TÜRKİYE’DE YEREL DÜZEYDE KATILIM BAĞLAMINDA
4.3 Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılanmalarıyla İlgili Çalışmalarda Katılımcı Eğilimler
Kamu yönetiminin, 80 yılı aşan bir süredir temelde de değişmeyen bu günkü yapılanma biçimiyle hızla değişen ve gelişen modern çağın gerisinde kaldığı, yenilikleri yakalayamadığı artık değişmesi gerektiği son 20 yıldan beri gerek akademik gerekse çeşitli sektörsel ortamlarda dile getirilmektedir292.
Yerel yönetimler ve kamu yönetimi üzerinde yapılan yeniden yapılandırma çalışmaları 1970’lerin sonlarından itibaren hız kazanmıştır. Türkiye’de;
- Hızlı kentleşmenin yarattığı sorunlar ve talepler,
- Merkezi hükümetin aşırı yüklenmişliği ve borçlanmışlığı, - Yerel yönetimlerin kaynak yetersizlikleri,
- Sıklıkla yaşanan ekonomik krizler,
- Avrupa Birliği ile bütünleşme süreci gibi faktörler yeniden yapılanma çalışmalarına hız kazandırmıştır293
1960’lı yıllarla birlikte siyasal erki ellerinde bulunduranlar, yönetimin her düzeyinde yönetimi yeniden yapılandırma amacıyla projeler yaptırmışlardır. Bu çalışmaların ilki, MEHTAP adıyla bilinen Merkez Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi’dir. Bu proje ile, küçük kent ve kasabalarda “toplum kalkınması” yaklaşımıyla katılımcı bir kalkınma ve yeniden yapılanma düşüncesi benimsenmiştir294. MEHTAP projesinde, merkezi kuruluşlar ile merkezi hükümet teşkilatının taşra birimleri ve
291 Bayram Özbey, “ Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması Açısından Belediye Meclislerinin
Konumu”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4-
Aralık 2004, S:299 292
Toprak Karaman, “ Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Gerekliliği Üzerine”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004, S:19 293
Hüseyin Gül, Mehmet Aktel, “ Tarihsel Bir Bakış Açısıyla Kamu ve Yerel Yönetimler Reformu” Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004, S:79
mahalli idareler arasında görev dağılımı, mahalli idarelerin yetkileri, kaynakları, teşkilatlanmaları konuları incelemeye alınmıştır295.
Diğer bir yeniden yapılandırma projesi ise, 1967- 1971 yılında düzenlenen İç Düzen adlı projedir. Yerel yönetimleri yeniden düzenlemek ve geliştirmek amacıyla içişleri bakanlığı tarafından yürütülen bu projenin amacı, örgüt içerisinde yer alan bütün kuruluşların merkez ve taşra kademeleri ile yerel yönetimler arasındaki ilişkilerini görev karışımlarını ve koordinasyonunu araştırmayı amaçlamıştır296.
1988 yılında hazırlanan kamu yönetimi araştırma projesi (KAYA), yerel yönetimleri çağın gereklerine uygun hale getirmek için önemli öneriler sunmuştur. Bunlardan en önemlileri yerel demokrasi ve katılım ile ilgili ola noktalardır. Bu projeye göre idealleştirilen yerel yönetim örgütünün özellikleri şöyledir;
1. Yerel demokrasiyi güçlendirici, 2. Yerel topluluklarca denetlenen,
3. Etkili bir katılımın sağlandığı saydam, kaynaklar açısından güçlü,
4. Kendi yerel toplumu ile ilgili kararları kendi organları aracılığı ile alıp kendi birimleri aracılığı ile uygulayabilen,
5. Merkezi yönetimden destek veya nesnel koşullarda yardım alan,
6. Genel yönetim sistemi ile yönetimin birliği ilkesi ve planlama disiplini içerisinde bütünleşen,
7. Yönetsel verimliliği ve etkinliği gerçekleştiren örgüttür297.
KAYA Yerel Yönetimler Araştırma Grubu Raporunda, yerel yönetimlerin demokratik niteliklerinin yetersizliği, yürütülebilir karar alma yetkilerinin olamadığı, halk katılımının ve yönetsel saydamlığın yeterli olmadığı belirtilmiş, yetki ve sorumluluk, kaynak ve yürütülebilir karar alma bakımından güçsüz oldukları, etkili ve verimli bir hizmet üretemedikleri ortaya konulmuştur298.
