3. TÜRKİYE’DE GAZETECİLİK PRATİĞİ VE BASIN İŞ HUKUKU:
3.5. Sendikal Örgütlenme
81
yüzde beş fazla ödeme tutarlarından oransal olarak yüzde kırk ile yüzde doksan arasında indirime gidilmektedir.213
Mevzuatta bulunan yüzde beş kuralı görüldüğü üzere uygulanmamakta ve bu durum gazeteciler açısından avantaj oluşturmamaktadır. Yasa koyucunun Kanundaki oranı makul bir seviyeye çekerek düzenlemesi gerekmekte ya da İş Kanunu ile uyumlu hale getirmesi gerekmektedir. Nitekim İş Kanunu’nda gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmaktadır.
82
Türkiye’de gazeteciler bir dernek kurmak için ilk kez 1908’de, İkinci Meşrutiyet’in ilanının ertesi günü, Sirkeci’de toplanarak aralarından bir komisyon seçmişlerdir. Bu komisyon iki yıllık bir süre içinde zaman zaman toplanarak Matbuatı Osmaniye Cemiyeti olarak adlandırdıkları derneğin tüzüğünü hazırlamıştır. Ancak gazeteciler geçen zaman içerisinde Cemiyetin kongresini bir türlü toplayamamıştır. Bu yüzden dernek doğmadan ölmüştür. Gerçekleşmeyen bu tasarıdan sonra gazeteciler arasında ilk dernek 1917 yılında “Osmanlı Matbuat Cemiyeti” adı ile kurulmuştur.217
Türkiye’de sendikaların ortaya çıkısı ile gazeteci sendikalarının ortaya çıkısı aynı döneme denk gelmektedir. İş Kanunu kapsamında bulunan işçilerin sendikalaşabilmelerini öngören kanun 1947’de, gazetecilerin sendikalaşabilmelerini öngören kanun ise 1952’de yürürlüğe girmiştir.
Sendikalaşmayı bu dönemde aleyhte etkileyen en önemli yasal unsur işçinin tanımının “bedenen ya da hem bedenen hem fikren çalışan kimse” şeklinde yapılarak fikir işçilerinin kapsam dışı bırakılması olmuştur. Dolayısıyla bu hüküm, başlangıçta sendikalaşmanın kapsamını daraltmıştır.218
Nihayet, 1952 yılında Basın İş Kanunu’nun çıkarılmasıyla birlikte gazetecilere sendika kurma hakkı tanınmıştır. İstanbul gazetecileri kendi aralarında toplantı yaparak ilk gazeteci sendikası olan İstanbul Gazeteciler Sendikası’nı 10 Temmuz 1952’de kurmuşlardır.219 Diğer işçiler gibi gazeteciler de 1961 Anayasası yürürlüğe girinceye kadar gerçek anlamda sendikal haklarını kullanamamışlardır. Gazetecilerin sendikal haklarını gereği gibi kullanabilmeleri, 1961 Anayasası’nın sunduğu özgürlük ortamı içerisinde ve bu anayasaya uygun olarak hazırlanan yasal düzenlemelerle mümkün olabilmiştir.220
İlk gazeteci derneğinin kurulduğu 1917 yılından itibaren gazeteciler tarafından çok sayıda dernek ve cemiyet kurulmuştur. Kurulan sendika sayısı ise dernek ve
217 H. Topuz, 2003, s. 356.
218 A. Mağiroğulları, “Türkiye’de Sendikalaşma Evreleri ve Sendikalaşmayı Etkileyen Unsurlar”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2001, s. 166-167.
219 H. Topuz, 2003, S. 360.
220 İ. Kumcuoğlu, Medya Sektörü ve Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Sorunlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2010, S. 21.
83
cemiyetlere göre daha azdır. Nitekim güncel olarak Türkiye’de sendikalı gazeteci sayısı aşağıdaki Tablo’da belirtilmiştir.
