BULGULAR VE YORUMLAR
1. SORU: Cinsiyetiniz Erkek
Kız
2.SORU: Nerede doğdunuz? Köy
Kasaba ġehir
3.SORU: İlköğretimi nerede bitirdiniz? Köy
Kasaba ġehir
4.SORU: Babanızın mesleği nedir? Çiftçi
52 ĠĢçi Memur Öğretmen Serbest ĠĢsiz Diğer ÖlmüĢ
5.SORU: Annenizin mesleği nedir? Ev kadını
Memur Diğer
6.SORU: Annenizin tahsil durumu nedir? Okuryazar değil
Ġlköğretim Lise
Yüksekokul
7.SORU: Babanızın tahsil durumu nedir? Okuryazar değil
Ġlköğretim Lise
Yüksekokul
8.SORU: Ailenizin aylık kazancı nedir? 0- 500 TL arası
500- 750 arası 750- 1000 arası 1000 TL üstü
9.SORU: Okuduğunuz lise türü nedir? Genel Lise
Anadolu Lisesi Meslek Lisesi
10.SORU: Gazete okuma sıklığınız nedir? Her gün
53 Rastgele
Nadiren Hiç
11.SORU: Gazetenin genellikle hangi bölümlerini okursunuz? Haber
Magazin Yorum KöĢe yazıları Spor sayfaları
Sanat- edebiyat sayfaları Diğer
12.SORU: Dergi okuma sıklığınız nedir? Her gün
Haftada bir Rastgele Nadiren Hiç
13.SORU: Dergi okuma sebebiniz nedir? Kendimi geliĢtirmek
Özel ilgi duyduğum için AraĢtırma yapmak Vakit geçirmek Diğer
14.SORU: Ne tür dergi okuyorsunuz? Politika Genel kültür Bilimsel Sanatsal / Edebi Görsel Tarihsel
15.SORU: Kitap okuma sıklığınız nedir? Günde birden fazla
54 Haftada üç kitap
Ayda dört civarında Ayda bir kitap Yılda birkaç kitap Ġki yılda bir kitap Diğer
16.SORU: Hangi tür kitaplar okursunuz? Fikirsel Bilimsel Dini Güncel Edebi Görsel Bilim kurgu Diğer
17.SORU: TV’ de en çok hangi programları izlersiniz? Kadın programları
Haber ve spor programları
Eğitici program- Belgesel- YarıĢma Magazin programları
Diziler Ġzlemiyorum
18.SORU: Okuduğunuz lisede Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım dersleri yeterli mi?
Yeterli Az yeterli Yetersiz
19.SORU: En çok hangi sınavlarda başarılısınız? Yazılı
Sözlü Her ikisi
20.SORU: Kütüphanelerden yararlanma sıklığınız nedir? Faydalanmıyorum
55 Ġhtiyaç olduğu zaman
Har zaman faydalanıyorum
21.SORU: Edebiyat kitaplarında yer alan sözlük kısmının yeterli olup olmadığı konusunda ne söyleyebilirsiniz?
Yeterli Biraz yeterli Yetersiz
Tamamen yetersiz
22.SORU: Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım kitaplarında yer alan sözlük kısmını kullanıyor musunuz?
Her zaman Bazen Hiç
23.SORU: Yeni öğrendiğiniz sözcüğü hangi durumlarda kullanırsınız? KonuĢurken
Yazarken
24.SORU: Sözlük defteri oluşturur musunuz? Her zaman
Bazen Hiç
25.SORU: Sözlük ve yazım kılavuzu kullanıyor musunuz? Her zaman
Bazen Hiç
26.SORU: Hangi tür sözcükleri daha çabuk öğrenirsiniz? Yabancı sözcükleri
Türkçe sözcükleri
27.SORU: Sözcüklerin değişik anlamlarını kullanabilir misiniz? Her zaman
Bazen Hiç
56 Grafik 4.1.1. Cinsiyetiniz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 61‘ i kız, % 39‘ u ise erkektir. AraĢtırma yapılan okullarda kız erkek ayrımı yapılmamıĢtır. Bu sonuç tamamen tesadüfîdir.
Grafik 4.1.2. Nerede Doğdunuz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 83‘ ü Ģehirde, % 12‘ si köyde, % 5‘ i ise kasabada doğmuĢtur.
