1. GİRİŞ
3.2. Türkiye’de Konfederasyon ve Bağlı Sendikalarda Kadın Yapılanması
3.2.1. Sendikal Kadın Yapılanmasında Odak Noktası Olan İşçi ve Memur
3.2.1.6. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu
denetleme ve disiplin kurullarında kadınlar yer almaktadır. Ayrıca “KESK Kadın Dergisi”
yayınlanmaktadır.
Konfederasyonun tüzüğünde kadına dair konfederasyonun amaçlarında yer verilen 5.madde’de “Toplumsal yaşamın her alanında cinsiyet ayrımcılığına karşı çıkarak, başta çalışma yaşamı olmak üzere her alanda cinsiyetler arası eşitsizliğin ortadan kaldırılması için mücadele etmeyi amaçlar” denilmiştir. Tüzüğün 10.maddesinde Konfederasyonun Organlarında “Kesk Kadın Meclisi” belirtilmiştir. “Yürütme Kurulunun Oluşumu, Görev ve Yetkileri”nden bahsedilen 15.Madde’de “Eş Genel Başkan (Kadın), Eş Genel Başkan (Erkek) ve Kadın Sekreteri” oluşumları sayılmıştır. 16.Maddede ise; “KESK Kadın Meclisinin Oluşumu, Görev ve Yetkileri, Çalışma Esasları: KESK Kadın Sekreteri, KESK Kadın Birimi, KESK Yürütme Kurulu kadın üyeleri, KESK’e üye sendikaların Merkez Yürütme/Yönetim Kurulu Kadın Üyeleri, üye sendikalara bağlı şubelerin kadın meclislerinden; kadın meclisi olmayan iş kollarında kadın komisyonlarından; her toplantı için seçilip gelecek bir kadın temsilciden oluşur. Yılda bir kez toplanır, dönemsel kadın politikalarını tartışır, program yapar ve bu konuda karar alır. Kararlarını toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alır. Karar yeter sayısı, kadın meclisi üye tam sayısının üçte biridir. Genel sendikal politikalara ilişkin önerileri Genel Meclise sunar. Görev ve işleyişi yönetmelikle belirlenir.” ifadelerine yer verilmiştir.
Konfederasyon tarafından son olarak Şubat 2020’de 1792 kişinin katılımıyla “Kadın Emekçisi Kadınların İşyerlerindeki Temel Sorunları” başlıklı “Kadın Araştırması”
yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; “ Kamu çalışanı kadınların yarısından fazlası (%
59) işyerinde mobbinge uğradığını düşünmektedir. Mobbingi, izin, örgütlenme vb. gibi yasal haklarını kullanırken engellenme (% 39); kariyer ve yükselmede ayrımcılık (%34); sözlü taciz (%28) izlemektedir. Kamu kurumlarının yüzde 89’unde uygun bir kreş olmadığı ifade edilmiştir. Kamu çalışanı kadınların yüzde 94’ü işyerlerinde kreş açılmasını talep etmektedir. Kadınların yüzde 51’i ücretli doğum izninin 32-44 hafta arasında olması gerektiğini, yüzde 28’i 16-31 hafta arasında olması gerektiğini, yüzde 21’i ise 45 hafta ve üzerinde olması gerektiğini ifade etmiştir.” Araştırma dahilinde ortaya çıkan bir başka sonuç ise; “ kadınların yüzde 86’sı dünyada 33 ülkede resmi tatil olan 8 Mart’ın ülkemizde de tatil ilan edilmesini talep etmektedir.”
Kesk’e bağlı Eğitim Sen’de kota uygulaması doğrultusunda merkez yönetim kademesinde genel başkan, kadın sekreteri kadın olmakla birlikte disiplin ve denetleme
kurulunda kadın yer almaktadır. Şube yönetimlerinde de şube başkanlığı başta olmak üzere çeşitli kademelerde kadın yer almaktadır. Sendikanın belli periyotlarla çıkan “Kadın Bülteni” vardır. Ayrıca sendika 2014-2017 yılları arasında “Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet” araştırması ve “Eğitimde Cinsiyetçilik” raporu yayınlamıştır.
Sendikanın tüzüğünde çalışma ilkelerinden bahsedilen 4.madde’de “ Eğitim Sen kadın üyelerinin yönetsel birimlerde yer alması yönünde pozitif ayrımcılık uygular. Kadın üyelerinin yönetsel birimlerde daha etkin bir biçimde yer almasını sağlar. Kadın sekreterliğini kadın yürütür.”38.madde’de şube organları arasında “Şube Kadın Meclisi, İşyeri Kadın Meclisi” sıralanmıştır.
