Yabancı Yazarlı Romanlarda Vatandaşlık Kavramları İle İlgili

108

Tablo 4.80. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Uçan Sınıf

Geçen ay izinli çıktığımız bir gün, oyun oynadığımız çayırlıkta onların bayrağını kaçırmıştık. Üzerinde korkunç bir kurukafa resmi olan bir korsan bayrağıydı bu. Geri istediler, biz de vermedik (Kästner, 2015, s.46, 47).

Millî Egemenlik / Bağımsızlık

Millî egemenlik / bağımsızlık kavramı "Uçan Sınıf" adlı romanda bayrağın bağımsızlığın sembolü olması bağlamında ele alınmıştır.

Tablo 4.81. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Sol Ayağım

Hayır! Bu, mümkün değildi. Bayan Collis’e verdiğim sözden cayamazdım. Böyle yaparsam kendimi vatan haini gibi hissedecektim. Bir çözüm yolu ürettim ve bu sözü tutmaya karar verdim (Brown, 2015, s.147).

Vatanseverlik

Şeker Portakalı

Öğretmen bizi dörder dörder sıraya diziyor, koyunlar gibi sınıfa giriyoruz. Kapağı açılıp kapanan bir sıraya oturuyor, elimizdekileri içine koyuyoruz. Öğretmen, iyi bir Brezilyalı ve iyi bir "yurtsever” olmak için ülkemizin ulusal marşını öğrenmemiz gerektiğini söylediğinden, yığınla marş öğrenmek zorundayım (Vasconcelos, 2015, s.70).

Vatanseverlik, Saygı (İstiklal

Marşı’na Saygı)

İncelenen yabancı yazarlı eserlerde vatanseverlik kavramı ile ilgili şu konular vurgulanmıştır:

Toplumu ilgilendiren bir konuda verilen sözü tutamamaları sonucu insanların kendisini vatan haini gibi hissetmesi, öğretmenin iyi bir "yurtsever” olmaları için öğrencilere ülkelerinin ulusal marşını öğretmesi.

Tablo 4.82. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Şeker Portakalı

Sandığımın üzerine oturup bekledim. Aynadan bana baktı. “Okul yok mu?”

“Bugün ulusal bayram. Onun için pabuç boyamaya çıktım. Birkaç kuruş yapmak niyetiyle.” (Vasconcelos, 2015, s.117, 118)

Millî Bayramlar

Millî bayramlar kavramı "Şeker Portakalı" adlı romanda ulusal bayramlarda okulların tatil edilmesi bağlamında ele alınmıştır.

Tablo 4.83. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Oliver Twist

Hem bahçe işlerine yardım ediyor hem de derslerine çalışıyordu. Bayan Maylie’nin kuşlarını doyuruyor, bazı sabahlar altıda uyanarak kahvaltı masasını süslemek için çiçekler topluyordu (Dickens, 2012, s.161).

109

_

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Şeker Portakalı

Gözyaşları yanaklarından aşağı akıyordu.

“Sizi ağlatmak istemiyordum. Bir daha çiçek çalmayacağıma, şimdikinden de çalışkan olacağıma söz veriyorum.” (Vasconcelos, 2015, s.76, 77)

Çalışkanlık

İncelenen yabancı yazarlı eserlerde çalışkanlık kavramı ile ilgili şu konular vurgulanmıştır:

Çocukların ders çalışmanın yanında ev işlerinde ailesine yardım etmesi, öğrencilerin öğretmenlerine çok çalışıp derslerinde başarılı olacağına dair söz vermesi.

Tablo 4.84. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Oliver Twist

Sokaklarda ancak tek tük insanlara rastlanıyordu. İşlerine gitmekte olan dağınık işçi kafileleri, başlarının üzerinde balık sepetleri taşıyan erkekler, kadınlar, sebze yüklü eşek arabaları, çiftlik hayvanlarıyla ya da koca koca et parçalarıyla yüklü arabalar... (Dickens, 2012, s.122)

Üretime Katkıda Bulunma

Üretime katkıda bulunma kavramı "Oliver Twist" adlı romanda her gün evden çıkıp iş yerine çalışmaya giden insanların ülke ekonomisine katkıda bulunması bağlamında ele alınmıştır.

