SENUSİ TARİKATINA KATILANLAR

El-Bayda’da es-Seyyid Muhammed es-Senusi’ye büyük bir kardeş kitlesi katılır. Ona muhtelif İslam ülkelerinden gelerek onlardan önce harekete girenlere katıldılar. Haklarında bazı şey bildiğimiz, el Bayda Zaviyesinde birbirine kavuşan kardeşlerdir. Kardeşim es-Seyyid Muhammed es-Senusi, es- Senusi’ye gönül verip diyarını terk edenlerin arasında yer alır, İslam’ın yararına olduğuna inandıkları hizmeti sundular, onlara “Kardeşler” ismini verdiler. Bunlar sırasıyla şunlardır:

1- es-Seyyid Muhammed b. Abdullah el Tuvati: es-Seyyid’in ilk yoldaşlarından olup, bir çok seyahatine katıldı, tasada ve kıvançta onunla birlikte oldu, âlimlerin en hayırlılarındandı, büyük Senusi’nin güvenine nail oldu ve es-Seyyid’in Hicaz’da yaptığı bütün uğraşlarında mürşidi, örnek dostu ve vekili oldu. Medine’den Mekke’ye giderken vefat etti ve Bedir147 Zaviyesinde toprağa verildi.

2- es-Seyyid Muhammed b. el Şafi:148 Seyyidin ilk yoldaşlarından olup Sudan’daki Sener’dendir. Sıbya’da gömülen, Allame Ahmed bin İdris el Fesi’nin mürididir. Ahmed bin İdris’in yanında olduğu sırada bin Senusi ile tanıştı, bin İdris’in, bin Senusi hakkında söylediklerini dinledi ve ona katıldı. Aralarında Medine zaviyesinin şeyhliği, Hicaz’da ve Libya’da bulunan zaviyelerin müfettişliği dâhil birçok görev üstlendi, son görevi ise Sedri Körfezinde bulunan Sert Zaviyesi şeyhliği oldu. Âlimlerin içinde en iyilerinden, takva sahibi ve hak yolda cesur biridir. 149

3- es-Seyyid Ali Abd Elmevle: Seyyidin eski yoldaşlarındandı. Seyyidle Hicri 1252 yılında iletişime geçti, yolculuklarının çoğunda ona refakat etti. Ona en sadık kişilerin ve kardeşlerin arasında bariz bir yeri vardı, el Bayda Cemiyetinin üyesi oldu, daha sonra Cağbup’ta vefat eder.150

4- es-Seyyid Ahmed el Makrahi: Bin Senusi ona (el Mufrih) lakabını taktı. Kendisi Trablus çölünden olup, Osmanlı valisi Ali Paşa Aşkar’ın istişare

147- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 142. 148- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 133.

149- Muhammed et-Tayyib b. İdris el-Aşhab, es-Sennûsî el-Kabîr, s. 59. Bkz. Ali Muhammed es- Salâbî, el-Harekatu es-Senûsiyye fî Libya, s. 64.

ettiği âlimdi. Bazı rivayetlere göre Trablus Müftülüğünü üstlendi. El-Makrahi Hicri 1263 yılında el-Bayda Zaviyesinde vefat eder.151

5- es-Seyyid Muhammed b. es-Sadık: 1948 yılında Hicaz’da Muhammed es-Senusi’ye katıldı. En iyi âlimlerden ve en iyi şairlerdendi. Seyidin seyahatlerinin bir kısmına katıldı. es-Seyyid onu Cezayir’deki Senusi Zaviyelerinin Nazırı olarak tayin eder.

6- es-Seyyid Muhammed İbrahim el Gamari: Kendisi ve dört kardeşi ile birlikte es-Seyyid es-Senusi’ye katıldı. Ona tabi oldu ve kendini hizmetine adadı. es-Seyyid Muhammed onu el Bayda Zaviyesine atamıştır.

7- es-Seyyid Ömer el Eşheb: es-Seyyid Muhammed’in Hicri 1257 yılında Zelitin’den geçtiği sırada, es-Seyyid Muhammed’le tanıştı. es-Seyyid Ömer Hicri 1235 yılında doğdu es-Seyyid Muhammed’le tanıştığında öğrenim aşamasındaydı ve o yaşta ona katıldı. Katılımı konusunda muhtelif rivayetler vardı. Zeltin’in el Eşheb ailesinin ileri gelenlerindendir. 152

8- es-Seyyid Mustafa el Mahcub: Mısrata şehrindendi, büyük imam, Ali bin Senusi’yle Hicri 1257 yılında tanıştı. Ona 1258 yılında el-Bayda Zaviyesinde katıldı. Sonuncusu et-Taylamun Zaviyesi Şeyhliği olan birçok görev üstlendi.

9- Ahmed bin Ali Ebu Yusif: Trablus çölünden olup, es-Seyyid es- Senusi’nin ilk yoldaşlarındandı. Arasında öğretmenlik ve Mesud Zaviyesi şeyhliği olan birçok görev alır.