295 Hüseyin Gül, Mehmet Aktel “ a.g.e.”, S:83 296
Cengiz Akın, “ Kamu Yönetimini Yeniden Düzenleme İhtiyacı”, TİD, Yıl.70, Sayı.419, 1998, S:89 297
Arif Çukurçayır, “a.g.e.”, Ss:215-216 298
KAYA, “Kamu Yönetimi Araştırma Projesi Genel Rapor”, TODAİE Yayını, No.238, Ankara 1991, Ss:2-5
Bu proje ile yıllardır göz ardı edilen halk katılımı ve yrel demokrasi kavramı ele alınmıştır. Yerel yönetimlerin güçlenmesi ve saydam bir yerel hizmet sunan birimler haline gelmesi için halk katılımı ve yerel demokrasi kavramı ile mümkün olacağını açıkça ortaya koymuştur. Bu çalışmanın en önemli yanlarından bir tanesi, merkezi yönetimin yerel düzeyde yürüttüğü hizmetlerin çoğunluğunun yerel birimlere aktarılması önerisi, bir diğeri ise, demokratik niteliklerin önemle vurgulanmasıdır299.
Hemşerilik bilinci yeteri kadar gelişmeyen kentliler, yerel yönetimden sadece hizmet beklerler. Yerel halkın böyle bir beklenti içinde olması yerel yönetimlerin denetlenmesini ve yapılan çalışmaların sorgulanmasını engellemektedir. Kurumsal düzenlemeler açısından seçimler dışında katılım olanakları neredeyse yoktur. Yani yerel meclislere halkın katılması ve soru sorarak düşüncelerini ifade edebilme olanağı yoktur300.
Yalçındağ’a göre yerel yönetimlerin katılım ile ilgili sorunları çözmek için aşağıdaki önlemler alınmalıdır301;
- Yerel yönetim meclislerine halk katılımını sağlayacak zaman ve mekan düzenlemeleri yapma yoluna gidilebilir,
- Yurttaş girişimleri özendirilebilir ve böylece her türlü kesimin yerel konularda daha aktif olmaları sağlanabilir,
- Belediyelerde ekonomik etkinlerde bulunan iş çevrelerinden yararlanmak için “iş konseyleri” oluşturulabilir,
- Katılımı özendirmek için mahalle düzeyinde örgütlenmelere gidilebilir,
- Yerel yönetimlerin hazırlamış oldukları bir takım projelere halkın katılımı sağlanarak yerel düzeyde katılım teşvik edilebilir.
299
KAYA, “a.g.e.”, S:184 300
Selçuk Yalçındağ, “ Yerel Yönetimler- Sorunlar ve Çözümler”, TÜSYAD Yayını , İstanbul, 1992, Ss:33-34
SONUÇ
Toplumun ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulmuş kamu yönetimi, son yıllarda yoğun olarak tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Bu gelişmenin en önemli sebebi toplumda demokratik bilincin oluşmasıdır. Kamu yönetimi bu demokratik bilincin oluşması ve gün geçtikçe gelişim kaydetmesi nedeni ile geçmişe göre daha sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. Çünkü, karşısında, yapılan her türlü uygulamayı sorgulamaksızın yaşayan toplum yerine, kamunun yaptığı harcamaları, kaynağını ve eksik uygulamaları sorgulayan bir toplum bulunmaktadır.
