İlgili Araştırmalar

Bu bölümde orta öğretimde Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım derslerinde kelime

hazinesine yönelik daha önce yapılmıĢ çalıĢmalar anlatılmıĢtır. Bu çalıĢmaların konusu, yöntemi ve sonuçları üzerinde durulacaktır.

Başbuğ (1980) Bu çalıĢma orta öğretim kurumlarındaki kompozisyon derslerinin iĢleniĢi ile ilgilidir. Türkçeyi, yazılı- sözlü ifadede kullanma becerisinin her gün artan zafiyetinin sebepleri, saha çalıĢması ile ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. AraĢtırma sahasını Anadolu Öğretmen Liseleri oluĢturmuĢtur. AraĢtırmanın sonuçları, baĢta varsayılan ve genelde olumsuz olan hipotezleri doğrular niteliktedir.

Meselelerin çözümü için; iĢe öğretmen yetiĢtirme noktasından baĢlanıp Türkçeyi doğru, kurallı kullanmaya değer veren bir genel anlayıĢın yaygınlaĢtırılmasına varan bir dizi tedbirin alınması gereği ortaya çıkmıĢtır.

Çeçen (2002) Bu çalıĢmada ilköğretim dönemi öğrencilerinin kelime hazinelerini mümkün olabildiği kadar geliĢtirebilmek için uygulanması gereken hususlar üzerinde durulmuĢtur. ÇalıĢmanın hedef kitlesi, ilköğretimin birinci ve ikinci kademesinde öğrenim gören öğrencilerdir. Ġlköğretimin özellikle birinci kademesinde kelime kazandırmada oyundan yararlanılabileceği savunulmuĢtur. Ayrıca kelime hazinesinin

8 dramatizasyon çalıĢmalarıyla, metin ezberleriyle, televizyon yardımıyla vs. hangi yollarla geliĢtirilebileceği örneklerle ifade edilmiĢtir.

Çıplak (2005) çalıĢmasında, UĢak merkezde bulunan ilk ve orta dereceli okullarda eğitim-öğretim gören 5., 8. ve ortaöğretim11.sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarında kullandıkları aktif kelime hazinesini belirlenmeye çalıĢmıĢtır.

Yapılan çalıĢmada, 270 adet yazılı kompozisyonda toplam 30464 kelime tespit edilmiĢtir. Havuzda toplanan 30464 adet kelimenin 2567‘sinin çeĢit kelime, 27897 kelimenin ise bu çeĢit kelimelerin tekrarı olduğu belirlenmiĢtir. Toplam 30464 kelimenin üç farklı eğitim seviyesine göre dağılımı Ģu Ģekilde oluĢmuĢtur: 5. Sınıflar, 6740, 8.sınıflar, 9284, 11.sınıflar 14440 kelime kullanmıĢlardır. 5.ve 8.sınıflarda sosyo- ekonomik düzeyleri düĢük olan öğrenciler, sosyo-ekonomik düzeyleri yüksek öğrencilerden toplam ve çeĢit kelimede daha fazla kelime kullanmıĢlardır. Yazılan kompozisyonlar, yazan öğrencilerin cinsiyetleri göz önünde bulundurularak bir değerlendirilmeye tabi tutulmuĢ; toplamda kız öğrencilerin, çeĢit kelimede ise erkek öğrencilerin üstünlüğü görülmüĢtür. Üç farklı türde (anı yazma, atasözü açıklama, serbest konuda yazma) yazdırılan kompozisyonlarda anı türünde, kullanılan toplam ve çeĢit kelime miktarı diğer iki türdekinden fazla çıkmıĢtır.

Kurudayıoğlu (2005) Bu araĢtırma ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kelime hazinelerini tespit etmek, aynı dönem için yazılan Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime hazinelerini belirlemek, öğrencilerin kelime hazineleri ile Türkçe ders kitaplarının kelime hazinelerini sınıf düzeylerine göre karĢılaĢtırmak, aralarındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyabilmek için yapılmıĢtır.

Öğrencilerin sınıf düzeylerine göre kelime sıklık ve yaygınlık listeleri ve Türkçe ders kitaplarının her sınıf düzeyinde kelime sıklık listeleri oluĢturulmuĢ; öğrencilerin yaygın olarak kullandığı kelimeler ders kitaplarının sıklık listeleri ile karĢılaĢtırılmıĢtır. Ders kitaplarında ve öğrencilerde ortak olarak kullanılan kelimeler ve öğrencilerin yaygın olarak kullanmalarına rağmen ders kitaplarında bulunmayan kelimeler tespit edilmiĢtir.

6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin her sınıf düzeyinde kullandıkları kelimeler bir araya getirilerek sıklıklarına göre tekrar dizilmiĢtir. Bu liste, ders kitabı ve Türkçe öğretimine yönelik yazılı materyal hazırlayanlara ve Türkçe öğretmenlerine bir kaynak olarak önerilmiĢtir.

9 İnce (2006) Bu çalıĢmada, kelime hazinesini geniĢletme açısından kelime öğretimi çalıĢmalarına değinmiĢtir. Kelime öğretiminde uygulanabilecek etkinliklere örnekler vermesi açısından Türk Edebiyatı ve Dil ve Anlatım dersi öğretmenlerinin yararlanabileceği bir eser olmuĢtur.

Pilav (2008) Bu çalıĢma, üniversitelerin lisans programlarının birinci sınıfında okuyan öğrencilerin söz varlığını tespit etmek, elde edilen sonuçları, bu öğrencilerin ortaöğretimin son sınıfında okudukları edebiyat ders kitabının söz varlığı ile karĢılaĢtırmak, aralarındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyabilmek maksadıyla yapılmıĢtır.