Tablo 1: Türkiye’de Sendikalı Gazeteci Sayısı (2018)
SENDİKALAR ÜYE SAYISI
Türkiye Basın, Yayın, Gazetecilik, Grafik-Tasarım, Baskı ve Ambalaj Sanayi İşçileri Sendikası (Basın-İş)
2271
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) 1005
Medya İşçileri Sendikası (Medya- İş) 2570
Türkiye Basın Yayın Matbaa Çalışanları Sendikası (DİSK-Basın-İş) 400
TOPLAM 6246
Günümüzde sadece ülkemizde görülen bir sorun olmamakla birlikte sendikal hareketin zayıflaması ve sendikaların üye kaybına uğraması sendikal örgütlenme sorununun büyümesine yol açmaktadır. Nitekim ÇSGB tarafından yayınlanan istatistikler incelendiğinde 2000 yılı Ocak dönemi verilerine göre % 39.90 oranında sendikalı gazeteci bulunurken 2018 yılı Ocak döneminde Basın Yayın ve Gazetecilik iş kolunda sendikalaşma oranının ise % 6 civarında olduğu görülmektedir.221
İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı verilerine göre ise 03.09.2018 tarihi itibariyle Türkiye’de 451 gazeteci derneği bulunmaktadır.222 Gazeteci derneklerinin sayısının oldukça fazla olması gazetecilik mesleğini icra edenlerin kolektif olarak hareket etmesine engel olabileceği gibi medya çalışanlarının seslerinin farklı platformlarında duyurulmasına da katkı sağlayabilmektedir.
Medya İşçileri Sendikası Genel Başkanı Gürsel Eser basın özgürlüğünün önündeki en büyük engelin medya patronları olduğunu ifade etmiş ve gazetecilerin sendikasız çalışmalarına ilişkin şunları söylemiştir: “Medya patronlarının gazeteciyi
221 İnternet: https://www.csgb.gov.tr/media/8122/resm%C4%B0-gazete-20180131-4.pdf adresinden 03.09.2018 tarihinde alınmıştır.
222 İnternet: https://www.dernekler.gov.tr/tr/Anasayfalinkler/illere-gore-faal-dernekler.aspx adresinden 03.09.2018 tarihinde alınmıştır.
84
sendikasız olarak çalıştırması en başta gazetecinin elindeki hakları gasp etmektedir.
Bugün biz sendikal örgütlenme yapamadık yapamıyoruz, gazetelerde televizyonlarda yaptığımız sendikal örgütlenmeden sonra o gazeteci arkadaşlarımız işten çıkarılmaktadır. Kesinlikle sendikal bir mücadeleye, sendikal bir örgütlenmeye müsaade edilmemektedir. Bu en büyük sorunlarımızdan biridir.”223
Son yirmi yıldan beri diğer sektörlerde olduğu gibi medya sektöründe de taşeron kullanımı gazetecilerin sendikal örgütlenmesini zayıflatmakta, taşeron işçiler basın işkolu dışında kalmakta ve çok düşük ücretlerle çalıştırılmaya zorlanmaktadır.
Taşeronlaşma ile birlikte medya çalışanları toplu sözleşme hükümlerinden de yararlanamamaktadır.224
Medya sektöründe ilk sendika 1952’de İstanbul Gazeteciler Sendikası adıyla kurulmuş ve 1963’te Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) olarak yeniden yapılanmıştır.
Toplu sözleşme ve grev hakkının kullanımında 1970’li yıllarda gazeteci sendikaları daha fazla etkin olmuştur. 1980 darbesi ve sonrasında sendikal hakların kullanımı giderek zayıflamıştır. 1983’te yürürlüğe giren İşkolu Tüzüğü’yle birlikte fikir işçileri ile matbaa çalışanlarının sendikaları birbirinden ayrılmıştır.225
Gazetecilerin sendikalaşmasına ilişkin olarak 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında Anayasa ve yasalarda yapılan değişikliklerle işçi haklarında kısıtlamalar getirildiğini söyleyen gazeteci Şükran Soner, işçilerden farklı boyutlarda gazetecilerinde sendikal örgütlenmelerine engel olunduğunu, gazetecilerin bu dönemde ücretlerinde ciddi kayıplar yaşadığını ve işçi haklarının geriye götürülmesinde gazetecilerin olumsuz örnekler olarak başı çektiklerini ifade etmiştir.226
19 Aralık 2012 tarihinde yeni İşkolları Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir. Bu yeni yönetmelik ile “gazetecilik” ve “basın-yayın” işkolları birleştirilmiştir. Bununla birlikte basın yayın sektörünün tüm çalışanları ile gazeteciler aynı işkolunda örgütlenme imkânına kavuşmuştur. Yeni düzenlemeye göre artık gazeteciler, tasarımcılar, matbaa
223 Basın İş Kanunu 1. Çalıştayı, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, 25 Eylül 2014, Ankara, 26.
224 M. Şakar, 2002, s. 32.
225 C. Sözeri, Z. Güney, Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği, Türkiye’de Medya Sektöründe Çalışma İlişkileri, İstanbul, 2011, s. 32.
226 Ş. Soner (Der. D. Tılıç), Türkiye’de Gazeteciliğin Örgütsel Sorunları: Büyüyen Medya Küçülen Örgütlülük, Ankara, 2013, s. 343-344.