Toplumun geldiği bu noktada, kamu yönetiminden ve ona bağlı olan yerel yönetimlerden beklenen hizmette vatandaş memnuniyetini ve katılımını temel alan bir yönetim anlayışına sahip olmaları gerekmektedir.
Egemenliğin kaynağı bütün demokratik sistemlerde, halk olarak kabul edilebilmektedir. Fakat, bunun uygulamaya geçirilmesinde bir takım sıkıntılar yaşanmaktadır. Bundan dolayıdır ki, kamu yönetiminin etkin, güvenilir, hızlı ve verimli bir halde çalışması, hizmetlerin en yakın yerden, yen yüksek verimle yerel halkın ihtiyaçlarına cevap verebilen, halkın en üst düzeyde yönetime katılabildiği kurumlar olarak yerel yönetimlerin demokratikleştirilmesi ve güçlendirilmesi gerekmektedir
Yerel yönetimlerle vatandaşların karşılıklı olarak işbirliği içinde olması yani halkın yönetime katılması toplumsal konular ve menfaatler üzerinde bireylerin katkılarını ve sorumluluklarını arttırarak yerel yönetimlerin karar alma süreçlerini hem halkın beklentilerini karşılayacak şekilde duyarlı, hem de akılcı ve demokratik olmasını sağlayacaktır.
Demokrasinin dayandığı temel ilkeler olan, özgürlük, eşitlik, dayanışma ve kendini gerçekleştirme gibi kavramlar, ancak demokrasinin temellerini sağlam olduğu toplumlarda sağlıklı bir şekilde gerçekleşir. Demokrasinin yaşanabilir kılınması da, yerel siyasetin demokrasi temellerine oturtulmasına bağlıdır. Bu noktadan hareketle, halkın yönetimini ön planda tutan yönetim modellerinin benimsenmiş olması halkın yönetime yabancılaşmasını önleyerek, demokratik yöntemlerinde kullanılmasıyla, toplum içerisinde çatışma yerine, toplumsal kalkınma ve gelişme yaşanır.
Bu açıklamaların ışığında sonuç olarak diyebiliriz ki; yerel yönetimler kamu yönetiminin sağlıklı bir şekilde işlemesi için en önemli kurumlardır. Bu kurumların etkin, verimli, halkın ihtiyaçlarını sağlıklı bir şekilde karşılayabilmesi ve dolaylı da olsa ulusal demokrasinin güçlenmesi ve gelişmesine katkıda bulunması halkın yönetime katılımına bağlıdır. Yani çağdaş yerel yönetimlerim başarısı katılımcı bir yönetim modeli benimsemelerine bağlıdır.
KAYNAKÇA
ACARTÜRK Ertuğrul, Sacit H. Akdede, “Avrupa Yerel Yönetimler Özerkliği Şartı Karşısında Türkiye’de Yerel Yönetimler”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4 Aralık 2004.
ADALI Sacit, “ Daha İyi Hizmet Görme Açısından Katılmalı Yönetim”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1986.
AKDOĞAN Argun , “ Yerel Yönetimlere Halkın Katılımı: Sınırlılık ve Yeni
Açılımlar”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi
İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4 Aralık 2004.
AKGÜL Aziz, “ Toplam Kalite Yönetim Sistemi”, Yeni Türkiye Dergisi Kalite Özel Sayısı, Sayı:26, Mart- Nisan 1999.
AKILLIOĞLU Tekin, “ Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:24, Sayı:2, Haziran 1991.
AKIN Cengiz, “ Kamu Yönetimini Yeniden Düzenleme İhtiyacı”, TİD, Yıl.70, Sayı.419, 1998.
AKIN Rıdvan, “ 1920’ler Anadolu’sunda Yerel Demokrasi Girişimi: İdare-İ
Kura ve Nevahi Kanunu Leyihası”, Toplumsal Tarih, Sayı:32, Ağustos,
1996.