Madde 41’de “Şube Kadın Meclisi Şube Kadın Sekreterliği başkanlığında, şube kadın yürütme kurullarının asıl üyeleriyle birlikte işyerindeki bütün kadın üyelerin katılımı ile ilçe temsilciliği kadın yürütme kurulu üyelerinden oluşur. Ayrıca Şube denetleme ve disiplin kurulu kadın üyeleri katılımcı olup, oy hakları yoktur. Şube Kadın Meclisi, şube düzeyinde kadın karar organıdır. Katılımcıların salt çoğunluğu ile karar alır. En az üç ayda bir kez toplanır. Görev, yetki ve çalışma esasları Merkez Yürütme Kurulunca hazırlanacak ve EĞİTİM SEN Kadın Meclisince onaylanacak yönetmelikle belirlenir.” ifadesiyle şube kadın meclisi tanımlanmıştır. Madde 47’de de İş yeri Kadın Meclisi şu şekilde tanımlanmıştır: “EĞİTİM SEN İşyeri Kadın Meclisi, işyerindeki kadın EĞİTİM SEN üyelerinden oluşur. EĞİTİM SEN İşyeri Kadın Meclisi, işyeri düzeyinde kadın karar organıdır. Katılımcıların salt çoğunluğu ile karar alır. En az ayda bir kez toplanır. Görev, yetki ve çalışma esasları Merkez Yürütme Kurulunca hazırlanacak ve EĞİTİM SEN Kadın Meclisince onaylanacak yönetmelikle belirlenir.”
Madde 62’de “Yürütme, denetleme, disiplin kurulu ve tüm delegeliklerde ayrı ayrı en az % 40 oranında kadın kotası uygulanır.” ibaresi ile tüzükte kota uygulaması aracılığıyla kadın katılımı güvence altına alınmaya çalışılmıştır.
Ses sendikasında Kesk genel merkezinde olduğu gibi eş başkanlık uygulaması vardır.
Yönetim, denetim ve disiplin kurullarında kadın bulunmaktadır. Şube yönetimlerinde de kadın bulunmaktadır. Sendika tarafından “SES’li Kadınlar Dergisi” çıkarılmaktadır. Son olarak 7-8 Aralık 2019’da “Kadın Sağlık Kurultayı” gerçekleştirmişlerdir. Tüzükte ise 2.ve 3.maddelerde “Cinsiyet ayrımcılığına karşı çıkarak, başta çalışma yaşamı olmak üzere toplumsal yaşamın her alanında cinsiyetler arası eşitsizliğin ortadan kaldırılması için
mücadele etmeyi ve kadınların sendikal yaşama aktif katılımının sağlanmasını amaçlar.
Sendika; ırk, etnik köken, dil, din ve mezhep, dinsel inanç ve inanç, renk, cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği, siyasi ve felsefi görüş, engellilik gibi nedenlerle ayrım gözetmeksizin bütün üyelerin birliğini amaçları doğrultusunda sağlamaya çalışır.”
denilmektedir. 12.madde’de sendikanın organları arasında “Sendika Merkez Kadın Meclisi, Şube Kadın Meclisi, İl Temsilcilik Kadın Meclisi, İlçe Temsilcilik Kadın Meclisi, İşyeri Kadın Meclisi” belirtilmektedir.
24.Madde’de Genel Kadın Sekreteri’nin görev tanımından şu şekilde bahsedilmiştir :
“ Sendikanın kadın mücadelesi ile ilgili olarak diğer örgüt ve kurumların kadın kuruluşları, kadın çalışma grupları veya bağımsız kadın kuruluşları ile ilişkilerini kurarak MYK ve MTK kararları doğrultusunda platformlar oluşturulması ve bu platformlara katılma konusunda çalışma yapar. Kadınların özgün ihtiyaçlarını tespit eder, özel ve kamusal alanda var olan cinsiyetçi politika ve uygulamaları saptayarak çözüm önerileri geliştirir. Cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirerek bunları sendikal politikaların bir parçası haline getirmek için özgün bir çalışma yürütür. Sekreterliğin oluşturduğu program ve projelerin daha etkin hayata geçirilebilmeleri kolektif bir çalışma gerektirdiğinden, kadın çalışmaları için komisyon ve dairelerin oluşumunu sağlar. Kadın çalışmaları için ayrı fon oluşturulabilir.