85
işçileri aynı işkolunda örgütlenebilmektedir. Bu iki faaliyete çok yakın bir sektör olan haberleşme ise ayrı tutulmuştur.
Medya sektöründeki sendikal örgütlenme sorunlarına karşı sendikaların yeni çalışma koşullarına ayak uydurabilmesi ve yapılarını değiştirerek farklı taleplere cevap verebilir hale gelmesi önem taşımaktadır. Sendikalar ücret sendikacılığı anlayışı yerine çalışma koşulları, iş güvencesinin yetersizliği ve işsizlik gibi yapısal faktörlere yoğunlaşmalıdırlar.227
Türkiye Gazeteciler Sendikası Avukatı Meliha Selvi basın sektöründe Basın İş Kanunu sorunu olmadığını sendikasızlık sorunu ve gazete işvereni sorunu olduğunu belirtmiştir. Selvi, bu durumu şöyle anlamıştır: “Güneş gazetesinin patronunun değişmesiyle Türkiye’de gazetecilerin sorunları başladı. Nasıl? Çünkü gazete işvereni başka iş yapan kişilerden oluşmaya başladı. Zaman içinde bu gelenek halini alınca inşaatçı gazete patronu, bankacı gazete patronları geldi ve gazetecilerin sorunları başladı. Sendikasızlık asıl olarak hem gazete işverenin başka iş yapmasıyla hem de güçlü siyasi iktidarların sendikalılığa müdahalesiyle tepe noktasına çıktı.”228
Türkiye’de medya sektöründe güçlü bir örgütlenmenin oluşturulması için konfederasyon şeklinde bir yapının kurulması gereklidir. Ülkemizde daha güçlü bir medya örgütü yerine çok sayı da hem yerel hem de uzmanlık niteliği taşıyan küçük ölçekli örgütlenmeler bulunmaktadır. Medyadaki dağınık yapı zamanla sorunlara yol açmakta ve etkin bir sendikal mücadele yapılmasına engel teşkil etmektedir.229
Sonuç olarak, Basın İş Kanunu’nun gazetecilerin çalışma sorunlarına çözüm getirmekte yetersiz kaldığı görülmektedir. Yasa’nın gazetecilere beklenen korumayı sağlayamaması eşitsizlik yaratmaktadır. İşverene bağımlı olarak çalışan gazeteciler, mesleki faaliyetlerini yerine getirebilmeleri için özel hükümlerle koruma altına alınmıştır ancak düzenleme boşluklarının yasanın yetersiz kalmasına neden olmaktadır.
227 İ. Kumcuoğlu, 2010, s. 105.
228 Basın İş Kanunu 2. Çalıştayı, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, 6-7 Kasım 2014, Erzurum, s.
44.
229 A. Özsever, 2004, s. 264-265.
86
SONUÇ
Bu çalışmada, yeni iletişim teknolojilerindeki gelişmeyle birlikte gazetecilik pratiğinde ve mesleğinde ortaya çıkan değişimin Basın İş Kanunu’nda kendine uygun bir karşılık bulup bulmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’deki gazetecilik pratiklerinin haber üretim sürecindeki değişimi ve bunun basın iş hukukuna yansıması, gazetecilik ve teknolojik dönüşüm, çalışma biçimleri, çalışma süreleri, iş güvencesi, ücretler ve sendikal örgütlenme gibi başlıklar altında ele alınmıştır. Basın İş Kanunu doktrinde yapılan tartışmalar ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin vermiş olduğu kararlar ışığında incelenmiştir. Bu bağlamda, araştırmanın öne çıkan sonuçlarına ilişkin olarak ve bu sonuçlardan hareketle getirilen öneriler aşağıda belirtilmiştir.
Günümüzde gelişen iletişim teknolojileriyle birlikte haber süreçlerinin yapısı değişmekte, yapılan işler değişmekte, yeni çalışma alanları ortaya çıkmakta ve basın çalışanlarının niteliği de değişmektedir. Bunun yanında mevzuattaki gazeteci tanımı, 1961 yılında 27 Mayıs darbesini gerçekleştiren yönetim tarafından yapılmış ve bu tarihten beri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı görülmektedir.
İnternet haber sitelerinde çalışanlar, gazetecilik faaliyeti içerisinde olmalarına rağmen yasal korumadan yoksun çalışmaktadırlar. Bu konudaki yasal boşluğu doldurmak üzere 2014 yılında TBMM’ye sunulan kanun tasarısında Basın İş Kanunu’nda yer alan gazeteci tanımına “internet haber siteleri” ifadesi eklenmiştir.
