• Sonuç bulunamadı

Türkiye’nin Kore’ye Asker Gönderme Kararı (1951) ve TSK’nin Kore’de

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 27 Haziran 1950’de Kore’de tek meşru devlet olan Güney Kore’ye yardım etmeleri için, üye devletlere müracaata karar vermiş, durum BM Genel Sekreterliğinden bu devletlere telgrafla bildirilmiştir. ABD Cumhurbaşkanı Truman bu talebe cevap olarak aynı gün, Uzak Doğudaki Amerikan hava ve deniz kuvvetlerine, Kore Cumhuriyeti Hükümeti ordusuna yardım etmelerini ve bunları desteklemelerini emrettiğini bildirmiş ve bundan başka Uzak Doğu başkumandanına, Kore Cumhuriyetine Kara Kuvvetiyle de yardım yetkisini vermiştir. Aynı zamanda Truman, barış içinde yaşayan ve hiçbir tahrikte bulunmayan bu Cumhuriyete yapılan silahlı tecavüzle Komünizmin müstakil ve hür milletleri istila için harbe girişmiş olduğuna şüphe bırakmadığını bütün dünyaya ilan etmiştir (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 27).

Bu gelişmeler karşısında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti de konuyu karar organlarında görüşmüş ve 29 Haziran 1950’de, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti,

Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin telgrafına verdiği cevapta, “ Birleşmiş Milletlerin bir üyesi sıfatıyla, deruhte eylemiş bulunduğu taahhütleri, mevcut hükümler dâhilinde ve azami samimiyetle, yerine getirmeğe hazır olduğunu “ bildirmiştir. Bu suretle Türkiye, Birleşmiş Milletlerin, tecavüze uğrayan Güney Kore’ye yardım edilmesi teklifine, AB.D.’den sonra, ilk olumlu cevap veren devlet oldu (Gönlübol ve Ülman,1996: 228; Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 27).

T.C. Hükümeti, Kore’de Birleşmiş Milletler emrinde savaşmak üzere, Ankara’da üç piyade ve bir topçu taburu ile yardımcı birliklerden oluşan 4500 mevcutlu bir Tugayın hazırlanmasına karar vermiştir. Daha sonra bu birliğin sayısı artırılmış ve 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubay, 4414 er olmak üzere 5090 mevcuduna çıkarılmıştır.” (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 27).

Dünya barışının korunmasına yönelik BM barışı koruma faaliyetlerine Türkiye’nin katkısı, Tugay seviyesindeki bir birlikle Kore Savaşı’na katıldığı 1950 yılında başlamaktadır. Türkiye Kore’de 1950-1953 yılları arasında dönüşümlü olarak toplam 15.000 personel görevlendirmiştir (www.tsk.tr/8tarihtenkesitler/KoreSavaşı.htm, 25.01.2010).

25 Temmuz 1950’de alınan karar doğrultusunda; Genelkurmay Başkanlığı Kore’ye gönderilmek üzere; bir komutanlık karargâhıyla, üç piyade taburundan ve gerekli yardımcı birliklerden meydana gelen bir tugay ile 241 nci Piyade Alayını görevlendirdi. Yurdun çeşitli yörelerinde bulunan birliklerden oluşturulan tugayın komutanlığına Tuğgeneral Tahsin Yazıcı, kurmay başkanlığına Yarbay Selahattin Tokay, 241 nci Piyade Alay Komutanlığına Albay Celal Dora atandı.

Ankara civarında, Ayaş Garnizonundaki 241 nci Piyade Alayı, Tugaya çekirdek olmak üzere, Ankara’ya hareketinde Ayaşlılar tarafından büyük bir törenle uğurlandı. Tugay Birlikleri yol güzergâhları boyunca vatandaşlar tarafından sevgi gösterileriyle karşılanmış, geçit resimleri kalabalığı coşturmuştur. Kore’de harb hareketleri başlarken ve kanlı savaşlar olurken; bütün memlekette duyulan alaka ve heyecan, Türk Milletinin, Kore’de barışın iadesi için hür milletlerce hürriyet düşmanı mütecavize karşı girişilen hürriyet harbini ne derecede büyük ve sarsılmaz bir ilgi ile benimsediğini açıkça göstermiştir. Tugayı İskenderun’dan Kore’ye nakletmek için

A.B.D., Birleşmiş Milletler adına beş büyük taşıt gemisi tahsis etti (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 29).