Grafik 4.1.3. Ġlköğretimi Nerede Bitirdiniz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 83‘ ü ilköğretimi Ģehirde, % 11‘ i köyde, % 6‘ sı kasabada bitirmiĢtir. 39% 61% 1 2 12% 5% 83% 1 2 3 11% 6% 83% 1 2 3
57 Grafik 4.1.4. Babanızın Mesleği Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 23‘ ünün babası serbest meslekle, 22‘s i memur, % 17‘si iĢçi, % 11‘ i çiftçi, % 27‘ si diğer mesleklerle uğraĢmaktadır.
Grafik 4.1.5. Annenizin Mesleği Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin anne mesleği; % 92‘ si ev hanımı, % 5‘ i memur, % 3‘ü diğer mesleklerle uğraĢmaktadır.
Grafik 4.1.6. Annenizin Öğrenim Durumu Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 63‘ ünün annesi ilköğretim mezunu, % 21‘ i okuryazar değil, % 13‘ ü lise mezunu, % 3‘ ü yüksek okul mezunudur.
23% 22% 17% 11% 27% 1 2 3 4 5 92% 3% 5% 1 2 3 21% 63% 13% 3% 1 2 3 4
58 Grafik 4.1.7. Babanızın Öğrenim Durumu Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 55‘ inin babası ilköğretim mezunu, % 29‘ u lise mezunu, % 11‘ i yüksek okul mezunudur. % 5‘i ise okur yazar değildir.
Grafik 4.1.8. Ailenizin Aylık Kazancı Sorusunun Dağılımı
Ailenin aylık kazancı sorusuna öğrenciler; % 31‘ i 1000 TL üzeri, % 25‘ i 750- 1000 TL arası, % 24‘ ü 0- 500 TL arası, % 20‘ si 500- 750 TL cevabını vermiĢlerdir.
Grafik 4.1.9. Okuduğunuz Lise Türü Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 41‘ i Meslek lisesi, % 37‘ si Anadolu lisesi, % 22‘ si Genel lisede okumaktadır.
5% 55% 29% 11% 1 2 3 4 24% 20% 25% 31% 1 2 3 4 22% 37% 41% 1 2 3
59 Grafik 4.1.10. Gazete Okuma Sıklığınız Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 43‘ü rastgele, % 20‘ si nadiren, % 19‘ u haftada bir gün, %15‘ i her gün gazete okumaktadır. % 3‘ü ise hiç gazete okumamaktadır.
Grafik 4.1.11. Gazetenin Genellikle Hangi Bölümlerini Okursunuz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin % 43‘ ü haber bölümlerini, % 20‘ si magazin
bölümünü, % 16‘sı spor bölümünü, % 21‘ i ise diğer bölümleri (yorum, köĢe yazıları, sanat- edebiyat sayfaları) okumaktadır.
Grafik 4.1.12. Dergi Okuma Sıklığınız Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 36‘ sı rastgele, % 24‘ü nadiren, % 23‘ü haftada bir, % 4‘ü her gün dergi okuduğunu belirtmiĢ. % 12‘ si ise hiç dergi okumadığını ifade etmiĢtir. 15% 19% 43% 20% 3% 1 2 3 4 5 43% 20% 16% 21% 1 2 3 4 4% 23% 36% 24% 13% 1 2 3 4 5
60
Grafik 4.1.13. Dergi Okuma Sebebiniz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilere dergi okuma sebebi sorulduğunda % 41‘ i özel ilgi duyduğu için, % 27‘ si vakit geçirmek, % 21‘ i kendini geliĢtirmek, % 7‘ si araĢtırma yapmak, % 4‘ ü bunların dıĢındaki sebeplerden dolayı cevabını vermiĢtir.
Grafik 4.1.14. Ne Tür Dergi Okuyorsunuz Sorusunun Dağılımı
Öğrencilere ne tür dergi okudukları sorulduğunda; % 31‘ i bilimsel, % 28‘ i genel kültür, % 22‘ si görsel, % 19‘u diğer dergi türlerini ( politika, sanatsal- edebi, tarihsel) okuduklarını belirtmiĢlerdir.