Kanun tasarısı TBMM Adalet Komisyonu’ndan geçmiştir fakat Meclis gündemine alınamadığı için kadük kalmıştır. Gazetecinin hukuksal tanımının, internet medyası da dâhil olmak üzere aktif olarak gazetecilik yapan kişileri kapsayacak şekilde yeniden tanımlanması gerekmektedir.
Teknolojik gelişmelerle gazetecilik pratikleri bütün olarak değerlendirildiğinde haber yapım süreçlerinin değiştiğini söyleyebiliriz. İletişim teknolojilerindeki hızlı değişim, hayatın tüm alanlarında olduğu gibi gazetecilik mesleğinde de önemli değişimler yaşanmasına neden olmaktadır. İletişim ve enformasyon teknolojilerindeki baş döndürücü gelişim geleneksel gazetecilikten modern gazeteciliğe geçişte haber üretimi ve dağıtımında yeni çalışma alanlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
87
İnternet tabanlı teknolojilerinin getirmiş olduğu etkileşim ve kişiselleştirme gibi kavramlar ile birlikte medya kuruluşları değişime uğramış ve gazetecilerin haber verme süreçleri farklılaşmıştır. Bunun sonucunda toplumda haber verme gibi önemli bir işlevi yerine getiren gazeteciler geleneksel haber alma-verme yöntemlerini değiştirerek internet tabanlı teknolojileri yaygın olarak kullanmaya başlamışlardır.
Ülkemizde gazetecilerin çalışma ilişkilerini düzenleyen kanun 1952 yılında çıkarılan Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’dur. Basın İş Kanunu 1952 yılından bu yana yürürlükte olmasına rağmen üzerinde yeterince inceleme yapılmadığı görülmektedir.
Basın İş Kanunu’na tabii olarak çalışan medya mensuplarına ait istatistikî veriler Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş kolu bazında tutulmakta ve matbaa çalışanları da
“Basın, Yayın ve Gazetecilik” iş kolu içerisinde değerlendirildiklerinden dolayı gazetecilik faaliyetini yürütenlerin sayısı tam olarak belirlenememektedir. Öncelikli olarak yapılması gereken aktif olarak çalışan gazetecilerin istatistikî verilerinin düzgün bir şekilde tutulmasıdır. Daha sonra bu veriler ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, sendikalar tarafından değerlendirilerek alanın düzenlenmesi için yeni bir Basın İş Kanunu ortaya konulmalıdır.
Çalışmanın ana ekseni olan, yeni iletişim teknolojilerindeki gelişmeyle birlikte gazetecilik pratiğinde ve mesleğinde ortaya çıkan değişimin Basın İş Kanunu’nda kendine uygun bir karşılık bulup bulmadığı sorusu beş başlık altında incelenmiştir. Bu başlıklar şunlardır: çalışma biçimleri, çalışma süreleri, iş güvencesi, ücretler ve sendikal örgütlenme.
Ülkemizde faaliyet gösteren özel sektör işletmelerinde, medya çalışanları Basın İş Kanunu’na göre istihdam edilmektedir. Ancak, işverenler medya çalışanlarını İş Kanunu’na göre ya da telif ücreti ile çalıştırmaktadırlar. Bunun yanında gazetecilerin
“freelance çalışma” olarak adlandırılan “serbest gazetecilik” yaptığı da görülmektedir.
Medya sektöründeki son yıllarda uygulanan esnek çalışma biçimlerinden birisi de serbest gazetecilik faaliyeti olarak değerlendirilen “kaşeli çalışma” biçimidir. Bu kişiler özellikle ulusal yayın kuruluşları tarafından taşra da çalıştırılmaktadırlar. Kaşeli olarak çalışanlar üretilen haber başına ücret alır, sigortasız ve kadrosuz olarak kayıt dışı çalışırlar.
88
İş Kanunu’na göre işçi bir yıl çalışmakla kıdem tazminatına hak kazanmakta ancak Basın İş Kanunu’na göre bu süre beş yıldır. Yani basın çalışanı mesleğe başlangıç tarihinden itibaren beş yıllık süreyi doldurmadan kıdem tazminatına hak kazanamamaktadır. Söz konusu hüküm gazeteciler açısından dezavantaj oluşturduğu için hükmün İş Kanunu ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.
Askerlik sırasında gazeteciye ücret verilmesi hususu basın çalışanları için önemli bir avantaj oluşturmaktadır. Ancak, bu ödemeyi yapmak istemeyen işverenler, askere gitmeden önce gazetecinin sözleşmesini karşılıklı olarak feshedip bu haktan yararlanmalarını önlemektedirler. Sorunun çözümü için askerlik fonu oluşturularak askere giden gazetecinin ücretinin yarısının bu fondan karşılanması gerekmektedir.