AKSOY Asu, “ İnternet ve Demokrasi”, TDV, Diyalog Dergisi, Ankara, 1996. AKSOY Bekir, “ Yönetimin Etkinleştirilmesinde Yetki Genişliği”, Yeni
Türkiye Dergisi, Yıl:1, Sayı:4, Ankara, Mayıs- Haziran 1995.
AKTAN Tahir, “ Mahalli İdarelerde Vesayet Denetimi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:9, Sayı:3, Eylül, 1976.
ALKAN Türker, “ Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim”, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1989.
ALPER KOÇ Selahattin, “ Müfettişlik Sınavına Hazırlık”, Alfa Yayınevi, Birinci Baskı, İstanbul, 2000.
ALPÖGE Atilla, “Halka Dönük Yerel Yönetim”, Yerel Yönetimlerin Geliştirilmesi Programı El Kitapları Dizisi, IULA-EMME Yayını, Kent Basımevi, İstanbul, 1993.
AYDIN Ahmet Hamdi, “Güvenlik Hizmeti Yerel Olarak Sunulabilir Mi?:
Yerel Hizmet Kavramı Açısından Bir Tartışma”, Yerel Yönetimler
Sempozyumu Bildirileri, TODAİE Yayını, Ankara, 2002.
AYDINLI Halil İbrahim, “ Sosyo- Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Belediyeler”, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, Ocak 2004.
AYKAÇ Burhan, “ Türkiye’de Kamu Yönetiminin Küçültülmesi, Yerel
Yönetimler ve Yerel Demokrasin Amaçları”, Gazi Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:1, Sayı:1.
AYTAÇ Fethi, “ Merkezi İdareden Mahalli İdarelere Devredilecek
Hizmetler”, Türkiye Belediyecilik Derneği, Konrad Adenauer Vakfı,
Mahalli İdareler Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi, Ankara, 1994. BALTA Tahsin Bekir, “ İdare Hukuku I” , Genel Konular, A.Ü. S.B.F. Yayını,
Ankara, 1972.
BARBER Benjamin, “ Güçlü Demokrasi, Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset”, Çeviren: Mehmet Beşikçi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
CANMAN Doğan, “ Köy Yönetimi ve Sorunlar”, Yerel Yönetimler Sempozyumu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi, TODAİE Yayını, Ankara, 2002. COŞKUN Bayram - Sergender Sezer, “ Yerel Yönetimler ve Katılım: Muğla
Kent Meclisinin Örnek Olay Olarak İncelenmesi”, Yerel Yönetimler
Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4 Aralık 2004.
ÇADIRCI Musa, “ Tanzimat’tan Sonra Merkez- Yerel Yönetim İlişkileri”, Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi, TODAİE Yayını, Ankara, 2002.
ÇAM Esat, “Siyaset Bilimine Giriş”, Der Yayınları, Genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul 1995.
ÇIRAKMAN Birsen, “ Kamu Hizmeti”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:9, Sayı:4, Aralık 1976.
ÇİTÇİ Oya, “ Temsil, Katılma Ve Yerel Demokrasi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt:5, Sayı:6, Kasım, 1996.
ÇOKER Ziya, “ Anayasa ve Yerel Yönetimler”, TODAİE, Cilt:1, Sayı:5, Ankara, Eylül,1992.
ÇOKER Ziya, “ Bu Günkü Uygulama İçinde Merkezden Yönetim- Yerinden
Yönetim”, Türk İdare Derneği, Sayı:393, Ankara, 1991.
ÇOKER Ziya, “ İl Özel İdareleri Nasıl Geliştirilir?” , Amme İdaresi Dergisi, Cilt:20, Sayı:3, 1987.
ÇUKURÇAYIR Akif, “Siyasal Katılma Ve Yerel Demokrasi”, Yargı Yayınevi, Ankara, 2000.
DAHL Robert A., “Demokrasi Üstüne”, Çeviren: Betül Kadıoğlu, Phoneix Yayınevi, Birinci Baskı, Ankara, 2001.
DAHL Robert, “ Demokrasi ve Eleştirileri”, Çeviren: Levent Köker, Türk Siyasi İlimler Dermeği Ve Türk Demokrasisi Vakfı Yayını, Ankara.