Grafik 4.1.15. Kitap Okuma Sıklığı Sorusunun Dağılımı
Öğrenciler kitap okuma sıklığıyla ilgili olarak; % 37‘si ayda bir kitap, % 22‘si ayda dört kitap, % 14‘ ü yılda birkaç kitap, % 27‘si ise diğer Ģekillerde kitap okumaktadır.
21% 41% 7% 27% 4% 1 2 3 4 5 31% 22% 28% 19% 1 2 3 4 37% 22% 14% 27% 1 2 3 4 5
61 Grafik 4.1.16. Hangi Tür Kitaplar Okursunuz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilere okudukları kitap türü tercihleri sorulduğunda; % 27‘ si edebi, % 18‘ i bilimsel, % 14‘ ü bilim kurgu, % 41‘ i ise diğer kitap türlerini ( fikirsel, dini, güncel, görsel) okumayı tercih ettiklerini belirtmiĢlerdir.
Grafik 4.1.17. Televizyonda En Çok Hangi Programları Ġzlersiniz Sorusunun Dağılımı
Televizyonda en çok hangi programın izlendiğine öğrencilerin % 43‘ ü dizileri, % 28‘ i eğitici program- belgesel- yarıĢma, % 17‘ si haber ve spor programları, % 12‘ si diğer programları izlemektedirler
.
Grafik 4.1.18. Okuduğunuz Lisede Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Dersleri Yeterli mi Sorusunun Dağılımı
Okunulan lisede Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım derslerinin yeterliliği sorusuna öğrencilerin % 65‘ i yeterli, % 24‘ ü az yeterli, % 11‘ i yetersiz cevabını vermiĢtir.
27% 18% 14% 41% 1 2 3 4 43% 28% 17% 12% 1 2 3 4 65% 24% 11% 1 2 3
62 Grafik 4.1.19. En Çok Hangi Sınavlarda BaĢarılısınız Sorusunun Dağılımı
―Hangi sınavlarda baĢarılısınız? ― Sorusuna öğrencilerin % 64‘ ü sözlü sınavlarda, % 21‘ i her iki sınavda, % 15‘i yazılı sınavlarda cevabını vermiĢtir.
Grafik 4.1.20. Kütüphanelerden Yararlanma Sıklığınız Nedir Sorusunun Dağılımı
Öğrencilerin kütüphanelerden yararlanma sıklığına göre; % 63‘ ü ihtiyaç olduğu zaman, % 12‘si her zaman faydalandığını belirtmiĢtir. % 25‘ i ise kütüphanelerden hiç
faydalanmadığı cevabını vermiĢtir.
Grafik 4.1.21. Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Kitaplarında Yer Alan Sözlük Kısmının Yeterli Olup Olmadığı Sorusunun Dağılımı
Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım kitaplarında yer alan sözlük kısmının yeterliliğiyle ilgili olarak öğrencilerin % 42‘ si biraz yeterli, % 20‘ si yeterli olduğunu ifade etmiĢtir. % 32‘ si yetersiz, % 6‘ sı ise tamamen yetersiz olduğu cevabını vermiĢtir.
15% 64% 21% 1 2 3 25% 63% 12% 1 2 3 20% 42% 32% 6% 1 2 3 4
63 Grafik 4.1.22. Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Kitaplarında Yer Alan Sözlük Kısmını Kullanıyor musunuz Sorusunun Dağılımı
Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım kitaplarında yer alan sözlük kısmının kullanılma durumuna öğrencilerin % 78‘ i bazen, % 12‘si her zaman kullandığını; %10‘ u ise hiç kullanmadığını ifade ediyor.
Grafik 4.1.23. Yeni Öğrendiğiniz Sözcüğü Hangi Durumlarda Kullanırsınız Sorusunun Dağılımı
Yeni öğrenilen sözcüğün hangi durumlarda kullanıldığıyla ilgili soruya; öğrencilerin % 74‘ ü konuĢurken, % 26‘ sı yazarken cevabını vermiĢtir.
Grafik 4.1.24. Sözcük Defteri OluĢturur musunuz Sorusunun Dağılımı
Sözcük defterinin oluĢturulduğuyla ilgili soruya öğrencilerin % 57 ‗ si hiç oluĢturmadığını belirtmiĢ. % 40‘ ı bazen oluĢturduğunu, % 3‘ ü ise her zaman oluĢturduğunu ifade etmiĢtir.
