Tarihi

Kütahya, Batı Anadolu’nun İç Ege kısmında yer almaktadır. Kütahya iklim olarak hem Ege hem de Batı Anadolu’ya ait iklimsel özellikler taşımaktadır. Kütahya 11.875 km²’lik alanla yaklaşık olarak Türkiye topraklarının % 1,5 kısmını kaplamaktadır. Kütahya’ya komşu olan iller Kuzey’de Bursa, Bilecik, Doğu’da Afyon, Eskişehir, Güney’de Uşak, Batı’da ise Balıkesir ve Manisa illeridir (Yılmaz ve Bozkurt, 2008: 14).

Kütahya Anadolu’nun en eski şehirlerinden birisidir. Kesin olarak ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Ancak bilinen şey Esop’un Vl. yüzyılda Kütahya’da doğduğu ve Kütahya’nın bu tarihlerde kurulduğudur. Kütahya’nın eski ismi şehir anlamına gelen Kotys’in yani Kotiaion olduğu bilinmektedir. M.Ö. 546 burada ilk siyasi hâkimiyeti kuran Friglerdir. Sonraki dönemlerde ise M.Ö. 333’de Persler tüm Anadolu’yu ele geçirince uzun dönem boyunca Kütahya Perslerin hâkimiyetinde kalmıştır. İlerleyen zamanlarda önce Roma sonra Bizans Devleti’nin kontrolüne geçmiştir (Arman vd., 1981-1982: 35-37).

Kütahya 1078’de Anadolu Selçuklu Devleti’nin eline geçmiş ancak haçlı saldırıları sonucunda kaybedilmiştir. 1223’de tekrardan Selçuklu devletinin hâkimiyetine geçti. Bu dönemde birçok cami ve medrese yapılmıştır (Hıdırlık Mescidi, Yoncalı Hamamı ve Cami, Balıklı Cami ve tekkesi olarak bilinen Medresesi gibi). Anadolu Selçuklu Devleti’nin dağılmasından sonra Kütahya’da Germiyan devleti kurulmuştur (www.kutahya.gov.tr, 2017).

Kütahya 1429 yılında Germiyanoğlu II. Yakup’un ölümü ve vasiyeti ile Osmanlı topraklarına katılmıştır (Bozkurt, 2011: 295). Kütahya’ya Osmanlı Devleti döneminde çok sayıda çeşme, köprü, medrese, hamam, han gibi birçok mimari yapı yapılmıştır. Kütahya’da Kurtuluş Savaşı döneminde Dumlupınar mücadeleleri verilmiştir. “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” sözü buradaki mücadelede söylenmiştir (www.kutahya.gov.tr, 2017). Kütahya Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla ile birlikte 8 Ekim 1923’de il olmuştur (www.kutahya.bel.tr, 2017).

3.1.2. Nüfus Gelişimi ve Göç

Kütahya Ege Bölgesi’nin iç kısımlarında kalan bir ildir. 1927 yılındaki ilk nüfus sayımında Kütahya’nın nüfusu 303.641’dir. O tarihte Türkiye’nin nüfusu ise 13.648.270 kişidir. Yaklaşık olarak Kütahya’nın o dönemde Türkiye’nin nüfusuna oranı % 2,22’dir (Bozkurt, 2011: 295). Kütahya’nın nüfusu bundan sonra ki dönemlerde sürekli olarak azalış göstermiştir. Kütahya’nın nüfusunun azalmasındaki önemli bir etken 9 Temmuz 1953 tarihinde 6129 sayılı kanun maddesi ile Uşak’ın Kütahya’dan ayrılarak il haline getirilmesidir (www.usak.gov.tr/, 2017).