DDK, “ Yerel Yönetimler: Sorunları ve Çözüm Önerileri”, DDK Yayınları, Ankara, 1996.
DERDİMAN Cengiz, “ Kamu Yönetiminde Yetki Genişliği”, Amme Dergisi, Cilt:28, Sayı:4, Ankara, Aralık 1995.
DİENEL Peter C., “ Die Planungszelle, Eine Alternative Zur Establishment-
Demokratie”, 4. Aufl. Westdeutscher Verleng , Opladen, 1997.
EKE Ali Erkan, “ Anakent Yönetimi ve Yönetimler Arası İlişkiler”, A.Ü.S.B.F. Yayını, No:505, Ankara, 1982.
EMREALP Sadun, Selahattin Yıldırım, “ Yerel Yönetimlerde Başarının
Yolları”, Yerel Yönetimlerin Geliştirilmesi Programı El Kitapları Dizisi,
ERDOĞAN Mustafa, “Anayasal Demokrasi”, Siyasal Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 1997.
ERENÇİN Arif, “ Türk Yerel Sisteminin Kısa Tarihi ve 2004 Yılı Reformu”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004.
ERGUN Turgay, Aykut Polatoğlu, “Kamu Yönetimine Giriş”, 4. Baskı, Ankara, 1992.
EROĞUL Cem, “Devlet Yönetimine Katılma Hakkı”, İmge Kitabevi, Ankara, 1991.
ERTAN Birol, “Demokrasi ve Yerel Yönetimler”, Yerel Yönetimler Kongresi Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma, Bildiriler Kitabı, Çanakkale, 3-4 Aralık, 2004.
ERYILMAZ Bilal , “Kamu Yönetimi”, Genişletilmiş 7. Baskı, İstanbul, 2000. ERYILMAZ Bilal, “ Değişim ve İşletme Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar”,
Sakarya Ekonomi Dergisi, Yıl:3, Sayı:12, Adapazarı, 2000.
ERYILMAZ Bilal, “ Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılanması”, Birleşik Yayıncılık, İstanbul, 1997.
GERAY Cevat, “ Yerel Demokrasi, Özerklik ve Halk Katılımı”, YTD, Sayı.4, Ankara, 1995.
GÖNÜL Mustafa, “Yerel Yönetim Birlikleri”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Sevinç Matbaası, Ankara, 1997.
GÖRMEZ Kemal, “ Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu Üzerine”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:1, Sayı:4, Mayıs- Haziran, 1995.
GÖRMEZ Kemal, “Yerel Demokrasi ve Türk Belediyeciliği”, Ankara, 1995. GÖRMEZ Kemal, “Yerel Demokrasi”.
GÖYMEN Korel, “ Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Yönetişim:
Gereksinmeler, Önermeleri Yönelimler”, Çağdaş Yerel Yönetimler
GÖYMEN Korel, Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu, Bürokratik Yönetim
Geleneğinden Çekingen Yerel Yönetişime”, Yerel Yönetimler
Kongresi, Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma, 3 – 4 Aralık 2004, Çanakkale.
GÖZÜBÜYÜK Şeref , “ Yönetsel Yargı”, Ankara , 1993.
GÖZÜBÜYÜK Şeref, “ Türkiye’de Mahalli İdareler”, TODAİE Yayını, Ankara, 1967.
GÖZÜBÜYÜK Şeref, “Anayasa Hukuku”, Gözden Geçirilmiş 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 1997.
GÖZÜBÜYÜK Şeref, “Yönetim Hukuku” Ankara, 1989.
GRUNAW Daiter, “ Belediye ve Hemşeri İlişkileri”, Seminer Notları, 7-11 Ocak 1985, Marmara ve Boğazlar Birliği, İstanbul, 1993.
GÜL Hüseyin, Mehmet Aktel, “ Tarihsel Bir Bakış Açısıyla Kamu ve Yerel
Yönetimler Reformu” Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga
Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004.