450 üniversite birinci sınıf öğrencisine yazılı anlatım yaptırılarak toplam 106030 kelimelik bir havuz oluĢturulmuĢtur. Öğrencilerin kullandığı toplam ve farklı kelimeler, özel isimler, 0-2000 aralığında sıklığa sahip kelimeler, bu kelimelerin toplam ve farklı kelimeler içindeki yüzdelik durumu, ikilemeler, deyimler, atasözleri, kısaca söz varlığına ait unsurlar ayrı ayrı tespit edilip değerlendirme yapılmıĢtır. Ġki farklı yayın evine ait lise son sınıf edebiyat ders kitabından elde edilen 56767 kelimelik metin havuzu da öğrenciler de olduğu gibi analiz edilmiĢ, daha sonra da öğrencilerin söz varlığı ile karĢılaĢtırılmıĢtır. Ders kitaplarında ve öğrencilerde yaygın olarak ve yüksek sıklıkla kullanılan kelimeler belirlenmiĢ, ders kitabında olduğu halde öğrencinin kullanmadığı ya da öğrenci tarafından kullanılmasına rağmen ders kitabında bulunmayan kelimeler listeler halinde verilmiĢtir.

Yalçın (2005) Bu çalıĢma, bireylerin kavram ve söz dağarcığı geliĢiminde etkin rol oynayan ana dili, Türkçe ders kitaplarında yer alan söz varlığı unsurlarının türlere göre dağılımını, yapısını, kökenini, sıkılığını, yeterliliğini ve öğretildiği yaĢ ve zihinsel geliĢim sürecine uygunluğunu tespit etmek amacıyla yapılmıĢtır.

Bulguların incelenmesiyle elde edilen sonuçlar, ilköğretim 1. ve 5. Sınıf Türkçe ders kitapları metinlerinin, söz varlığı açısından yetersiz olduğunu ve metinlerdeki söz varlığının, yaĢ ve buna bağlı olarak Ģekillenen zihinsel geliĢim sürecine ve bu sürece bağlı olarak oluĢturulmuĢ olan öğretim ilkelerine uygun olarak hazırlanamadığını ortaya koymaktadır.

Bayram (2007) ‘ ın çalıĢması 9. Sınıf Türk edebiyatı kitabının, öğrencilerin kelime hazinesi üzerindeki etkisi ile ilgilidir. Söz konusu çalıĢmada iki yüz yirmi yedi öğrenci denek grubu olarak seçilerek bu öğrencilere otuz soruluk bir test iki farklı dönemde

10 uygulanmıĢtır. Bu ön test ve son test sonucunda öğrencilerin kelimeleri ne kadar öğrendikleriyle ilgili bir değerlendirme yapılmıĢtır

Sonuç ve toplu değerlendirme bölümünde; ortaya çıkan veriler değerlendirilerek kelime hazinesinin yas, cinsiyet, kültür, çevre ve coğrafi bölgelere göre değiĢiklikler arz ettiği belirtilmiĢtir.

Arslan- Kutlu (2006) çalıĢmasında Türkçe ders kitaplarını söz varlığı açısından incelemiĢtir.

AraĢtırma sonunda Milli Eğitim Bakanlığının Türkçe ders kitaplarının söz varlıkları ortaya konulmuĢtur. Sınıflar arasında yapılan karĢılaĢtırmada, sınıf seviyesinin artıĢı ile metinlerin söz varlığında da belirli oranda bir artıĢ olduğu gözlemlenmiĢ, ancak bu artıĢın söz varlığının bazı birimlerinde söz konusu olmadığı, hatta azalmaların yaĢandığı görülmüĢtür.

Karatay (2007) Bu araĢtırma, Türkçe öğretmeni adayı 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama baĢarısı ve okuma stratejilerini kullanma düzeyi ile ilgilidir. ÇalıĢmada öğretmen adaylarının okuma stratejileri konusundaki biliĢsel farkındalık düzeyi, okuma süreçleri ve okuduğunu anlama baĢarısının metin türleri ve yapıları açısından değiĢip değiĢmediği ortaya çıkarılmaya çalıĢılmıĢtır.

Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Kastamonu Eğitim Fakültesi ve Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesinde yansız seçilen 350 öğrenci, araĢtırmada örneklem olarak kullanılmıĢtır. Okuduğunu anlama baĢarısını ölçmek için metin türlerine dayalı 75 soruluk bir Okuduğunu Anlama Testi; okuma stratejilerini kullanma düzeyini belirlemek için de 33 maddelik bir Okuma Stratejileri Ölçeği geliĢtirilmiĢtir. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiĢtir.

Sonuç olarak, Eğitim Fakültelerinde, metin okuma-anlama ile ilgili verilen eğitimin Okuduğunu kavrama ve değerlendirme becerisini geliĢtirici ve okunan metne karsı anlamayı artırıcı biliĢsel farkındalık stratejisi kullanmayı yeterli düzeyde geliĢtirmemiĢtir. Öğretmen yetiĢtiren fakültelerinin alanında uzman öğretim elemanı ihtiyaçları giderilmeli, eğitim programlarının yeterliliği de eleĢtirel bir gözle ve benzer araĢtırma bulguları ıĢığında yeniden yapılandırılmalı gibi sentezlere ulaĢılmıĢtır.

11 2. BÖLÜM