Türkiye Üniversitelerinin Küresel Üniversite Sıralama Sistemlerindeki Sıralamaları

Üniversitelerimizin 2015-2016 döneminde, farklı dünya sıralamalarındaki yerleri aşağıda özetlenmiştir.

ARWU (Çin) tarafından yayınlanan 2015 yılı dünya sıralamasında ilk 500 üniversite arasında, bu yıl da sadece İstanbul Üniversitesi (401-500 bandında) yer aldı.

65

LEIDEN (Hollanda) tarafından yayınlanan sıralamada, dünyanın en iyi 500 üniversitesi arasında 4 üniversitemiz yer aldı. İlk 500’e giren üniversitelerimiz: İstanbul Ü. (346), Hacettepe Ü. (426), Ege Ü. (447) ve ODTÜ (485) olmuştur. İlk 500-750 arasında yer alan 7 üniversitemiz: Gazi, İTÜ, Ankara, Selçuk, Erciyes, Dokuz Eylül ve Atatürk üniversiteleridir.

WEBOMETRICS’in (İspanya) Temmuz 2015’te yayınladığı dünya sıralamasında, ilk 500 arasında yer alan iki üniversitemiz İstanbul Ü. (439) ve ODTÜ (490) oldu. Bu sıralamada 500- 750 arasında İTÜ, Ege, Boğaziçi, Ankara, Bilkent ve Hacettepe üniversiteleri yer aldı.

THE (İngiltere) tarafından yayınlanan 2015-2016 dünya sıralamasında, 251-300 bandında sadece Koç Üniversitesi yer alırken; 351-400 bandında Bilkent ve Sabancı; 401-500 bandında Boğaziçi, ODTÜ ve İTÜ yer aldı. Üniversitelerimizden 601-800 bandında yer alanlar ise Anadolu, Erciyes, Hacettepe, İstanbul ve Yıldız Teknik üniversiteleri oldu. QS (İngiltere) tarafından yayınlanan 2015 yılı dünya sıralamasında ilk 500’de; Bilkent (394), ODTÜ (431-440), Boğaziçi (441-450), Sabancı (441-450) ve Koç (481-490) üniversiteleri yer aldı. Bu sıralamada 551-600 bandında İTÜ, 651-700 bandında Hacettepe ve 700 üzerinde Ankara, Çukurova ve İstanbul üniversiteleri yer aldı. (URAP, 2015)

Tablo 1. Türkiye Üniversitelerinin küresel sistemlerindeki sıralamaları

ARWU LEIDEN WEBOMETRICS THE QS

İstanbul Ü. 401-500 346 439 601-800 700 üzeri Hacettepe Ü. - 426 500-750 601-800 651-700 Ege Ü. - 447 500-750 - - ODTÜ - 485 490 555 434 Gazi Ü. - 500-750 - - - İTÜ - 500-750 500-750 535 561 Ankara Ü. - 500-750 500-750 - 700 üzeri Selçuk Ü. - 500-750 - - - Dokuz Eylül Ü. - 500-750 - - - Boğaziçi Ü. - - 500-750 487 442 Bilkent Ü. - - 500-750 380 394 Anadolu Ü. - - - 601-800 - Yıldız Teknik Ü. - - - 601-800 - Selçuk Ü. - - - - - Çukurova Ü. - - - - 700 üzeri Erciyes Ü. - 500-750 - 601-800 - Atatürk Ü. - 500-750 - - - Koç Ü. 269 483 Sabancı Ü. 381 446

66

Yukarıdaki tabloya göre üniversiteler farklı sıralama sistemlerinde farklı sıralamaya sahip olabilmektedir. Örneğin; İstanbul Üniversitesi ARWU sıralama sisteminde 401-500 Aralığında, LEIDEN sıralama sisteminde 346. Sıralamada, Webometrics sıralama sisteminde 439. Sıralamada, THE sıralama sisteminde 601-800 Aralığında, QS srıralama sisteminde ise 700 üzeri olan aralıkta yer almaktadır. Üniversitenin farklı sıralama sistemlerinde farklı sıralamaya sahip olmasının nedeni, her sıralama sisteminin farklı kriterler ve ağırlıklara göre yapılmasıdır.

Küresel sıralama sistemleri, üniversitelerin durumları hakkında bilgi verdiği için bütçe payı, ulusal ve uluslararası sınavlardaki başarılar, sosyal olanaklar gibi ülkeye ya da bölgeye has ölçütleri değerlendirmeye katamamaktadırlar. Üniversitelerin araştırma, eğitim, topluma katkı gibi birçok yönüyle değerlendirilebilmesi amacıyla yerel sistemler geliştirilmekte ve ülkelerinde yükseköğretim politikalarının belirlenmesinde önemli rol oynamaktadırlar. (Alaşehir, Ömrüuzun, Baykal, 2011)

Tablo 2. Ülkesel/bölgesel sıralama sistemleri (Alaşehir, Ömrüuzun, Baykal,

2011)

Ülke/Bölge Sıralama Sistemleri

ABD OEDb’s Online College Rankings, The Princeton Review College Rankings, The Washington Monthly Rankings, The Top American Research Universities, UTD Top 100 Business School Research Rankings

Kanada Maclean’s Ranking of Canadian Universities

Avustralya The Melbourne Institute’s International Standing of Australian Universities

