Sendikalarda Kadın Temsilinde Kadınların Önyargıları ve Güven

stratejiler oluşturulduğunu, “Sendikalarda Kadın Liderler Yetiştirilmesi” projesinin uygulamaya konulduğunu belirtmektedir. Bu tarz uygulamaların, kadınların sendikalarda daha fazla yönetim düzeyinde temsil edilebilmesini sağlayacak önemli adımlar olduğu düşünülmektedir.

G28 sendikaların kadınlara mesafeli davrandığını, kadınların mücadelenin her aşamasında yer aldıklarını, ancak temsilci seçimi gibi durumlarda erkeklerin öne çıktığını belirtmektedir.

G25’e ve G30’a göre kadınlar sendikaya daha mesafeli davranmaktadır. Bunun nedeni de sendikacılığı bir yük olarak görmelerine dayanmaktadır. Sendikaların gerekliliğine ve faydasına yönelik inançları düşük düzeydedir. Erkek sendikacılar da kadınların sendikacılık işlerini yapabilme ihtimalini düşük görmektedir. Bu durumda her ikisinin de birbirlerine mesafeli davrandıkları söylenebilir.

G29 kadınlarla sendikalar arasında bir mesafe olmadığını, bilinçaltından kaynaklı bir durum olduğunu, kadın hareketleri ile bu tür mesafelerin ortadan kalkacağını belirtmektedir.

G32 ise kadınların önleri açıldığında ilerleyebileceklerini düşünmektedir.

G33’e göre sendikalar kadınlara mesafeli davranmakta, bundan dolayı temsilde kadınların yer alması zorlaşmaktadır. G33 bu konuda “Kadınların bazıları sendikaya girmek istiyorlar yükselmek istiyorlar ben mesela seneye sendikadaki yerimi bırakacağım dediğimde abla yerine biz geçelim diyorlar bu da beni mutlu ediyor” tespitini yaparak, kendi yerini daha sonra kadınlara bırakmak istediğini, kadınların da bu konuda istekli olduğunu vurgulamaktadır.

Görüşmeler neticesinde sendika-kadın arasındaki mesafenin karşılıklı olduğu özellikle belirtilmekle birlikte daha çok sendikaların mesafeli olduğu sonucuna varılmıştır. Kadınların katılımına yönelik politikalar üretildiğinde, kadınların önüne set çekmeden kadın katılımının teşviki sağlandığında kadınların sendikalara karşı mesafesi olmayacaktır.

5.1.5. Sendikalarda Kadın Temsilinde Kadınların Önyargıları ve Güven Eksikliği

Tablo 24. Sendikalarda Kadın Temsilinde Kadınların Önyargıları ve Güven Eksikliği

Açıklamalar

Önyargılar gerçekleri görerek kırılır

Erkeklerin arasında var olduklarını görünce özgüvenleri artar Kadınların güveninin sağlamak için eğitim çalışmaları yapılmalıdır Kadınlar yönetim konusunda bilgilendirilmelidir.

Kadınların önyargılarının kırılmasında öncü kadınlar gereklidir.

Mücadelede kadınlar birbirlerine destek oldukları sürece önyargılar kırılacaktır.

Yönetimde kadın kotası konulması motivasyonu artıracaktır Aidiyet duygusunu artıracak çalışmalar yapılmalıdır.

Kadınların yaşamsal yükleri hafifletilmelidir Kaynak: Görüşmeler neticesinde elde edilmiştir.

