3.3. WorldCom Skandalı
3.3.1. WorldCom Tarihi
WorldCom‟un hikayesi, 1983 yılında Hattiesburg‟da bir kafede, iĢadamları Murray Waldron ve William Rector‟un bir peçete üzerinde uzun mesafeli telefon hattı sağlayıcısı Ģirketi kurmak için plan çizmesi ile baĢladı. Ġlk olarak burada AT&T Ģirketinden ayrılıp yeni bir uzun mesafeli hat sağlayıcı Ģirketin kurulması tartıĢıldı. Onların yeni Ģirketi “Long Distance Discount Service” (LDDS) ismiyle uzun mesafeli hat sağlayıcısı olarak faaliyetine baĢladı (Gaughan, 2005: 254). LDDS 1984 yılında ABD‟nin güney eyaletlerinde kurulmuĢ ve kendi coğrafyasındaki perakende ve ticaret sektöründe bulunan yerel müĢterilerine telekomünikasyon hizmeti vermiĢtir.
Bir uzun mesafe hat sağlayıcısı olarak LDDS, arayanın yerel telefon Ģirketi ve ve alıcının yerel telefon Ģirketi arasına çağrı bağlayarak faaliyet yürütüyordu. LDDS, gelen telefon aramalarını toptan olarak daha öncesinden satın alınan büyük uzun mesafe hat sağlayıcılarının kapasitesine dayanarak bu bağlantıları yapardı (Beresford,2003: 44).
“Örneğin bir LDDS müşterisi tarafından New Orleans‟tan Dallas‟a
yapılacak bir aramanın gerçekleşmesi için öncelikle yerel firmanın hattına, bunu takiben LDDS tarafından kiralanan şebekeye ve son olarak Dallas‟taki yerel telefon şirketinin hattına transfer yapılması gerekmekteydi. LDDS böyle bir aramada, şebekelerini kullandığı için hem New Orleans ve Dallas telefon firmalarına, hem de New Orleans ile Dallas arasında bağlantı kurmak için kiralanan uzun mesafe şebeke sahibi olan iletişim şirketine ödeme yapmaktaydı” (Türel, 2011: 31).
LDDS, bu nedenle kendi pazarında hem AT&T, MCI and Sprint gibi büyük uzak mesafe hat sağlayıcı Ģirketlerle hem de diğer küçük Ģirketlerle yarıĢ halindeydi. LDDS giderek 1990‟lı yılların baĢlarında küçük çaptaki uzun mesafeli hat sağlayıcı Ģirketleri satın alarak büyüdü (Beresford, 2003: 45).
WorldCom skandalının baĢrolünü oynayan ve LDDS‟nin dokuz kurucu ortağından biri olan Bernard EBBERS, ortakların ve yatırımcıların isteği üzerine 1985 yılında LDDS‟nin CEO‟su olarak baĢa geçti.
Ebbers, büyüme potansiyeli olan genç firmaları hedef alarak, kısıtlı bir coğrafi alanda hizmet veren küçük ölçekli uzun mesafe firmalarını satın almıĢ ve piyasa payı yüksek olan üçüncü nesil uzun mesafe firmalarını birleĢtirmiĢtir. Bu strateji özellikle büyük rekabet yaĢanan uzun mesafe telefon pazarında Ģirketin ölçek ekonomisi yaratmasını sağlamıĢtı (Türel, 2011: 32).
Ebbers‟in izlediği bu strateji içerisinde yaĢanan birleĢme ve satın almalar sayesinde yaklaĢık 15 yıllık sürede WorldCom Ģirketi küresel çapta ve ABD‟de sektöründe önemli bir yer elde etmiĢtir. Tarih sırasına göre WorldCom‟un yaĢamında yer alan birleĢme ve satın almalar Ģunlardır:
- 1989 yılında LDDS Advantage Company Ģirketi ile yaptığı birleĢme ile alarak halka açık bir Ģirket haline geldi (Beresford, 2003: 44).
- 1992 yılında baĢka bir uzun mesafeli hat sağlayıcısı olan Advanced Telekomünikasyon ile kendisini birleĢtirdi. (Pandey ve Verma, 2004: 116). - 1993 yılı Eylül‟ ünde LDDS; Resurgens Communications Group ve
Metromedi Communications Ģirketleri ile ilave birleĢme sözleĢmelerini imzalayarak toplam 1,3 milyar dolarlık birleĢme gerçekleĢtirildi (Beresford, 2003: 45).
- 1993 sonuna gelindiğinde, LDDS yaklaĢık 1,5 milyar dolarlık yıllık geliri ile ABD'nin en büyük dördüncü uzun mesafe taĢıyıcı Ģirketi oldu (Beresford, 2003: 45).
- 1994 yılı sonlarında LDDS, yurtiçi ve yurtdıĢı iletiĢim ağında faaliyet gösteren IDB Communications Group Ģirketinin tüm hisse senetleriyle birlikte 936 milyon dolar ödeyerek satın aldı. (Beresford, 2003: 45). LDDS IDB ile birleĢme sözleĢmesi sayesinde uluslararası telekomünikasyon pazarında daha büyük bir yere geçti. Çünkü IDB‟nin birçok yabancı ülkede 200‟den fazla iĢlem sözleĢmesi vardı (Gaughan, 2005: 255).
