Hizmet İçi Eğitim İhtiyacının Saptanması (İhtiyaç Analizi)

HİE kursları düzenlenmeden önce kursun hangi alanlarda düzenleneceğinin belirlenebilmesi için var olan durumun tespit edilmesi gerekir. HİE kurs programında yer alacak konuların kursa katılacak öğretmenlerin hangi ihtiyaçlarına cevap vereceği, kursun hangi amaçla düzenleneceğine karar verebilmek için, ilk önce öğretmenlerin HİE

1.HİE İhtiyaçlarının Belirlemesi •İlgili Literatürün Taranması Ve Ön İnceleme •Ön Mülakat Yapılması •Hie İhtiyaçlarının Belirlenmesine Yönelik Anket Uygulaması 2.Kurs Programının Geliştirilmesi •Literatür Taraması Bulguları •İhtiyaç Belirleme Anketine Ait Bulgular •Ön Mülakata Ait Bulgular •Veri Toplama Araçlarının Geliştirilmesi •Ders Planlarının Hazırlanması •Tanıtım Kılavuzu Hazırlanması •Uzman Görüşlerinin Alınması 3.Kurs Programının Pilot Çalışmasının Yapılması •Tanıtım Kılavuzu VeDErs Planlarının Son Haline Getirilmesi •Mülakat Sorularının Son Haline Getirilmesi •Hie Kurs Programının Yeniden Yapılandırılması 4.Kurs Programının Uygulanması 5.Kurs Programının Değerlendirilmesi •Öğretmenlerin Kendi Sınıflarında Gözlenmesi •Mülakat Yapılması

91

kurs programı ile kazanması ve geliştirmesi gerekli bilgi ve becerilerinin neler olacağının tespit edilmesi gereklidir. Bu aşamada öğretmenlerde var olan bilgi ve beceri eksiklikleri tespit edilir ve öğretmenlerin kazanması istenilen bilgi, beceri ve kazanımlara karar verilir (Taymaz, 1981: 45; O’Sullivan, 2001: 98). Durum tespiti ve ihtiyaç belirleme aşamasında, çeşitli yöntemler ve veri toplama araçları kullanılabilir. Literatür incelendiğinde benzer çalışmalarda anket ve mülakatların kullanıldığı görülmektedir (Yadigaroğlu, 2014; Metin, 2010; Şenel, 2008; Azar ve Karaali, 2004; Tekin, 2004; Kop, 2003; Tekin ve Ayas, 2002). Bu araştırmada durum tespiti ve ihtiyaç belirleme aşamasında anket ve yarı yapılandırılmış mülakatlar kullanılmıştır.

HİE kursunun öğretim programı hazırlanırken, öğretmenlerin BİT ihtiyaçlarının belirlenmesi, HİE kurs programının kapsamının belirlenmesi, öğretim programında nelerin olacağı analiz edilmiştir. Analiz aşamasında, öğretmenlerin öğrenme-öğretme ortamlarına BİT’i entegre etmedeki bilgi eksikliklerinin neler olduğu ve hangi konularda yetersiz kaldıklarının belirlenmesine önem verilmiştir.

Literatür taramasında, ilk olarak öğretmenlerin teknoloji hakkındaki düşüncelerinin neler olduğunu belirlemeye yönelik çalışmalar ile SAMR ve TPAB modellerine yönelik çalışmalar incelenmiştir. Sonra; öğretmenlerin genel olarak BİT, SAMR ve TPAB modelleri ile var olan bilgi eksiklikleri belirlenmeye çalışılmış ve elde edilen bulgular neticesinde kurs programının içeriği belirlenmiştir.

BİT’e ve SAMR modeline yönelik ihtiyacın öğretmenler tarafından da hissedilip hissedilmediğinin belirlenmesi amacı ile veri toplama aracı olarak; yarı yapılandırılmış mülakat soruları ve anket kullanılmıştır. Anket ve mülakattan elde edilen veriler analiz edilerek öğretmenlerin kurs programı ile ilgili durumları, bilgi düzeyleri ve HİE ihtiyaçları belirlenmiştir.

Kullanılan mülakat formunda; öğretmenlerin demografik özellikleri, bilgisayar ile hizmet içi eğitim deneyimleri, matematik eğitiminde kullanılan yazılımlara ait kullanım düzeylerinin tespiti, derslerde kullandıkları materyaller ve düzenlenecek HİE kursu için önerileri sorulmuştur. Yapılan ihtiyaç belirleme çalışmaları sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

92

1. Mülakat yapılan öğretmenlerin bir kısmının lisans eğitimi veya hizmet içi eğitim kapsamında daha önce dinamik yazılımlarla ilgili deneyim yaşadığı, fakat derslerinde bu yazılımdan yararlanmadıkları belirlenmiştir. Bunun sebebi olarak; zamanla okullarındaki diğer öğretmenlerin yöntemlerini kullanmaya başlamalarını ve yazılımlarla ilgili bilgilerini zamanla unutmaları olduğunu dile getirmişlerdir. Öğretmenlerin teknoloji kullanım şekilleri daha çok etkileşimli tahtada Starboard programı yardımıyla soru yansıtarak çözmektir. Bu bağlamda öğretmenlerin matematik alanına özgü olan dinamik yazılımlar hakkında bilgilendirilmeye ve teknolojiyi derslerine entegre etmelerinde onlara rehber olacak adımları öğrenmeye ihtiyaçları olduğu görülmüştür.