Tablo 4.85. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Şeker Portakalı

“Nereye gitmek istiyorsun?”

“Yalnızca buradan uzaklaşmak istiyorum. Murundu yoluna kadar gidebiliriz. Yakındır, fazla benzin de gitmez.”

Güldü.

“Büyüklerin sorunlarıyla uğraşmak için daha çok küçük değil misin?” Evdeki yoksulluk o derecedeydi ki, insan erkenden hiçbir şeyi çarçur etmemeyi öğreniyordu. Her şey parayla ve pahalıydı (Vasconcelos, 2015, s.143).

Tasarruf

Şamatalı Köy

Ama ben eteğimi toplayarak yumurtaları içine yerleştirdim. Anneme götürüp elli beş kuruşumu aldım. Her bir çocuğa beş kuruş verdikten sonra kalan paramı küçük bir anahtarla kilitlediğim kumbarama attım. Anahtar, gardırobumun içinde bir çiviye asılıydı (Lindgren, 2014, s.30, 31).

Tasarruf

İncelenen yabancı yazarlı eserlerde tasarruf kavramı ile ilgili şu konular vurgulanmıştır: Yoksul hanelerde çocukların hiç bir şeyi çarçur etmemeyi öğrenmesi, çocukların paralarını kumbarada biriktirmesi.

110

Tablo 4.86. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Uçan Sınıf

Son sınıflardan birkaç öğrenci, paltolarının yakalarını kaldırmış, bir yandan sigara içerken, bir yandan da ağırbaşlı bir edayla Olimpos'a tırmanıyorlardı. (Yalnızca son sınıf öğrencilerinin çıkabildiği uzak ve gizemli bir tepeye onlarca yıldır Olimpos deniyordu ve bir söylentiye göre, bu tepede her yıl Paskalya'dan önce hayalet kabul törenlerinin yapıldığı Germenlere ait kurban taşları bulunuyordu. Brrr!) (Kästner, 2015, s.23, 24)

Kültür (Örf / Âdet)

Sol Ayağım

Bir gün Katriona Delahunt beni ziyarete geldi ve mutfak penceresinin yanında güneşin vurduğu koltuğa elini koydu. Parmağında bir şeyin parladığını fark ettim. Tekrar baktım ve bunun elmas bir nişan yüzüğü olduğunu gördüm. Durup bakakaldım (Brown, 2015, s.92).

Kültür (Örf / Âdet)

Şeker Portakalı

Dindinha mutfaktaydı. Bayat ekmekleri şaraba batırıp yağda kızartmaya gelmişti. Noel gecesinin tek yemeğiydi bu (Vasconcelos, 2015, s.46).

Kültür (Örf / Âdet)

İnci

Kino'nun halkı bir zamanlar türküler bestelemek konusunda harikaydı; öyle ki her gördüklerini, her düşündüklerini, her yaptıklarını, her duyduklarını türkülere dökmüşlerdi. Ama bu gelenek eskimişti, gerçi türküler bugün de yaşıyordu, Kino onları ezbere biliyordu ama yenileri eklenmemişti (Steinbeck, 2014, s.12).

Kültür (Örf / Âdet)

İncelenen yabancı yazarlı eserlerde kültür kavramı ile ilgili şu konular vurgulanmıştır: Evlenecek olan çiftlerin evlenmeden önce nişan yüzüğü takması, Kızılderililerin gördükleri, düşündükleri, yaptıkları ve duydukları her şeyi türkü olarak bestelemesi, ailedeki ölüler adına ağıt yakması, Hristiyanların her yıl Noel bayramında Hz. İsa'nın doğum gününü kutlaması, Paskalya bayramında da Hz. İsa'nın diriliş gününü kutlaması, Noel gecesinde bayat ekmeklerin şaraba batırılıp kızartılması.

