1
2020-2021 Eğitim-Öğretim Yılı
1. Sınıf (Dönem I)
HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU-III DERS İZLENCESİ
DERS KURULUNUN ADI: Hücre Bilimleri Ders Kurulu-III Ders Kurulu
DERS KURULUNUN KODU: TIPL103
DERS KURULU TARİHLERİ: 15.02.2021-09.04.2021 (7 Hafta ve 1 Sınav Haftası)
DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS BİLGİLERİ: 120 saat teorik+39 saat uygulama; 9 AKTS
DERS KURULUNUN AMACI:
1. Tıp Fakültesi eğitimi için gerekli olan moleküler hücre biyolojisi ve genetik ile ilgili temel bilgileri öğrenmek, moleküler biyolojide kullanılan laboratuvar yöntem ve uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmak.
2. Nükleotid-nükleik asit yapısını kavrayarak nükleotid-nükleik asit metabolizması ve DNA-RNA-protein sentezini irdelemek, vitaminlerin genel özellikleri ile sınıflandırılmasını anlamak.
3. Lokomotor sistemi oluşturan kemikler hakkında bilgi sahibi olmak. İnsan organizmasında lokomotor sistemin bir parçası olan kemik isimleri ve üzerindeki yapılara ait bilgi ve becerileri kazandırmak.
4. Histolojinin tarihinin tanıtımı, çalışma yöntemlerinin ve histolojik tekniklerin açıklamak, hücrenin genel yapısını ve insan vücudunu oluşturan temel dokulardan epitel ve bağ doku yapılarını teorik ve mikroskobik olarak öğretmek ve böylelikle genel histoloji alanında bilgi kazandırmak.
5. Tıbbi fizyolojinin temel ilkelerini, homeostasis kavramını, vücudun sıvı kompartmanları ve iyon bileşimlerini, hücre zarlarından madde taşınmasını, biyoelektrik (membran ve aksiyon) potansiyellerini öğretmek.
6. Öğrenciye, ilkyardım ile ilgili temel kavramlar, hastanın ve yaralının 1. ve 2. Değerlendirilmesi, bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde temel yaşam desteği, havayolu tıkanmalarında ilkyardım konularında bilgi ve beceri kazandırılmak.
7. Roma dönemi tıp ve sağlık anlayışı, Celsus, Galen, Pliny, Soranus gibi dönemin önemli hekimlerinin tanıtmak, Ortaçağ dönemindeki salgın hastalıkları ve dini inançları tıbbın gerilemesindeki rolünü, Müslüman toplulukları ve Arapların bilimde ilerlemelerini ve evrensel tıp bilgisine katkılarını, bu dönemin hastanelerini,
2 tıp okullarını ve loncaların yapılarını ve işleyişlerini öğrenmek, İslam medeniyetinin tıp alanındaki katkılarının incelenmek ve Razi, İbni Sina, Zahravi gibi önemli hekimlerin çalışmalarının değerlendirmek, Rönesans döneminin Avrupa tıp anlayışı ve düşüncesine yansımaları ve uygulamadaki değişimler ve devrin çığır açan hekim ve buluşlarının öğrenmek, premodern-erken modern dönemde yaşanan toplumsal gelişmelere paralel olarak tıp ve teknoloji alanındaki değişimi incelemek ve modern dönemdeki mikrobiyoloji devrimini ve hücresel patolojiye geçişini değerlendirilmek, 21 yy tıp anlayışını kapitalist ve toplumcu bakış açılarının yarattığı farklılıkların günümüze yansımalarını değerlendirmek ve günümüz tıp teknolojisinin geleceğini gündelik hayata etkilerini tartışmak.
8. Vücudun sağlıklı işlemesinde iç dengenin sürdürülmesinin gerekliliği anlamak, hücre membranının moleküler yapısının kavranmak, biyolojik işlevlerin gerçekleşmesinde rol oynayan iyon transportunun biyofiziksel mekanizmasını öğrenmek.
9. Psikoloji ile ilgili temel kavramlarını ve sağlık psikolojisinin temel ilke ve yaklaşımlarını öğrenmek.
DERS KURULUNUN İÇERİĞİ:
1. Kromozomların yapısı, genetik kavramlar ve Mendel kalıtımı, Mendel dışı kalıtım (poligenik, multifaktöriyel, mitokondriyal kalıtım), kromozomal düzensizliklerin oluşum mekanizmaları, kromozom hastalıkları, tek gen hastalıkları, kanser genetiği, fertilizasyonun moleküler mekanizması, mayoz bölünme ve genetik rekombinasyon, sitogenetik teknikler, preimplantasyon genetik tanı ve genetik danışmanlık.
