Ahmed el Şerif es-Senusi, Senusi hareketinin üçüncü imamı olarak başa geçti. Öncelikle Senusi hareketini iyiden daha iyiye taşımaya çalıştı. Ahmed el Şerif Muhammed Ali es-Senusi el Hutabi el İdrisi, hicri 1290, miladi 1873 yılında, Cağbup’ta188, Kerime Umran bin Bereke adlı Libya’lı bir anneden doğdu. Ahmed eş-Şerif altı yaşına kadar babasının yanında kaldı. O yaşta amcası Muhammed el Mehdi’nin yanına taşındı. Amcası onu okuma ve
185- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 217. 186- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 237. 187- Ahmed Sidkî ed-Decânî, el-Harekatu es-Senûsiyye, s. 237.
188- el-Ceğbûb: Tobruk'un güneyinde bulunan yaklaşık 280 km'lik küçük bir vaha. Sîva'nın batı sınırında yer alır ve kuzey, batı ve güneyden 285 km uzaklıktaki ölümcül kurak bir çölle çevrilmiştir. Bkz. et-Tahir Ahmed el-Zavî et-Trabelsi, Mu’cemu el-Buldân el-Libiyye, s. 103.
yazmayı öğrenmesi için Şeyh Muhamed Mustafa el Medeni el Telmeseni’nin yanına verdi. Ahmed’in Kuran’ı Kerim’i189
ezberlemesi babasını ve amcasını çok sevindirdi.
Daha sonra şeriat ilimlerini ve İslâm fıkhını Şeyh Ahmed Abdulkadir el Rifi’nin yanında öğrendi. Aynı zamanda biniciliği, mübarezeyi ve atıcılığı öğrendi. 15 yaşına geldiğinde zekâ, takva ve liderlik alametleri kendini göstermeye başladı. Artık heybetli bir insandı. Herkes onu ahlaklı, geniş sineli, haklı konularda sert olarak tanıdı. İmanı güçlü, cesur, cihadı seven, zulümle savaşan, emanete sahip çıkan, sözünün eri, beş vakit namazı vaktinde eda eden biriydi. Çocukluğundan öldüğü güne kadar takva ve huşu sahibi olarak kaldı. 190
Babasının ve amcasının evinde güçlü el, uykusuz göz oldu. Amcası, Mehdi’nin emirlerini, ziyaretçilerine ve diğer kardeş Senusilere bildirirdi. Yirmi iki yaşına vardığında amcası Mehdi es-Senusi, ona Cağbup’tan Karu Köyüne yapacağı yolculuğun denetimini verdi. Bu yolculuk iki bin altı yüz küçük ve büyük insanlardan ve o tarihte çöl yolculuğunun vazgeçilmez aracı olan üç bin deveden oluşuyordu. Ahmed, bu yolculuğun en iyi şekilde gerçekleşmesi için planlar ve hazırlıklar yaptı. Bu hazırlıklar sayesinde, develerin yaklaşık üç ayda kat ettiğibin üç yüz kilometrelik, ne suyun ne sığınağın bulunduğu kurak çöldeki bu yolculuk kolaylık ve iaşe yönünden sorunsuz bitti. 191
Ahmed el Şerif es-Senusi bu şekilde zorluklara katlanarak sorumluluğu üstlenerek büyüdü ve hayatı yolculuklarla ve tehlikelerle geçti. Yolculuk bitip Kefere’ye ulaşıldığında el Şerif es-Senusi, oğlunu, kardeşi ile başladığı yolu tamamlaması için amcasının yanında bırakarak, kardeşi Mehdi’den Cağbup’a dönmek için izin aldı. el Şerif es-Senusi, hicri 13 Sefer 1313, miladi 4 Ağustos 1895 yılında el Kefere’yi terk edip Cağbup’a döndü. Vedalaşmada oğlu Ahmed ve kardeşlerden bir grup vardı. Üç gün boyunca onunla yol aldılar. Ancak hastalanınca oğlu onu Kefere’ye geri götürmek istedi ise de kendisi Allah’a güvenerek Cağbup’a dönmeye ısrar etti. Ayrılırken oğluna tavsiyelerde
189- Muhammed Abdurrezâk Manna’, Ahmed eş-Şerîf Hayâtuhu ve Cihâduhu, Benghazi - Libya (tarihsiz), s. 16
190- Muhammed Abdurrezâk Manna’, Ahmed eş-Şerîf Hayâtuhu ve Cihâduhu, s. 26.
bulundu ve amcasına itaat etmesini, Allah’tan her an için korkmasını tavsiye etti. Oğlu, bir daha görüşemeyeceklerini hissettiğinden ağlayan gözler ve yaralı kalple babasının sözlerini dinledi. Hicri 1314, miladi 1896 yılının başında annesi ve diğer kardeşleri ve şeyhi es-Seyyid Ahmed Abdulkadir el Rifi ile birlikte Kefere’ye geldi. Gelişleri ile birlikte es-Seyyid el Şerif es-Senusi’nin herkesi üzen vefat haberi yayıldı. Ahmed el Şerif, babasının ve dedesi Muhammed Ali es-Senusi’nin mezarını ziyaret etmek amacıyla Cağbup’a dönmek için izin istedi. Amcası el Mehdi es-Senusi, hicri 1317, miladi 1899 yılının ikinci yarısında o sahra bölgelerindeki Senusi zaviyelerini düzenlemek ve İslam dinini yaymak için Osmanlı Devleti’nin gözlerinden ve sömürgeci devletlerin yayılmacı emellerinden uzak olan Karu bölgesine gitti. Ahmed el Şerif, onun müritlerinin ve destekleyicilerinin en başında yer aldı. Bu yolculukta kişiliği, cesareti ve Vadi, Alali, Cafna Essuğra ve Cafna el Kubra’da bulunan Senusi zaviyelerinin denetimindeki mahareti ile lider kişiliğini gösterdi. Bu zaviyeler İslam dinini öğretiyor, halka her ihtimalin göz önünde bulundurulması için binicilik ve atıcılık öğretiyordu. 192
Ahmed el Şerif’in cihaddaki cesareti ve liderlik vasfı, amcasının hayatta bulunduğu süre boyunca Sudan’ın muhtelif bölgelerinde, Çad’da ve Libya’nın güneyinde Fransızlar’a karşı savaşırken kendini göstermişti. Amcası Muhammed el Mehdi, sonunun yaklaştığını hissedince ve Ahmed el Şerif’in Senusi hareketinin yükünü kaldırabileceğine, Şer’i Halife İdris Muhammed el Mehdi’nin vesayetine sahip çıkacağına inandığı için kendisinden sonra yerini ona bırakacağını bildirdi. Bu seçim, Senusi Zaviyelerindeki bütün kardeşler tarafından iyi karşılandı ve hepsi hicri Rebiyülevvel 1320, miladi 19 Haziran 1902 tarihinde Kefere’de toplanıp kabul ve tebrik ettiler. Bu şekilde Ahmed el Şerif, Senusi 193
hareketinin liderliğine geçer.
Daha sonraki bölümlerde Ahmed el Şerif’in cihattaki ve siyasetteki rolünü inceleyeceğiz.