Gazetecilere ücretlerini vaktinde ödemeyen işverenlerin, bu ücretleri, geçecek her gün için % 5 fazlasıyla ödemeye mecbur olduğu ifade edilmektedir. Ancak, günlük
% 5 oranı yıllık olarak % 1825’e karşılık gelmekte ve bu oran % 5 fazla ödeme parasının çok yüksek olarak belirlenmesine neden olmaktadır. Bu durum uygulamada % 5 fazla ile ödenen ücret üzerinde indirim yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Günlük % 5 fazla ödeme tutarlarından oransal olarak %40 ile %90 arasında indirime gidilmektedir.
Mevzuatta bulunan % 5 kuralı görüldüğü üzere uygulanmamaktadır. Yasa koyucunun Kanundaki oranı makul bir seviyeye çekerek düzenlemesi gerekmektedir.
Basın İş Kanunu’nun iş güvencesine ilişkin hükümleri medya sektörünün tamamını kapsamamakta, sadece 30 ve daha fazla gazeteci çalıştıran işyerlerinde uygulanmaktadır. Söz konusu hükmün medya sektörünün tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesiyle iş güvencesi hükümlerinin gazeteciler açısından uygulama alanı bulması sağlanacaktır.
Gazeteciler ekonomik ve politik mücadele içerisinde işsizlik, teknolojik gelişmeler, tekelleşmenin olumsuz etkileri ile sendikasız çalıştırılmaya zorlanmışlardır.
Sendikal örgütlenmenin karşılaştığı bu olumsuz sonuçlara yönelik olarak gazetecilerin direnme gücünün artırılması için yasal korumanın gerekli olduğu şüphe götürmemektedir. Ancak, medya sektörünün geldiği noktada işverenlerin sendikal örgütlenmeye olumsuz bakış açılarından dolayı gazetecilere yasal koruma sağlanmasının sendikal örgütlenmeyi sağlamada yeterli olabileceğini düşünmek mümkün görünmemektedir.
89
Medya sektöründe ortaya çıkan esnek çalışma biçimleri ve taşeronlaşma sendikal örgütlenme açısından olumsuz sonuçlar getirmektedir. Esnek çalışma, medya sektöründe sendikal örgütlenmenin yetersiz kalmasına ve verimliliğin düşmesine neden olmaktadır. Taşeronlaşma ile gazetecilere sağlanan iş güvencesi ortadan kaldırılmakta ve işten çıkarmalar daha kolay olmaktadır.
Sonuç olarak, medya işletmeleri ve medya çalışanlarına yönelik hukuksal alandaki düzenlemelerin yetersiz olduğu ve Basın İş Kanunu’nun iletişim teknolojilerindeki gelişmelere ayak uyduramadığı görülmektedir. Gazetecilerin mesleki ve sosyal sorunları incelenerek yeni bir mevzuat çalışması yapılmasının zorunlu olduğu düşünülmektedir.
90 KAYNAKÇA
Akın O., (2011), “İş Hukukunda Çalışma Süreleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, , 45 (1-4), 775-795
Akkurt, A., (2014) “Basında Düşünceleri Açıklama Özgürlüğü ve 1961 Anayasası”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Alberto, J., Aviles, G., Carvajal, M., (2008), "Integrated and Cross-Media Newsroom Convergence: Two Models of Multimedia News Production - The Cases of Novotecnica and La Verdad Multimedia in Spain" Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 14 (2), 221-239
Arslan, H., (2015), Geleneksel Gazeteciliğin Çevrimiçi Gazeteciliğin Bir Sonucu Olarak Dönüşümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi
Aslan, A., Bayrakçı, S., Küçükvardar, M., (2016), “Bilişim Çağında Geleneksel Gazeteciliğin Dönüşümü: Veri Gazeteciliği” Marmara İletişim Dergisi, 9, 55-70
Aydoğan, A., (2012), Basın Endüstrisinde Dönüşüm ve İnternet Gazeteleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Aydoğan, D., (2013), “Türkiye’de Dijital Gazetecilik: Habertürk ve Hürriyet gazeteleri örneği”, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 3 (3), 26-40
Basın İş Kanunu 1. Çalıştayı, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, 25 Eylül 2014, Ankara
Basın İş Kanunu 2. Çalıştayı, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, 6-7 Kasım 2014, Ankara
91
Basın Meslekinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun Tasarısı ve Çalışma Komisyonu Raporu, (1952), TBMM Tutanak Dergisi, , 214, 1-18
Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, (2017), Basın Kartı İstatistikleri 2015-2016, Ankara, s. 25.
