Tip Dönme Sürecinde Üretimde Kullanılan Malzemelerden Kaynaklanan

Tip dönme sürecinde üretimde kullanılan malzemelerden kaynaklanan problemlere iliĢkin elde edilen bulgular ve yorumları, aĢağıda yer alan tablo 32, 33, 34 ve 35‟te verilmiĢtir. Üretilecek yeni ürün için yardımcı malzeme tedarikinin tam zamanında gerçekleĢtirilebilme durumlarına iliĢkin veriler, aĢağıda yer alan tablo 32‟de sunulmuĢtur.

Tablo 32. Üretilecek Yeni Ürün Ġçin Yardımcı Malzeme Tedarikinin Tam Zamanında GerçekleĢtirilebilme Durum Dağılımları

Yeni ürün için yardımcı malzeme tedarikinin tam zamanında

gerçekleĢtirilme durumu Sayı %

Her zaman 6 60

Bazen 4 40

Hiçbir zaman 0 0

Toplam 10 100

Tablo 32‟de yer alan verilere bakıldığında; üretilecek yeni ürün için yardımcı malzeme tedarikinin tam zamanında gerçekleĢtirilebilme durumuna iliĢkin sorulan soruya, iĢletmelerin %60‟ının her zaman yanıtını verdiği görülürken, %40‟ının ise bazen yanıtını verdiği görülmektedir. Soruya her zaman yanıtını veren iĢletmeler; yardımcı malzemenin tam zamanında tedarikinin üretimi kesintiye uğratmaması açısından son derece önemli olduğunu ve bu konuda oldukça titiz davrandıklarını ifade etmiĢlerdir. Yardımcı malzeme tedarikinde bazen sorun yaĢadığını ifade eden iĢletmeler ise; bunun genelde sipariĢe uygun olmayan yardımcı malzeme gönderilmesinden doğan hataların düzeltilmesi veya eksik sipariĢlerin tamamlanması esnasında zaman kayıplarının yaĢandığını ifade etmiĢlerdir.

Konuya iliĢkin araĢtırmalara yer verilen diğer çalıĢmalara bakıldığında; Aslan (1996, s.67)‟ın hazır giyim iĢletmelerine yönelik çalıĢmasında, araĢtırmaya katılan iĢletmelerin %58‟inin hammadde ve ara madde yan sanayisiyle ilgili birinci derecede problem yaĢadıkları görülmektedir. Yine, Arabacı (2004, s.79-80)‟nın, hazır giyimde kullanılan yardımcı malzemelerin tedarikine yönelik yapmıĢ olduğu çalıĢması incelendiğinde; üretimde sürekliliği sağlamanın, yardımcı malzeme teminindeki aksaklıkların önüne geçilmesine ve yardımcı malzemenin kalitesinin yüksek olmasına bağlı olduğu ifadesinin yer aldığı görülmektedir. Ayrıca, yapılan çalıĢmada eksik yardımcı malzeme ile üretime baĢlanmaması önerilmiĢ ve bu yardımcı malzemeleri giysiye monte edecek gerekli makine parkurunun hazır bulundurulması da vurgulanmıĢtır. Son olarak, yardımcı malzemelerin kalite kontrolünün üretim sırasında değil; öncesinde profesyonel bir Ģekilde yapılmasının gerekliliğine de dikkat çekilmiĢtir. Buna göre; üretimin bir parçası olan yardımcı malzeme ve bu malzemelerin tedarikinin kontrollü bir Ģekilde istenilen kalite, miktar ve zamanda gerçekleĢtirilmesinin, yeni ürün üretimine baĢlamada aksamalara neden olmaması açısından büyük önem arz ettiği söylenebilir. Çünkü eksik veya hatalı yardımcı malzemeyle üretime baĢlamak, üretimi yarıda bırakabileceği gibi; istenilen kalite ve sayının sağlanamaması durumunda üretimi en baĢa alması dahi söz konusu olabilecektir. Tip dönme aĢaması için yardımcı malzeme tedariki oldukça önemlidir denilebilir.