GÜLER Birgül Ayman, “ Küreselleşme Döneminde Yerel Yönetimler” , Sivil Toplum İçin Kent, Yerel Siyaset ve Demokrasi Semineri, Demokrasi Kitaplığı, Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Yayınları, İstanbul, 1998.
GÜNDAY Metin, “ İdare Hukuku”, 4. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara, 1999. Hamit Palabıyık, Mustafa Görün, “ Belediye Meclislerinde Temsil ve Katılım:
Çanakkale Belediye Meclisi Örneği”, Yerel Yönetimler Kongresi,
Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004.
HEYWOOD Andrew, “Demokrasi”, Çeviren: Bican Şahin, Sosyal ve Siyasal Teori- Seçme Yazılar, Siyasal Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 1993.
HİLL Dilys, “ Democratic Theory And Local Doverment”, Allen- Unwin, London, 1998.
HUNTİNGTON Samuel P., “ The Thirt Wave of Democracy”, Jurnal of Democracy, Spring, 1999.
IULA-EMME, “ Halka Dönük Yerel Yönetim”, Yerel Yönetimlerin Geliştirilmesi Programı Raporlar Dizisi, Kent Basımevi, İstanbul, 1993. KALAYCIOĞLU Esin, “ Karşılaştırmalı Siyasal Katılma”, İ.Ü. Yayını,
İstanbul, 1983.
KAPANİ Münci, “Politika Bilimine Giriş”, 4. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara,1988.
KARACA Ayça, “ Kent- Kentleşme ve Siyasal Yapı”, Ed. Atakan Okutan, Türkiye’de Kentleşme ve Siyasal Yapı, TDV, Ankara, 1995.
KARAMAN Toprak, “ Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Gerekliliği
Üzerine”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler Kitabı, Biga Belediyesi
İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004.
KAYA, “Kamu Yönetimi Araştırma Projesi Genel Rapor”, TODAİE Yayını, No.238, Ankara 1991.
KAYA, “Kamu Yönetimi Araştırması”, Yerel Yönetimler Araştırma Grubu Raporu, Kamu Yönetimi Araştırma Projesi, Ankara, 1992.
KAZANCI Metin, “ 1973 Sonrası Belediyeler ve Belediyelere İlişkin Sorunlar”, Türk İdareciler Derneği, Halkevleri Matbaası, Ankara, 1982.
KAZANCI Metin, “ Yerel Yönetimler Üzerine Birkaç Not”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:16, Sayı:4, Ankara, Aralık 1983.
KEANE John, “ Demokrasi Ve Sivil Toplum “, Çeviren:Necmi, Erdoğan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1994.
KELEŞ Ruşen, “ Kent Ve Siyaset Üzerine Yazılar”, IULA/ EMME Yayını, İstanbul, 1993.
KELEŞ Ruşen, “ Yerel Yönetim Ve Siyaset”, Geliştirilmiş 2. Baskı, İstanbul, 1994.
KELEŞ Ruşen, “ Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma: Avrupa Ve
Türkiye”, Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma Uluslar Arası
Konferansı, TBD Yayını, Ankara, 1994.
KELEŞ Ruşen, “ Yerel Yönetimlerin Özekliği ve Bir Örnek Olay”, Kent ve Siyaset Üzerine Yazılar, IULA Yayınları, İstanbul, 1993.
KELEŞ Ruşen, “Yerinden Yönetim ve Siyaset”, 3. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul 1998.
KELEŞ Ruşen, “Kentleşme Politikası”, 4. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 1997. KELEŞ Ruşen, Fehmi Yavuz, “ Yerel Yönetimler”, Turhan Kitabevi, 2. Baskı,
Ankara, 1989.
LİJPHART Arent, “Çağdaş Demokrasiler”, Çeviri: Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran, Türk Demokrasi Vakfı Ve Siyasal İlimler Derneği Ortak Yayını, Ankara, 1986.