Türkiye’de 1950’li yıllardan sonra gerçekleşen sanayileşme hareketi ile birlikte Kütahya’da hızlı bir kentleşme sürecine girmiştir. 1970’li yıllarda Gediz ilçesinde meydana gelen depremde Kütahya’dan Batı Avrupa ülkelerine ve sanayisi gelişmiş kentlere göçler gerçekleşmiştir. Kütahya gelişmiş illere göç verirken en çok göç aldığı iller ise Konya, Afyon ve Balıkesir’dir. Kütahya ilinin en çok göç aldığı ve göç verdiği yaş oranları ise 25-29 yaş gurupları arasındadır (www.csb.gov.tr/, 2017).

Kütahya’da 2016 yılı itibariyle km²’ye düşen insan sayısı 48’dir. Kütahya’nın toplamda 12 ilçesi bulunmaktadır. Bunlar Tavşanlı, Emet, Simav, Domaniç, Şaphane, Dumlupınar, Aslanapa, Çavdarhisar, Hisarcık, Altıntaş, Pazarlar ve Gediz’dir. Merkez ilçe haricinde en kalabalık ilçesi Tavşanlı, nüfusu en az olan ilçe ise Dumlupınar’dır (www.nufusu.com, 2017). Kütahya’nın toplamda köy sayısı 550 belde sayısı ise 27’dir ( www.kutahya.yerelnet.org.tr) .

TÜİK’in 2015 verilerine göre ise Kütahya en çok İstanbul, Bursa ve İzmir’den göç almıştır. Yine bu yılda en çok göç aldığı yaş grubunu 15-19’lu yaşlar oluştururken en az göç aldığı yaş grubu ise 60-64’lü yaş gruplarıdır. Bu dönemde en çok göç alan yerler ise merkez ilçe, Tavşanlı ve Simav’dır (www.yenikutahya.com, 2017).

Tablo 3.1: Yıllara Göre Kütahya Nüfusunun Türkiye Nüfusuna Oranı

Yıllar Kütahya Türkiye Kütahya Nüfusunun Türkiye nüfusuna

Oranı % 1927 303.641 13.648,270 2,22 1935 347.682 16.158.018 2,15 1940 359.890 17.820.950 2,02 1950 422.815 20.947.188 2,02 1960 367.753 27.754.820 1,32 1970 439.967 35.605.176 1,24 1980 497.089 44.736.957 1,11 1990 578.020 56.473.035 1,02 2000 656.903 67.803.957 0,97 2010 590.496 73.722.988 0,80 2016 573.642 79.814.871 1,39 Kaynakça: http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/kutahya_icdr2011(1).pdf/, 2017.

Tablo 3.1.’de de görüldüğü üzere Türkiye’nin nüfusu yaklaşık olarak beş kat artış göstermişken aynı dönemde Kütahya’nın nüfusu yalnızca 1,88 kat artış gösterebilmiştir. Kütahya’nın nüfusu Türkiye’nin nüfusuna göre aynı oranda artmamış sürekli olarak azalmıştır. Kütahya’nın nüfusu ise 1950-1960 arası hariç 1927-2000’li yıllar arasında sürekli olarak artış göstererek yükselmiştir. 2000’li yıllardan sonra ise Kütahya’nın nüfusu azalış göstermeye başlamıştır. Kütahya’nın Türkiye nüfusuna oranla en fazla artış olduğu yıl 1927’li yılı iken en az düşük olduğu yıl ise 2010’lu yıllardır.

Tablo 3.2: Kütahya’nın 1980-2016 Yılları Arası Göç Hareketliliği Yıllar Toplam Nüfus Aldığı Göç Verdiği göç Net Göç Net Göç hızı 2015-2016 573.642 18.382 20.691 -2309 -4,0 2014-2015 571.463 19.447 22.337 -2890 -5,0 2013-2014 571.554 18.734 21.860 -3126 -5,5 2012-2013 572.059 17.875 20.915 -3040 -5,3 2011-2012 573.421 20.550 16.702 3848 6,7 2010-2011 564.264 17.547 20.655 -3108 -5,5 2009-2010 590.496 15.311 19.923 -4612 -7,8 2008-2009 571.804 15.291 18.210 -2919 -5,1 2007-2008 565.884 14.112 21.711 -7599 -13,3 1995-2000 603.765 38.553 39.617 -1064 -1,8 1985-1990 526.986 26.327 30.936 -4609 -8,7 1980-1985 479.856 23.390 23.353 37 0,1 1975-1980 436.009 22.640 22.257 383 0,9 Kaynakça: www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, 2017