LAB: Kromozom analizi, aile ağacı uygulamaları (Pedigri çalışması)
2.Pürin metabolizması, pirimidin metabolizması, nükleik asit yapısı, replikasyon. transkripsiyon, post- transkripsiyonel mekanizmalar, translasyon, post-translasyonel mekanizmalar, gen ifadesinin düzenlenmesi, vitaminlerin sınıflandırılması, yağda çözünen vitaminler, suda çözünen vitaminler
LAB: Spektrofotometre
3. Doku kavramının açıklaması, histolojinin kullandığı teknikler ve aygıtlar, diğer bilimlerle ilişkileri, epitel doku ve bağ ve destek dokusunun genel özellikleri, hücreleri, çeşitleri, gelişimleri.
LAB: Epitel doku tipleri, bağ ve kan dokusu
4. Fizyolojiye giriş: Homeostazis kavramı, fizyolojiye giriş: Vücudun kontrol sistemleri, vücut sıvı kompartmanları ve iyon bileşimleri, hücre zarında madde taşınması I: Pasif taşınma – osmoz ve difüzyon Hücre zarında madde taşınması II: Aktif taşınma – primer ve sekonder aktif taşıma, hücre zarında madde taşınması III: Hücre motor proteinleri ve hücre içi taşıma, biyoelektrik potansiyeller: dinlenim membran potansiyeli, biyoelektrik potansiyeller: Aksiyon potansiyeli.
LAB: Hipertonik, hipotonik ve izotonik çözeltilerle osmotik olayların incelenmesi, Eritrosit frajilitesinin incelenmesi, membran ve aksiyon potansiyellerinin değerlendirilmesi
5. İlkyardım ile ilgili temel kavramlar, hastanın ve yaralının 1. ve 2. Değerlendirilmesi, yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde temel yaşam desteği, yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde havayolu tıkanmalarında ilkyardım.
LAB: Maket yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde temel yaşam desteği, maket yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde havayolu tıkanmalarında ilkyardım.
6. Roma tıbbı, Ortaçağ tıbbı, İslam tıbbı, Rönesans tıbbı, Pre-Modern tıp, Modern ve Post-Modern tıp
7. Vücut iç ve dış dengesinin korunması, vücut sıvıları ve tayin yöntemleri, hücre membranın biyofiziksel özellikleri, iyon kanalları ve hücre membranının elektriksel eşdeğer devresi, moleküllerin membranda difüzyonu, membran ve aksiyon potansiyeli, hücre membranında iyon değişiminin kinetiği, hücreler arası haberleşme
LAB: Deri direncinin ölçülmesi
8. Derse yönelim, psikolojinin tanımı, tarihçesi ve tıptaki yeri, psikoloji akımları, psikolojinin uygulama alanları, biyopsikososyal yaklaşım modeli, İçgüdü, Dürtü, Güdü, Duygulanım ve Dengeleşim, Bilinç ve Dikkat, Bilinç Bozuklukları, Uyku ve Rüya, Algı nedir? Nasıl Algılarız? Algının Özellikleri, Algı Yanılmaları ve Bozuklukları, Zekanın Tanımı ve Yapısı, Öğrenme ve Bellek, Kişilik, Huy, Karakter,
Bilişsel davranışçı yaklaşımlar ve dinamik yaklaşımlar ve Kişilik kuramları, Sağlık psikolojisinin temel kavramları, sağlık tutumları, hastalık ve sağlığın farklı kavranma biçimleri, farklı sağlıklılık ve hastalık tutumları ve davranışları, sigara, beslenme, fizik aktivite konularındaki tutumlar
3 9. Lokomotor sistem genel bilgiler, üst taraf kemikleri, aksiyel iskelet, omurga, göğüs kemikleri, alt taraf kemikleri, baş iskeleti, neurocranium kemikleri, splanchnocranium /yüz kemikleri, baş bütünü I, baş bütünü II.
LAB: Lokomotor sistem ve üst taraf kemikleri, aksiyel iskelet ve alt taraf kemikleri, baş kemikleri, baş bütünü.
