Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Türkcan

5 Mart 2009

ORSAM: Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı’nın kuruluş amacı ve felsefesi hak-kında bilgi verir misiniz?

Fatih Türkcan: Vakfımızın temel amacı, yasal düzenlemeler dâhilinde; din, ırk, renk, siyasi görüş, inanç ve mezhep farklılığı gözetmeksi-zin, insani yardım, kültür, sanat, eğitim ve sağ-lık alanlarında hizmet vermektir. Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı (TİKV), insan hakları alanında, insani yardım ve sağlık alanlarında, kültür, sanat ve eğitim alanlarında faaliyet göstermektedir. Ayrıca, merkezi Berlin’de bu-lunan Iraklı Türkmenler İnsan Hakları Der-neği ile merkezi Kerkük’te olan Irak Türkmen Cephesi, İnsan Hakları Merkezi, Irak Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Türkmeneli Radyo Televizyon Kurumu ile işbirliği yapa-rak bu kuruluşların gerçekleştirdikleri faaliyet ve projelere hizmet gereği mali destek sağ-lamaktadır. Diğer Türkmen dernekleriyle de işbirliği içerisindeyiz, onların yaptıkları faali-yetleri desteklemekteyiz.

ORSAM: Okurlarımızı, Vakfınızın faaliyet gösterdiği alanlar ve yürütmekte olduğu projeler hakkında aydınlatır mısınız?

Fatih Türkcan: Vakfımızın insan hakları ala-nında gösterdiği faaliyetlerin başlıca amacı, başta Irak olmak üzere Ortadoğu, Orta Asya ve Balkan ülkelerinde yaşayan Türkmen top-lulukların ve diğer azınlıkların kültürel, eği-tim ve diğer azınlık hakları için çalışmalarda bulunmaktır. Bu bağlamda, konuyu ulusla-rarası platform ve mahfillere taşımak, bu-ralarda destek aramaktır. Ayrıca bölgede ve dünyada insan hakları ile ilgili uygulamaları araştırmak, saptamak; tutuklu, hükümlü, gö-zetim altında bulunanların yaşam koşullarını iyileştirmek için çalışmalar yapmak, konu ile ilgili bilimsel araştırma ve inceleme yapmak ve yaptırmak, raporlar hazırlamak, raporları belgelerle tevsik etmek, rapor ve doküman-ları ilgili uluslararası kurum ve kuruluşlara iletmek, yaymak, kamuoyu, hükümet ve par-lamentoların bu yönde dikkatlerini çekmek, insan hakları ihlallerini önlemek için bölgede ve dünyada ilgili uluslararası organizasyon ve hükümetler nezdinde çaba harcamak, yaptı-rımlar uygulamaya ikna etmek, gerekli izinler alındıktan sonra konu ile ilgili sempozyum, panel, sergi, konferans, toplantı ve gösteri gibi etkinlikler tertip etmek veya yukarıda sırala-nan amaçlara hizmet eden etkinliklere katıl-mak, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası insan hakları kuruluşları adına insan hakları gözlemciliğini yapmak da vakfımızın kuruluş misyonları arasında yer almaktadır.

Irak gibi istikrarsız coğrafyalarda ortaya çı-kabilecek insani problemleri gidermek de vakfımızın bir başka amacıdır. Bu çerçevede, mülteci, göçmen ve sığınmacıların barınma-larını sağlamak amacıyla kamp ve yurtlar kur-mak, kurulmuş ve kurulacak olanlara destek olmak; sosyal, ekonomik ve kültürel ihtiyaç-larının giderilmesi için çalışmalar yapmak ve bu konuda çalışan kuruluşlarla işbirliğinde

bulunmak, mültecilik ve sorunları ile ilgili ça-lışmalar yapmak, bu konuların daha iyi anla-şılabilmesi ve sorunlara çözüm üretilebilmesi amacıyla kitle iletişim araçlarını kullanarak kamuoyunu aydınlatmak ve desteğini sağ-lamak öncelikli faaliyetlerimiz arasında yer almaktadır. Ek olarak, demokrasi kültürünü yaymak, sosyal yaşam seviyesini yükseltmek, sosyal yapıyı geliştirmek amacıyla araştır-malar yapmak, anketler düzenlemek, geniş kitleleri ve kamuoyunu aydınlatmak gayesini gütmekteyiz. Tabii bu noktada, kitle iletişim araçlarından da yararlanmaktayız.

