Sosyal Medyada Geçirilen Zaman

Tüketim ve üretim kavramları, geçmişi bir hayli derin olmasına karşın her dönemde farklı faktörlerle ortaya çıkıp insanlığı etkileyen önemli olgular arasındadır. Her dönemde varlığını göstermiş olmaları insanlık adına etkiler bıraktığının ve insanlığı şekillendirdiğinin bir kanıtıdır. Kimi zaman tarım kimi zaman kentleşme kimi zaman ise modernleşme çerçevesinde yönünü belirleyen tüketim, toplumun vazgeçilmez olgularından biridir. Toplumun her döneminde varlığını belirleyen, insanlığı kendi etrafında çevreleyen tüketim, farklı dönemlerde farklı şekillerde vuku bulmuştur. Tüketimin en üst düzeyde yaşandığı 21. yy da ise farklı alanlar neticesinde tüketim devam etmektedir. Bu alanlardan biri de teknoloji çağında olması hasebiyle online alışveriştir. Online alışveriş, çeşitli siteler ve sosyal medya aracılığı ile bireylere sunularak tüketim kolaylığını gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla hangi çağda olursa olsun insanlığın var olduğu her alanda tüketimden bahsedilebileceğini söylemek gerekmektedir.

Çeşitli yaklaşımlara göre tüketimin tanımı farklılık göstermektedir. Geleneksel tüketim kültürüne bakıldığında fayda odaklı bir tüketimin gerçekleştiği görülmektedir. Tüketimdeki faydadan beklenen ise alıp satılan malın karşılığında herhangi bir şey elde etmektir. Elde edilmesi beklenen şey ise genel itibariyle haz ve mutluluktur. Bir başka yaklaşıma göre ise bireylerin tüketimden beklentisi sadece kişiliklerini oluşturmasıdır. Bireylerden ziyade kullanılan markanın dile gelmesi, bununla birlikte

65

kimlik inşası birey için önem arz etmektedir. Böylelikle kimlik inşa sürecinde birey tüketme odaklıdır ve tükettiklerini göstermesi amaçlanır (Odabaşı, 2009: 16).

Çağlara göre farklılık arz eden tüketim kültürü, kimi zaman çarşı pazar kimi zaman Avm kimi zaman ise online tüketim şeklinde gerçekleşmektedir. İnternetin bir hayli hız kazandığı şimdiki zamanda ise online alışverişin arttığını ve bunda büyük etki oluşturan alanın sosyal medya olduğu görülmektedir. Sosyal medya her düşünceden farklı insana kendileri için alan sunmayı başarmış ve her bireyin bu alanda bulunmasını aktifleştirebilmiştir. Bireyler sosyal medyaya her gün saatlerini ayırarak kendi düşünce tarzlarına göre yerlerde gezinmekte ve bu alanların onların düşüncelerini ve hayat tarzlarını etkilediği söylenmektedir. Katılımcılardan19 birey içerisinde sosyal medyayı en fazla kullanan kişinin 5-6 saat kullandığı, genel itibariyle 2 ile 3 saat arasında değiştiği en az kullanan kişinin ise yarım saatten az olmadığı belirlenmiştir. Sosyal medyayı kişiliklerini etkileyecek düşüncelerini belirleyecek şekilde kullanmaktadırlar:

"Sosyal medya içinde özellikle Twitter'ı, gündemi takip etmek için

kullanıyorum. Toplumsal olaylarda veya bazı bir takım durumlarda insanların reaksiyonlarını rahatlıkla ve hızlı bir şekilde görebildiğimiz bir platform. Bunun dışında instagram ve pinterest'te minimalizm ile ilgili sayfaları takip ediyorum. Pinterest özellikle yeni fikirler bulma konusunda harika bir platform." (BO,33).

Özellikle minimalizm konusunda daha fazla bilgi kazanmak, paylaşımları takip etmek amacıyla da aktif olarak kullanılmaktadır. Bireyin düşünce tarzı, hayatının tüm alanlarında etkili olmaktadır. Her günün belirli vakitlerinin ayrıldığı sosyal medya ise bu alanı doldurmakta ve bireyin yaşamına göre şekillenmektedir:

"Sıfır atık, minimalizm, tasarruf ve ev dekorasyonu sosyal medya ilgi alanlarım. Bu konulardaki güncel gelişmelerden (kitap ve diy projeleri) haberdar olmak için takip ediyorum. Bu konuda ilerlememi ve yeni adımlar atmamı sağlıyor." (CÖ,29).

"İnstagram ve YouTube uygulamalarını kullanıyorum. Minimalizm ve iç

66

kişilerden tecrübelerini dinleyebiliyorum. İç mimarlık videoları ise evi daha pratik düzenleme konusunda fikir veriyor." (K, 24).

"Minimalizm, kişisel gelişim hesapları, ilgilendiğim yazarlar, motivasyon hesapları. Takip ettiğim hesaplar benim kendimi geliştirmeme yardımcı olan ve beni motive eden sayfalar. Bu sayfalar yeni şeyler öğrenmeme, kendimi geliştirmeme yardımcı oluyor. Hedeflerime ulaşmam için daha çok çalışmama yardımcı oluyor." (A,23).