LİPSON Leslie, “ Demokrasinin Felsefesi”, Çeviren: Mustafa Erdoğan, Sosyal ve Siyasal Teori: Seçme Yazılar, Siyasal Kitabevi, Ankara 1993.
LİVERLY Lack, “ Democracy” , Oxfort: Basıl Blackvell, 1981.
LUDWİG Franz, “ Bürgerbeteiligung und Kommunalpolitik”, Münhen; Landsberg am Lech, Olzog Verlag, 1995.
Mehmet Turan, Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.
NADAROĞLU Halil, “ Mahalli İdareler”, Beta Yayım, 5. Baskı, İstanbul, 1994. OLSEN Marvin E., “Societal Dynamics: Exploring Macrosociology”, Michigen
State University, Prestice Hall: Englewood Cliffs, New Jersey, 1991. ONAR Sıddık Sami, “ İdare Hukukunun Umumi Esasları”, 1. Cilt, 2. Baskı,
İstanbul, 1960.
ONAR Sıddık Sami, “İdari Hukukun Umumi Esasları”, 3. Baskı, İstanbul, 1966.
ORTAYLI İlber, “ İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı”, 3. Baskı, Hil Yayınları, İstanbul, 1995.
ORTAYLI İlbey, “Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler (1840- 1878)”, TODAİE Yayını, Ankara.
ÖNCEL Yenal, “ Mahalli İdareler Maliyesi”, İstanbul, 1992. ÖRNEK Acar, “Kamu Yönetimi”, İstanbul, 1992.
ÖZAY İlhan, “ Gün Işığında Yönetim”, Alfa Yayınları, ,İstanbul, 1994.
ÖZBEY Bayram, “ Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması Açısından
Belediye Meclislerinin Konumu”, Yerel Yönetimler Kongresi, Bildiriler
Kitabı, Biga Belediyesi İşbirliğiyle, Çanakkale, 3-4- Aralık 2004.
ÖZBUDUN Ergun, “ Türkiye’de Sosyal Değişme ve Siyasal Katılma”, AÜHF Yayınları, No:363, Ankara, 1975.
ÖZCAN Ümit, “ Çağdaş Kentlerde Katılım ve Sivil Organizasyonlar”, Planlama Dergisi, S:89/1, Şehir Planlama Mimar ve Mühendisler Odası Yayını, Ankara, 1989.
ÖZEL Mehmet, “Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme İlkesi: Yerellik”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:3, Temmuz, 2000.
ÖZTÜRK Fahri, “Yerel Yönetimler Sorunları – Çözüm Önerileri”,Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetlene Kurulu Yayınları – 1,
Ankara, 1996.
PARRY Geraint, George Moyser, Neil Day, “ Political Participation and
Democrasy İn Britain”, Camridge University Press, Camridge, 1992.
PATEMAN Carole, “ Participation and Democratic”, Cambridge University Press, Cambridge, 1970.
PEHLİVAN Osman, “ Kamu Maliyesi”, Derya Kitabevi, Trabzon, 1998.
PEŞKİRCİOĞLU Nurettin, “ Toplam Kalite Yönetimi ve Katılımcılık”, Verimlilik Dergisi, Kalite Özel Sayısı, Ankara, 1995
PRİORE Ricardo, “ Avrupa Konseyi’nin Yerel Yönetimler Alanında
Yürüttüğü Çalışmalar”, Üniter ve Federal Devletlerde Yerel
Yönetimler, Uluslar Arası Konferansı, 13-14 Temmuz 1995, TBD ve KAV Yayını, Ankara, 1995.
SARIBAY Ali Yaşar, “ Siyasal Sosyoloji”, Der Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 1994.
SARTORİ Giovanni, “Demokrasi Teorisine Geri Dönüş”, Çeviri: Tuncer Karamustafaoğlu Ve
SCHMİTTER Philippe C., Terry Lyn Karl, “Demokrasi Nedir? Ne değildir?”, Çeviren: Levent Günenç, Sosyal Ve Siyasal Teori- Seçme Yazılar, Siyasal Kitabevi, 2. Basım, Ankara, 1993.
