Uluslararası ve Bölgesel Patent Tescili

Türkiye sınırları içinde patent almak için TÜRKPATENT dıĢında iki seçenek daha bulunmaktadır. Bunlar;

 Patent ĠĢbirliği AntlaĢması çerçevesinde Uluslararası Patent BaĢvurusu

 Avrupa Patenti SözleĢmesi çerçevesinde Avrupa Patenti BaĢvurusu A) PCT Çerçevesindeki BaĢvurular

Türkiye, PCT çerçevesinde Uluslararası Patent BaĢvuru sistemine 1996 yılından beri üyedir. Söz konusu üyelik, uluslararası patent baĢvurusu yapma olanağı sağlamaktadır. PCT, üye ülkelerde yapılan bir buluĢun birden fazla ülkede koruma altına alınmasını mümkün kılan, kolaylaĢtıran ve ekonomik hale getiren çok taraflı bir antlaĢmadır. Söz konusu antlaĢma çerçevesinde yapılan baĢvuruların baĢvuru tarihleri, gerekli iĢlemlerin yapılması neticesinde antlaĢmaya taraf 151 ülke de geçerli olacaktır. WIPO tarafından baĢvurunun yayınlamasını müteakiben, ilk baĢvuru veya varsa rüçhan tarihinden itibaren 30 aylık süre zarfında, baĢvurucunun anlaĢmaya taraf ülkelerin herhangi birinde baĢvuru yapma hakkı vardır (PCT ulusal safha). Bu sayede her bir ülkede ayrı bir araĢtırma ya da inceleme raporu hazırlatmak zorunda kalınmayacak ve tasarruf edilmiĢ olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta Ģudur:

PCT baĢvurusu ile tüm ülkelerde patent hakkı alınmıĢ olmuyor, sadece bu ülkelerde baĢvuru yapma hakkı elde edilmiĢ oluyor. Bu demek oluyor ki; PCT baĢvurusunu müteakip (varsa rüçhan tarihinden sonraki) 30 ay içinde, üye ülkelerden herhangi birinde baĢvuru yapılabilir.²⁰⁴

204 YAVAN, Nuri, Fikri Sınai Mülkiyet Hakları ve BaĢvuru Süreçleri, Konya: KOP Bölge Kalkınma Ġdaresi BaĢkanlığı, 2018, s. 21.

177 Patent iĢlemlerini baĢlatmak için üye ülke ofisleri ya da bölgesel ofislere (EPO) veya doğrudan WIPO‟ya baĢvurulabilir. TÜRKPATENT‟e baĢvuru yapma hakkı Türk vatandaĢlarına ya da Türkiye‟de mukim özel/tüzel kiĢiliklere tanınır.

Ġki tür PCT baĢvuru metodu bulunmaktadır. Bunlardan ilki, “ePCT-Filing” isimli sistem üzerinden TÜRKPATENT kabul ofisi seçilmek suretiyle yapılan çevrimiçi baĢvurudur. Bu yöntem tercih edildiğinde tüm iĢlemler ePCT vasıtasıyla sürdürülür ve iĢlemlere dair her aĢama baĢvurucu ve/veya onun vekili tarafından takip edilebilir. Ġkinci metot ise, form ve tarifname kullanmak suretiyle fiziki olarak kâğıt üzerinden TÜRKPATENT‟e yapılan baĢvurudur. Fiziki olarak baĢvuru tercih edilirse, gerekli evraklar TÜRKPATENT‟e teslim edilmelidir. Söz konusu sistem sadece bir baĢvuru sistemidir ve patent belgesinin verilmesini içermez. Patent belgesi alabilmek için ulusal aĢamaya geçiĢ yapılması ve söz konusu ülkenin patent ofisi tarafından iĢlemler yürütülerek patent belgesinin düzenlenmesi gereklidir.²⁰⁵

Uluslararası patent baĢvurusu, PCT antlaĢmasına üye 151 ülkede yer alan WIPO Uluslararası Ofise yapılır ve bu ofisin koordinesinde yetki sahibi ofislerde araĢtırılır ve eğer istekte bulunulmuĢsa incelenir. PCT baĢvuru sürecinin aĢamaları Ģunlardır:

 TÜRKPATENT‟e kabul ofisi olarak baĢvurulması;

 TÜRKPATENT‟deki PCT baĢvurusunun, kayıt için WIPO‟ya ve araĢtırma yapılması için ise EPO‟ya gönderilmesi;

 WIPO ve EPO‟nun baĢvurucuya alında belgesini göndermesi;

 EPO‟nun baĢvurucuya araĢtırma raporunu göndermesi;

 WIPO‟nun baĢvuruyu yayımlaması;

 WIPO baĢvuruyu yayımladıktan sonra, ilk baĢvuru veya rüçhan tarihinden itibaren 30 aylık süre içinde; baĢvurucu, 151 ülkede PCT ulusal aĢama baĢvuru sürecini baĢlatabilir.

PCT‟ye göre ulusal aĢamaya geçecek baĢvuru, baĢvuru veya varsa rüçhan tarihinden itibaren 30 aylık süre zarfında, gerekli ücretin ödendiğine dair bilgiyle beraber TÜRKPATENT‟e sunulmalıdır. Eğer söz konusu 30 aylı süre içinde TÜRKPATENT‟e baĢvuru yapılmazsa, bu süreye ilave olarak 3 aylık ek süre tanınır. Ek süre içinde baĢvuru yapılması durumunda, baĢvuru ücreti ile beraber Tebliğde miktarı bildirilen ek ücretin de ödenmesi gereklidir.

