtırmaya katılan öğretmenler hazırlanan anket sorularına içten cevap vermiĢlerdir. 2. AraĢtırmaya katılan veliler hazırlanan anket sorularına içten cevap vermiĢlerdir.
1.5. Sınırlılıklar
1. AraĢtırma, Ankara ili, Yenimahalle ilçesindeki ilkokullarla sınırlıdır.
2. 2012-2013 öğretim yılında ilk kez uygulamaya konan eğitim politikası değiĢiklikleri kararı ve aynı yıl uygulanmakta olan birinci sınıf değiĢiklikleriyle sınırlıdır.
3. Öğretmen ve veli görüĢleri anketteki maddeler ile sınırlıdır.
1.6.Tanımlar
2012-2013 eğitim-öğretim yılı 1.sınıf değiĢiklikleri: Uygulama öncesinde, öğrencilerin giriĢ özellikleri, öğretmenlerin ve velilerin yaptıkları ön hazırlık, araç- gereçler, fiziki ortam, kanun ve yönetmelik ve personel ile ilgili görüĢler alınmıĢtır. Uygulama sürecinde ise öğrenme ilkelerine, sınıf yönetimine, öğrenme-öğretme sürecine, yazılıma, kitaplara ve zaman yönetimine ile iliĢkili görüĢler alınırken; uygulama sonrasında programın ve uygulamanın değerlendirilmesi ile yaĢananlara iliĢkin görüĢler incelenmiĢtir.
15
Eğitim programı: Bir eğitim kurumunun, çocuklar, gençler ve yetiĢkinler için sağladığı milli eğitim ve kurumun amaçlarını gerçekleĢmesine dönük tüm faaliyetlerini kapsar (VarıĢ, 1997, s:18).
Program Değerlendirme: Programın etkililiği hakkında karar verme sürecidir (Ertürk, 1994). Küçük yaĢ grubu: 60-66 ay arası öğrencileri kapsamaktadır.
16
BÖLÜM II
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1. Eğitimin Tanımı ve Eğitim Sistemi
Gülbaran (2011) eğitimi, kiĢinin yaĢadığı toplum içinde, değeri olan yetenek, tutum ve diğer davranıĢ biçimlerini geliĢtirdiği süreçlerin tümü olarak tanımlamıĢtır. ġiĢman ve Turan (2005)‟a göre eğitim, insanın sosyal beceriler geliĢtirmesine katkıda bulunmasının yanı sıra toplumları ve bireyleri geleceğe hazırlamayı ve demokrasi içerisinde bireylerin yaratıcılıklarını en üst düzeye çıkarmayı hedeflemektedir. Türk Dil Kurumu‟na göre eğitim, çocukların ve gençlerin toplum yaĢayıĢında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayıĢları elde etmelerine, kiĢiliklerini geliĢtirmeleri için okul içinde veya dıĢında, doğrudan veya dolaylı olarak yardım etme anlamına gelmektedir (Türk Dil Kurumu, 2013). Ertürk (1982, s.9)‟ e göre de eğitim, normal fakat istenmedik insan davranıĢını istendik yönde değiĢtirme ya da insana yeni davranıĢlar kazandırma iĢinin en verimli haliyle nasıl yapılabileceği ile ilgili bütün bilgi, beceri ve uygulamaları kapsayan bir disiplin Ģeklinde tanımlamaktadır. Baykul (1999, s.336)'a göre eğitim ise, "insanlarda var olan bazı davranıĢları belli amaçlar doğrultusunda değiĢtiren ve yine bu amaçlar doğrultusunda bireylere yeni bazı davranıĢlar kazandırılmasını sağlayan bir sistemdir."
Gülbaran (2013)‟ ın, Türk Dil Kurumu (2013)‟ nun, Ertürk (1982)‟ ün ve ġiĢman ile Turan (2005)‟ nın eğitim tanımlarından yola çıkarak eğitimin tanımını içerik ve süreç olarak iki farklı Ģekilde ele alınabilir. Bazı araĢtırmacılar eğitimin kime niçin uygulayacağını ve eğiteceği kiĢiye sonuçta neler kazandıracağını belirten tanımlar içerik tanımlarıdır. Bazı araĢtırmacılar ise eğitimin genel olarak oluĢumunu yani bir amaç için insanların davranıĢlarını planlı olarak değiĢtirildiğini belirten tanımlarsa süreç tanımlarıdır (BaĢaran, 1991).