Tablo 4.87. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

Sol Ayağım

Orada birlikte dua ettiğim insanların gözlerinde kendi hayat hikâyemi görmüştüm. Bu insanlar farklı diller konuşuyorlar, farklı amaçlara göre yaşıyorlardı ama ortak acıları yüzünden aynı ailenin çocukları gibi olmuşlardı. O küçük, kutsal kasabada kimse ‘yabancı’ olarak görülmüyordu. İnsanlar ve ulusları birbirinden ayıran engeller ortadan kalkmış, hepimizin hissettiği ve ancak acının ortaya çıkarabildiği anlayış ve iletişime duyulan ihtiyaç bunları yıkıp yok etmişti (Brown, 2015, s.108).

Barış

Barış kavramı "Sol Ayağım" adlı romanda anlayış ve iletişime duyulan ihtiyacın insanları bir araya getirmesi; insanların farklı diller konuşuyor, farklı amaçlara göre yaşıyor olmasına rağmen ortak acıları yüzünden bir araya gelmesi bağlamında ele alınmıştır.

111

Tablo 4.88. Yabancı Yazarlı Romanlardan Vatandaşlık Kavramları İle İlgili Alıntılar

Romanlar Örnek Alıntılar Kavramlar

İnci ^{Kapının önüne çömeldi, battaniyenin uçlarını dizlerinin çevresinde topladı. Körfez} bulutlarının parıltılı beneklerinin göğe doğru alev alev yükselişini izledi. Bir keçi yanaştı, kokladı onu, soğuk, sarı gözlerini yüzüne dikti (Steinbeck, 2014, s.12).

Özel Konum

Özel konum kavramı "İnci" adlı romanda kabilenin körfez kıyısında kurulmuş olması, yaşamını orada sürdürmesi bağlamında ele alınmıştır.

Yabancı yazarlı romanlarda vatandaşlık kavramlarından millî egemenlik / bağımsızlık, vatanseverlik, millî bayramlar, çalışkanlık, üretime katkıda bulunma, tasarruf, kültür (örf / âdet), barış, özel konum ile ilgili bulgulara rastlanmış; vatan / yurt, millet / ulus, devlet, toplumsal rol, vatandaşlık sorumlulukları, demokratik tutum (demokratik çözümler, barışçıl çözümler), sözleşme, adil olma, saygı (kültürel mirasa saygı, Türk büyüklerine saygı, bayrağa saygı, İstiklal Marşı’na saygı), ulusal bilinç, millî birlik ve beraberlik, Atatürk ilke ve inkılapları, bilinçli tüketim, vergi verme, askerlik yapmak, kamu, kamuoyu / kamusal alan, matematik konum, jeopolitik konum kavramları ile ilgili bulgulara rastlanmamıştır.

Yerli yazarlı romanlarda olup yabancı yazarlı romanlarda olmayan vatandaşlık kavramları vatan / yurt, millet / ulus, devlet, toplumsal rol, vatandaşlık sorumlulukları, demokratik tutum (demokratik çözümler, barışçıl çözümler), adil olma, saygı (kültürel mirasa saygı, Türk büyüklerine saygı, bayrağa saygı, İstiklal Marşı’na saygı), ulusal bilinç, millî birlik ve beraberlik, Atatürk ilke ve inkılapları, bilinçli tüketim, vergi verme, askerlik yapmak kavramlarıdır. Yabancı yazarlı romanlarda olup yerli yazarlı romanlarda olmayan kavram ise barış kavramıdır.

Araştırmanın üçüncü amacı, toplumsal romanlarda sosyal katılım becerisine yönelik hangi eğitici iletilerin bulunduğunu belirlemeye yöneliktir. Dördüncü amacı ise bu iletilerin ne sıklıkta bulunduğunu belirlemektir.

Çalışma grubunu oluşturan toplumsal romanlar analiz edilerek bulgular elde edilmiştir. Tespit edilen bulgulara yönelik frekans tablolarına ve alıntılara yer verilmiştir.

112