Yardımcı malzemelerin stoklardan seçilip üretime dâhil edilmesinin üretimde duraksamalara neden olma durumlarına iliĢkin veriler, aĢağıda yer alan tablo 33‟te sunulmuĢtur.

Tablo 33. Yardımcı Malzemelerin Stoklardan Seçilip Üretime Dâhil Edilmesinin Üretimde Duraksamalara Neden Olma Durum Dağılımları

Yardımcı malzemelerin stoklardan seçilerek üretime dahil edilmesinin üretimde duraklamalara neden olma

durumu Sayı %

Her zaman 0 0

Bazen 10 100

Hiçbir zaman 0 0

Tablo 33‟eait veriler incelendiğinde; yardımcı malzemelerin stoklardan seçilip üretime dâhil edilmesinin üretimde duraksamalara neden olma durumuna iliĢkin sorulan soruya, iĢletmelerinin tamamının bazen yanıtını verdiği görülmektedir. Daha önceki üretimlerden elde kalan yeteri miktarda yardımcı malzemenin olması durumunda, bunların stoklardan seçilerek üretime dâhil edilmesinin söz konusu olduğu; fakat eğer stoklardaki tasnif ve düzende bozukluklar var ise böylesi durumlarda yardımcı malzemeyi üretime dâhil etmede sıkıntıların yaĢandığı ifade edilmiĢtir. Yine, o sezona ait yardımcı malzemelerin tedarikinden sonra, stoklamalarda bunların adet, ebat, çeĢit vb. Ģartlara uygun gruplandırmaya tabi tutularak saklanmasındaki oluĢabilen düzensizlikler veya karmaĢaların da yine üretimde aksamalara neden olabildiği belirtilmiĢtir. Buna göre; yardımcı malzemelerin temininin tam ve doğru olarak yapılması kadar, bu malzemelerin üretime dâhil edilecekleri ana kadar tam bir düzen içerisinde muhafaza edilmeleri de yeni ürün üretimine geçiĢte aksamaların yaĢanmaması açısından oldukça önem arz eden bir durumdur denilebilir. Yardımcı malzemelerin sipariĢinden satın alınmasına, saklanmasından üretime dahil edilmesine kadar geçen her bir süreç sorumlusunun görevini eksiksiz yerine getirmesi, üretimde bu tür aksamaların yaĢanmasına büyük oranda engel olacaktır.

Üretilen üründe kullanılan etiketlerin ebat ve miktarlarının üretimde aksamalara yol açma durumlarına iliĢkin veriler, aĢağıda yer alan tablo 34‟te sunulmuĢtur.

Tablo 34. Üretilen Üründe Kullanılan Etiketlerin Ebat ve Miktarlarının Üretimde Aksamalara Yol Açma Durumları

Üretimde kullanılan etiketlerin ebat ve miktarlarının üretim aksamalarına

neden olma durumu Sayı %

Her zaman 0 0

Bazen 5 50

Hiçbir zaman 5 50

Tablo 34‟te yer alan verilere bakıldığında; üretilen üründe kullanılan etiketlerin ebat ve miktarlarının üretimde aksamalara yol açma durumuna iliĢkin sorulan soruya, iĢletmelerin %50‟sinin bazen, %50‟sinin ise hiçbir zaman yanıtını verdikleri görülmektedir. Sorulan soruya hiçbir zaman yanıtını veren iĢletmelerin bu konuda gerekli çalıĢmaların yapılarak, kendileri için en uygun etiketi oluĢturdukları ve bu konuda önemli bir sıkıntı yaĢamadıkları ifadesi dikkat çekmektedir. Sorulan soruya bazen yanıtı veren iĢletmeler ise; etiket tutturma iĢlemlerinin zaman alan, fakat zaruri olan bir iĢlem olduğu ifadesine yer vermiĢlerdir. Ürünlerde, marka etiketinin yanı sıra tüketiciyi bilgilendirmeye yarayan birtakım etiketler ile beden numara etiketleri gibi etiketlerin de üretim esnasında tutturuluyor olmasının zaman alıcı bir uğraĢ olduğu ifade edilmiĢtir. Bu etiketlerin doğru bir Ģekilde seçilip gruplandırılarak ürüne doğru bir Ģekilde tutturulmasının dikkat gerektirdiği ifade edilmiĢtir. Bunların haricinde, bazı iĢletmelerde hem dikmek hem de çengelli iğneyle veya ince Ģerit kurdele aracılığıyla bağlanmak suretiyle son etiketleme iĢlemlerinin ayrı bir zaman ve iĢçilik yükü oluĢturduğu da elde edilen bilgiler arasında yer almaktadır.