17
Bilgi çağında yaĢayan insanların yaĢadıkları çağın yeterliklerini kazanması için eğitimin önemi her geçen gün artmaktadır. Ancak gerek geleceğe hazırlamak için olsun gerekse insanların toplum içinde değerli olmasını sağlamak için olsun ülke içinde bir uyum olması gerekmektedir. Bu nedenle her ülke kendi ülkesine uygun bir eğitim sistemi geliĢtirmiĢtir. Ayrıca eğitim sistemin bağlı olduğu sosyo- ekonomik sistemde, sistemin alt sistemlerine bağlı (ekonomi, politika, bürokrasi, hukuk, sağlık vb.) diğer alt sistemlere de yetiĢmiĢ insan gücü hazırlar ve sunar (Türer, 2011, s.4-5). Eğitim sisteminin iĢlevi en baĢta geçmiĢten günümüze biriktirdiğimiz bilgi birikimini sonraki nesillere aktarılmasıdır. Bilgi birikiminin yanında hem kendi kültürünü hem de diğer ülkelerin kültürlerini de aktarılması amaçlanmaktadır. Etik değerlerin aktarılmasına da yardım etmektedir. Ayrıca yaratıcılığını geliĢtirmesine, çevresiyle daha iyi iliĢkiler kurarak sosyalleĢmesine ve en önemlisi ilgi ve yeteneklerini keĢfederek kendine en uygun mesleği bulmasına olanak sağlamaktadır. Sonuç olarak bütün bu olanaklar nitelikli insan gücü yetiĢtirmede de etkin rol oynamaktadır.
2.2.Cumhuriyetten Günümüze Eğitim Sistemimiz
ġekil 1‟de Cumhuriyet Dönemi Türk eğitim tarihi, bu dönemin önemli olayları ve yenilikleri 1921 Maarif Kongeresi, 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu, 1928 Türk Harflerinin kabulü, 1973 Milli eğitim Temel Kanunu,1981 Onuncu Milli Eğitim ġurası, 1992 Ġlköğretim Kurumları Yönetmeliği ve 2012 kesintili eğitime geçiĢ ana baĢlıklar halinde toplanmıĢtır.
18
Cumhuriyet dönemine gelmeden önce KurtuluĢ SavaĢı döneminin özelliklerinden bahsetmek gerekmektedir. Çünkü Atatürk‟ün savaĢın en yoğun olduğu zamanda tam olarak 15 Temmuz 1921‟ de Ankara‟da Maarif Kongresi‟ni yapmıĢtır. Bu kongrede öğretmenlere milli terbiye programına sahip olmanın gerekliliği üzerinde durmuĢtur. Atatürk konuĢmasında Ģöyle demiĢtir:
ġimdiye kadar sürdürülen eğitim yöntemlerinin milletimizin tarihi geriliğinde en önemli bir etken olduğu inancındayım. Onun için bir millî terbiye programından söz ederken eski devrin saçma sapan ve yaratılıĢ özelliklerimizle hiç de iliĢkisi olmayan yabancı düĢüncelerden, doğudan ve batıdan gelebilen etkilerden bütünüyle uzak, millî ve tarihî karakterimize uyan bir kültürden söz ediyorum. Çünkü millî dehamızın tam olarak geliĢerek ortaya çıkması ancak böyle bir kültür ile sağlanabilir. GeliĢi güzel izlenecek bir yabancı kültür Ģimdiye kadar izlenen yabancı kültürlerin yıkıcı sonuçlarını tekrar ettirebilir. Kültür (Harâset-i Fikriyye) zeminle uygundur. O zemin (yer) milletin karakteridir.
Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiĢtirilirken onlara özellikle varlığı ile, hakkı ile, birliği ile taarruz eden genel olarak yabancı unsurlarla mücadele gereğini ve millî düĢünceleri boğmaya çalıĢan her karĢı fikre Ģiddetle ve özveri ile savunmanın gereği öğretilmelidir. Yeni neslin bütün ruhî güçlerine bu özellikler ve yeteneğin verilmesi önemlidir…
Ayrıntılarını tamamen uzmanlarına bırakmak istediğim bu mesele hakkındaki genel görüĢlerimi tamamlamak için yeni neslin donatılacağı manevî özellikler arasında kuvvetli bir erdemlilik ve kuvvetli, düzenli ve sağlam düĢünceden de söz etmek zorundayım.