Bilgili, C., Basın Sektöründe Sendikacılık ve Türkiye Gazeteciler Sendikası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Bohere, G., (1986), Gazetecilik Mesleği, (Çev.. N. Süral), Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları
Cangöz, İ., (2016), “21. Yüzyıl Başlarında Türkiye’de Gazetecilik: Mesleki Rol Kavrayışı ve Etkili Dinamikler” Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3 (1), 107-128
Ceylan, A., (2006), “Tanzimat Dönemi Osmanlı Basım ve Yayımında Hukuki Düzen”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Dergisi ( 1839-1876), 1 (Bahar), 139-155
Cohen, N. S., (2014), Bir Mücadele Alanı Olarak Kültürel İş: Freelance Çalışanlar ve Sömürü, Marx Geri Döndü, (Der. Funda Başaran), Ankara: Notabene Yayınları
Değirmencioğlu, G., (2016), “Dijitalleşme Çağında Gazeteciliğin Geleceği ve İnovasyon Haberciliği” TRT Akademi Dergisi, 1 (2), 590-606
Demir, Ş., (2013), “İş Hukukunda Geçersiz Feshin Sonuçları” Ankara Barosu Dergisi, 3, 341-367
Demir, V., (1994), "Basın Tarihimizde Kanınla Kurulan Bir Mecburi Basın Kuruluşu:
Türk Basın Birliği, Kuruluşu, Faaliyetleri ve Kapanışındaki Nedenler" Marmara İletişim Dergisi, 8, 231-247
Demirel, S. D., (2018), “Dijital Medyada Haber Üretim Sürecinde Okuyucu Odaklılık”
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (55), 824-831
92
Dönmezer, S., (1976), Basın ve Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
Ekşi, O., (1993), Gazeteci Kimdir, İstanbul: Basın Konseyi Yayınları:9
Eraslan, P, (1994), “Gazetecilik Mesleğindeki Değişim ve 21. Yüzyılda Gazetecilik”
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6, 221-234
Ergül, H. F., (2006), “Kurumlarda Ücret Sistemleri ve Ücret Başarı İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, , 5 (18), 92-105
Erinç, O., (1992), “Gazetecilerin Çalışma Koşulları ile İş Güvencelerini Belirlenişine İlişkin Notlar”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 197-204
Ertuğ, H.R., (1959), Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları
Eyrenci, Ö., (2006), “Basın İş Kanunu’nun Kişi Bakımından Kapsamı, Gazeteci Kavramı ve İş Sözleşmesinin Kurulması”, Basın İş Hukuku Genel Esasları ve Uygulama Sorunları, İstanbul: Legal Yayınları
Girgin, A., Özay, S., (2013), Haber Yazmak, Ankara: Der Yayınları
Gökçe, S., (2010), Basın İş Sözleşmesine Göre Gazetecilerin Hakları ve Mesleki Sorunları, Ankara: Adalet Yayınları
Gökçek Karaca, N., (2004), Türkiye’de Basın Çalışanlarının İş İlişkileri ve Sorunları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
Gökçek Karaca, N., (2010), Gazetecinin Basın İş Kanunu’ndan Doğan Hakları ve Sorumlulukları, İstanbul: Legal Yayınları
Göktaş, S., (2006), “Basın İş Kanunu’nda İzin ve Dinlenme Süreleri”, Basın İş Hukuku Genel Esasları ve Uygulama Sorunları, İstanbul: Legal Yayınları
93
Göktaş, S., Çil, Ş., (2003), Açıklamalı İçtihatlı Basın İş Kanunu, Ankara: Turhan Kitabevi
Gray, J., Bounegru, L. , Chambers, L. , (2012), The Data Journalism Handbook, Sebastopol: O'Reilly Media
Gürbüz, G., (2010), Geleneksel ve Yeni Medyada Haber Üretim Tarzı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hohenberg, J., (Çev. Filiz Ofluoğlu), (1963), Gazetecilik Mesleği, İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları
ILO, (1958), International Standard Classification of Occupations, Geneva:
International Labour Office
ILO, (1969), International Standard Classification of Occupations, Geneva:
International Labour Office
ILO, (1981), International Standard Classification of Occupations, Geneva:
International Labour Office
ILO, (1987), International Standard Classification of Occupations, Geneva:
International Labour Office
ILO, (2012), International Standard Classification of Occupations, Geneva:
International Labour Office
Parasız, İ., (2002), Modern Emek Ekonomisi, Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları
İnternet: Dağ, P. (2014), Gazeteciliğin Geleceği: Veri Gazeteciliği.
http://www.academia.edu/16286677/GAZETEC%C4%B0L%C4%B0%C4%9E%C4%
B0N_GELECE%C4%9E%C4%B0_VER%C4%B0_GAZETEC%C4%B0L%C4%B0%
C4%9E%C4%B0_-P%C4%B1nar_Da%C4%9F_Ekitap_ adresinden 15.05.2018 tarihinde alınmıştır.