Tablo 3.2.’de de görüldüğü üzere 1980-2016’lı yıllar arasında Kütahya’nın aldığı göç, verdiği göçten daha az olduğu görülmekte ve çoğunlukla da verdiği göç oranı fazla olmaktadır. Net göç hızının en fazla olduğu yıllar ise 2007-2008’li yıllardır. 2011-2012 yıllar ise aldığı göç oranın en fazla olduğu dönemdir. Genel olarak bu tabloya bakıldığında Kütahya’nın nüfusunun azaldığı ve diğer bölgelere göç verdiği anlaşılmaktadır.

Kütahya’dan verilen göçün en önemli nedeni özelleştirmelerdir. 2015 yılında Kütahya milletvekili Alim Işık tarafından yapılan açıklamada eğer Kütahya’da

özelleştirmeler olmasaydı Kütahya’nın nüfusunda 750 binli rakamlara ulaşılacağını belirtilmiştir. Bu durumdan dolayı Kütahya’nın milli gelirden aldığı payda azalmıştır (www.kutahyanethaber.com, 2017).

Tablo 3.3: 2011-2015 Arası Kütahya’nın En Çok Göç Aldığı ve Göç Verdiği İller

İller Alınan Göç Payı (%) Verilen göç Payı (%)

Bursa 10.389 11,0 11.724 11,4 İstanbul 10.282 10,9 11,012 10,7 İzmir 8.497 9,0 10,861 10,6 Ankara 5.085 5,4 6,845 6,7 Manisa 5.020 5,3 6,088 5,9 Eskişehir 4.960 5,3 5,747 5,6 Balıkesir 3.242 3,4 4,421 4,3 Uşak 3.149 3,3 4,244 4,1 Antalya 3.090 3,3 3,540 3,5 Afyonkarahisar 3.021 3,2 2,992 2,9 İlk Toplam On İl 56.735 60,3 67,474 65,8 Genel toplam 94.153 100,0 102,469 100,0 Kaynak: www.zafer.org.tr/kaynaklar/dokumanlar/vıewcategory/138-yegep.html, 2017.

Tablo 3.3’de de görüldüğü üzere alınan göçler verilen göçlerden düşük çıkmış ve Kütahya’nın nüfusu her geçen yıl düşüş göstermiştir. Kütahya’nın göç vermiş olduğu illere bakıldığında hepsinde görülen ortak özellik ise sosyoekonomik açıdan gelişmiş iller olmalarıdır.

Kütahya’nın merkez ilçesi nüfus yoğunluğu en fazla olan ilçedir. Nüfus yoğunluğunun fazla olmasının temel nedeni diğer ilçelere oranla sosyoekonomik açıdan

daha gelişmiş olmasıdır. 2015-2016 yılı itibariyle Kütahya merkez ilçenin kentleşme oranı % 92,0’dır. Kentleşme oranı olarak Kütahya merkez ilçeyi % 62,8 ile Tavşanlı ilçesi takip etmektedir (www.zafer.org.tr, 2017).

Tablo 3.4: 2015 Yılı Kütahya Medyan Yaş Değerleri

Medyan yaş Medyan yaş

Türkiye 31,0 Dumlupınar 48,0

TR33 Bölgesi 34,3 Emet 39,5

Kütahya İl Geneli 35,5 Gediz 37,5

Merkez İlçe 31,8 Hisarcık 38,2

Altıntaş 38,9 Pazarlar 45,0

Aslanapa 42,4 Simav 42,1

Çavdarhisar 48,0 Şaphane 45,1

Domaniç 43,4 Tavşanlı 36,0

Kaynak: www.zafer.org.tr/kaynaklar/dokumanlar/vıewcategory/138-yegep.html, 2017.