12% 78% 10% 1 2 3 74% 26% 1 2 3% 40% 57% 1 2 3
64 Grafik 4.1.25. Sözlük ve Yazım Kılavuzu Kullanıyor musunuz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 17‘ si her zaman, % 63‘ ü bazen % 20‘ si ise hiçbir zaman sözlük ve yazım kılavuzu oluĢturmadığını ifade etmektedir.
Grafik 4.1.26. Hangi Tür Kelimeleri Daha Çabuk Öğrenirsiniz Sorusunun Dağılımı
AraĢtırmaya katılan öğrencilerden % 89‘ u Türkçe kelimeleri, % 11‘i yabancı kelimeleri daha çabuk öğrendiği cevabını vermiĢtir.
Grafik 4.1.27. Kelimelerin DeğiĢik Anlamlarını Kullanabilir misiniz Sorusunun Dağılımı
Sözcüklerin değiĢik anlamlarının kullanımıyla ilgili soruya öğrencilerin % 67‘ si bazen, % 26‘ sı her zaman kullandığını; % 7‘ si ise hiç kullanmadığı cevabını vermiĢtir.
17% 63% 20% 1 2 3 11% 89% 1 2 26% 67% 7% 1 2 3
65 4.2. Orta Öğretim 10. Sınıf Öğrencilerinin 9. Sınıf Türk Edebiyatı ve Dil ve
Anlatım Kitabının Sözlük Kısmında Yer Alan Kelimeleri Öğrenme Düzeyleriyle İlgili Bulgular
1.Orta öğretim 10. sınıf öğrencileri 9. sınıf Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Kitabının sözlük kısmında yer alan kelimeleri ne seviyede öğrenmiştir?
MEB tarafından yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği (2007:26421) baĢarının değerlendirilmesinde aĢağıdaki puanlamanın esas alınmasını gerektirmektedir.
Madde 16- Öğretmenler, sınav sorularını düzenlerken, öğretim programlarında belirtilen özel ve genel amaçları varsa hedeflenen becerileri, açıklamaları ve konuları esas alır. Öğrenci baĢarısını ölçme ve değerlendirmede beĢli not düzeni kullanılır. Sınav, ödev ve projeler ile uygulamalar, 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları, öğretmen not defteri ile not çizelgelerine puan olarak yazılır. Puanların not değeri ve derecesi aĢağıdaki gibidir.
Puan Not Derece 85-100 5 Pekiyi 70-84 4 Ġyi 55-69 3 Orta 45-54 2 Geçer ——————————— 25-44 1 Geçmez 0-24 0 Etkisiz
Dönem puanı, yıl sonu puanı, yıl sonu baĢarı puanı ve mezuniyet (diploma) puanı 100 üzerinden; dönem notu, yıl sonu notu ve yıl sonu basarı notu da 5‘lik not sistemine göre Yönetmelik hükümlerince belirlenir. 5‘lik not sisteminde basarı dört, baĢarısızlık iki notla değerlendirilir.( 01/02/2007- 26421 RG)
AĢağıdaki iki tabloyu buna göre incelediğimizde 10. sınıf öğrencilerinin 9. sınıf Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Kitabının sözlük kısmındaki kelimelerle ilgili baĢarı durumu Ģöyledir:
Tablo 4.2.1. Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım Kitaplarının Sözlük Bölümündeki Kelimeleri Öğrenme Düzeyine Ait En Düşük, En Yüksek ve Ortalama Puanlar
TDE DA
En düĢük 0 0
En yüksek 58 24
66 Tablo 4.2.2. Türk Edebiyatı Kitabının Sözlük Bölümündeki Kelimelerin
Öğrenilme Sıklığı
Bilinen Kelime Sayısı F % Toplam %