Merkez yönetim kurulu ve merkez temsilciler kuruluna karşı sorumludur. Kadın sekreterliği görevini kadın yürütür.”
Ses Kadın Meclisleri Yönetmeliğinin 7.maddesine göre Ses Merkez Kadın Meclisi’nin işleyişi şu şekildedir: “Genel merkezde kurulacak Merkez Kadın Meclisi, genel kadın sekreteri ve MYK kadın yöneticileri, şubeleri temsilen şube kadın sekreterleri, il temsilciliklerini temsilen temsilcilik kadın eş başkanı veya kadın yöneticisi ile kadın üye sayısı 500’den fazla olan şubelerde her 500 kadın üyeyi temsilen 1 kadın temsilcinin katılımı ile toplanır. Her 500 kadın üyeyi temsilen Genel Merkez Kadın Meclisine gidecek kadın temsilcileri Şube Kadın Meclisi belirler. Merkez Kadın Meclisi: Temsilcilik ve şube kadın meclislerinden gelen önerileri değerlendirir; tüzük ve genel kurul kararlarına aykırı olmayacak şekilde gerekli kararları alır. Yerellerde kadın üyelerin ve kadın sağlık ve sosyal hizmetleri emekçilerinin yaşadığı ortak sorunlara ortak çözümler üretilmesi için çaba gösterir. İşyerlerinde kadın politikalarının derinleştirilmesi ve hayat bulması amacıyla çalışmalar yürütür; kadın politikalarını belirler. Genel sendikal politikalara ilişkin
önerilerini MTK’ya sunar. İhtiyaç duyduğu çalışma birimlerini (ekoloji, kadın emeği, basın yayın, vb) oluşturur.”
Yine yönetmeliğin 8. maddesinde Şube/Temsilcilik Kadın Meclisi “Şube ve Temsilciliklerde kadın yöneticiler ile kadın üye sayısı 500’e kadar olan şube / temsilciliklerde her 15 kadın üyeye 1 temsilci, 501-1000 olan şubelerde her 30 kadın üyeye 1 temsilci, 1001 ve üzeri olan şubelerde her 45 kadın üyeye 1 temsilci olacak şekilde işyerlerinden seçilecek kadın temsilciler Şube / Temsilcilik Kadın Meclislerini oluşturur.
Şube Kadın Meclislerinin oluşturulmasından Şube Kadın Sekreteri sorumludur. SES Şube / Temsilcilik Kadın Meclisi şubedeki / temsilcilikteki kadın çalışmalarını yürütmekle sorumludur.” şeklinde ifade edilmiştir.
Tüm Bel-Sen sendikasını ele alacak olursak; genel mali sekreter, merkez kadın sekreteri ve disiplin kurulunda kadın bulunmaktadır. Şube yönetimlerinde de şube başkanı, şube kadın sekreteri ve diğer sekreterlik temsiliyetlerinde kadın bulunmaktadır. Tüzükte sendikanın amaç ve hedeflerinin olduğu bölümün 2.maddesinde “TÜM BEL-SEN, kadın üyelerinin iş yaşamında veya toplumsal yaşamda karşılaştığı sorunların çözümü için mücadele eder.” ibaresi bulunmaktadır. “Merkez Yürütme Kurulunun Görev ve Yetkileri”nin yer aldığı bölümün 24.maddesinde de “Sendikanın kadın mücadelesi ile ilgili olarak diğer örgüt ve kurumların kadın kuruluşları, kadın çalışma grupları veya bağımsız kadın kuruluşları ile ilişkilerini kurarak MYK kararları doğrultusunda platformlar oluşturulması ve bu platformlara katılma konusunda çalışma yapar. Kadınların özgün ihtiyaçlarını tespit etmek, özel ve kamusal alanda var olan cinsiyetçi politika ve uygulamaları saptayarak çözüm önerileri geliştirir. Cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirerek bunları sendikal politikaların bir parçası haline getirmek için özgün bir çalışma yürütür. Sekreterliğin oluşturduğu program ve projelerin daha etkin hayata geçirilebilmeleri kolektif bir çalışma gerektirdiğinden kadın çalışmaları için komisyon ve dairelerin oluşumuna gider. Kadın çalışmaları için sendika gelirlerinin %2’si oranında fon oluşturulur.” ifadesi ile Merkez Kadın Sekreteri’nin görev tanımı yapılmıştır.