94
İnternet: http://www.bik.gov.tr/yardim-ve-isbirligi/basin-mensuplari/ adresinden 27.02.2018 tarihinde alınmıştır.
İnternet:
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5 a8aa968d2ac01.47436912 adresinden 19.02.2018 tarihinde alınmıştır.
İnternet: https://www.csgb.gov.tr/media/8122/resm%C4%B0-gazete-20180131-4.pdf adresinden 03.09.2018 tarihinde alınmıştır.
İnternet: https://www.dernekler.gov.tr/tr/Anasayfalinkler/illere-gore-faal-dernekler.aspx adresinden 03.09.2018 tarihinde alınmıştır.
İnternet: https://www.rtuk.gov.tr/hakkimizda/3803/878/hakkimizda.html adresinden 18.04.2018 tarihinde alınmıştır.
İnternet: https://www.tgc.org.tr/kurumsal/tuzuk.html adresinden 16.02.2018 tarihinde alınmıştır.
İskender Demirci, M., (2013), Basın İş Kanunu’nda İşverenin Ücret Ödeme Borcu, İstanbul: Legal Yayınları
Karaçöl, D., (2009), Türk Hukukunda Gazetecinin Parasal ve Dinlenme Hakları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Kıyak, Z., (2008), Basın İşletmesi Çalışanlarının Yasal ve Sosyal Hakları ile İstihdam Sorununun Avrupa Birliği Ülkeleri Örnekleri ile Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Koloğlu, O., (2006), Osmanlı'dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yayınları
95
Korkmaz, A., Avsallı, H., (2012) “Türkiye'de Asgari Ücretin Hukuksal Yönü”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (2), 151-162
Kumcuoğlu, İ., (2010), Medya Sektörü ve Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Sorunlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Kumcuoğlu, İ., (2017), Medya İşletmeciliğinde Yaşanan Yapısal ve Yönetsel Değişimlerin Medya Profesyonellerinin Çalışma İlişkilerine Etkisi: Haber Siteleri Örneğinde Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Mağiroğulları, A., (2001), “Türkiye’de Sendikalaşma Evreleri ve Sendikalaşmayı Etkileyen Unsurlar”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (1), 161-190
Mazıcı, N., (1996), “1930’a Kadar Basının Durumu ve 1931 Matbuat Kanunu” Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 18, 131-154
Milli Eğitim Bakanlığı, (2007), Gazeteciliğin Temel Kavramları, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
Milli Eğitim Bakanlığı, (2007), Gazetecilik Ajans Haberciliği, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
Mumcu, U., (3 Mayıs 1992), Gazeteci, Milliyet Gazetesi
Mutlu, E., (2008), İletişim Sözlüğü, Ankara: İletişim Yayınları
Narin, B., (2017), “Uzman Görüşleri Bağlamında Haber Üretiminde Otomatikleşme:
Robot Gazetecilik” Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 27, 79-108
Odyakmaz, N., (2003), “Osmanlı’da Anayasal Düzenlemeler ve Basına Etkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 16, 211-234
96
Oğuzman, M. K., (1966), “Gazetecilerin Mesleki ve Sosyal Hakları ve Bunların Korunması” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 858-883
Öke, M. K., (1994), Türkiye’de Basın Çalışanları Üzerine Bir İnceleme, Ankara:
Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları
Özkorkut, N. Ü., (2002), “Basın Özgürlüğü ve Osmanlı Devleti'ndeki Görünümü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 51 (3), 65-84
Özsever, A., (2004), Tekelci Medyada Örgütsüz Gazeteci, Ankara: İmge Kitabevi
Özyal, B., Tosun, G., (2017), “Dijital Gazeteciliğin Gelişen Bir Formu Olarak Mobil Gazetecilik” Akdeniz İletişim Dergisi, 60-81
Pavlik, J. V., (2013), (Çev. M. Demir ve B. Kalsın), Yeni Medya ve Gazetecilik, Ankara: Phoenix Yayınları