Medyan yaş, diğer anlamı ile ortanca yaştır. Buna göre örnek verecek olursak bir yerde medyan yaşın 32 olması durumunda nüfusunun yarısının 32 yaşından küçük, diğer yarısının 32 yaşından büyük olması durumudur. Tabloya göre Kütahya’nın medyan yaşı, Türkiye geneli ve TR33 bölgesinden daha fazla yaşlı olduğu anlaşılmaktadır. Kütahya’nın en genç nüfusa sahip yeri ise merkez ilçedir. Bunun nedeni ise Kütahya merkez ilçenin diğer ilçelere oranlar sosyoekonomik imkânlarının daha fazla olması buna bağlı olarak da çevre illerden ve kendi ilçelerinden göç olmasıdır. Kütahya ilçelerinin durumuna bakıldığında ise genç nüfusun oldukça azaldığı ve ilçelerde yaşlı nüfus kaldığı görülmektedir. Bu durumun temel nedeni ise ilçelerde iş imkânlarının ve istihdam alanlarının oldukça az olmasından kaynaklanmaktadır (www.zafer.org.tr, 2017).

Tablo 3.5: Kütahya Merkez İlçenin Yıllara Göre Durumu

Yıl Merkez Nüfusu Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu

2016 260.776 130.037 130.739 2015 256.587 128.263 128.324 2014 253.175 126.616 126.559 2013 249.558 125.065 124.493 2012 248.054 125.156 122.898 2011 237.804 118.719 119.085 2010 259.340 143.152 116.188 2009 236.859 121.804 115.055 2008 226.931 113.692 113.239 2007 237.570 124.980 112.590 Kaynakça: www.nufusu.com/kütahya-ilçeleri, 2017.

Kütahya merkez ilçesi tablodan da anlaşılacağı üzere yıllara göre genel olarak artış göstermiştir. Artış göstermesindeki temel neden ilçelerden ve çevre illerden almış olduğu göçlerdir. Kütahya merkez ilçesinin diğer ilçeler ile karşılaştırıldığında nüfusunun artmasının temel nedeni sosyoekonomik imkânlarının daha fazla gelişmiş olmasıdır. Yine en büyük kentleşme oranı merkez ilçede gerçekleşmiştir. Merkez ilçenin nüfusunun artması beraberinde birtakım sorunları da meydana getirmiştir. Bu sorunlar merkez ilçeyi olumlu ve olumsuz yönde etkilemiştir.

3.1.3. Ekonomik Durumu

Kütahya’nın ekonomik yapısı tarım ve sanayi kollarına dayalıdır. Aktif nüfusun büyük çoğunluğu tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık gibi alanlarda uğraşmaktadır. Geriye kalan kısmı ise sanayi, imalat ve madencilik alanlarında çalışmaktadır. Kütahya’nın verimli tarım ovalarında en çok tahıl ürünleri ondan sonra

sebze ise ve meyve üretilmektedir. Kütahya’da en çok üretilen meyve ürünleri ise vişne ve kirazdır (www.zafer.org.tr, 2017).

Tarımdan sonra gelen bir diğer çalışma alanı da hayvancılıktır. Dağlık alanlarda genellikle insanların geçim kaynakları küçükbaş hayvancılıktır. En çok beslenen hayvan türü ise koyun ve keçidir. Kütahya maden açısından oldukça zengindir. Orman açısından oldukça zengin bir bölgedir. Toplamda Kütahya’nın 50.000 hektarlık ormanlık alanı bulunmaktadır. Başlıca çıkarılan madenler linyit, krom, civa, borasit, bor tuzu, boryum ve gümüştür. Halkın bir kısmı Seyitömer, Tavşanlı ve Tunçbilek havzalarında çıkarılan maden işletmelerinde çalışmaktadırlar (www.zafer.org.tr, 2017).