- 5 Ocak 1995 tarihinde LDDS, ses ve veri iletiĢim Ģirketi olan William Telecommunications Group Ģirketini 2,5 milyar dolarlık nakitle satın aldı ve Ģirketin ismi artık WorldCom olarak değiĢtirildi. (Beresford, 2003: 45). Wiltel ulusal dijital fiber optik ağı iĢleten ve ABD pazarında bu faaliyette bulunan dört Ģirketten biriydi. Bu sayede bu ağı kullanarak LDDS‟nin ağ trafiğinin bir kısmını aktarması ve ağ maliyetleri dıĢındaki maliyetlerden tasarrufu mümkün olacaktı (Gaughan, 2005: 255).
- 1996 yılı sonlarında WorldCom ABD‟de ve Avrupa kentlerinde ve çevresinde fiber optik kablolu büyük dijital ağlar üzerinde yerel ağa eriĢim olanakları olan MFS Communications Ģirketi ile 12,4 milyar dolarlık bir birleĢme yaptı. (Beresford, 2003: 45 ve Pandey ve Verma, 2004: 116). Bu birleĢme sayesinde WorldCom Dünya‟nın internet omurga sisteminde büyük bir pay edinmiĢ oldu.
- 1996 yıl içinde iĢletmeler için internet eriĢim sağlayıcısı olan UUNET Technologies Ģirketi ile birleĢti (Beresford, 2003: 46). Bu birleĢme ile WorldCom‟un müĢterisine sunabileceği hizmet paketi daha da geniĢledi (Gaughan, 2005: 256).
- 1998 yılı Ocak ayı sonlarında Worldcom yaklaĢık 2 milyar dolara Brooks Fiber Propertis‟i satın aldı (Beresford, 2003: 47) ve 1,3 milyar dolarlık değeri olan CompuServe Ģirketini satın aldı. WorldCom, CompuServe firmasını satın almasıyla interaktif özellikte ağ servisleri üzerinde kontrole sahip oldu.
- 1998 yılı Eylül ayında WorldCom en agresif alımını gerçekleĢtirdi. WorldCom kendi hisselerinin 1,3 milyar dolarını kullanarak ve 7 milyar dolar nakit bedelle yaklaĢık olarak toplam 40 milyar dolarla MCI Ģirketini satın aldı (Beresford, 2003: 45). MCI ile birleĢmeden sonra WorldCom, Dünya çapında 280‟den fazla ülkede ve çevresinde ayrıca ABD yerel pazarında en geliĢmiĢ dijital ağların kontrolünü elde etti. Fortune, 1998 sıralamasında 11. olan WorldCom, MCI ile birleĢmesinden sonra 1999 Fortuna Telekomünikasyon sıralamasında 6. sırada yer alan Ģirket oldu (Pandey ve Verma,2004:116). Ayrıca MCI ile WorldCom birleĢmesi ABD tarihinde gerçekleĢen en büyük satın alma iĢlemiydi.
- 1998 yılında WorldCom yaklaĢık 500 milyar dolarlık ANS Communication ile birleĢti (Gaughan, 2005: 256).
- 1998 Ağustos‟unda WorldCom, Brezilya‟nın en büyük, yerli ve en geniĢ uluslararası telekomünikasyon hizmetleri sağlayıcısı olan Embratel ile birlikte çalıĢtı.
- 1 Ekim 1999 tarihinde, WorldCom 1,8 milyar dolar tutarındaki satın almayla Sky Tel Communication Ģirketini kendi bünyesine dahil etti. (Beresford, 2003: 48).
- 5 Ekim 1999 tarihinde WorldCom ve Sprint 115 milyar dolarlık bir anlaĢma ile birleĢmeye karar vermiĢlerdi. (Beresford, 2003: 45). Ancak 2000 yılında ABD ve Avrupa‟daki düzenleyici kurumlar bu duruma itiraz etti. Sonucunda ise WorldCom ve Sprint birleĢme sözleĢmelerini feshetmek zorunda kaldı (Pandey ve Verma, 2004: 116).
- 2001 yılındaki en büyük birleĢme, Ģirketlere internet ve veri hizmetleri sağlayıcısı olan Ġntermedia Ģirketiyle WorldCom‟un birleĢmesiyle oluĢtu (CernuĢça, 2007: 2).
Sprint Com ile birleĢmenin Amerikan rekabet kurulu tarafından engellenmesi sonun baĢlangıcı oldu. Bu birleĢmenin gerçekleĢmesi ile WorldCom dünya tarihindeki en büyük Ģirket birleĢtirmesini yapmıĢ olacak ve en önemli rakibi AT&T Ģirketinin önüne geçmiĢ olacaktı. Engellemenin ardından Ģirket çözülme sürecine girdi ve hisseleri piyasada değer kaybına baĢladı. ġirketin borçları ve borçlarının geri ödenememesi de artıĢ gösterdi. 2002 yılında gelir ve gider dengesinde ciddi muhasebe hilelerinin yapıldığı ortaya çıkması ve bu hileli kayıtların sonucunda 11 milyar dolarlık karın finansal tablolarında hileli biçimde olduğundan fazla gösterilmesiyle WorldCom iflas sürecine girdi. Worldcom muhasebe skandalı 7 Temmuz 2006 tarihinde Verizon Communications tarafından satın alınmasıyla sonra erdi.