Peker, Ö., Aytürk N., (2002), Yönetim Becerileri: Öğrenilebilir ve Geliştirilebilir, Ankara: Yargı Yayınevi
Rahimi, Z., (2015), Sanal Medyada Sosyal Ağlarda Reklam Uygulaması: Facebook Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Salihpaşaoğlu, Y., (2007), Türkiye’de Basın Özgürlüğü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Schudson, M., (1989), “The sociology of news production” Media, Culture and Society, 11, 263-282
Sözeri, C., Güney, Z., (2011) Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği, Türkiye’de Medya Sektöründe Çalışma İlişkileri, İstanbul: Tesev Yayınları
Sümer, H. H., (2013), Bireysel Basın İş Hukuku, Konya: Mimoza Yayınları
97
Süzek, S., (2008), İş Hukuku, Ankara: Beta Yayınları
Şahin, M., (2015), “Gazi Haber Sistemi (GHS)”, International Journal of Social Sciences and Education Research, 1 (2), 504-515
Şakar, M., (2002), Basın İş Hukuku Gazetecilerin Çalışma İlişkileri, İstanbul: Beta Yayınları
Şuğle, M. A., (2001), İş Hukuku Açısından Gazeteci, Ankara: Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları
Şuğle, M. A., (2006), Basın İş Kanunu’nun Kişi Bakımından Kapsamı, Gazeteci Kavramı ve İş Sözleşmesinin Kurulması, Basın İş Hukuku Genel Esasları ve Uygulama Sorunları, İstanbul: Legal Yayıncılık
Tokgöz, O., (2003), Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Kitabevi
Topuz, H., (2012), İkinci Mahmut’tan Holdinglere Türk Basını, İstanbul: Remzi Kitabevi
Tuncay, A. C., (1989), Hukuki Yönden Basında İşçi-İşveren İlişkileri, İstanbul:
Evrim Yayıncılık
Tuncay, A. C., (2002), “İşin Düzenlenmesi Bakımından Esnekleşme Türk Mevzuatının Durumu ve Uygulama Sorunları”, Çalışma Hayatında Esneklik ve İş Hukukuna Etkileri 2000 Yılı Ekim Toplantısı, İstanbul: İstanbul Barosu Yayını
Üstün, H., (2013), “Türk Basın Birliği’nin 1939-1946 Yılları Arasında Gazetecilerin Çalışma İlişkilerini Kurumlaştırma Girişimleri ve Günümüze Bıraktığı Miras” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2 (45), 149-170
Yargıtay 9 HD 2014/35444 E; 2016/6557 K. Sayılı 21.03.2016 Karar Tarihli İlamı.
Yargıtay 9 HD. 2006/33909 E, 2007/11104 K. Sayılı 17.4.2007 Karar Tarihli İlamı
98
Yargıtay 9 HD. 2006/33909 E, 2007/11104 K. Sayılı 17.4.2007 Karar Tarihli İlamı
Yargıtay 9. HD 1997/3705 E., 1997/8336 K. Sayılı 08.05.1997 Karar Tarihli İlamı
Yargıtay 9. HD 2011/21445 E., 2011/25141 K. Sayılı 22.11.2011 Karar Tarihli İlamı
Yargıtay 9. HD 2014/13967 E., 2015/21410 K. Sayılı 11.06.2015 Karar Tarihli İlamı
Yargıtay 9. HD 2015/5116 E., 2015/19639 K. Sayılı 10.11.2016 Karar Tarihli İlamı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı 2010/9-305 E.N, 2010/336 K.N 23.06.2010 Karar Tarihli İlamı
Yıldırım, B., (2010), “Gazeteciliğin Dönüşümü: Yöndeşen Ortam ve Yöndeşik Gazetecilik” Selçuk İletişim Dergisi, 6 (2), 230-253
Yurdigül, Y., Yüksel, H., (2012), “Gazeteciliğin Dönüşümü: Yeni Medyaya Entegrasyon Sürecinde Değişen Habercilik Pratikleri” Akdeniz İletişim Dergisi, 18, 140-161
Yücel, S., (1995), İktidar ve Basın Kartı, Ankara: Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları
Yücesan-Özdemir, G., (2009), Emek ve Teknoloji, Ankara: Tan Yayınları
Yücesan-Özdemir, G., Özdemir, A. M., (2008), Sermayenin Adaleti Türkiye’de Emek ve Sosyal Politika, Ankara: Dipnot Yayınları
Yüksel, O., (2014), İnternet Gazeteciliği ve Blog Yazarlığı, Ankara: Sinemis Yayınları
Yüzer, D., (2013), 1982 Anayasası’nda Basın Özgürlüğü Karşısında Kişilik Hakkı ve Korunması, Ankara: Yetkin Yayınları