Vakfımız insani yardım ve sağlık alanlarında yasal mevzuat çerçevesinde din, dil, ırk, renk, siyasi görüş, inanç ve mezhep farkı gözetmek-sizin dünyanın her yerindeki olası afetlerde, kıtlık ve savaşlarda afetzedelere yardımda bulunmak; gerekli izin alındıktan sonra aynı amaçlarla yurt içinde veya yurt dışında ayni ve nakdi yardım kampanyaları tertip etmek;

muhtaçlara sıhhi ve tıbbi yardımlarda bu-lunmak; sağlık ocağı, poliklinikler, bilumum tedavi kurum ve kuruluşları, kreşler, anao-kulları ve bakımevleri açmak ve inşa edip ida-me, idare etmek; bunların araç gereçlerini ve donatımlarını sağlamak; bu sahalarda amme hizmetinde bulunan resmi ve özel müessese-lere yardımda bulunmak; yurt içinde ve yurt dışında özellikle Türkmeneli bölgesinde ya-şayan, güçsüz, dul, yetim, muhtaç ve fakirlere ayni ve nakdi yardımda bulunmak; bu amaca yönelik faaliyet gösteren kurumlarla işbirliği yapmak; bu gaye ile ilgili gerekli izni aldık-tan sonra yurt içinde ve yurt dışında yardım kampanyaları tertip etmek gibi faaliyetlerde bulunmaktayız.

Geri kalmışlıkla mücadele etmek için ise, Türkmeneli bölgelerinde yaşayan insanlara, yaşamlarını idame ettirebilmelerine katkı sağ-layacak yardımlarda bulunmak ve bu amaçla ilgili fizibilite raporları ve projeler hazırla-mak, uygulamaya koyhazırla-mak, gerekli finans

kay-nağı sağlamak şarttır. Bu noktada bölge insan-larının sanatsal eğitimi için beceri kursları, terzihane, konfeksiyon ve dokuma atölyeleri açmak veya açılmasına yardımcı olmak, katkı sağlamak ve aracı olmak: gerekli üretim araç ve gerecini temin etmek gibi faaliyet alanla-rımız mevcuttur. Bölgenin tarımsal ve sınai kalkınmasını gerçekleştirmek gayesi ile araç gereç, ham ve mamul madde, gübre, tohum, ilaç v.s. temin etmek veya yardımında bulun-mak zorundayız. Yol, su, elektrik ve kanalizas-yon gibi alt yapı hizmetlerini gerçekleştirmek, bu alanda ihtiyaç duyulacak ekipman ve mal-zemeyi temin etmek veya temin edilmesi için aracı olmak; bölgesel kalkınmanın gerçekleş-mesi için araştırmalar yapmak, istatistik ve etüt raporları hazırlamak ve tüm bu yukarıda anlatılan faaliyetlerle ilgili destek sağlanma-sı ve yardımda bulunulmasağlanma-sı için kişi, kurum veya kuruluşlar nezdinde teşebbüste bulun-mak veya aracı olbulun-mak vakfımızın faaliyetleri arasındadır.

Kültür, sanat ve eğitim alanları ise vakfımı-zın hayati önem atfettiği bir başka konudur.

Düşünce, kültür, dil ve resim-heykel, tiyat-ro, müzik gibi sanatsal çalışmaların devamı, tekâmülü, korunması ve her türlü vasıta ile yaygınlaşması için teşebbüslerde bulunmak, bu yolda yurt içinde ve yurt dışında müesse-seler kurmak, kurulmuş olanlara iştirak et-mek veya yardımlarda bulunmak; dinlenme, spor, sanat, müzik, tiyatro, resim ve kültürün diğer sahaları ile ilgili ihtiyaçları karşılayacak kültür ve sanat merkezleri, kamp, sosyal tesis, misafirhane, spor, müzik ve konferans salon-ları ve sair bina ve tesisleri inşa ve idare et-mek; aynı amaçlara hizmet eden yurt içinde ve yurt dışında hizmet veren kurum ve kuru-luşlara yardım yapmak ve destek olmak; ca-miiler, örneğin Hüseyniye(Şii) Camisi ve her türlü tarihi yapı, bina, anıt eserlerini onar-mak, donatımını ve tefrişini sağlamak; genç-lerin görgü ve bilgigenç-lerini artırmaya veya sa-natının gelişmesine yönelik yardım ve teşvik

tedbirlerini almak; düşünce, kültür ve sanatla ilgili alanlarda yarışmalar düzenlemek, ödül-ler ihdas etmek, sergiödül-ler açmak, panelödül-ler, kon-feranslar ve kongreler tertiplemek, yurt içi ve yurt dışı turlar düzenlemek; aynı gaye için ki-tap çıkarmak ve her türlü yayını yapmak, bas-mak, yaymak ve satmak için gerekli her türlü tesis ve şirketi kurmak ve işletmek veya bun-lara iştirak etmek; yurt içinde ve yurt dışında aynı gaye ile faaliyette bulunan müesseselere ayni ve nakdi yardımlar yapmak; veya yardım yapılması için yurt dışından veya yurt içinden yardım toplamak, aracı olmak gibi konular da vakfımızın ilgi sahasına girmektedir.