Kütahya yıllar geçtikçe tarımdan uzaklaşmakta ve sanayi alanları çoğalmaktadır. Kütahya’da 10 kişiden fazla işçi çalıştıran işletme sayısı 100 iken 10 kişiden az kişi çalıştıran işletme sayısı ise 1200’dür. Kütahya’da bulunan büyük işletmeler şeker fabrikası, azot işletme fabrikası, kiremit fabrikası, Kütahya porselen, çini işletmeleri, un fabrikaları, dokuma fabrikaları, iplik ve sunta fabrikalarıdır (www.cografya.gen.tr/, 2017).

3.1.4. Ulaşım İmkânları

Kütahya ulaşım yolları olarak tarih boyunca geçiş noktası özelliği taşımıştır. Kütahya toplamda 911 kilometre karayoluna sahiptir. Anadolu’ya Eskişehir-Afyon- Konya hattı üzerinden ulaşılırken Marmara’ya ise Balıkesir-Çanakkale hattı üzerinden ulaşılmaktadır.

Kütahya önemli demir yollarına da sahiptir. Bu yollarla Kütahya’nın İzmir, Konya, İstanbul, Manisa ve Balıkesir gibi illere ulaşım ağı bulunmaktadır. Kütahya’nın ulaşım imkânlarının artırılmasının, Kütahya ilinin gelişimine katkıda bulunacağı kesindir (www.kutahya_net.tripod.com, 2017).

3.1.5. Turizm İmkânları

Kütahya şifalı kaplıcaları ile birlikte doğal ve tabi güzellikleriyle iyi bir turizm potansiyeline sahip nadir illerden bir tanesidir. Birçok yerinde kaplıca bulunmaktadır. Bu kaplıcalar Merkez, Simav, Gediz, Emet ve Tavşanlı ilçelerinde toplanmıştır. Ancak kaplıca turizmi Kütahya’da yeteri kadar gelişmemiş ve tanıtılmamıştır

(www.termalrehber.com/, 2017). Kütahya’da ata mirası olan çinicilik Kütahya ekonomisine katkı yapmaktadır. Ancak Kütahya’da çiniciliğin tanıtımı tam olarak yapılamamıştır. (www.kutahya_net.tripop.com, 2017).

Kütahya’da tarihi olarak gezilecek birçok alan vardır. Bunlar arasında Roma Medeniyetine ait olan Aizanoi Antik Kenti, Frigya Vadileri, Seyitömer Höyükleri ve Kütahya Kalesi bulunmaktadır. Maalesef bunların tanıtımları yeteri kadar yapılmadığı için ilgi görmemektedir. Bunların yanı sıra da birçok tarihi medrese ve cami bulunmaktadır. Bunlar arasında ise Ulu Cami, Yeşil Cami, Dönenler Cami, Saray Cami, Sadettin Cami ve Hıdırlık Mescidi bulunmaktadır (www.kutahya.bel.tr, 2017).

3.2. ARAŞTIRMANIN METODOLOJİSİ

Bu araştırmada verilerin çözümü ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi kullanılmıştır. Görüşme yöntemi; önceden hazırlanmış bir amaca ulaşmak için soru yöneltme ve cevaplama şekline dayalı, karşılıklı diyaloglarla sürdürülen bir iletişim sürecidir. Görüşme yapılmadan önce araştırmanın hedefine yönelik tümdengelim yöntemi ile açık uçlu sorular hazırlanarak araştırma geliştirilir. Görüşme formu hazırlanarak soruların önem sırası belirlenir (Mucan vd., 2016: 64-65).

Görüşme sorularının hazırlanması için Kütahya ile ilgili olarak çeşitli makaleler, gazete haberleri, yetkili makamların siteleri gözden geçirilerek sorulacak sorular hazırlanmıştır. Bu hazırlıklar neticesinde Kütahya ilinde bulunan değişik kurumların yetkili kişileri ile görüşmeler yapılmıştır.