0 14 3,0 3,0 1 2 ,4 3,5 2 3 ,7 4,1 3 5 1,1 5,2 4 8 1,7 7,0 5 8 1,7 8,7 6 10 2,2 10,9 7 3 ,7 11,5 8 5 1,1 12,6 9 4 ,9 13,5 10 6 1,3 14,8 11 9 2,0 16,7 12 13 2,8 19,6 13 9 2,0 21,5 14 5 1,1 22,6 15 16 3,5 26,1 16 14 3,0 29,1 17 7 1,5 30,7 18 13 2,8 33,5 19 10 2,2 35,7 20 10 2,2 37,8 21 10 2,2 40,0 22 11 2,4 42,4 23 16 3,5 45,9 24 11 2,4 48,3 25 8 1,7 50,0 26 6 1,3 51,3 27 12 2,6 53,9 28 7 1,5 55,4 29 13 2,8 58,3 30 14 3,0 61,3 31 11 2,4 63,7 32 8 1,7 65,4 33 9 2,0 67,4 34 6 1,3 68,7 35 10 2,2 70,9 36 13 2,8 73,7 37 9 2,0 75,7 38 13 2,8 78,5 39 5 1,1 79,6 40 10 2,2 81,7 41 9 2,0 83,7 42 5 1,1 84,8
67 43 5 1,1 85,9 44 9 2,0 87,8 45 4 ,9 88,7 46 11 2,4 91,1 47 9 2,0 93,0 48 3 ,7 93,7 49 8 1,7 95,4 50 3 ,7 96,1 51 6 1,3 97,4 52 6 1,3 98,7 53 1 ,2 98,9 54 1 ,2 99,1 56 2 ,4 99,6 57 1 ,2 99,8 58 1 ,2 100,0 Toplam 460 100,0
Tablo 2‘ deki sonuçlar eğitim sistemimizdeki sorunları dile getirmek bakımından çok manidar. Millî Eğitim Bakanlığı Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği‘ ne göre sorulan soruların en az % 45‘ ini doğru yanıtlayan öğrenciler baĢarılı sayılmaktadır. Buna göre biz de Türk Edebiyatından toplam 58 kelime sorduğumuz için bu soruların % 45‘ ine tekabül eden sayıyı 26 kelime olarak tespit ettik. Böylece en az 26 kelime bileni baĢarılı; 26 kelimenin altında bileni baĢarısız saydık.
Tablo 2‘ ye göre araĢtırmaya katılan öğrencilerin % 3‘ ü sayı olarak 14 öğrenci, Türk Edebiyatı sözlük kısmındaki kelimelerin hiçbirine doğru cevap verememiĢtir. Öğrencilerden sadece 1 kiĢi sorulan 58 kelimenin tamamına doğru cevap vermiĢtir. Öğrencilerin yarısı Millî Eğitim Bakanlığı Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği‘ ne göre baĢarısızdır.
Sorulan kelimelere 0- 5 arası doğru cevap veren: % 8,7; 6- 10 arası doğru cevap veren: % 6,1; 11- 15 arası doğru cevap veren: % 11,3; 16- 20 arası doğru cevap veren: % 11,7; 21- 25 arası doğru cevap veren: % 12,2; 26- 30 arası doğru cevap veren: % 11,3; 31- 40 arası doğru cevap veren: % 20,4; 41- 50 arası doğru cevap veren: % 14,4; 51- 58 arası doğru cevap veren: % 3,9‘ dur.
Öğrencilerin Türk Edebiyatı sözlük kısmı baĢarı durumunu grafikle gösterecek olursak;
68
AĢağıda Türk Edebiyatı öğretim programında üst ve alt beceriler baĢlığıyla yer alan hedefler belirtilmiĢtir:
―Bu beceride öğrencilerin okuduğunu, dinlediğini, gördüğünü, doğru, tam ve hızlı olarak anlayabilmeleri; duygu, düĢünce, hayal ve isteklerini açık ve anlaĢılır bir Ģekilde eksiksiz ifade edebilmeleri; güzel sanatlara has bir duyarlılıkla dili kullanabilmeleri, bu tavırla gerçekleĢtirilmiĢ eserlerden zevk alabilmeleri gibi alt beceriler söz konusudur.‖ (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005: 193)
Öğretim Programının bu hedefiyle öğrencilerin baĢarı sonuçları birbiriyle örtüĢmemektedir. Öğrencilerin yarısı, henüz bir yıl boyunca dersini gördükleri Türk Edebiyatı kitabının sözlük kısmını yeterince bilmiyor, tanımıyor. Bu aĢamada öğrenciyi bu duruma iten sebeplerin en aza indirgenmesi gerekmektedir. Öğrenci okuduğu metinde anlamını bilmediği kelime için çaba sarf etmek zorundadır. Öğrencilerin elleri altında mutlaka bir sözlük bulunmalıdır. Öğretmen de gerekiyorsa sözlüğü açıp öğrencilerin yanında kullanarak öğrenciye model olmalıdır. AĢağıda T. Tanyol‘ un bir tespitine yer verilmektedir:
―On yıldır üniversitede ders veriyorum; her yıl birinci sınıfa gelen öğrencilerin Türkçe konusunda giderek daha cılızlaĢtığına tanık oluyorum. Ne imla, ne anlatım! Ne okuma, ne yazma zevki! Bir Ģeylerin yolunda gitmediği, hiç gitmediği apaçık ortada. Bir yerlerde bir mantık yanlıĢı var… Okumayan, düĢünmeyen, herhangi bir sanatsal zevke sahip olmayan kültürsüz kuĢaklar birbirini izliyor. Sorun eğitim sisteminin temelinde yatıyor gibi.‖ (Tanyol, 1990: 9)
Mahmut Babacan bir çalıĢmasında Orta öğretimdeki Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimini irdelemiĢtir ve Türkçe Eğitimi Bölümü öğrencileriyle ilgili Ģu sonuçlara varmıĢtır: (Babacan, 2003: 67)
50% 50%
Grafik 4.2.1 Öğrencilerin Türk Edebiyatı Sözlük Kısmıyla Ġlgili BaĢarı Durumu
69 Lise öğreniminde Türk ve Dünya edebiyatlarının klasik eserlerinden habersizdirler ya da az okumuĢlardır.
Temel imla kurallarını bilmiyorlar.
Ödevlerde kaynakçanın varlığından haberli değil veya iĢlevini bilmiyorlar. Ödevlerde kaynak verebilenler de ya kolayına kaçarak internetten özet metinleri ekliyorlar.
Özetlemeyi bilmiyorlar.
Okuduklarını anladıklarını gösteren önemli gösterge olan yazılı metnin ―ana düĢüncesi, konusu ve yan düĢünceleri bulamıyorlar.
Ana ve yan düĢünce cevaplarında yüklemsiz veya eksik ifadeler, eksiltili cümleler kullanıyorlar.‖
Ne yazık ki bizim araĢtırmamızda çıkan sonuç Tanyol‘ un ve Babacan‘ ın sonuçlarıyla paralellik gösteriyor. Öğrencilerimiz aldıkları Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım dersleri sonunda Türkçe‘ yi etkili olarak kullanamamakta, yazılı ve sözlü ifadelerinde ―kelime hazinesi‖ bakımından fukaralık yaĢamaktadırlar. Öğrencilerin üniversite sınavında test tekniğiyle soru çözecek olmaları dersin iĢleniĢini de olumsuz etkilemektedir. Öğrenciler sınav sorularını klasik yöntemle cevaplamaktan kaçmaktadırlar. Bu da öğretmenin ders iĢleyiĢini ve soru sorma yöntemini etkilemektedir. Öğrenci doğru cevabı sadece tanıyarak bulmakta ama onunla ilgili yazılı ve sözlü yorum da bulunamamaktadır. Bunu önlemek adına öğrenciye ders sonunda konuyla ilgili yazılı özet veya sözlü değerlendirme çalıĢmaları yapılamamaktadır. Onlara ders iĢleniĢinde de kendilerini ifade etmede fırsat tanınmalıdır.
Tablo 4.2.3. Dil ve Anlatım Kitabının Sözlük Bölümündeki Kelimelerin Öğrenilme Sıklığı
Bilinen Kelime Sayısı F % Toplam %
0 101 22,0 22,0 1 36 7,8 29,8 2 24 5,2 35,0 3 26 5,7 40,7 4 20 4,3 45,0 5 35 7,6 52,6 6 37 8,0 60,7 7 29 6,3 67,0 8 22 4,8 71,7
70 9 23 5,0 76,7 10 11 2,4 79,1 11 15 3,3 82,4 12 20 4,3 86,7 13 9 2,0 88,7 14 8 1,7 90,4 15 7 1,5 92,0 16 9 2,0 93,9 17 8 1,7 95,7 18 2 ,4 96,1 19 3 ,7 96,7 21 4 ,9 97,6 22 3 ,7 98,3 23 2 ,4 98,7 24 6 1,3 100,0 Toplam 460 100,0
Tablo 3‘ e göre araĢtırmaya katılan öğrencilere sorulan kelimelere 0- 5 arası doğru cevap veren: % 52,6; 6- 10 arası doğru cevap veren: % 26,5; 11- 15 arası doğru cevap veren % 12,9; 16- 19 arası doğru cevap veren: % 4,7; 20- 24 arası doğru cevap veren: % 3, 3‘ tür.