Aynı zamanda, tahsilin her derecesindeki ihti-yacı karşılamak için; okul, yurt, öğrenci mer-kezi, kütüphane ve kurs binaları, dershaneler inşa ve tesis etmek ve bunları idare etmek; her derecedeki eğitim müessesesinde tahsil, ihti-sas, doktora ve ilmi kariyer çalışması yapan;

yurt dışına yüksek tahsil (lisans) ve lisansüstü eğitim ve lisan öğrenmek veya görgü ve bil-gisini artırmak veya ilmi, fikri ve sanatla ilgili faaliyetlerde bulunmak için veya benzeri se-beplerle giden öğrencilere, her türlü nakdi ve ayni yardımlar yapmak, karşılıklı veya karşı-lıksız burs vermek ve öğrencilerin iskân, iaşe ve barınmalarına yardımcı olmak vakfımızın temel faaliyetlerindendir ve kuruluş felsefe-sinde önemli bir yer işgal etmektedir.

Vakfımız öncelikli olarak Irak’ta ve Türkiye’de yaşayan Türkmenlerin eğitim ve sağlık ih-tiyaçlarını karşılamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Türkmen vatandaşlarımızın eği-timlerini sürdürmelerine yardımcı olmak maksadıyla doktora ve lisans dâhil şu ana ka-dar 1000’in üzerinde yüksek tahsil öğrencisi-ne burs verilmiştir. Bunun yanı sıra, Irak’taki okullarda Türkçe eğitim gören orta öğrenim öğrencilerinin kitap ve kırtasiye gibi diğer ihtiyaçlarının karşılanması için mali destek sağlanmıştır. Okulu olmayan yörelere okul yaptırılması ve mevcut okulların onarımının

yapılması desteklenmiştir. Türkmeneli bölge-lerinde kütüphane yapımı ve okul kütüpha-nelerinin geliştirilmesi için kardeş vakıfların katkılarıyla özellikle Kerkük Vakfı ile işbirliği yapılarak 10.000’in üzerinde çeşitli kitap ve gerekli her türlü donanım, kitap, dergi, cd, bil-gisayar vs sağlanmıştır. Tiyatro alanında bü-yük sanatçımız Sayın İsmet Hürmüzlü yöne-timinde tiyatrocularımızı Türkiye’ye getirerek çeşitli eğitimlerin alınmasını ve sahnelendiril-meleri sağlanmış, Kerkük’te İsmet Hürmüzlü adına tiyatro salonu kurulmuş ve burada eği-timler verilmeye başlanmıştır. Müzik alanın-da Türkmeneli bölgesinden sanatçılarımız, Türkmeneli sanatının ve kültürünün sembol ismi Sayın Abdurrahman Kızılay ve Sayın Mehmet Özbek yönetiminde Türkiye’ye ge-tirilerek çeşitli konserler yapılmış ve eğitim-ler verilmiştir. Ayrıca Sayın Hocamız İhsan Doğramacı’nın vakfı olan İhsan Doğramacı Vakfı ve Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği ya-parak Türkmeneli’nden gelen insanlarımıza öğretmenlik, yöneticilik, medya ve gazetecilik alanlarında kurslar verilmiştir. Sağlık konula-rında ise, Irak’ta tedavisi mümkün olmayan yaklaşık olarak 2500 hasta Türkiye’ye getiri-lerek ameliyat dâhil tedavileri yaptırılmış, te-davi giderleri, ilaç ve tıbbi malzeme giderleri, ulaşım giderleri, yemek giderleri ve konakla-ma giderleri karşılanmıştır. Kerkük ve Kifri’de hastaların günlük tedavileri ve ilaçları karşı-lanmaktadır ve yaklaşık her gün 150 kişiye hizmet verilmektedir. Irak’ta faaliyet gösteren dispanserlerin tıbbi cihaz ve ilaç temini sağ-lanmış ayrıca mali yönden de desteklenmiştir.