Buna göre; etiketleme iĢlemleri, iĢletmeler için zorunlu bir etkinlik olup bunların ebat ve miktarlarının bazı zamanlar bazı iĢletmeler için sorun teĢkil ettiği, bu konuya yönelik yapılabilecek yeni etiket tasarımlarının ve bunların üretilen giysiye tutturulması konusunda yürütülecek iyileĢtirme çalıĢmalarının, yaĢanan sorunları en aza indirgeyebileceği söylenebilir.

Üretimde kullanılan yedek aksesuarların ürüne tutturulması için yapılan hazırlıkların zaman kaybına yol açma durumlarına iliĢkin veriler, aĢağıda yer alan tablo 35‟te sunulmuĢtur.

Tablo 35. Üretimde Kullanılan Yedek Aksesuarların Ürüne Tutturulması Ġçin Yapılan Hazırlıkların Zaman Kaybına Yol Açma Durum Dağılımları

Ürüne tutturulan yedek aksesuarların hazırlıklarının üretimde zaman kaybına

neden olma durumu Sayı %

Her zaman 2 20

Bazen 8 80

Hiçbir zaman 0 0

Tablo 35‟te yer alan verilere bakıldığında; üretimde kullanılan yedek aksesuarların ürüne tutturulması için yapılan hazırlıkların zaman kaybına yol açma durumuna iliĢkin sorulan soruya, iĢletmelerin %20‟sinin her zaman, %80‟inin ise bazen yanıtını verdikleri görülmektedir. Üretim atölyelerinde üretilen ürünün model özelliğine göre ürüne birtakım yedek aksesuarlar eklenmek durumundadır. Özellikle düğmeli ürünlerde, üretilen her ürüne yedek düğme ekleme iĢlemi uygulanmaktadır. Bu yedek düğmeler ise ya üründe bulunan iç etikete dikilmek suretiyle ya da ayrı bir emniyet kilitli poĢet içerisinde kılçık tabancası yardımıyla yaka içi etiketlere tutturulmaktadır. Özellikle, dikmek suretiyle yedeklenemeyen çakma düğmelerin poĢet içerisinde tutturulması yaygın olmakla beraber, iĢletmenin üretim tercihine göre dikilebilir düğme ve aksesuarlar da bu Ģekilde yedeklenmektedir. Bu aksesuarların yedeklenmesinde aksesuarların kusurlu olmamasına dikkat etmek ve renk farkı olan, ebat farkı olan, deformasyona uğramıĢ, hatalı üretilmiĢ aksesuarların seçilerek üretimden uzak tutulması da iĢletmeler açısından ayrı bir iĢ yükü ve maliyet oluĢturmaktadır.

Buna göre; yedek aksesuarların seçimi ve ürüne uygun bir Ģekilde tutturulması için yapılan hazırlıkların üretimde zaman zaman aksaklıklara yol açtığı ve bu aksamaların önüne geçebilmek için öncelikle kaliteli üretim yapan yardımcı malzeme ve aksesuar iĢletmeleriyle çalıĢmanın gerekliliği ön plana çıkmaktadır. Ucuza mal edilmek istenen yardımcı malzemelerin, bu sefer de kaliteden ödün vermesiyle üretimi aksatarak farklı alanlarda yeni maliyet sorunları yaĢanmasına sebep olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır denilebilir.

4.2.5. Tip Dönme Sürecinde Üretimin GerçekleĢtirildiği Süreç