Sendikalarda kadın temsilinde kadınların önyargıları ve güven eksiklikleri konusunda ortak düşünceler Tablo 24’de sıralanmıştır. Buna göre, kadınların sendikalarda erkeklerin çoğunlukta bulunmasından dolayı çekindikleri, kendi düşüncelerine önem verilmeyeceği, kendilerini ifade edemeyecekleri, baskı altında kalacakları, yaşamsal zorluklarının artacağı, ailesinin sendikal faaliyetlerinden etkileneceği şeklinde önyargılarının olduğu, sendikaların faaliyetlerine yeterli düzeyde inanmadıkları ve güven eksikliklerinin olduğu yapılan görüşmelerdeki ortak noktalardır. Kadınların motivasyonlarını ve aidiyet duygularını artırmak, sendikayla ilgili gerekli bilgilendirmeleri yaparak önyargılarından kurtulmalarını ve sendikaya güvenlerini sağlamak adına yapılabilecek en önemli işin eğitim olduğu da yapılan görüşmelerden ortaya çıkan bir sonuçtur. Birçok sendika, kadınların eğitimine yönelik özel programlar uygulamakta, kadınlara yönelik dergiler çıkartılmakta, kadınlar için özel faaliyetler düzenlemektedirler. Bu faaliyetler ile hem kadınların sendikal faaliyetlere daha aktif katılmaları sağlanmakta, hem de önyargıların kırılması, güven sağlaması ile ilgili adımlar atılmaktadır. Kadınların sendikalarda temsilci olmaya uzak durmalarının bir diğer nedeni ise toplantı saatlerinin uyumsuzluğu, saha çalışmalarının zorluğudur. Bazı sendikalar toplantı saatlerini kadınların mesai saatlerine uygun şekilde ayarlayarak bu sorunu gidermeye çalışmaktadır. Sonuçta genel olarak eğitimle kadınların önyargılarının kırılacağı, güvenlerinin yeniden oluşturulabileceği görüşü, birçok kadın yönetici tarafından dile getirilmiştir.

G4, önyargı yerine inancı sorgulamak gerektiğini, mücadele ile bir şeyleri değiştirebilmeye olan inancın belirleyici olduğunu ifade etmektedir. Baskın güçlerin bu inancı yok etmeye çalıştıklarını, buna karşılık kadınların temsil yönünde mücadeleye devam ettiklerini belirtmektedir.

G10’a göre kadınlar yapıları gereği daha duygusaldırlar. Kendi güçlerinin farkında olmayan kadınlar, bilgi eksiklikleri ile birlikte kanunlar, tüzükler, yönetmelikler gibi konular karşısında yöneticilik motivasyonlarını kaybedebilmektedir. Kadınlar “en ufak engelde moralleri bozuluyor, güvenlerini yitiriyorlar”.

G14 kadınların korkularını ön planda ele almakta, erkek ortamında nasıl davranacaklarını bilmediklerini, kendilerinin anlaşılamayacağını, ifade edilmeyeceğini düşündükleri, bu konuda önyargılarının ve güvensizliklerinin olduğunu belirtmektedir. G8 tarafından da benzer durumlar yaşandığı söylenmiştir. Kadınlar sendika ortamına girerlerse psikolojik şiddet göreceklerini, aile hayatlarından kopacaklarını düşünmekte ve bir korku duymaktadır.

G19 kadınların önyargılarını kırmak, güven duygularını artırmak ve yönetimde kadın temsilini güçlendirmek adına görev yaptığı sendikada haftalık toplantıların internet üzerinden yapılması veya kadınların daha rahat katılabilecekleri saatlere göre ayarlanması gibi farklı uygulamalara geçildiğini belirtmektedir.

G20 kadınların sendikaya yönelik aidiyet duygularının gelişmesi ile önyargıların kırılacağına, güven duygularının yükseleceğine inanmaktadır. Bu kapsamda görev yaptıkları sendikada bir kadın dergisi çıkardıklarını, dergide kadın sorunlarına ve haklarına yer verdiklerini ifade etmektedir. Bunların dışında eğitimler düzenlediklerini, esas sorunun toplumsal cinsiyet ayrımından kaynaklandığını ve eğitimlerle bu sorunların ele alındığını,

“erkek yapar, erkek yönetir” algısının kırılması gerektiğini vurgulamaktadır.

G24 kadınların sendikaları kendilerine ait olduklarını hissetmediklerini belirtmekte, erkek egemen yapının kadınların o alanlara girmesini zorlaştırdığını öne sürmektedir.

Önyargıyı yıkmak için kadınlara yönelik eğitimler düzenlenmiştir. Bu eğitimlerle kadınlar sendikayı tanımaya, sendikaya yönelik bir aidiyet duygusu oluşturmaya başlamıştır.

G25 siyasi partilerde kadınların temsil kotalarının artırılmasının sendikalara da yansıdığını belirtmekte “Sayın bakanımızın da kadın komite başkanı olması kadınların, kadın emekçilerin sendikaya olan ilgilerini artırdı” diyerek kadınların bakan olmasının kadın işçilerde de bir güven yarattığından, üye sayılarını artırdığından bahsetmektedir.