3.2.1. Araştırmanın Problemi

Günümüzde insanların göç etmesine neden olan birçok faktör vardır. Bu faktörler ekonomik, siyasi, teknolojik ve sosyo-psikolojik faktörlerdir. Türkiye’de göç ve kentleşme hızı oranları 1950’li yıllardan itibaren artış göstermeye başlamıştır. Türkiye’de 1950’li yıllarda kırsal nüfusu oranı % 74.96 iken 1985’li yıllarda kırsal nüfus oranı % 46.97 gibi rakamlara kadar düşüş göstermiştir. Görüldüğü üzere her geçen yıl kent nüfusu kırsal nüfusa oranla sürekli olarak artış göstermiştir.

Türkiye’de kentsel nüfus artış gösterirken sanayi ve teknolojik yatırımlar daha çok ülkenin batı bölgelerine yapıldığı için nüfus çoğunlukla batı bölgelerine doğru göç etmektedir. Bu nedenden dolayı doğu illerinden batı illerine doğru yoğun göç akınları başlamıştır. Bu göç akınlarından etkilenen illerinden biride Ege Bölgesi’nin İç Batı kısmında yer alan Kütahya’dır. Kütahya verimli tarım arazileri, tarihi değerleri ve yeraltı kaynakları olmasına rağmen son yıllarda aldığı göç oranının verdiği göç oranından daha az olduğu görülmektedir. 2015-2016 nüfus sayım oranlarına göre aldığı göç 18.382 iken verdiği göç rakamı ise 20.691’dır. Bu verilere göre net göç hızı oranı ise -4,0 olarak gerçekleşmiştir.

Kütahya’nın son yıllarda vermiş olduğu göç oranının fazla olması nedeniyle göçlerin Kütahya ilinde nasıl bir etki bıraktığı araştırmaya gerek duyulmuştur. Kütahya’da göçün kentleşme üzerindeki etkileri söz konusudur. Kütahya, il genelinde göç verirken, merkez ilçe nüfusu her geçen yıl artmıştır. Bu artışlar merkez ilçede de kentleşme açısından sorunlara neden olmuştur.

3.2.2. Araştırmanın Amacı

Bu araştırma ile göçün kentleşme üzerindeki etkisini değerlendirmek amaçlanmaktadır. Bu değerlendirmeyi yapabilmek için Kütahya kent örneğinin merkez ilçesi seçilmiş, Kütahya kentinde gerçekleşen göçlerin nedenleri ortaya konulmaya ve göçlerin Kütahya kentinde, etkisi saptanmaya çalışılmıştır. Göçün kentleşme üzerindeki etkisini ortaya koyabilmek için resmi kurumlarla görüşmeler yapılmıştır.

Hipotez: Göç, kentleşmeyi hızlandıran veya etkileyen en önemli faktörlerden biridir.

Alt Hipotez 1: Kütahya’da yaşanan işsizlik sorunu, kentin göç vermesine neden olmaktadır.

Alt Hipotez 2: Kütahya’da göç, suçluluk ve dilencilik oranlarının artmasına neden olmaktadır.

3.2.3. Araştırmanın Önemi

Kütahya kentinde geçmişten bu yana verilen göçlerin oranları artış göstermektedir. Bu göçlerin nedeninin araştırılarak ortaya konulması önem arz

etmektedir. Kütahya’da önemli bir sorun merkez ilçenin nüfusunun Kütahya genelinin tam tersine göç almış ve sürekli olarak artmış olmasıdır. Bu göçle birlikte merkez ilçede sorunlar meydana gelmiştir. Bu sorunlar araştırılarak çözüm önerileri sunulması önem arz etmektedir. Araştırmanın önemini belirten başlıklar aşağıda sıralanmıştır. Bu başlıklar çerçevesinde kurumlarla görüşmeler yapılacak veriler alınarak çözüme ulaşılmaya çalışılmıştır.