Sendika tarafından tüzüğün yanı sıra “Kadın Meclisleri Çalışma Yönetmeliği”
düzenlenmiştir. Yönetmelik 1.madde’de “ Yerel yönetim emekçisi kadınların, ekonomik -demokratik – sosyal ve özlük haklarını, kadın olmaktan kaynaklı özgün ihtiyaçlarını tespit etmek, çözüm önerileri geliştirmek ve mücadele etmek. Özel ve kamusal alanda var olan cinsiyetçi politika ve uygulamaları saptayarak çözüm önerileri geliştirmek ve mücadele
etmek. Cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirerek bunları sendikal politikaların parçası haline getirmek, cinsiyet eşitliği için mücadele etmek.” amaçlanmıştır.
Merkez ve şube kadın meclisi katılımcıları ise yönetmelikte 4.ve 7. maddelerde şu şekilde belirtilmiştir: “Tüm Bel-Sen merkez kadın sekreterliği koordinasyonunda; genel merkez asıl kadın üyeleri, genel merkez denetleme ve disiplin kurulu asıl kadın üyeleri, şube yürütme kurulunun asıl kadın üyeleri, şubelerin kadın meclisi içinden seçecekleri bir temsilciden oluşur. Şube kadın meclisinin oluşturulmadığı durumda, şubeden katılım kadın yürütme ile sınırlandırılır.
Tüm Bel Sen şube kadın meclisi, şube kadın sekreterliği koordinasyonunda; şube kadın yürütmelerinin asıl üyeleri, şube denetleme ve disiplin kurulu kadın üyeleri, işyeri temsilcisi kadın üyeler, iş yerindeki kadın üyeler şube meclisinin katılımcısıdır.”
Kesk’e bağlı bir başka sendika olan Tarım Orkam-Sen’de merkez kadın sekreteri, denetleme ve disiplin kurulunda kadın bulunmaktadır. Bu sendikanın tüzüğünde de sendikanın faaliyet konuları, görev ve yetkilerinin yer aldığı bölümün 4. Maddesi’nde;
“Ataerkil sistem ve onun yarattığı zihniyet ve politik alanı sorgulayarak cinsiyet özgürlüğünü ve eşitliğini sağlamayı esas alır. Ulusal ve uluslararası kadın örgütleriyle işbirliği yapar. Kadın üyelerinin çalışma yaşamında ve sendikada kadın olmaktan kaynaklanan sorunlarına çözümler üretir, ek haklar elde etmelerine, olanak sağlar; pozitif destek sunar.” denilmektedir. Çalışma ilkesinden bahsedilen 5.madde’de ise; “Kadın haklarının geliştirilmesi, kadının sendikal mücadelede öncü rolünün geliştirilmesi için yöntem geliştirir.” ibaresi kullanılmıştır.
26.madde’de diğer kadın kuruluşları ile ilişki sağlayarak Genel Kadın Sekreteri’nin görevine “Kadınların özgün ihtiyaçlarını tespit etmek, özel ve kamusal alanda var olan cinsiyetçi politika ve uygulamaları saptayarak çözüm önerileri geliştirmek. Cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirerek bunları sendikal politikaların bir parçası haline getirmek için özgün bir çalışma yürütmek. Sekreterliğin oluşturduğu program ve projelerin daha etkin hayata geçirilebilmeleri kolektif bir çalışma gerektirdiğinden, kadın çalışmaları için komisyon ve dairelerin oluşumunu sağlamak. Kadın çalışmaları için ayrı fon oluşturulması yönünde çaba harcamak. Çalışmalarından dolayı Merkez Yönetim Kurulu ve Merkez Genel Meclisine karşı sorumludur.” ifadeleriyle yer verilmiştir. 31.madde’de ise diğer sendikalara benzer şekilde Kadın Meclisi’nin işleyişine yer verilmiştir.
39.madde’de kadın sorunları ve talepleri üzerine çalışmayı hedefleyen şube kadın sekreterinin görev tanımına yer verilmiştir. Yine bu sendika tarafından kadınlara özel “Kadın Meclisi Yönetmeliği” düzenlenmiştir. Yönetmelikte Kadın Meclisinden “üyelerden gelen görüş ve önerilerin geniş bir kurulda ifade edilmesinin sorumluluğunu taşır. TARIM ORKAM-SEN Kadın Meclisi üyeleri, Genel Kurul kararları doğrultusunda sendikalarda kadın politikalarının derinleştirilmesi ve hayat bulması amacıyla kararlar alır;
Konfederasyon politikalarını belirler.” şeklinde bahsedilmiştir.