Türk Tugayını İskenderun’da da askerî, mülkî erkân ve halk bando eşliğinde törenle uğurlamış ve 25, 26, 29 ve 30 Eylül, 2 Ekimde hareket eden gemiler Süveyş Kanalı-Kızıldeniz-Mendep Boğazı-Seylan Adası’nın merkezi Colombo-Singapur- Filipinler ve Formoza Adası deniz yolunu izleyerek 21 günde Kore’nin güney doğusunda bulunan Pusan Limanına ulaşmıştır (www.tsk.tr/8tarihtenkesitler/Kore Savaşı.htm, 25.01.2010).

Türk askerleri Kore’ye giderlerken gemide bir kısım yeni Amerikan silahlarıyla talim yapmış, Kore halkı ve Kore Savaşı hakkında faydalı konferanslara katılmışlardır. Pusan Limanına ulaşan Türk Birlikleri Amerikan Garnizon yetkilileri, Pusan Belediyesi’nin temsilcileri ve halkın ileri gelenleri ve bizzat halkla beraber ellerinde Türk bayraklarıyla beraber mektepli çocuklar tarafından coşkulu bir şekilde karşılanmışlardır. Karaya çıkan birlikler, hemen orada hazır bulundurulan vasıtalarla istasyona gönderiliyor ve burada harekete hazır vaziyette bekleyen trenlerle, tam bir intizam ve sükûnet içinde Pusan limanının 95 Km. kadar kuzey batısında bulunan Taegu şehrine yollanıyordu. Türk Birlikleri burada bir kışlaya yerleştiler (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 29).

Türk Tugayı Kore’ye hareket ederken Amerikan makamlarıyla irtibat sağlamak, Türk Birliklerinin ikmal işlerini kolaylaştırmak ve yeni Amerikan silahlarıyla yapılacak eğitim ve atışlara yardım etmek maksadı ile, Topçu Albayı Gamby’nin başkanlığında muhtelif sınıf ve servislere mensup beş üstsubay ve subaydan mürekkep bir Amerikan heyeti (Heyet Başkanı Topçu Albayı Gamby, heyet üyeleri: Piyade Kurmay Yarbayı Wedwer, İstihkam Binbaşısı Munsin, Muharebe Yüzbaşısı Lorenzo, Ordu donatım Yüzbaşısı Robenson) Tugaya katılmıştı. Bu heyetin mensupları, yalnız yukarıdaki vazifelerinin ifasında Tugaya faydalı olmakla kalmayıp, can ve kan vermek pahasına çetin muharebelerde Türk Birliklerinden ayrılmayarak samimi silah arkadaşlıklarını göstermişlerdir (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 30-31)

Türk Tugayı 8 nci Amerikan Ordusuna bağlanarak Tugaya North Star-Kutup

kuzeybatısındaki Munson bölgesinin emniyetinin sağlanması olmuş; Tugay öncelikle 25nci Amerikan Tümeninin geri bölgesini emniyete alarak Tümenin Sunchon bölgesinde toplanmasını sağlamıştır. Bu sırada Tugaya 9 ncu Amerikan Kolordusunun ihtiyatını oluşturmak üzere 22 Kasım’da Kunuri’ye hareket etmesi bildirilmiştir. 26 Kasım günü Kunuri’de toplanmasını henüz tamamlamamış olan Türk Tugayına Tokchon bölgesinde bulunan 9 ncu Kolordunun ve 8 nci Ordunun sağ yanını koruma görevi verilmiştir. Tugay plân çerçevesinde 27 Kasım sabahı Tokchon istikametine doğru yürüyüşüne devam ederken 9 ncu Kolordu Komutanlığından bir emir almıştır. Emirde, Tugay’ın Tokchon’a gitmemesini önceki gece konaklanılan Wawon’un doğusunda kalarak buradaki yolu kapatması belirtiliyordu. Emirde ayrıca Tugayın takip ettiği yolun kuzeyindeki Chongsangni’de bir alay kuvvetinde düşman görüldüğü bilgisi yer almaktaydı. Bu durum karşısında Tugay Wawon boğazına dönmeye ve Tokchon- Kunuri yolunu Wawon Boğazında kapamaya karar verdi. 28 Kasım 1950 sabahı başlayarak devam eden Çin Ordusunun taarruzu akşama kadar sürmüş ve düşmanın kuşatma hareketine başarıyla karşı konularak geçici olarak durdurulmuştur. (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959)

28/29 Kasım gece yarısı ani saldırıyla karşılaşıldı. Düşman bu saldırıyla Sinnimni’ye ve bu köyden Kaechon’a giden yola hâkim oldu, 1 nci ve 2 nci Taburların arasındaki irtibatı kesti. 29 Kasım günü Tugay komutanı ilerde kalan bu kuvvetlerin geriye çekilmeleri için Sinnimni’ye bir taarruz yaptırdı. Amerikan birlikleri de bu taarruza yardım etti. Sonuçta Sinnimni geri alınamadı ancak bu hareket ilerideki tepelerde bulunan birliklerin geri çekilmelerine yardım etti.