Tez çalışmasından elde edilecek sonuçların özellikle:

1. Kütahya’dan yapılan göçlerin en önemli nedeninin işsizlik olduğunu göstereceği,

2. Kütahya’nın vermiş olduğu göçler sonucunda nüfusun demografik yapısında değişmeler olup olmadığı,

3. Kütahya’nın almış olduğu dış göçler sonucunda suç oranlarında ve sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunların artış gösterip göstermediği,

4. Kütahya’da göçü engellemeye yönelik çalışmaların olup olmadığı,

5. Kütahya’da alınan ve verilen göçlerin sonucunda kira ve arsa fiyatlarında artış olup olmadığı,

6. Kütahya’nın almış ve vermiş olduğu göçler sonucunda il sınırlarında yeni alanların imara açılıp açılmadığı,

7. Kütahya’nın almış olduğu göçler sonucunda nasıl bir yerleşme politikası güdüldüğüne dair çalışmaların olup olmadığı,

3.2.4. Varsayımlar

Bu tez çalışmasının varsayımları bulunmamaktadır. Varsayım araştırma sırasında doğruluğunun ispatlanması gerekmeyen önermedir. Bu tez çalışmasının bir hipotezi (denence) bulunmaktadır. Hipotez (denence) iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ifade eden önermedir. Hipotezin gerçeği açıklayıp açıklamadığı araştırma sonunda ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmada ortaya konulan bir hipotezi ve iki alt hipotezi bulunmakta olup bu hipotezlerin doğruluğu araştırılmıştır.

3.2.5. Sınırlılıklar

Bu araştırma göçün kentleşmeyi üzerindeki etkisini ortaya koyabilmek için Kütahya merkez ilçe örneği ile sınırlandırılmıştır. Görüşmeler merkez ilçe kurumlarının yetkili kişileri ile yapılmıştır.

3.2.6. Araştırmanın Yöntemi

Bu araştırmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. İlişkisel araştırma modelinde iki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkinin varlığı veya derecesi belirlenmeye çalışılır. Bilimsel araştırma türleri üç ayrı kategoride sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmalar başlıca şunlardır (www.oguzcetin.gen.tr, 2017):

-Temel ve uygulamalı araştırmalar -Niceliksel ve niteliksel araştırmalar

-Keşfedici, tanımlayıcı, açıklayıcı ve değerlendirme araştırmalarıdır.

Bu araştırma temel ve uygulamalı araştırmalardan, uygulamalı araştırma türüne girmektedir. Uygulamalı araştırmalar, kuramsal araştırma ile saptanmış bazı bulguların muhtemel kullanım alanlarını belirlemek için ya da daha önceden tespit edilen amaçları gerçekleştirmek için yapılır.

Bu araştırma niceliksel ve niteliksel araştırmalardan, niteliksel araştırma türüne girmektedir. Niteliksel araştırmalar daha çok soyut kaynaklıdır. Bu araştırmalar kişinin yazdıklarını, söylediklerini veya gözlenen davranışlarını temel veri kaynağı olarak ele alır. Bu araştırmalar ilişkilerin anlamını ve türünü keşfetmek için gözlemlerin sayısal olmayan bir biçimde incelenmesi ve yorumlanmasıdır (Karataş, 2015: 63-66).

Nitel araştırmada en yaygın olarak kullanılan üç tür bilgi toplama yöntemi vardır. Bunlar görüşme, gözlem ve yazılı dokümanların incelenmesidir. Bu genel kategoriler yine kendi içinde alt kategorilere ayrılmaktadır. Bu araştırma görüşme yöntemine girmektedir. Görüşme yöntemini kullanılan aracın özelliğine göre açık uçlu, yapılandırılmış, araştırmacının pozisyonuna göre katılımcı, katılımcı olmayan gibi alt kategorilere ayırmak mümkündür. Bu çalışmada açık uçlu sorular kategorisi kullanılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2013: 171-186).

Görüşme, insanların bakış açılarını, deneyimlerini, duygularını ifade edilişini ve algılarını ortaya koymada kullanılan güçlü yöntemdir. Görüşmede kullanılan esas metot sözlü iletişim, günlük yaşamda kullandığımız şekli ile konuşarak bilgi toplamaya çalışılan bir yöntemdir. Görüşme ilk görünüşte basit bir bilgi edinme yöntemi olarak görülebilir fakat gerçekte hiç de öyle değildir. Görüşmeyi kullanan nitel araştırmacılar genellikle bu yöntemin özellikleri, görüşme formlarının hazırlanması, test edilmesi, görüşmenin ayarlanması ve gerçekleştirilmesi gibi birçok konuda yoğun bir eğitimden geçerler (Ataseven, 2012: 543-551).