ESM Sendikasında da merkez ve şubelerde yönetim çoğunlukla erkeklerden oluşmakta kadın sekreterliklerini kadın yürütmektedir. Sendika tüzüğünde 1.madde’de
“Kadınların ezilen cins olmasından hareketle, yaşadıkları sorunlara çözüm üretmeyi, yaşama ve çalışma koşullarını geliştirmesini” amaçlar. “Bu amaca ulaşmak için kadın üyelerin özgül sorunlarının çözülmesi ve sendikal engellerinin kaldırılması için gerekli her türlü önlemi alır. Kadınların toplumsal yaşamın tüm alanlarında katılımı arttırma amacına yönelik olarak destek politikalarının sendikal alanda uygulanmasını kabul eder.”
denilmiştir. 17. madde’de ise Genel Dış İlişkiler, Kadın Ve Çevre Sekreteri “Sendika programına, amaç ve ilkelerine uygun olarak işyerlerinde, illerde ve şubelerde, Genel Merkez’de uygulanmak üzere kadın hak ve sorunlarıyla ilgili programlar hazırlar. Hizmet kolunda ve işyerlerinde kadın sorunlarına ilişkin çalışmalar yapar, Kadınların çalışma yaşamına kısıtlamalar getiren yasa ve yönetmeliklerin kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapar.” denilmiştir.
BES Sendikasında merkez yönetim, disiplin ve denetim kurullarında, şube ve il temsilciliklerinde kadın bulunmaktadır. Ana Tüzük 2.Madde’de “8 Mart'ı, Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak kabul eder. 8 Mart’ın resmi tatil ilan edilmesini savunur.” şeklinde bir ifadeye yer verilmiştir. 24.Madde’de diğer sendikalarda olduğu gibi Genel Kadın Sekreterinin görev tanımı benzer bir şekilde yapılmıştır. Haber-Sen’de de merkez ve şube bazlı yönetimde kadın sekreteri başta olmak üzere yönetim ve disiplin kurullarında kadın bulunmaktadır. Tüzük 20.ve 21.Maddelerde şube organları arasında “Genel Kadın Sekreterliği” sayılmış ve görev tanımından “Kadın emeği ve bedeni üzerinden geliştirilen neoliberal-muhafazakar politikalara karşı mücadele eder.
Kadınların özgün ihtiyaçlarını tespit etmek, özel ve kamusal alanda var olan cinsiyetçi politika ve uygulamaları saptayarak çözüm önerileri geliştirir. Cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirerek bunları sendikal politikaların bir parçası haline getirmek için özgün
bir çalışma yürütür.
Sendikanın kadın mücadelesi ile ilgili olarak diğer örgüt ve kurumların kadın kuruluşları, kadın çalışma grupları veya bağımsız kadın kuruluşları ile ilişkilerini kurarak MYK ve MTK kararları doğrultusunda platformlar oluşturulması ve bu platformlara katılma konusunda çalışma yapar.
Sekreterliğin oluşturduğu program ve projelerin daha etkin hayata geçirilebilmeleri kolektif bir çalışma gerektirdiğinden, kadın çalışmaları için komisyon oluşumunu sağlar.”
şeklinde bahsedilmiştir.
BTS’de merkez yönetiminde kadın yoktur. Şube yönetimlerinde kadın yer almaktadır.
Fakat bazı şubelerde kadın sekreterliği görevi erkekler tarafından idare edilmektedir. Ana Tüzük madde 2’de sendikanın amaçları arasında “ Sendika; Kadın üyelerinin özelliklerinden doğan ek hakların (doğum izni, süt izni…vb) alınmasını amaçlar. Sendika; 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününü, 1 Mayıs işçi sınıfı uluslar arası birlik, mücadele dayanışma gününü, 1 Eylül dünya barış gününü destekler ve savunur.” ibaresine yer verilmiştir. 12.
madde’de sendikal organlar arasında “Genel Kadın Meclisi” sayılmıştır. Madde 24’de ise Merkez ve Şube Kadın Sekreterinin görevleri sayılmıştır.