10- es-Seyyid Ebu el Kasım el İsavi: Cebel Nefusa’dan olup, İmamın ilk yoldaşlarındandır. Er-Racban Zaviyesi şeyhliğini yapar. 153

11- es-Seyyid Ömer el Fadil el Uvceli: Ebi Havva olarak tanınır. Konuşmalarında ve hareketlerinde sert biri olarak tanınırdı. Senusi’ye en çok bağlı ve en çok uğraş verenlerin arasında yer aldı. Salih amelleri ile biliniyordu. Ucla Zaviyesine atanmıştır.

12- es-Seyyid Mustafa el Derdefi: es-Seyyid es-Senusi’yle Mısrata’da iletişime geçti ve el-Bayda Zaviyesinde ona katıldı. Kardeşler Meclisinin bir üyesiydi. es-Seyyid es-Senusi onu Şahat Zaviyesine atamıştır.

151- Ali Muhammed es-Salâbî, el-Harekatu es-Senûsiyye fî Libya, s64.

152- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 145. 153- Muhammed et-Tayyib b. İdris el-Aşhab, es-Sennûsî el-Kabîr, s. 66.

13- es-Seyyid Falih el Zahiri: Muhterem bir Allame ve İslami bir filozoftu. Küçük yaşında es-Seyyid es-Senusi’ye katıldı. Cağbup Enstitüsünde öğretmenlik görevini üstlendi. Yüzyılın başında Cağbup’tan Hicaz’a intikal etti. Hicri 1328 yılında vefat etmiştir.154

14- es-Seyyid el Hüseyin el Halafi: Fas ülkesindendir. El-Mahili Zaviyesinin şeyhliğini yapmıştır.

15- es-Seyyid Muhtar bin Ammur: Cezayir’in eşrafından olup, bin Senusi’nin mürtlerindendir. Kafanta Zaviyesinin şeyhliğini yapmaktadır.

16- es-Seyyid Muhammed el Huni: Kuran’ı Kerim’i doğru ve güzel okumakla meşhurdur. Rivayetlere göre, bin Senusi ona, “Kuran’ı Kerim’i okurken sanki herkese beni dinleyin diyorsun” demiştir.

17- es-Seyyid Ömer Celgaf Hadus: Barka kabilelerinin liderlerindendir. Senusi hareketinin sadık bir üyesidir. Bin Senusi Hicaz’da iken, Barka’ya dönmesi için rica edenlerin arasındadır. El-Bayda Meclisi üyesidir. Bin Senusi, onu zaviye müfettişliği ve başka görevler yapmak üzere gönderir.

18- es-Seyyid el Fadil Ebu Haris el Keza: Barka kabilelerinin liderlerindendir. Bin Senusi’ye katılmıştır. Öğrenim açısından pek şansı yoktu ama, Sudan’da, Hicaz’da ve Cezayir’de önemli görevler üstlendi ve önemli görevleri yerine getirdi. 155

19- es-Seyyid İsmail el Fezai: Fi’ran vahasındandır, bin Senusi’ye el Bayda Zaviyesinde katılmıştır, el Faydiye Zaviyesine atanmıştır. Vefat ettikten sonra oğlu es-Seyyid Salih görevini üstlenmiş ve kardeşi es-Seyyid Abdullah’tan yardım almıştır. 156

20- es-Seyyid Ahmed es-Sekuri: Marakş asıllıdır ve Peygamberin soyundan geldiği söylenir. Barka’da ikamet eder, on üçüncü yüzyılın başında, Hicri 1258 yılında el Zaviye el Bayda’da es-Seyyid Senusi’ye katılır.

21- es-Seyyid el Murtada Ferkaş: Nuh el Mismari el Şerif el Husni’ye intisap eder. El-Cebel el Ahdar’ın sayılı şahsiyetlerindendir. Cömertlik, ahlaki davranışlarla meşhurdur. Ayrıca reformist olarak bilinmektedir. Ahlaki serveti onun sosyal ve edebiyat konusundaki merkezini korumaya yardımcı olur. Bin

154- Muhammed el-Tayyib b. İdris el-Aşhab, Barka el-’arabiyye 'Ems ve'l-Yevm, s. 149-150. 155- Ali Muhammed es-Salâbî, es-Simâr ez-Zekiyye li'l-Hareketi es-Senûsiyye fî Libya, 1. Baskı, 2002 H1422, s. 81. Bkz. Muhammed et-Tayyib b. İdris el-Aşhab, es-Sennûsî el-Kabîr, s. 69.

Senusi, el Zaviye el Bayda’ya ulaştığı zaman ona katılmış ve ona büyük bir sadakatle hizmet etmiştir. Sayın Senusi’nin yanında büyük bir makamı vardır, Barka’daki hareketlerinde yanında yer almıştır ve onunla birlikte Hacca gitmiştir. Mümkün olduğu kadar Kuran’ı Kerim’i ve din ilmini öğrenmiştir. Yetiştirdiği çocuklarının hepsi Senusi hareketinin hizmetine girmiştir. Ferkaş ailesi, el Misamir kabilesinin içinde hizmetleri ile öne geçmektedir.157