Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)

TOBB, “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” çalışmalarında yer alarak ortak bir KOBİ tanımı yapılma çalışmalarını yürüten kuruluşlardan biri olmuştur. Bu yüzden aşağıda yer verilecek olan bu yönetmelikteki tanım TOBB’nin de benimsediği tanım olarak karşımıza çıkmaktadır.

16.04.2005 tarihinde Sanayi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun ile77_{; küçük ve orta büyüklükteki} işletmelerin tanımlanmasına, niteliklerine, sınıflandırılmasına ve uygulamalarına ilişkin esasların; net satış hasılatları, mali bilanço tutarları ve çalışan sayıları dikkate alınarak Bakanlıkça hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirleneceği ve kurum ve kuruluşların KOBİ’lere ilişkin uygulamalarında birinci fıkra uyarınca yürürlüğe konulan yönetmelik hükümlerinin esas alınacağı ifade edilmiştir.

Uygulamada eşitliği, genelliği, birliği ve AB’ye uyum sürecinde ortak bir KOBİ tanımının yapılmasını hedefleyen bu yönetmeliğin amacı; küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin tanımına, niteliklerine ve sınıflandırılmasına ilişkin esasların belirlenmesi ve bu tanım ve esasların tüm kurum ve kuruluşların uygulamalarında esas alınmasını sağlamaktır. Bu yönetmelik; küçük ve orta büyüklükteki işletmeler ile bu işletmelerin

77 _{“Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna Bir Madde Eklenmesine İlişkin} Kanun Tasarısı”, Bakanlar Kurulunca 12.04.2005 tarihinde Karar No: 5331 sayılı kanunlaştırılmıştır. 16.04.2005 Tarih 25788 sayılı Resmi Gazete.

tanımlarına, niteliklerine ve sınıflandırılmasına ilişkin uygulama usul ve esaslarının belirlenmesini kapsamaktadır78_.

Mayıs 2005 tarihinden itibaren KOBİ’leri ilgilendiren mevzuatın uygulanmasında bu yönetmelik hükümleri esas alınmaktadır. Ancak; KOBİ'lere yönelik destek sağlayan kuruluşlar, bu yönetmelikte belirtilen sınırları aşmamak kaydıyla, kendi sektör ve büyüklük önceliklerini belirleyebilirler. Devlet yardımları dışındaki uygulamalar için sadece çalışan sayıları dikkate alınabilir.

Yönetmeliğin 4. maddesinde yönetmeliğin uygulanmasında geçen kavramlar tanımlanmıştır. Buna göre;

İşletme, Yasal statüsü ne olursa olsun, bir veya birden çok gerçek veya tüzel

kişiye ait olup, bir ekonomik faaliyette bulunan birimleri,

Küçük ve orta büyüklükte işletme (KOBİ), 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam

eden ve yıllık net satış hâsılatı ya da mali bilânçosu 25 milyon YTL’yi aşmayan ve bu yönetmelikte mikro işletme, küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ve kısaca “KOBİ” olarak adlandırılan ekonomik birimleri,

Mali bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların

sağlandığı kaynakları gösteren mali tabloyu,

Net satış hasılatı, bir işletmenin brüt satışlarından satış iskontoları ve iadeleri ile

diğer indirimlerin düşülmesi sonucu bulunan tutarı,

Yıllık iş birimi (YİB), bir yıl boyunca tam zamanlı olarak işletmede veya işletme

adına çalışan bir kişiyi,

Yakın piyasa, ilgili piyasanın akış zincirinin başlangıç veya bitiminde yer alan

ürün veya hizmet piyasasını, ifade etmektedir.

5. maddede ise KOBİ’lerin sınıflandırılması yapılmıştır. Buna göre;

Mikro işletme, 10 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı

ya da mali bilançosu 1 milyon YTL’yi aşmayan çok küçük ölçekli işletmeler,

78 _{KOBİ tanımı ile ilgili “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması} Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 28.7.2005 tarihli ve 5674 sayılı yazısı üzerine, 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun ek 1. maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 19.10.2005 tarihinde Karar Sayısı: 2005/9617 ile kararlaştırılmış ve 18.11.2005 Tarih 25997 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Küçük işletme, 50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış

hasılatı ya da mali bilançosu 5 milyon YTL’yi aşmayan işletmeler,

Orta büyüklükteki işletme, 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net

satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon YTL’yi aşmayan işletmelerdir.

Yönetmeliğin 7. maddesinde ise işletme türleri belirlenmiştir. Bu çerçevede KOBİ’ler, çalışan sayıları veya mali bilgilerinin tespitine yönelik olarak; diğer işletmeler ile olan sermaye veya oy hakkı ilişkilerine göre bağımsız işletmeler, ortak işletmeler ve bağlı işletmeler olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Gerçek veya tüzel kişilerin sahip olduğu ve bu Yönetmeliğe göre ortak veya bağlı işletme sayılmayan bir işletme; başka bir işletmenin yüzde 25 veya daha fazlasına sahip değilse bağımsız işletme kabul edilmektedir.

Bir işletmenin tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte hakim etki oluşturmayacak şekilde, başka bir işletmenin oy hakları veya sermayesinin yüzde 25’inden fazlasına ve yüzde 50’sinden azına sahip olması, yahut kendisinin oy hakları veya sermayesinin yüzde 25’inden fazlasına ve yüzde 50’sinden azına başka bir işletmenin hakim etki oluşturmayacak şekilde sahip olması durumunda bunlar ortak

işletme sayılmaktadır.

Bir işletme; başka bir işletmenin sermaye veya oy haklarının çoğuna sahip olma, başka bir işletmenin yönetim, yürütme veya denetim kurulu üyelerinin çoğunluğunu atama veya azletme yetkisine sahip olma ve başka bir işletmenin hissedarı olup veya bu işletmenin hissedarları veya diğer ortakları ile yaptığı anlaşma ile bunların oy haklarının çoğunluğunu tek başına kontrol etme hakkına sahip olma şartlarından en az birini taşıması halinde bağlı işletme sayılmaktadır.

Yayımı tarihinden 6 ay sonra yürürlüğe girecek olan söz konusu Yönetmelik ile KOBİ tanımı AB tanımı ile uyumlaştırılmış olmaktadır.