Yapı Yol-Sen’de 19.Madde’de Kadın İnsan Hakları ve Çevre Sekreteri’nin görevi “ Sendika programına, amaç ve ilkelerine uygun olarak işyerlerinde, illerde ve şubelerde, Genel Merkez'de uygulanmak üzere kadın hak ve sorunlarıyla ilgili programlar hazırlar.
Hizmet kolunda ve işyerlerinde kadın sorunlarına ilişkin çalışmalar yapar, kadınların çalışma yaşamına kısıtlamalar getiren yasa ve yönetmeliklerin kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapar. İş yaşamında cinsiyetçi ayrımın kaldırılmasına ve yaşanan olumsuzlukların giderilmesine yönelik çalışmalar yapar. Kadın sorunları ve talepleri ile ilgili olarak kadın kuruluşları ile ortak çalışmayı ve dayanışmayı hedefler. Eğitim Ar-Ge Dairesi Başkanlığı ile koordinasyon içerisinde kadınlarla ilgili eğitim etkinliklerinin planlanmasını ve yürütülmesini sağlar. İnsan hakları bilincinin geliştirilmesi için çalışmalarda bulunur, İnsan hakkını zedeleyen uygulamaların önlenmesi için karşı çalışmalarda bulunur, hizmet koluna ve diğer nedenlere bağlı çevre sorunlarına yönelik çalışmalarda bulunur.” denilmiştir. Aynı şekilde 37. madde’de “Şube Kadın İnsan Hakları ve Çevre Sekreteri”nin görevleri sayılmıştır.
Kesk’e bağlı bir başka sendika olan Kültür Sanat-Sen’de ise merkez ve şube yönetim kademelerinde kadın bulunmaktadır. Tüzükte 19.madde’de genel kadın sekreterinin görev tanımı yapılmıştır. Sendika tarafından 2019 yılında 162 erkek ve 260 kadın toplam 422 kamu personeli ile “Kadın Anket Çalışması” gerçekleştirilmiştir. Anket çalışmasına göre kadınlar tarafından dile getirilen sorunların başında iş yerinde ayrımcılık ve mobbing yer almaktadır.
Araştırmada ortaya çıkan bir başka sonuca göre; “ Sendika yöneticiliğinde kadınlara daha az imkan sağlandığı ya da kadınların daha az tercih etmiş olduğu, sendikal faaliyetlere katılımda iş yükünün kadınlar üzerinde daha fazla olduğu görülmekte. Araştırmada, sendikal üyeliğin kariyer yükselmesinde engel teşkil ettiğini düşünenlerin çoğunluğunu ise yüzde 56 ile erkekler oluşturmuştur.
Sendikanızın kadın sorunlarıyla ilgili yeterince çalışma yürüttüğünü düşünüyor musunuz? sorusuna 260 kadın kamu emekçisinden sadece 51 kadın olumlu yanıt verirken, 127 kadın yeterince çalışma yürütmediğini, 22 kadın ise bu konuda fikrinin olmadığını belirtmiştir. Ankete katılan kadınların yüzde 59’u sendikalarda kadın yönetici sayısının yeterli olmadığı görüşünü taşırken, ilgisizlikten şikayetçi olan ve yönetici sayısını düşük bulan kadınların yönetici olmak istemedikleri de ortaya çıkmıştır. Ankete katılan 260 kadından yüzde 62’si sendika yöneticisi olmak istemezken, Sendika yöneticisi olmak ister misiniz? sorusuna sadece 23 kadın yani yüzde 9’u Evet cevabını vermiştir.”
Çalışma kapsamında işyerlerinde kadın yönetici sayısına ilişkin ortaya çıkan sonuçlara göre ise “ sendika üyesi olan erkeklerin yüzde 40’ı, kadınların ise yüzde 60’ı kadın yönetici sayısını yeterli bulmadığını belirtirken, bu oran herhangi bir sendikaya üye olmayan kadınlarda yüzde 81’dir.”
Tablo 16. Sendikalarda Mevcut Kadın Yapılanması
Sendika Adı Kadın
Yapılanması Mevcut Durumu
TÜRK-İŞ Kadın İşçiler Bürosu
Konfederasyon bünyesinde kurulmuş olup ana tüzükte organlar arasında yer
almamaktadır.
Petrol-İş Kadın Servisi Tüzükte yeri yoktur. Servis, Petrol-İş Kadın Dergisi’ni çıkarmaktadır.