SEZER Birkan Uysal “Yerel Yönetimler ve Halkla İlişkiler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt:5, Sayı:6, Kasım, 1996.
SEZER Duygu, “ Kamuoyu ve Dış Politika”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara, 1972.
SİMON H. - D.W. Smithbogug-v.a. Thompson. “ Kamu Yönetimi”, Tercüme: Cemal Mıhçıoğlu, Ankara, 1967.
ŞENGÜL Tarık, “ Yerel Yönetim Kurumları: Yönetimde Yönetişime”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt:2, Sayı:3, Temmuz, 2000.
ŞİMŞEK Şerif, “ Kalite Sürekli Gelişme Kaizen”, Standart Dergisi, Yıl:40, Sayı: 471, 2000.
ŞİMŞEK Şerif, “ Yönetim ve Organizasyon”, Yenilenmiş 4. Baskı, Konya, 1998. TEKELİ İlhan , “ Modernite Alışırken Siyaset”, İmge Kitabevi Yayınları,
Ankara, 1999.
TEKELİ İlhan, “ Belediyecilik Yazıları”, IULA Yayını, Kent Basımevi, Ankara, 1992.
TEKELİ İlhan, “ Cumhuriyet Dönemimde Belediyeciliğin Evrimine Genel Bir
Bakış”¸Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, Türk İdareciler Derneği,
Ayyıldız Matbaası A.Ş., Ankara, 1978.
TEKİN Mahmut, “ Toplam Kalite Yönetimi”, Kuzguncular Ofset, Konya, Ağustos, 1999.
TOCQUEVİLLE Alexis de, “ Amerika’da Demokrasi”, Çeviren: İhsan Sezal Ve Fatoş Dilber, Yetkin Yayınları, Ankara, 1994.
TOKSÖZ Fikret, “Yerel Yönetim Sistemine Eleştirel Bir Bakış”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:1, Sayı:4, Mayıs – Haziran, 1995.
TORTOP Nuri, “Kamu Yönetiminde Kalite 3. Ulusal Kongresi”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, TODAİE Yayını, Birinci Baskı, Ankara, 2003.
TORTOP Nuri, “Mahalli İdareler”, Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, Ankara, 1994. TORTOP Nuri, “Mahalli İdareler”, TODAİE, Yayın No:211, Ankara, 1984. TORTOP Nuri, “Yerel Yönetim Anlayışında Gelişmeler ve Yerel Yönetimleri
Önemi”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:1, Sayı:4, Mayıs –Haziran, 1995.
TORTOP Nuri, “Yerel Yönetimlerde “Görev, Yetki ve Kaynak Bölüşümü””, Kamu Yönetiminde Kalite 2. Ulusal Kongresi, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, TODAİE Yayını,Birinci Baskı, Ankara, Eylül, 1999.
UYSAL Birkan, “ Siyasal Katılma ve Katılma Davranışına Ailenin Etkisi”, TODAİE Yayınları, Ankara, 1994.
ÜLGEN Hayri, “İşletmelerde Organizasyon İlkeleri ve Uygulaması”, İstanbul, 1990.
ÜSKÜL Zafer, “ “ Sübzitiyarite” İlkesi Üzerinde Düşünce Araştırması” Yeni Türkiye, Yönetimde Yeniden Yapılanma Özel Sayısı, Sayı:4, Mayıs- Haziran, 1995.
VERBA Sidney, Norman H. Nie, Philip E. Converse, “ Siyasal Katılma,
Kamuoyu ve Oy Verme Davranışı”, Çevirenler: İlter Turan Ve Tuncer
Karamustafaoğlu. Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları, Ankara, 1989. VERSAN Vakur, “Kamu Yönetimi”, der yayınları , 10. basım, İstanbul, 1990.