Türk Tugayı, 29/30 Kasım gecesini çarpışarak geçirmiş ve 30 Kasım günü Kunuri’ye ulaşmıştır. Kunuri Savaşı, Kore Savaşı içinde Türk ordusunun Çin Ordusu ve Kuzey Kore birliklerine karşı direndiği en önemli muhabere olmuştur. 26-29 Kasım günleri arasında süren çatışmalarda Türk birliğinin direnişi sayesinde cephenin çökmesi engellenmiştir. Türk tugayı, müttefiklere çekilmek için gereken 3 günü kazandırmış, kendisi de kayıplar vermesine rağmen kuşatmayı yararak imhadan kurtulmayı başarmıştır. Kuniri Savaşı, Türk ordusunun Kore Savaşı’nda ABD’den sonra en büyük kaybı vermesine neden olan savaş olup, Tugay bu muharebede 767 askerini kaybetmiştir. Türk Tugayı Kore Savaşı için çok önemli olan bu iki günde 8’nci

Amerikan Ordusuna düzenli olarak çekilme için gerekli zamanı kazandırmıştır (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959).

Bu büyük bir başarı idi ve Türk Tugayı’na bu başarılı muharebelerinden dolayı Amerikan Kongresince Mümtaz Birlik Nişanı ve beratı verildi. Ayrıca Güney Kore Cumhurbaşkanınca, bu başarılarından dolayı Türk Silahlı Kuvvetlerine Cumhurbaşkanlığı Birlik Nişanı verildi. 1950-1951 yıllarında kesin sonuç alınamadı ve taraflar karşılıklı olarak savunmaya geçerek taarruz harekâtını durdurdu.

1950 yılında Kore’ye giden 1. Türk Tugayı Komutanı Tuğgeneral Tahsin Yazıcı 1951 yılında Tümgeneralliğe terfi ettiğinden, 16 Kasım 1951’de görevini 2 nci Değiştirme Tugayı Komutanı Tuğgeneral Namık Arguç’a devir ve teslim etti. Türk Silahlı Kuvvetleri 20 Aralık 1951’de ihtiyata alındı. 2 nci Değiştirme Tugayı 24 Şubat 1952’de ordunun doğu kanadında mevzilenen 10 ncu Amerikan Kolordusunun emrinde 8 ay düşman mevzileriyle temas halinde ve daimi düşman ateşi altında savaştı. 2 nci Değiştirme Tugayı Ağustos 1952 tarihinde Kurmay Albay Sırrı Acar komutasındaki 3 ncü Değiştirme Tugayı’na görevi devretti. 20 Ağustos 1952 ve 3 Mayıs 1953 tarihleri arasında ihtiyata alınan Türk Tugayı, tahkimatın tamamlanması işleri ve eğitimle meşgul oldu (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 30).

Bu arada mütareke müzakereleri de devam ettiğinden cephede büyük oranda muharebeler olmadı. 28 Mayıs 1953’te yapılan muharebelerde Türk Tugayı muharebe ileri karakol mevzilerinin savunulması ve kaybedilen yerlerin geri alınması ile görevlendirildi. Bu muharebelerde 151 şehit, 239 yaralısı olan 3 ncü Kore Değiştirme Tugayı yurda döndükten sonra 28-29 Mayıs muharebelerinden dolayı “liyakat nişanı” ile taltif edildi (Kore Harbinde TSK’nin Muharebeleri (1950-1953), 1959: 32).

6 Temmuz 1953’te 3 ncü Değiştirme Tugayının yerini 4 ncü Değiştirme Tugayı aldı. Kore Savaşı ancak 27 Temmuz 1953’te Sovyetlerin Amerika’nın yapmış olduğu önerileri kabul etmeleri ile son buldu. Türk Tugayı savaşın sona ermesinden itibaren Kore’de kalmaya devam etti. 1960 yılında bir bölüğe indirildi ve 1965 yılında ise sembolik anlamda bir manga bırakıldı. O da daha sonra yurda döndü.

Kore Savaşı 1922-1950 yılları arasında savaşa katılmayan Türk Silahlı Kuvvetleri için önemli bir imtihan niteliği taşımış ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin üstün

muharebe yeteneğine sahip olduğunu göstermiştir. Türk ulusu batı bloğunun hürriyet ve demokrasi mücadelesinde güvenilir bir müttefik olduğunu kanıtlamış ve bu bloğun ortak savunma sistemi olan NATO’ya dâhil olmuştur.