DERS KURULUNUN MESLEK EĞİTİMİNİ SAĞLAMAYA YÖNELİK KATKISI:
1. Tıbbi biyolojik ve genetik terimleri sayar. Hastalıkların temelinde yer alan kalıtım mekanizmalarını açıklar.
Moleküler genetik teknikleri tanımlar.
2. Nükleik asit yapısını kavrayarak, pürin-pirimidin metabolizmasını, klinik ile ilişkisini, gen bilgisi mekanizmalarını öğrenerek, vitaminlerin sınıflandırılmasını ve fonksiyonunu açıklar.
3. Anatomide hareket sistemini oluşturan kemikler ile ilgili temel bilgiler ve iskelet sistemini oluşturan kemikler hakkındaki teorik ve pratik bilgiler ışığında mesleğin temellerini oluşturan bilgileri kullanır.
4. Tüm organ ve sistemlerin yapısında bulunan insan vücudunu oluşturan dört temel dokudan epitel dokusu ve bağ destek dokusunun yapısını açıklar. Ayrıca epitel dokusu, bağ ve dokusunun hangi mikroskobik özelliklerle tanımlanıp, birbirlerinden ayırt edilebildiklerini, hem teorik olarak hem de mikroskopta pratik olarak görerek tanımlar. Böylece hastalıkların oluşacağı temel dokuların normal yapısını söyler.
5. Öğrenci, vücuttaki yaşamsal olayların mekanizmalarını açıklar.
6. Öğrenci, maketler üzerinde ilkyardım uygulamaları yaparak hasta üzerinde ilk uygulamaları yapar.
7. Tıbbın dönemsel gelişim süreci ile günümüz tıbbı arasında bağlantı kurarak eleştirel bakış açısı geliştirir.
8. Biyolojik işlevlerin gerçeklemesi ve hücresel dengenin sürdürülmesinden sorumlu iyon transportunu açıklar.
9. Psikoloji ve sosyal psikolojideki temel kavramlar ve yaklaşımların öğrenilmesi ile hastaların sağlık ve hastalığa bakışı ve yaşayışının kavranması ve etkili iletişim dilinin geliştirilmesi için hedef kodların doğru okunması becerisini kazanır.
DERS KURULUNUN ÖĞRENME ÇIKTILARI:
1. Mendel ve mendel dışı kalıtım modellerini tanımlar.
2. Kromozom hastalıkları ve tek gen hastalıklarını açıklar.
3. Genetik tanı yöntemlerini ayırt eder.
4. Hastalıkların temelinde yer alan kalıtım materyalinin önemini savunur.
5. Pürin-pirimidin metabolizmasını önemini ve klinik ile ilişkisini açıklar.
6. Nükleik asit yapısını açıklar.
7. Replikasyonu tanımlar.
8. Transkripsiyon ve post-transkripsiyonel mekanizmaları açıklar.
9. Translasyon ve post-translasyonel mekanizmaları açıklar.
10. Gen ifadesinin düzenlenmesini açıklar.
11. Vitaminleri sınıflandırarak fonksiyonlarını açıklar.
12. İnsan iskeletini oluşturan kemiklerin yerlerini yapılarını ve fonksiyonel anatomisini tanımlar.
13. Baş iskeleti, göğüs kafesi iskeleti ve pelvis iskeletini oluşturan kemikleri sayar.
14. İskeletin üst ve alt taraflarının kemik yapılarını kıyaslamalı olarak değerlendirir.
15. Histolojinin çalışma yöntemlerini ve histolojik teknikleri açıklar.
16. İnsan vücudunun temel dokularından epitel dokunun embriyolojik olarak nasıl geliştiğini, epitel dokunun özelliklerini çeşitlerini, örtü, bez ve özelleşmiş epitelin histolojik yapısının teorik ve mikroskopik yapılarının özellikleri ve farklılıklarını açıklar.
17. İnsan vücudunun temel destek dokularından bağ dokunun embriyolojik olarak nasıl oluştuğunu, histolojik yapısını, bağ dokusu lifleri, hücrelerini, teorik ve mikroskobik olarak gösterir.
18. İnsan vücudunda homeostazis kavramını açıklar.
19. Vücudun kontrol sistemlerini örneklerle sayar.
4 20. Vücut sıvı kompartmanları ve iyon bileşimlerini açıklar.
21. Pasif taşınma (Osmoz ve difüzyon), aktif taşınma (Primer ve sekonder aktif taşıma), hücre zarında madde taşınmasını, hücre motor proteinleri ve hücre içi taşıma mekanizmalarını açıklar.
