Çalışma kapsamında veriler; araştırmacı tarafından geliştirilen teknoloji entegrasyon matrisi, farklı aşamalarda uygulanan anket, ölçek, mülakatlar ve sınıf içi gözlemler yardımıyla toplanmıştır. Tablo-15’te hangi veri toplama aracının hangi aşamada, kaç kişiye uygulandığını göstermektedir.
117
Tablo- 15: Veri Toplama Araçları, Kullanım Amacı ve Şekli
KÖ: Kurs öncesi, KO: Kurs ortası, KS: Kurs sonu, İDS: İzleme-değerlendirme süreci
Tablodan görüldüğü gibi çalışma kapsamında kullanılan veri toplama araçları, çalışmanın farklı aşamalarında farklı sayılardaki öğretmenlere uygulanmıştır.
3.4.1. Matematik Öğretiminde BİT Kullanımına Yönelik İnanç Ölçeği
Araştırmada, HİE kursuna katılan matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde BİT kullanımına yönelik inançlarının ne şekilde olduğunu ve kursun farklı aşamalarında nasıl değiştiğini belirleyebilmek için Kaleli-Yılmaz (2012) tarafından doktora tezi kapsamında geliştirilen 31 maddelik “Matematik Öğretiminde BİT Kullanımına Yönelik İnanç Ölçeği” kullanılmıştır (Ek-3). Kaleli-Yılmaz (2012: 78) tarafından hesaplanan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları şu şekildedir: Kaiser-Meyer- Olkin (KMO) değeri .822, Bartlett testi 2314, Ölçek maddelerinin faktör yük değerleri ise .608 ve .898 arasında değişmektedir. Dört faktörden oluşan ölçeğin faktör öz değerleri sırasıyla 4,731; 3,590; 3,185; 2,245’dir. Bu değerlerin tamamı 1 değerinin üzerindedir. Diğer taraftan, faktörlerin açıklandıkları varyans yüzdeleri de sırasıyla
Yöntemler Veri Toplama Araçları Uygulanan
Örneklem Uygulama Zamanları
Ölçek
Matematik Öğretiminde BİT Kullanımına Yönelik İnanç Ölçeği BİT kullanımına yönelik tutum ölçeği
Matematik İçin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Ölçeği (TPAB- Mat)
38 öğretmen KÖ, KS 2 öğretmen KÖ, KO, KS, İDS sonu
Anket HİE İhtiyaç Belirleme Anketi (HİEİBA) 32 öğretmen KÖ
Kurs Değerlendirme Anketi (KDA) 38 öğretmen KS
Mülakat
Durum Tespiti ve İhtiyaç Belirleme Aşamasında Yürütülen
Mülakatlar 8 öğretmen KÖ
Kurs Sonunda Yürütülen Mülakatlar 5 öğretmen KS
İzleme Değerlendirme Aşamasında Yapılan Mülakatlar 2 öğretmen İDS Gözlemlenen derslerde teknolojiden neden faydalanıldığının ya da
faydalanılmadığının belirlenmesi
8 öğretmen KÖ 5 öğretmen süresi, İDS KÖ, Kurs
sonu
Gözlem
Mevcut durumun tespit edilmesi ve öğretmenlerin rutin uygulamaları
hakkında bilgi sahibi olunması 32 öğretmen KÖ
Öğretmenlerin teknolojiyi hangi düzeylerde hangi amaçlarla
faydalandıklarının belirlenmesi (SAMR düzeylerini belirleme) 38 öğretmen Kurs süresi Öğretmenlerin gerçek sınıf ortamında teknolojiden hangi düzeylerde
hangi amaçlarla faydalandıklarının belirlenmesi (SAMR düzeylerini
belirleme) 2 öğretmen
Kurs süresi, İDS
118
15,261; 11,582; 10,275; 7,243 dür. Dört faktörün tümü, toplam varyansın % 44.361'ini açıklamaktadır. Ölçeğin alt boyutlarda; Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı öğrenme alt boyutunda .84, içerik alt boyutunda .71, öğretme alt boyutunda .72, ölçme değerlendirme alt boyutunda .69 ve ölçeğin tamamı ise .895 değerini almıştır (Kaleli- Yılmaz, 2012: 78).