Tekgıda-İş Kadın Komisyonu
Komisyonun tüzükte yeri yoktur. Merkez ve şubelerde yapılanması vardır. Aynı zamanda
aktif olmasa da SGBP üyeliği devam etmektedir.
Tgs Kadın Komisyonu
Tüzükte karşılığı vardır. Merkez ve şubeler nezdinde komisyon yapılanması vardır.
Kadın kotası mevcuttur.
Koop-İş Kadın İşçiler Komisyonu
Tüzükte komisyona yer verilmemiştir.
Komisyon yeni oluşturulmuştur. Aktif çalışmaları henüz yoktur.
Teksif Kadın Komisyonu Yeni oluşturulmuş olan komisyonun tüzükte yeri yoktur.
Toleyis Kadın Komitesi Tüzükte yer verilmiştir, fakat aktif çalışması yoktur.
Türk Metal Herhangi bir kadın birimi yoktur.
Kadın yapısı olmamasına rağmen metal işçisi kadınlara yönelik çalışmaları yönünden özellikle Bursa şubesi ön plana çıkmaktadır.
Güvenlik-İş Kadın Komisyonu Yeni oluşum olan komisyonun çalışmaları aktif değildir.
Deriteks Kadın Komisyonu
Tüzükte yer almamaktadır. Komisyon çalışmaları çok aktif olmamakla birlikte daha
çok eğitim faaliyetleri ve 8 Mart kutlamaları şeklindedir.
Tez Koop-İş Kadın Birimi yoktur.
Tüzükte şube danışma organları arasında
“Kadın Çalışma Kurulu” sayılmıştır.
HAK-İŞ Kadın Komitesi
Kadın komitesine tüzükte yer verilmiş olup kadın komitesi aktif olarak çalışmalarını yürütmektedir. Uluslar arası kuruluşlarda görev alan kadın temsilcileri bulunmaktadır.
Öz İplik-İş Kadın Komitesi
Merkez ve şube düzeyinde komite yapılanması mevcuttur. Ayrıca komitenin
uluslar arası çalışmaları da mevcuttur.
Hizmet-İş Kadın Komitesi Merkez ve şube düzeyinde komite yapılanması mevcuttur.
Oleyis Kadın Komitesi Tüzükte yer verilmemiştir. Yeni bir oluşum olup henüz çalışmaları aktif değildir.
Öz Büro-İş Kadın Komitesi Tüzükte yer verilmeyen komite, merkez düzeyinde yapılanmıştır.
Öz Gıda-İş Kadın Komitesi Tüzükte komiteye yer verilmiştir.
Öz Çelik-İş Kadın Komitesi Yeni bir oluşum olan ve henüz aktif olmayan komitenin tüzükte yeri yoktur.
Öz Sağlık-İş Kadın Komitesi Kadın komitesi ağırlıklı olarak çalışmalarını eğitim faaliyetleri şeklinde
gerçekleştirmektedir.
Öz Finans-İş Kadın Komitesi Tüzükte yer verilmeyen komite kadın ağırlıklı sektörde faaliyet göstermektedir.
Öz Güven-Sen Kadın Komitesi Tüzükte kadın komitesine yer verilmiştir.
Öz İletişim-İş Kadın Komitesi
Komite çalışmalarını konfederasyon çalışmaları ile birlikte aktif olarak
yürütmektedir.
DİSK Kadın Dairesi
Kadın Komisyonu
Tüzükte daire kendine yer bulurken, komisyon konfederasyon bünyesinde
örgütlenmemektedir. Üye sendikalar tarafından İstanbul, Ankara ve İzmir olarak
komisyon faaliyetleri yürütülmektedir.
Ayrıca konfederasyon genel başkanı kadındır.
Birleşik Metal-İş Kadın İşçiler Komisyonu
Komisyon tüzükte yerini almaktadır.
Komisyon aktif olarak çalışmalarını yürütmektedir.
Dev Turizm-İş
Eş Genel Başkan (Kadın) Kadın Sorunları
Dairesi
Bir kadın bir erkekten oluşan eş genel başkanlık ve daire tüzükte yer almaktadır.
Emekli-Sen Kadın Komisyonu Kadın komisyonu üyesi olan emekli kadınlar için faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.
Gıda-İş Kadın İşçiler Kurulu
Kurul, tüzükte yer almaktadır. Komisyon, komite vb. bir oluşum yoktur.