Keşfedici, tanımlayıcı, açıklayıcı ve değerlendirme araştırma türlerinden ise bu araştırma açıklayıcı araştırma türüne girmektedir. Açıklayıcı araştırmalar, bir olgunun diğeri üzerindeki etkisini ortaya koymak için yapılan araştırmalardır. Açıklayıcı araştırmalar bir kuramın açıklamasını detaylandırır ya da zenginleştirir. Bir kestirim ya da açıklamayı destekler ya da çürütür ve hangi açıklamaların en iyisi olduğunu kararlaştırır (Üzümcü, 2016: 331-333).

Araştırmada göçün kentleşme üzerindeki rolünü Kütahya ilinin merkez ilçe örneğinden hareketle belirlemek için olgusal veriler toplanmaya çalışılmıştır. İlgili kurumlarla ilgili görüşmeler yapılmıştır. Görüşme, önceden hazırlanmış soruların yöneltildiği soru cevap şeklinde gerçekleşmiştir. Veriler, görüşme sırasında not tutma, görüşme sonrasında not tutma ya da izin verilmesi halinde ses kayıtları alınarak toplanılmıştır. Elde edilen veriler araştırmanın bulguları kısmına soru cevap şeklinde aktarılmış ve elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

Görüşme yoluyla elde edilen verilerin analizinde sorulan açık uçlu sorular ve alınan cevaplar için kodlama tekniği kullanılmıştır (Çerçi, 2015: 191-192).

(S-1, S-2, S-3…S-19): Araştırmacı tarafından yöneltilen soruların numaralarıdır.

(K-1, K-2, K-3…K-11): Görüşmeye katılan kurumların, görüşme amacına ilişkin ifadelerin kodlarını göstermektedir.

3.2.7. Araştırmanın Bulguları

Göçün kentleşme üzerindeki etkisini ortaya koyabilmek için Kütahya merkez ilçe örneği seçilmiştir. Göçün, kentleşme üzerindeki etkisini ortaya koyabilmek için

sorular hazırlanmıştır. Bu başlık altında görüşme sonrası elde edilen veriler soru cevap şeklinde aktarılacaktır. Birinci soru, tüm kurumlarda ortak olduğu için genel olarak bütün cevaplar birinci soru altında verilecektir.

S-1: . Kütahya’da iç ve dış göç hakkında genel olarak ne düşünürsünüz?

Kütahya’ya iç göçler 1960’lı yıllardan itibaren artmıştır. Bu dönemde göç almasının temel nedeni, bu dönemde KÜMAŞ, Azot Fabrikası, Şeker Fabrikası, Tunçbilek ve Seyitömer tesislerinin kurulmasıdır. Bu dönemde yine Kütahya’ya kırsaldan merkeze doğru göçler artış göstermiş kent nüfusu artmıştır. Kütahya son yıllarda Ortadoğu’da artan terör olayları, kargaşa ve savaşlar nedeniyle Suriye ve Irak gibi ülkelerden göç almıştır [K-1]. Kütahya’da iç göçler ilçe ve köylerden merkeze doğru gerçekleşmektedir. Kütahya’da ilçeden ve köylerden gerçekleşen göçler işsizliği artırmakta ve bu durum Kütahya merkezi ekonomik olarak zor durumda bırakmaktadır. Kütahya merkeze doğru göçler arttığı için kira, konut ve arsa fiyatları da buna bağlı olarak artış göstermiştir [K-9]. Kütahya merkezinin nüfusunun artması ile birlikte suç oranları da artışlar meydana gelmiştir [K-3]. Kütahya merkeze niteliksiz ve ekonomik