21. yüzyıl, bilim ve teknoloji çağı olarak adlandırılırken bu hızlı geliĢim ve değiĢim birçok olumsuzluğu da beraberinde getirmiĢtir. Ġnsanî anlamda ciddi bir yozlaĢma görülmekte, akıllara durgunluk verecek ölçüde olumsuz olaylara hayretle Ģahit olunmaktadır. Artan Ģiddet olayları, bencillikler, kendisine veya etrafına zarar verme eğilimleri birey ve toplum huzurunu kaçırmakta; geleceğe umutla bakmak isteyen duyarlı insanları çözümler aramaya itmektedir. Bu arayıĢ içindeki toplumlar,
çözümün değerler eğitiminden geçtiğini fark etmiĢtir. Bir toplumdaki bireylerin kiĢilik yapılarını, dünya görüĢlerini, yaĢama Ģekillerini ortaya çıkaran eğitim sistemleri de istenen özelliklere sahip bireyler yetiĢtirmek için bünyesine değerler eğitimini katmıĢtır. Bu kapsamda öncelikli olarak 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu‟nda yer alan “Millî Eğitimin Genel Amaçları”na bakmak gerekir. 1973 tarihli Millî Eğitim Temel Kanunu‟nda yer alan genel amaçlar Ģu Ģekildedir:
Millî Eğitimin genel amacı bütün bireyleri;
1. Atatürk Ġnkılâp ve Ġlkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk
Milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliĢtiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalıĢan; insan haklarına ve Anayasa'nın baĢlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karĢı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranıĢ haline getirmiĢ yurttaĢlar olarak yetiĢtirmek;
2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı
Ģekilde geliĢmiĢ bir kiĢiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düĢünme gücüne, geniĢ bir dünya görüĢüne sahip, insan haklarına saygılı, kiĢilik ve teĢebbüse değer veren, topluma karĢı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kiĢiler olarak yetiĢtirmek;
3. Ġlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliĢtirerek gerekli bilgi, beceri, davranıĢlar
ve birlikte iĢ görme alıĢkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak. Yukarıda da görüldüğü üzere Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçlarında değerler eğitiminden bahsedilebilir. Bu amaçlar bireylerin nasıl yetiĢtirilmesi gerektiği noktasında yol haritası görevini üstlenmiĢtir.
Millî Eğitim Bakanlığı, değerler eğitiminin okullarda nasıl yürütüleceğine iliĢkin olarak bir genelge yayımlayarak konuya verdiği önemi ortaya koymuĢ ve eğitimcilere bu konuda rehber olmayı amaçlamıĢtır. Bu genelge (2010/53) Ģu Ģekildedir (Yaman, 2014):
Günümüzde küreselleĢme; siyasî, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda pek çok geliĢmeye imkân sağlarken bir taraftan da toplumsal yaĢamı tehdit eden risk ve sorunların ortaya çıkmasına sebep olmuĢtur. Bireyi, aileyi, yaĢadığımız toplumu ve dünyayı tehdit eden risk ve sorunların çözümünde, toplumsal yaĢantımızın temel yapısını oluĢturan millî, manevî, sosyal, ahlâkî ve kültürel değerlerimizden olan yardımlaĢma, dayanıĢma, hoĢgörü, misafirperverlik, vatanseverlik, doğruluk, iyilik, temizlik, çalıĢkanlık, dürüstlük, sevgi, saygı, duyarlı olma, adil olma, paylaĢımcı olma gibi kazanımlarımız en önemli referans kaynağımızdır.
Eğitim sistemimiz öğrencilerimize; bilgi, beceri, tutum kazandırmanın yanında onların dengeli, sağlıklı, geliĢmiĢ bir kiĢiliğe ve karaktere sahip, temel ve insanî değerleri kazanmıĢ iyi insan, iyi vatandaĢ olarak yetiĢmelerini sağlamak görevini üstlenmiĢtir. Toplumsal hayatı oluĢturan, insanları birbirine bağlayan, geliĢmeyi, mutluluğu ve huzuru sağlayan, risk ve tehditlerden koruyan ahlâkî, insanî, sosyal, manevî değerlerimizin tüm bireylere kazandırılmasında en önemli etken eğitimdir. Bu kazanımların öğrencilere aktarılması da değerler eğitimini oluĢturmaktadır.
Bakanlığımız değerlerimizi geliĢtirmeyi temel alan kültürel birikimimizi, 2003 yılından itibaren geliĢtirilen öğretim programlarına yansıtılmıĢtır. Uygulamaya konulan programlarımızın temel ögeleri arasında değerlerimize de yer verilmiĢtir. Dolayısıyla öğrencilerimizin bir taraftan yüksek düzeydeki kazanımlarımız olan değerlerimizi yaĢamalarını sağlayarak toplumsal dayanıĢma ve bütünleĢmeye katkı sağlamak, diğer taraftan da bu kazanımlarımızın gelecek nesillere aktarılmasındaki önemli görevi yerine getirerek artan ve değiĢen risk ve tehditlerden bireysel ve toplumsal korunmayı sağlamak amaçlanmaktadır.
Her öğrencinin biricik ve tek olmasını, bu tek ve biriciklerin çoklar olabilmesini ve yine çoklar içinde özel olmayı sağlayan okulun bir yaĢam merkezi olarak; her öğrencinin ayrı bir değer olduğunu kabul etmesi değerler eğitiminin olmazsa olmazıdır.
Değerler eğitimi toplumun tümünü ilgilendirdiğinden çok boyutlu ele alınması gerekmektedir. Bu açıdan eğitim sistemini oluĢturan tüm unsurların bu konuda duyarlılık ve bilinç kazanmasına ihtiyaç vardır. Öğretmenlerimizin de öğretim programlarının uygulayıcı olmanın yanında öğrencilerimize değerlerimizi kazandırmada öncü rol ve görevleri de bulunmaktadır.
Bu bağlamda; 2010-2011 eğitim öğretim yılının ilk haftasında Bakanlığımıza bağlı tüm resmî ve özel örgün eğitim kurumlarının bütün sınıf ve Ģubelerinde yukarıdaki esaslar doğrultusunda değerlerimizle ilgili olarak öğrencilerimizin yeterliliklerini artırmak ve bunların davranıĢlara yansımasını sağlamak amacıyla etkinlikler yapılacaktır.
Genelge, özellikle değerler eğitimine ayrı bir baĢlık olarak yer vermesi bakımından önemlidir. Disiplinler arası iĢ birliği içinde çalıĢılarak değerler, yeni nesillere kazandırılmalı ve bu değerlerin içselleĢtirilmesi sağlanmalıdır. Yine de bu iĢ birliği içinde en etkili disiplinin Türkçe olduğu, su götürmez bir gerçektir.