G26 kadınların yetki ve karar alma konusunda korkularının olduğunu, bu korkuların yenilmesi durumunda kadınların büyük işler yapacaklarını ifade etmektedir. Özgüven eksikliğini gidermek ve önyargıları ortadan kaldırmak için öncelikli olarak sendikal politikalar üretilmeli, kadınlara eşit oldukları anlatılmalı, kadın dayanışması sağlanmalıdır.

G27’ye göre özgüven eksikliği, sendikalarda kadın temsilinin önündeki engellerin başında gelmektedir. G7, görevli olduğu sendikanın uygulamaya koyduğu “Sendikalarda Kadın Liderler Yetiştirilmesi” projesi kapsamında kadınların yönetim kademelerinde görev almalarına yönelik bilgilerinin ve öz güven eksiklerinin giderildiğini, çok boyutlu eğitim programı ile sendikal kadın liderler yetiştirildiğini belirtmektedir. Kadınların yönetimde söz sahibi olmalarıyla birlikte kadın üye sayıları da artmıştır. Erkeklere toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri verilmiş, böylece zihinsel dönüşüm sağlanmıştır.

G29 kadınların kendilerini aday olarak görmediklerini, seçimlerde ilk olarak erkeklerin akla gelerek aday gösterildiğini, bunun da kadınların özgüvenlerini yıktığını dile getirmektedir. Ayrıca toplumsal cinsiyet rollerinin kadına yükledikleri de onların sendikalarda temsilci olmaktan kendilerini geri çekmelerine yol açmaktadır. Önyargıların kırılması için mücadelelerde kadınların daha fazla yer alması gerekmektedir. Kadınlar birbirlerine destek oldukları sürece önyargıları da kırılacak, özgüvenleri artacaktır.

G30, kadınlarda “sendikacılıkta kadının elzem olmadığı, sendikacılığın çok faydalı olmayacağı” yönünde bir önyargı olduğunu düşünmektedir. Bunun da kadınların bilgi eksikliğinden kaynaklandığını ifade etmektedir. Bu tür ön yargıların kırılmasında sadece kadınlara yönelik değil, erkeklerin de katılacağı eğitimler düzenlenmesi gerektiğini, öncü kadınların varlığının kadınlardaki önyargıyı kırmada çok önemli olduğunu aşağıdaki şekilde belirtmektedir:

“Yani kadınların bir ön yargıları var. Kadın sendikacılığın yeni olması, sendikacılıkta kadının elzem olup olmadığına ilgili. Kadının dahi bilgisinin olmamasıyla ilgili. Sendikacılığın çokta faydalı olmayacağı düşüncesi gibi önyargıların oluşması. Bu ön yargıların kırılması için sendikacılıkta öncü kadınların olması lazım. MEMUR-SEN olarak toplantılar yapıyoruz. Bu toplantılarda eğitimler veriyoruz. Sadece kadınlara yönelik değil diğer tüm arkadaşlarda veriyoruz. Bu eğitimleri sadece kadınlara vermiyoruz. Yani bu önyargıları basamak basamak halletmemiz lazım.”

G32 eğitimle kadınlarda güven duygusu oluşturulabileceğini, bu yönde sendika yönetimlerinin gerekli çalışmaları yapması gerektiğini belirtmektedir. Kadınların yönetimle ilgili bilgilerinin arttırılması da hem önyargıları ortadan kaldırmak, hem de güven tazelemek adına önemlidir.

G33, kadınların sendikal çalışmalara katılarak, toplantılara gelerek ve gerçekleri görerek önyargılarının kırılacağını, erkek egemenliğinin olduğu yerlerde kendilerinin varlığının farkına varmaya başladıklarında özgüvenlerinin arttığını belirtmektedir.

Gerçekleştirilen görüşmelerde kadınlarda mevcut olan ön yargı ve güven eksikliği çeşitli eğitimlerle motivasyon ve aidiyet duyguları artırıldığında, sendikal hayatta kadınların temsiline daha fazla yer verilerek kadın eli değmeye başladığında mevcut ön yargı ve güven eksiliği ortadan kalkacaktır.

5.1.6. Sendikalarda Kadın Temsilinin ve Yönetimde Kadın Sayısının Artmasının