ĠĢte biz, bu kongremizden sadece çizilmiĢ eski yollardan yürümenin Ģekli hakkında düĢünceleri konuĢmak değil, belki söylediğim Ģartları taĢıyan yeni bir sanat ve beceri yolu bulup millete göstermek ve o yolda yeni nesli yürütmek için rehber olmak gibi kutsal bir hizmet bekliyoruz… Gelecek için hazırlanan vatan çocuklarına, hiçbir zorluk karĢısında baĢ eğmeyerek sabırla çalıĢmalarını ve eğitimdeki çocuklarımızın ana babalarına da yavrularının eğitimlerini tamamlamak için her fedakârlığa katlanmaktan çekinmemelerini öneririm. Büyük tehlikeler karĢısında uyanan milletlerin ne kadar kararlı oldukları tarihçe ispat edilmiĢtir. Silâhıyla olduğu gibi beyniyle de mücadele etmek zorunda olan milletimizin, birincisinde gösterdiği gücü ikincisinde de göstereceğine asla Ģüphem yoktur… Hâkimiyet-i Milliye: 21.7.1921 (Sevim, Tural, ve Öztoprak, 2013)”
Atatürk‟ün de belirttiği gibi savaĢ devam ederken böyle bir toplantı yapılmasının önemi büyüktür. Yapılan konuĢma ile eğitimin modern ve milli bir sistem olması gerektiği ve eğitime verilen önem vurgulanmıĢtır. Atatürk‟ün savaĢta bile olsa eğitim faaliyetlerini takip ettiği görülmektedir. Maarif Kongresi‟nde; ilkokulların öğretim programları, öğretim süreleri, ortaöğretim basamağındaki okulların programları ve dersleri hakkında çalıĢmalar yapılmıĢtır (Okur, 2005). Aynı zamanda; ilkokulların öğretim süreleri dört yıldan beĢ yıla çıkarılması ve
19
köylüler ile Ģehirlilerin ihtiyaçlarının farklı olduğu gerekçesiyle ilkokul programlarında farklılıklar olması gerektiği ortaya konulmuĢtur (Deniz, 2001).
8 Mart 1923 genelgesi ile eğitimin amaçları belirlenmiĢtir. Bu genelge milli varlıklar ile çatıĢmayan fikirlere saygılı, ülkeyi ekonomik esaret altında bırakmayacak, güçlü ve azimli nesillerin yetiĢtirilmesi gerektiği belirtilmiĢtir. 29 Ekim 1923‟te Cumhuriyet‟in ilan edilmesiyle eğitim alanında yeniliklere baĢlanmıĢtır. 3 Mart 1924 tarihinde 430 sayılı Tevhid-i TedrTevhid-isat Kanunu çıkarılmıĢtır. Bu kanun Tevhid-ile tüm okullar MaarTevhid-if VekâletTevhid-ine yanTevhid-i günümüzdeki Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlanmıĢtır. Aynı kanun gereği medreseler kapatılıp, karma eğitime geçilmiĢtir (“Tevhidi Tedrisat Kanunu,” 1340). 8 Eylül 1924 genelgesiyle eğitimin amaçları daha ayrıntılı belirlenmiĢtir. Bu genelgeyle
“• Eğitimin millî esaslara ve Batı medeniyetinin yöntemlerine dayanması.
• Okulların insan iliĢkileri, toplumsal yaĢama kuralları, temizlik, düzen vs. gibi hususlarda medenî ve örnek alınacak bir eğitim yapmaları.
• Çocukların kalplerinde ve ruhlarında Cumhuriyet için fedakar olmak ülküsünü taĢımaları. • Okulların vicdan ve fikir hürriyeti ve bilinçli bir sorumluluk telkin etmesi.
• Okulların, beden ve fikrin dengeli geliĢimini sağlaması.
• Okulların toplumun ve ailenin ihtiyaçlarını dinletip göz önünde tutması. • Okulların tasarruf, yardımlaĢma ve iktisat fikirleri vermesi.
• Okulların çocuklarda hür ve mâkul bir disiplin oluĢturması (Akyüz, 2009, s.331)”
kararları alınmıĢtır. Ġlkokulların süresi 6 yıldan 5 yıla düĢürülmüĢ ve yeni ders kitaplarının yazılması gerektiği vurgulanmıĢtır. Ortaokul ve liseler birbirinden ayrılmasının yanında yedi yıl eğitim süresi üçer yıldan 6 yıla düĢürülmüĢtür (Gündüz, 2011).
1926 tarihli ve 789 sayılı Maarif TeĢkilatına Dair Kanunun 6 maddesi ile ilköğretim çağındaki çocukların meslek mekteplerine gidemeyeceği ancak bu çağı geçirmiĢ ama bu süre içinde hiç okula gitmemiĢ çocukların bu okullara devam edebileceği belirtilmiĢtir (Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1926). 1928 tarihinde Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunla Harf Devrimi yapılmıĢtır. Böylece Osmanlı Devleti‟nden beri kullanılan Arap alfabesi yerine Latin alfabesine geçiĢ yapılmıĢtır. Bununla birlikte bir yıl sonra halka okuma yazma öğretmesi için açılan millet mektepleriyle okuryazar oranı yükseltilmeye çalıĢılmıĢtır (Tongul, 1990).
1931 tarihli genelde ise bütün derslerdeki amacın, öğrencilerin milli hayata uyumlu ve ülkesi ile Cumhuriyetine faydalı vatandaĢ yetiĢtirmek olduğu vurgulanmıĢtır. 1936 tarihinde Ġlkokulların müfredat programları yeniden düzenlenmiĢtir. Bu programda ilkokulların