205 Ġktisadi Kalkınma Vakfı, Küresel Boyutta Sınai Mülkiyet Hakları ve Türkiye’nin AB’ye uyumu, Ġstanbul, 2007, s. 21.

178 PCT çerçevesinde ulusal aĢamaya geçiĢ yapan baĢvurularda; önceki yıllara ait yıllık ücretler, baĢvuru ile birlikte olacak Ģekilde ulusal aĢamaya giriĢ tarihinde ek ücret olmaksızın ödenir. Ulusal aĢamaya giriĢ tarihi itibarıyla önceki yıllara ait ödenmemiĢ yıllık ücretler varsa; bu ücretler, ulusal aĢamaya giriĢ tarihinden itibaren 6 ay içinde ek ücretlerle beraber ödenir. Yıllık ücret miktarları belirlenirken, ödeme tarihi itibarıyla geçerli olan Tebliğde belirtilen miktarlar dikkate alınır ve bu miktarlar üzerinden ödeme yapılır.

B) EPC Çerçevesindeki Avrupa Patentleri

Türkiye, 2000 yılında EPC‟yi imzalamıĢtır. Bu sözleĢme ile kurulan Avrupa Patenti BaĢvuru sistemi, 38 ülkede bölgesel olarak geçerlidir. Söz konusu sistemde, yalnızca bir baĢvuru ile EPC‟ye taraf ülkelerde patent alabilme imkânı sağlanmaktadır. Hangi ülkelerin Avrupa patenti kapsamına gireceğine baĢvuruyu yapan karar verir. EPC‟nin maksadı, standart ve bağımsız bir patent yapısı çerçevesinde tek bir Avrupa Patent Süreci oluĢturmak ve bu sayede üye ülkelerde yapılan buluĢların koruma altına alınmasını daha kolay, az maliyetli ve güvenilir hale getirmektir.²⁰⁶

Avrupa Patenti BaĢvurularını; TÜRKPATENT, EPO ya da EPC‟ye taraf olan ve kabul ofisi bulunan ülkelerin ulusal ofisleri kabul eder. Avrupa Patentinin varlığı ulusal patent baĢvurularını ortadan kaldırmaz. Yani Ģahıslar tek bir süreçle EPC‟ye taraf tüm ülkelerde koruma sağlayan Avrupa Patentini tercih edebileceği gibi, her bir ülke için ayrı bir ulusal baĢvuru yapmak suretiyle koruma sağlamayı tercih edebilir. Bunun yanında; baĢvurucunun, Avrupa Patenti almaya karar vermesi ve hem PCT hem de EPC‟ye üye ülkelerde koruma istemesi durumunda, ister direk Avrupa isterse Euro-PCT yolu ile baĢvuru yapılabilir. Bu hususta tercih hakkı baĢvuruyu yapana aittir.²⁰⁷

Avrupa patenti, Avrupa ülkelerinde daha az zamanda ve düĢük maliyette patent koruması almayı sağlayan bir sistemdir. Her bir patent, hassas bir inceleme safhasından geçer ve sisteme üye olan ülkelerde 20 yıllık bir süre için patent koruması sağlar.

Söz konusu sistem, patent baĢvurusu ile baĢlar ve patent tesciline kadar yapılması gereken iĢlemlerin tamamını kapsar. Sistem, EPO tarafından yürütülmektedir. Avrupa patenti alındıktan sonraki üç aylık süre zarfında, sistem kapsamındaki 38 ülke içinden tercih edilen bir veya birden fazla ülkeye geçerlilik baĢvurusu yapılmalıdır.

206 YAVAN, Nuri, a.g.e., s. 22.

207 KAYIHAN, ġaban, ESKĠ, Mehmet, Uluslararası Ekonomi Hukuku, C. I, Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 2015, s. 252.

179 Avrupa patentinin kendisinin veya belgesinin Türkiye sınırları içinde koruma sağlaması için, ulusal aĢamaya giriĢ yapmıĢ olması, yani TÜRKPATENT‟e baĢvuru yapılmıĢ olması, ve yayımlanmıĢ olması gerekir. Avrupa Patenti, belge haline geldikten sonra Türkiye‟de korumanın baĢlatılması isteniyorsa, Avrupa Patenti fasikülü (tarifname takımının tamamı) Türkçeye tercüme edilmeli ve bu tercüme TÜRKPATENT‟e verilmelidir. Benzer Ģekilde, daha önceden Avrupa patenti baĢvurusuna dair istem teslim edilmiĢse, fasikülün tercümesi TÜRKPATENT‟e verilmelidir. Bu tercümeler, Avrupa patenti fasikülünün verilmesine dair yapılan ilanın tarihinden itibaren üç aylık süre içinde TÜRKPATENT‟e teslim edilmelidir. Bu üç aylık süre içinde ek süre talebi yapılabilir ve 3 aylık bir süre daha alınabilir. BaĢvuru aĢamasındaki (belge haline gelmemiĢ) bir Avrupa patentinin, Türkiye sınırları içinde de koruma baĢlatması isteniyorsa, istemlere ait Türkçe tercüme TÜRKPATENT‟e gönderilmelidir. Bu yöntem, Avrupa patentinin sağladığı korumadan, baĢvurunun belge haline gelmesini beklemeksizin yararlanmak istenilen durumlarda kullanılır. Ulusal aĢamada Türkiye‟de, yayımı yapılmıĢ Avrupa patenti, ulusal patent ofisinin siciline kaydedilir. Bu kaydın yapılması ile birlikte koruma baĢlamıĢ olur ve baĢka bir iĢleme ihtiyaç yoktur.²⁰⁸