22. İyon kanallarını, membran reseptörlerini, hücresel haberleşme ve ikinci mesajcıları sayar.
23. Biyoelektrik Potansiyellerden dinlenim membran potansiyeli ve aksiyon potansiyelinin oluşumu açıklar.
24. Hücresel kompartmanlar arası madde geçişini örneklerle açıklar.
25. İlkyardım ile ilgili temel kavramları sayar.
26. Hastanın veya yaralının 1. ve 2. değerlendirmesini yapar.
27. Kalp-solunum durmasında bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde temel yaşam desteği uygular.
28. Maket bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde temel yaşam desteği uygular.
29. Havayolu tıkanmalarında İlkyardım uygulaması ile ilgili temel kavramları uygular.
30. Maket bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde havayolu tıkanmalarında ilkyardım uygulaması yapar.
31. Karanlık dönem tıbbının özelliklerini sayar.
32. Uyanış dönemi ve Üniversitelerin gelişimini sayar.
33. Bulaşıcı hastalıklarla mücadelenin özelliklerini sayar.
34. Tıp anlayışındaki değişimi sayar.
35. Sanat tıp arasındaki ilişkiyi karşılaştırır.
36. Önemli tıbbi keşifler ve hekimleri sayar.
37. Vücut iç dengesini sağlanması ve korunmasında rol oynayan etmenleri sayar.
38. Vücut sıvısı tayin yöntemlerini açıklar.
39. Hücre membranı ve iyon transportunun moleküler mekanizmasını açıklar.
40. Psikolojinin tanımını yapar, tarihçesini ve tıptaki yerini açıklar.
41. Psikoloji akımlarını, psikolojinin uygulama alanlarını, sosyal yaklaşım modelini açıklar.
42. İçgüdü, dürtü, güdü, duygulanım ve dengeleşim, zeka, bilinç dikkat, bellek bilinç bozuklukları, uyku ve rüya kavramlarını açıklar.
43. Algının ne olduğu, nasıl oluştuğu, özellikleri, yanılmaları ve bozukluklarını açıklar.
44. Kişilik kuramları, bilişsel davranışçı yaklaşımı ve dinamik yaklaşımların farklı özelliklerini açıklayabilir, bunun iletişim süreçleri ile ilişkisini ifade edebilir.
45. Sağlık psikolojisinin temel kavramlarını ve yaklaşımlarını bilir, farklı sağlık ve hastalık tutumlarını ifade edebilir.
DERS KURULUNUN ÖĞRENME-ÖĞRETME YÖNTEMLERİ:
1. Power point ders sunumu 2. Laboratuvar uygulaması 3. Dış kaynaklı eğitim videosu
4. Tıbbi beceri uygulamaları, simule hasta uygulaması 5. Maket eğitimi
DERS KURULUNUN KAYNAK VE MATERYELLERİ:
1. İlgili anabilim dallarının önerdiği mesleki kaynak kitaplar 2. Anabilim dalı uygulama yönergeleri
5 8 HAFTALIK DERS PLANI
1. HAFTA Fizyoloji, Anatomi, İletişim Becerileri, Histoloji, Tıbbi Biyoloji ve Biyofizik dersleri
2. HAFTA Fizyoloji, Anatomi, İletişim Becerileri, Histoloji, Tıbbi Biyoloji ve Biyofizik dersleri
3. HAFTA Fizyoloji, Anatomi, İletişim Becerileri, Histoloji, Tıbbi Biyoloji, Tıp Tarihi, Tıbbi Biyokimya ve Biyofizik dersleri
4. HAFTA Fizyoloji, Tıbbi Beceri, İletişim Becerileri, Histoloji, Tıbbi Biyoloji, Tıbbi Biyokimya ve Biyofizik
dersleri
5. HAFTA Fizyoloji, Tıbbi Beceri, Anatomi, İletişim Becerileri, Histoloji, Tıbbi Biyoloji ve Tıp Tarihi dersleri 6. HAFTA İletişim Becerileri, Tıbbi Beceri, Histoloji, Tıbbi
Biyoloji, Tıp Tarihi ve Tıbbi Biyokimya dersleri 7. HAFTA İletişim Becerileri, Tıbbi Beceri, Histoloji, Tıbbi
Biyoloji ve Tıbbi Biyokimya dersleri 8. HAFTA Kurul sonu pratik ve teorik sınavları