2. Ders kitaplarında Geogebra yazılımının kullanıldığı etkinliklere yer verilmiş olmasına rağmen öğretmenlerin bu durumun farkında olmadıkları ve Geogebra yazılımını derslerinde kullanmadıkları görülmüştür.

3. Mülakat yapılan öğretmenlerin matematik eğitiminde teknoloji kullanımına ilişkin HİE kurs içeriğiyle ilgili önerilerinde; içeriğin öğretim programına uygun olmasını, öğrencilerin dikkatini çekecek programların tanıtılmasını, materyallerin nasıl hazırlanacağının öğretilmesini, kullanım kılavuzu olmasını, görsel materyallerin hazırlanmasına yer verilmesini, hazır örneklerin olmasını, materyallerin öğrenci düzeyine uygun olmasını ve içerikte yer alacak etkinliklerde uygulamaya ağırlık verilmesini istedikleri görülmüştür.

4. Önceden düzenlenen HİE kurslarında; genellikle donanım ve yazılım gibi teknik boyutlara yer verildiği, teknoloji ile pedagoji ve teknoloji ile matematik dersi öğretim programı arasındaki ilişkiye pek yer verilmediği belirtilmiştir.

5. Öğretmenlerin derslerine teknolojiyi entegre edebilmeleri için, sadece teknolojik bilgi vermek yerine teknoloji, pedagoji ve alan bilgilerini bütünleştirecekleri TPAB çerçevesine uygun hizmet içi eğitimlerle desteklenmeye ihtiyaçları olduğu görülmüştür.

6. Kurslarda farklı branşlardan öğretmenlerin bir arada olmasının verilen eğitimin amaçlarına ulaşmasını olumsuz yönde etkilediği, özellikle derslere teknolojiyi

93

entegre etme amaçlı düzenlenen kurslarda aynı alandaki öğretmenlerin bir araya gelerek eğitim almasının ve sorunlara çözüm aranmasının daha etkili olacağı gözlemlenmiştir.

7. Kursa katılan öğretmenlerin özellikle teknoloji kullanım becerilerinin aynı düzeyde olmayışının bazı öğretmenlerin verilen eğitimden sıkılmasına ve beklentisini karşılayamamasına sebep olduğu, bunun çözümü için öğretmenlerin düzeylerine göre gruplandırılması gerektiği görülmüştür.

8. HİE kurs sürelerinin kısa süreli olduğu ve öğretmenlerin birkaç güne ya da haftaya sıkıştırılmış kurslardan çok fazla faydalanamadıkları gözlemlenmiştir.

9. Öğretmenlerin kalabalık kurs ortamında kurs süresi sınırlı olduğu için akıllarındaki bazı soruları soramadıklarını, kurs sonrasında destek de alamadıkları için bazı noktaların eksik kaldığı görülmüştür.

10. FATİH projesi kapsamında düzenlenen hizmet içi eğitimlerde kursu veren uzmanların; teknoloji kullanımı konusunda yeterli olmalarına karşılık branş bazında yeterli bilgiye sahip olmadıkları için; kursta alana özgü teknoloji etkinliklerine yeterli düzeyde yer verilemediği, öğretmenlerin kendi alanlarına teknoloji entegre etmeyle ilgili sorularının bir çoğuna cevap alamadıkları dolayısıyla verilen eğitim ilgili teknolojinin kullanımıyla sınırlı kaldığı görülmüştür.

11. Düzenlenen HİE kurslarının çoğunda; kursa katılan öğretmenlerin pasif olarak bazı teorik bilgileri ve teknoloji kullanım bilgilerini dinlediği ancak bunları uygulama fırsatının hemen hemen hiç tanınmadığı görülmüştür.

12. Düzenlenen HİE kurslarının mesleki gelişim modellerinden yararlanmadıkları tespit edilmiştir.

13. Düzenlenecek HİE kursunun hafta içi derslerin bitiminden sonra olmasının, kursun sıkıcı ve dikte edici değil teşvik edici olmasının, kurs ortamının teknolojik donanım bakımından eksiksiz olmasının öğretmenler için önemli olduğu görülmüştür.

14. Düzenlemiş HİE kursları sonrasında öğretmenlerin öğrendiklerini sınıflarında kullanmalarının teşvik edilmediği ve izleme - değerlendirme çalışmalarına da yeterince yer verilmediği görülmüştür.

94