Yukarıdaki tablo dikkatle incelendiğinde, araĢtırma yapılan 460 öğrenciden 101‘ inin, bunu yüzdelik oranla ifade edersek % 22‘ sinin Dil ve Anlatım Kitabı sözlük kısmındaki kelimelerin hiçbirini bilmedikleri ortaya çıkmaktadır. Sorulan 24 kelimenin hepsini ancak 6 öğrenci doğru yanıtlayabilmiĢtir.
Öğrencilerin Dil ve Anlatım Kitabı sözlük kısmındaki baĢarı durumunu bir de grafikte inceleyelim:
BaĢarı durumuyla ilgili grafikte öğrencilerin sözlük kısmıyla ilgili baĢarı durumu daha net ifadelerle ortaya çıkmaktadır. Buna göre araĢtırmaya katılan öğrencilerden %, % 21‘i baĢarılı; 79‘ u ise baĢarısızdır. BaĢarısızlık rakamı oldukça yüksektir.
79% 21%
Grafik 4.2.2. Öğrencilerin Dil ve Anlatım Kitabı Sözlük Kısmıyla Ġlgili BaĢarı Durumu
71 Bu baĢarısızlığı uygulama yapılan okulların daha ziyade kırsal kesimde olmasına bağlayabiliriz: Kilis, Arhavi (Artvin), Tatvan (Bitlis)
Öğrencinin sahip olduğu imkânların sınırlılığı onun okul baĢarısına doğrudan yansır. Ders iĢleniĢinde ders kitaplarının yanı sıra kullanılabilecek materyallerin ( sözlük, yazım kılavuzu, film, belgesel, bilgisayar, resimler, fotoğraflar, video vb.) bulunmayıĢı öğrencilerin eğitim kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Örneğin ders kitabında bulunan bir ÇalıkuĢu romanının hem tiyatrosu hem operası izletilerek farklı sanat dallarıyla öğrencilerde estetik zevk uyandırılabilir.
Dil ve Anlatım dersi öğretim programı, genel amaçlar bölümünde ise; ( [MEB], 2005: 3 )
― Kelime, cümle ve metin düzeylerinde dil- anlam iliĢkisini kavratmak, Türkçenin kendine özgü ses, yapı ve anlam özelliklerini metinler çevresinde kavratmak, Dil bilgisi kurallarını; ses, kelime, kelime grubu, cümle ve metin düzeylerinde doğru uygulama becerisi kazandırmak.‖
―Ana dilinin, bilgiden çok beceri olma niteliği, bu eğitimin programını saptarken, yapılacak çalıĢmaları, uygulanacak yöntemi de belirler. Ana dili eğitimiyle çocuğa, anlam ve duyguya göre vurgulayarak düzgün ve doğru bir okuma; iyi dinleme; okuduğunu, dinlediğini doğru ve tam anlama; doğru konuĢup doğru yazma; yeterli bir söz dağarcığı kazanma; dil kurallarını öğrenip uygulamaya çalıĢma; okuduğu yazı ve yapıtlardan zevk almak ve değerini anlamak beceri ve yeteneğini kazandırma amaçlanır.‖( GöğüĢ, 1983: 42)
Ana dili eğitimini birkaç yıla sığdırmak doğru değildir. Ana dili eğitimi uzun yıllar üzerinde alıĢtırmalar yapılarak kazandırılabilecek bir etkinliktir. Bu durumda ana okulundan üniversitelere kadar dil kazanımlarını sağlayıcı faaliyetlerde bulunulmalıdır. Dil ve Anlatım Ders Programındaki hedefler, araĢtırma yapılan okullarda ne yazık ki amacına ulaĢmamıĢtır.
2. Farklı okullarda öğrenim gören 10. Sınıf öğrencilerini Türk Edebiyatı ve Dil ve