Almanya CHE, Humboldt Ranking, The DFG Funding Ranking, Wirtschaftswoche Uniranking, Karriere University Rankings, Focus University Ranking

Çin Netbig’s Chinese University Ranking

İngiltere Guardian University Guide, The Complete University Guide, The Times Good University Guide

Hong Kong Education18.com & the Public Opinion Program

Japonya Kawaijuku Rankings, Asahi Shimbun Newspaper Ranking, Recruit Ltd. Ranking, Sunday

Mainichi Newspaper Ranking

Hindistan JAM College Ranking, India’s Best Colleges Ukrayna Compass National University Ranking

İsviçre Swiss Centre for Science and Technology Studies’ ‘Champions league’ Slovakya The Independent Slovak Academic Ranking and Rating Agency Pakistan Pakistan Higher Education Commission Ranking of Universities Asya Asia's Best Universities

Yukarıdaki örnekler gibi Türkiye’de yüksek öğretim kurumlarının da Türkiye’nin kendine has bir sıralama sistemi ile sıralanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu gereksinimi karşılamak için ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesindeki araştırma laboratuarı tarafından ilk kez 2009 yılında “Üniversitelerimizin Akademik Performansa Dayalı Sıralaması’’ adı ile gerçekleştirildi.

67

2.1.URAP (University Ranking by Academic Performance)

ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesinde yer alan University Ranking by Academic Performance (URAP) Araştırma Laboratuvarı 2009 yılından bu yana Türkiye’deki üniversiteleri akademik performanslarına göre sıralamaktadır. URAP’ın üniversitelerimiz için geliştirdiği bu sıralama sisteminin amacı, üniversitelerimizin kendi konumları hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olabilmektir. (URAP, 2015)

URAP-TR’nin 9 adet performans göstergesi kullanılmaktadır. URAP-TR sisteminde kullanılan performans göstergeleri; ISI ve Türkiye’deki iki yüksek eğitim yetkileri CHE ve SSPC’den toplanan gösterge verileri ve kurumun araştırma ve eğitim performansını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Üniversitelerimizin performans kriterleri şöyle sıralanabilir: Makale sayısı, her fakültedeki öğretim üyesine düşen makale sayısı, atıf sayısı, her fakültedeki öğretim üyesi başına düşen atıf sayısı, toplam bilimsel yayın sayısı, her fakültedeki bilimsel yayınların toplam sayısı, doktora öğrencilerinin sayısı, doktora öğrencilerinin oranı ve her fakültedeki öğrencilerin sayısı. (Gültepe,, Zhumangaliyevna, Kalaman, 2014)

URAP Türkiye sıralamasında, üniversiteleri sıralarken kullanılan 9 gösterge aşağıdaki tabloda verilmektedir:

Tablo 3. URAP Türkiye sıralamasında kullanılan göstergeler (URAP)

1. 2015-2016 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi sayfasından (https://istatistik.yok.gov.tr/ ) alınmıştır.

2. Thomson Reuters Scientific’in InCites veri tabanından alınmıştır.

3. Thomson Reuters Scientific’in InCites veri tabanından alınmıştır. Makale, kısa makale, yorum/tarama makalesi, konferans bildirisi, kitap özeti, editöryal mektup, şiir, edebiyat/sanat eleştirileri gibi basılmış çok sayıda yayın türünü içermektedir.

Yukarıdaki başarı ölçütlerine göre yükseköğretim kurumları puanlandırılmış ve sonuçlar 10 farklı kategoride sunulmuştur. Kategoriler ve her bir kategoride değerlendirilmesi yapılan kurum sayılar aşağıda verilmiştir.

68 Tablo 4. Kategoriler ve kurum sayıları (URAP)

Kategori Kurum

Sayısı

2000 yılından önce kurulan üniversiteler 72 2000 yılından sonra kurulan üniversiteler 58

Tıp fakültesi olan üniversiteler 72

Tıp fakültesi olmayan üniversiteler 58

Devlet üniversiteleri 95

Vakıf üniversiteleri genel sıralaması 35

2000 yılından sonra kurulan ve doktora öğrencisi olan üniversiteler

53

2000 yılından sonra kurulan ve doktora öğrencisi

olmayan üniversiteler ⁵

6000'den az öğrencisi olan üniversiteler 36

Tüm üniversiteler 130

URAP 2015-2016 Türkiye sıralamasında ilk 15 üniversitemizin sıralaması aşağıdaki Tablo 5’de gösterilmektedir. Tabloya göre sıralamada birinci olan üniversitemiz ODTÜ’dür.

Tablo 5. URAP TR 2015-2016 Türkiye sıralamasındaki ilk 15 üniversitemiz (URAP)

Sıra Üniversite Toplam

Puan

1 ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 767,35

2 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ 705,30

3 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ 697,95

4 İHSAN DOĞRAMACI BİLKENT ÜNİVERSİTESİ 677,69

5 ANKARA ÜNİVERSİTESİ 677,32

6 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 674,88

7 GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 657,94

8 EGE ÜNİVERSİTESİ 656,29 9 GAZİ ÜNİVERSİTESİ 651,87 10 SABANCI ÜNİVERSİTESİ 648,29 11 KOÇ ÜNİVERSİTESİ 639,82 12 BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ 625,17 13 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ 597,95

14 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 587,09

69