Katılımcıların cevaplarına bakıldığında çoğunlukla minimalizm ile ilgili sayfaları takip ettikleri ve bu alanda daha fazla bilgi sahibi olabilmek adına sosyal medyayı aktif kullandıklarını dile getirmektedirler. Sosyal medyanın etkileme gücü bireylerin yaşam tarzlarını etkiler hale gelmiştir. Popüler olan bir kavram, düşünce ya da etkileşim bireyleri derinlemesine etkileyerek yeni bir dünyanın kapılarını aralamaktadır. Sosyal medyanın özelliklerinden kısaca bahseden Mavnacıoğlu; (2011:23)

• Zaman ve mekan sınırlaması olmadan, paylaşımın ve tartışmanın

esas olduğu bir internet uygulamaları zinciridir.

• Bireyler kendi ürettikleri içerikleri çok kolay bir şekilde internet

ortamında ve mobil ortamda yayımlamaktadır.

• Bireyler başka kullanıcıların içeriklerini, paylaşımlarını ve

yorumlarını takip etmektedirler.

• Bireyler, sosyal medya uygulamalarından hem takip eden hem de

takip edilen konumundadırlar.

• Sosyal medyanın temeli kuralları belirlenmiş bir iletişime değil

samimi bir sohbet mantığına dayanır.

Sosyal medyada hiçbir sınır olmaması, istenilen her sayfanın ve her fikrin kolayca takip edilip yeni fikirler ortaya atmanın veya aynı düşüncelere ait yeni sayfalar açıp paylaşımlar yapmanın kullanım kolaylığına işarettir. Dolayısıyla bireyler az veya çok takipçili sayfalarından rahatlıkla her düşünceye uygun paylaşımlarda bulunabilmektedirler. Yapılan paylaşımlar diğer kullanıcıları da etkileyerek bir zaman sonra farkındalık oluşturmaktadır. Minimalizm kavramı da yazılan kitaplardan ziyade

67

en fazla sosyal medyada konu olması ve insanları etkilemesi nedeniyle büyük bir farkındalığa neden olmuştur. Bir çok minimalist de minimalizm kavramı veya sade yaşam fikrini sosyal medya hesaplarından duyduklarını dile getirmektedirler. Sosyal medyada ilgi çekici olarak sunulması ve bir zaman sonra diğer bireyleri de etkisi altına alması sosyal medyanın bir diğer özelliğini göstermektedir. Yine minimalist kullanıcıların bu etkiyi dile getirmiş olması toplumda sosyal medyanın ne kadar büyük bir etki oluşturduğunu gözler önüne sermektedir:

"Hayatımdan memnun değildim. Bir şeyleri değiştirmek istiyordum ama ne yapacağımı da bilmiyordum. İnternette bana iyi gelecek bir şeyler araştırırken bir blog buldum. Yazılar bana o kadar hitap etti ki hemen hepsini okumak istedim. Orda minimalizm kavramından haberdar oldum." (A,23).

"Yaklaşık 3-4 sene önce bir bloggerin yazılarını okurken rastlamıştım, o zamanlar başka hiç bir kaynak bulamamıştım, o kişi bile yabancı sitelerden çeviri yaparak öğrendiğinden bahsetmişti. İnternette bu konu hakkında pek bilgi yoktu."(K,24).

Yine katılımcıların birçoğu minimalizm kavramını sosyal medya aracılığı ile öğrenip kendilerine uygun bulduklarını ve bu şekilde geliştirdiklerini belirtmişlerdir. Bu alanda sosyal medya, gelişimlerine büyük katkı sağlayarak nasıl bir yol izleyeceklerini ya da minimalizmin ne olduğunu tam anlamıyla öğrenmelerini sağlamıştır. Minimalizmin asıl olarak sanat alanında ortaya çıktığı bilinmektedir. Fakat şimdiki alanda kendini minimalist olarak tanımlayan veya bu alanı yaşam tarzı olarak belirleyen kişiler dahi minimalizmin çıkış noktasını bilmemektedirler. Burada minimalizmin popüler kültür haline geldiğini, sosyal medyanın etkileme gücü ile yayılım kazandığını görmekteyiz. Sanat alanında ortaya çıkıp gündelik hayata indirgenen bir alan olması ve sosyal medya gibi herkesin ulaşabildiği bir alanda yer alması popüler kültür haline geldiğini kanıtlamaktadır. Bir anda karşılaşılıp bu alanın hayat tarzı haline getirilmesi ve bunun sonuçlarından memnun kalınması da geçmiş ile gelecek arasındaki olumlu-olumsuz bağların oluşturulması hasebiyledir. Geçmiş yaşamından memnun kalmayıp arayış içerisinde olan bireylerin minimalizm ile

68

karşılaşıp bu alanı kabul etmeleri geçmişten kaçış olarak nitelenebilir. Yeni alanın bilinmeyen yönlerinin bireylere heyecan vermesi, moda halinde sosyal medyada birçok kişinin bu alana yönelmiş olması ve bu hayat tarzının mutluluk getireceğine inanılması bireyleri bu kaçışa sürüklemiştir.