Uygulanan ölçeklerin güvenirlik analizinde Cronbach alfa güvenirlik katsayısına bakılmıştır. Bir ölçeğin alfa katsayısı; 0.00≤α<0.40 ise ölçek güvenilir değil, 0.40≤α<0.60 ise güvenilirlik seviyesi düşük, 0.60≤α<0.80 ise oldukça güvenilir, 0.80≤α<1.00 ise ölçek yüksek derecede güvenilirdir (Kalaycı, 2005: 405). Bu kriter doğrultusunda araştırma kapsamında ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları; öğrenme alt boyutunda .89, içerik alt boyutunda .82, öğretme alt boyutunda .85, ölçme değerlendirme alt boyutunda .80 ve ölçeğin tamamında ise .921 değerini aldığı bulgulanmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında kullanılan ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.
3.4.2. BİT Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği
Öğretmenlerin BİT’e yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla Günbatar (2014) tarafından geliştirilen geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış 23 maddeden oluşan “BİT’e Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır (Ek-4). Ölçek maddeleri incelendiğinde; Genel Bit Eğilimi (6 madde), Sanal Ortamda Bilgiye Erişim (5 madde), Bilgisayar Donanımı (4 madde), Yazılım Kullanımı (5 madde) ve Sanal Ortamda İletişim (3 madde) alt boyutlarından oluştuğu görülmektedir.
Ölçek Likert türü beşli derecelendirme olarak düzenlenerek ilgili puan aralıkları esas kabul edilmiştir. (1.Kesinlikle katılmıyorum-1.00/1.79, 2.Katılmıyorum-1.80/2.59, 3.Kararsızım-2.60/3.39, 4.Katılıyorum-3.40/4.19, 5.Kesinlikle katılıyorum-4.20/5.00).
Ölçeğin orjinali için hesaplanan geçerlik ve güvenirlik sonuçları; Kaiser-Meyer- Olkin (KMO) değeri .89, Bartlett testi 5512, ölçek maddelerinin faktör yük değerleri ise .608 ile .898 arasında değişmektedir. Ölçeğin alt boyutlardaki Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı Genel BİT Eğilimi .899, Sanal Ortamda Bilgiye Erişim .884, Bilgisayar Donanımı .881, Yazılım Kullanımı .822, Sanal Ortamda İletişim .761 ve ölçeğin tamamı
119
ise .919 değerini almıştır. Genel açıklanan varyans yüzdesi 68.182 ve ölçeğin madde test korelâsyonları 0,455 ile 0,713 arasında değişmektedir.
Bu araştırma kapsamında ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları; Genel BİT Eğilimi .843, Sanal Ortamda Bilgiye Erişim .824, Bilgisayar Donanımı .893, Yazılım Kullanımı .796, Sanal Ortamda Bilgiye Erişim .731 ve ölçeğin tamamı ise .873 değerini aldığı görülmüştür. Ölçeğin madde test korelâsyon değerleri .415 ile .571 arasında değer almaktadır. Bu bağlamda çalışma kapsamında kullanılan ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.
3.4.3. Matematik İçin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Ölçeği (TPAB-Mat) Araştırmada, HİE kursuna katılan matematik öğretmenlerinin TPAB yeterliklerini tespit etmek ve kursun farklı aşamalarında nasıl değiştiğini belirleyebilmek için Önal (2016) tarafından geliştirilen “Matematik İçin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Ölçeği” kullanılmıştır (Ek-2). Ölçek, toplam 59 maddeden ve dokuz faktörden oluşmaktadır. Bu faktörler; “teknolojik bilgi (TB), alan bilgisi (AB), pedagoji bilgi (PB), pedagojik alan bilgisi (PAB), teknolojik alan bilgisi (TAB), teknolojik pedagojik bilgi (TPB), teknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB) ve bağlam bilgisi (BB)” şeklindedir.
Önal (2016: 96-99) tarafından hesaplanan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları şu şekildedir: Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri .96, Bartlett testi 15625, Ölçek maddelerinin faktör yük değerleri ise .495 ile .797 arasında değişmektedir. Genel açıklanan varyans yüzdesi 68.2’dir. Ölçek faktörleri arasındaki korelasyonlar 0.367 ile 0.740 arasında değişmektedir.
Ölçeğin alt boyutlarda Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı; TB alt boyutunda .91, PB alt boyutunda .92, AB alt boyutunda .91, TPB alt boyutunda .85, TAB alt boyutunda .85, PAB alt boyutunda .93, TPAB alt boyutunda .89 ve ölçeğin tamamı ise .97 değerini almıştır (Önal, 2016: 98).
Bu araştırma kapsamında ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları; TB alt boyutunda .90, PB alt boyutunda .89, AB alt boyutunda .93, TPB alt boyutunda .88, TAB alt boyutunda .90, PAB alt boyutunda .92, TPAB alt boyutunda .91 ve ölçeğin
120
tamamı ise .93 değerini aldığı bulgulanmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında kullanılan ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.