Tekstil İşçileri Sendikası
Kadın Temsilciler Kurulu
Tüzükte danışma organı olarak yer verilmiştir. Komisyon, komite vb. bir oluşum
yoktur.
İletişim-İş
Kadın İşçiler Kurulu Kadın İşçiler
Dairesi
Tüzükte kurul ve daire olarak yer verilmiş olup aktif bir çalışma yoktur.
Soysal-İş Kadın birimi yoktur.
Kadın çalışmaları DİSK’e bağlı kadın komisyonuna katılım sağlama şeklinde
gerçekleşmektedir.
Dev Sağlık-İş Kadın İşçiler Sorunları Dairesi
Tüzükte sadece ismen yer verilmiştir.
Genel-İş Kadın birimi yoktur.
Ankara şubesinin komisyonu olup ayrıca DİSK ve üye sendikalar tarafından oluşturulan kadın komisyonu çalışmalarına
katılım sağlanmaktadır.
MEMUR-SEN Kadınlar
Komisyonu
Tüzükte komisyona istişari organlar arasında yer verilmiştir. Bağlı sendikalarla birlikte
aktif bir çalışma yürütülmektedir.
Eğitim-Sen Kadınlar Komisyonu
Tüzükte yer verilen komisyon konfederasyon ile koordineli olarak kadın çalışmalarını
yürütmektedir.
Diyanet-Sen Kadınlar Komisyonu
Tüzükte komisyona yer verilmiş olup konfederasyon ile koordineli olarak aktif
kadın çalışmaları gerçekleştirilmektedir.
Toç Bir-Sen Kadınlar Komisyonu
92 şubede kadın yapılanması ile aktif kadın çalışması mevcuttur.
Birlik Haber-Sen Kadınlar Komisyonu
Komisyon tüzükte istişari organ niteliğinde mevcut olup komisyon kurum bazlı kadın
çalışmalarını yürütmektedirler.
Sağlık-Sen Kadınlar Komisyonu
Komisyon mevcut olup çalışmaları yeterli düzeyde değildir.
Ulaştırma Memur-Sen
Kadınlar Komisyonu
Tüzükte komisyon bulunmakta ve konfederasyon ile koordineli çalışmalar
gerçekleştirilmektedir.
Kültür Memur-Sen
Kadınlar Komisyonu
Tüzükte komisyona istişari organlar arasında yer verilmiştir. Aktif bir kadın çalışması
yoktur.
Büro Memur-Sen Kadınlar Komisyonu
Tüzükte sadece istişari organlar arasında sayılmıştır. Aktif bir kadın çalışması yoktur.
TÜRKİYE
KAMU-SEN Kadın Komisyonu
Tüzükte sadece Kadın Komisyon Kurulu istişari organlar arasında ismen yer verilmiştir. Sınırlı düzeyde kadın çalışmaları
aktive edilmeye çalışılmaktadır.
Türk Sağlık-Sen Kadın Komisyonu Konfederasyon nezdinde ki kadın çalışmaları da sendika üzerinden yürütülmektedir.
Türk Eğitim Sen Merkez Kadın Komisyonu
Konfederasyona bağlı sayılı Kadın birimi sendikalardan biri olan sendikada konfederasyon çalışmaları ile paralel
çalışmalar yürütülmektedir.
Türk Diyanet-Sen Kadın Kolları Yeni bir oluşum olup aktif bir çalışması yoktur.
KESK
Eş Genel Başkan (Kadın) Kadın Meclisi Kadın Sekreteri
Tüzükte organlar arasında Kadın Meclisi sayılmış, Yürütme Kurulu üyeleri arasında Eş Başkan ve Kadın Sekreteri belirtilmiştir.
Görev tanımları yapılmıştır. Konfederasyon nezdinde aktif bir çalışma
gerçekleştirilmektedir.
Ses
Eş Genel Başkan (Kadın) Genel Kadın
Sekreteri Kadın Meclisi
Tüzükte kadın yapılanmalarına yer verilmiş olup kadın meclisi merkez ve şube organları arasında belirtilmiştir. İlaveten sendikanın
kadın meclisleri yönetmeliği de bulunmaktadır. Ayrıca kadın ve erkek tarafından birlikte yürütülen eş başkanlık
uygulaması gerçekleştirmektedirler.
Eğitim-Sen
Merkez Kadın Sekreteri Şube Kadın Meclisi
Tüzükte şube kadın meclisi organlar arasında sayılmıştır. Ayrıca genel başkan kadın olup