Eğitim ve sağlık hizmetlerinin dışında, Irak’ta suyu olmayan köylere su kuyusu açılarak hal-kın hizmetine sunulması gibi alt yapı hizmet-lerinde bulunulmuştur. Kerkük civarında ise 400 köy evi yaptırılarak halkın kullanımına sunulmuş, Türkmeneli’ndeki köylerde yapıla-cak tüm münasebetler için köy evi yani divan-hane yapılmış, tefriş edilmiş ve sosyal olarak ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmıştır.

Kültür, eğitim ve öğrenci işlerini ise

Türkme-neli Kültür Merkezi aracılığıyla yürütmekte-yiz.

Vakfımız, stratejik ve bilimsel araştırma ve medya alanlarında da faaliyetlerini sürdür-mektedir. Vakfımız bünyesinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi kurulmuş olup, bu merkez aracılığıyla “Ortadoğu Ana-liz” ve “Ortadoğu Etütleri” isimli dergilerin hazırlanması, yayınlanması ve dağıtımı ger-çekleştirilmektedir. Ayrıca, merkez tarafından Türkmen hareketi öncelikli olarak, muhtelif konularda konferans, panel, çalıştay, sempoz-yum gibi etkinlikler düzenlenmektedir.

Türkmeneli İşbirliği Kültür Vakfı bünyesinde ayrıca Avrasya bölgesinde (Balkanlar, Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Asya ülkeleri) öncelikle Türkiye’yi ve Türkmenleri ilgilendiren konu-larda araştırmakonu-larda bulunmak, bunları yazılı olarak veya digital ortamlarda yayınlamak, bu konularda toplantılar düzenlemek, toplantıla-ra katılmak ve eğitim vermek amacıyla Avtoplantıla-ras- Avras-ya İncelemeleri Merkezi “AVİM” kurulmuştur.

Henüz kuruluş aşamasında olan merkezin ilk faaliyeti yukarıda değinilen ülkeler hakkında günlük gelişmeleri izleyen ve yorumlara yer veren Türkçe ve İngilizce bir bülten hazırla-mak olmuşur bu bülten elektronik posta ola-rak her gün yaklaşık 4.000 kişiye yollanmakta-dır. İleride bu sayı daha da artırılacaktır.

ORSAM: Vakfın medya alanında da faali-yetleri var mı?

Fatih Türkcan: Doğru, tarafsız, hızlı haberci-lik yapmak, dünya medyasını sürekli Irak hak-kında bilgilendirmek, Türkmen halkının ve siyasi kuruluşların sesinin Irak ve dünya ka-muoyuna duyurulması, Türkmenleri

ilgilen-diren gelişmelerin sıcağı sıcağına kamuoyu ile paylaşılması, özellikle Arap basınının güveni-lir haber kaynağı haline gelmek, Türk medya-sının Irak’a olan uzaklığını giderip, başvuru kaynağı haline gelmek, verilecek kurslarla ha-berciliğe hâkim genç, dinamik ve en önemlisi cesur kadrolar oluşturmak, sürekli gelişerek bir marka haline gelmek, her türlü haberci-lik hizmetini doğru, tarafsız ve hızlı biçimde abonelere sunmak amacıyla görsel ve işitsel hizmet veren Kerkük Haber Ajansı mali yön-den desteklenmektedir.

Medya alanında gerçekleştirdiğimiz bir diğer faaliyet ise Türkmeneli TV’nin ve neli Radyo’nun desteklenmesidir. Türkme-neli Radyo ve Televizyon Kurumu (TERT) Kerkük’te üç Ankara’da ise iki stüdyo ile yayın hayatına devam etmekte, Irak ve Türkiye’nin yanı sıra Avrupa, Orta Asya, Ortadoğu’da ve internet üzerinden dünyanın her yerinde iz-lenebilmektedir.

Bahsettiğimiz tüm bu projeler daha kapsam-lı bir şekilde geliştirilerek devam edecek ve yenileri yapılacaktır. Türkmeneli, Türkiye ve yurt dışında bulunan tüm kuruluşlarımızın ve kardeş kuruluşlarımızın ihtiyaçlarını yapa-cakları araştırmalar kapsamında karşılamaya devam edeceğiz. Yapılacak tüm projeler uy-gun bulunduğu takdirde desteklenecek veya vakfımız tarafından yapılacaktır.

ORSAM: verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz.

Fatih Türkcan: Ben de ORSAM’a Türkmen toplumunun meselelerine gösterdiği ilgi için şahşım, yönetim kurulu ve Türkmenler adına teşekkür ederim.

3. Irak Türkmen Cephesi Telafer Kuzey