Sektörel ve/veya Bölgesel Politikalar ve Programlar

Kalkınma planları Türkiye’nin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda bütüncül bir yaklaşımla gerçekleştireceği dönüşümleri ortaya koyan en temel politika dokümanlarıdır. En geniş anlamıyla kalkınma planlaması bir ülkede geçerli ekonomik, sosyal ve siyasal değer yargıları ışığında, belirli bir dönemde toplumun ulaşmak istediği sosyo-ekonomik amaçlara ve sayısal olarak belirlenmiş hedeflere en uygun bir biçimde varmak için, kaynakların belirli organlar tarafından yönetilmesi sürecidir.

Kalkınma, salt üretimin ve kişi başına gelirin artırılması demek olmayıp, az gelişmiş bir toplumda iktisadi ve sosyo-kültürel yapının da değiştirilmesi, yenileştirilmesidir. Kişi başına düşen milli gelirin artması yanında, genel olarak üretim faktörlerinin etkinlik ve miktarlarının değişmesi, sanayi kesiminin milli gelir ve ihracat içindeki payının artması gibi yapısal değişiklikler, kalkınmanın temel öğesidir.²⁴

Bölgesel gelişme; ülke kalkınma politikasının bölge ve şehir düzeyinde yapı taşlarını oluşturan; bölgesel ve yerel düzeyde kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplumun karar alma süreçlerine katılmasını ve kaynaklarını kalkınma yönünde birlikte harekete geçirmesini esas alan; bölgelerin rekabet gücünün artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması politikaları arasında dengeyi gözeten; yapısal ve temel bir politika olarak görülmektedir.

Bölgesel gelişmenin hemen tüm sektörlerle ilişkili olması nedeniyle sektörler arası etkileşimin bölgesel gelişme amaçları bakımından ele alınması, merkezi ve yerel düzeyde politika geliştirme ve uygulamada koordinasyon mekanizmalarının güçlendirilmesi önem taşımaktadır. Ayrıca, merkezi yönetim kuruluşlarının yanında bölgesel düzeyde faaliyet gösteren kurumların teşkil edilmesi, mahalli idarelere giderek daha fazla yetki ve sorumluluk verilmesi, büyükşehir belediyelerinin yaygınlaştırılması merkezi, bölgesel ve yerel düzeyler arasında da etkili bir koordinasyon çerçevesinin oluşturulmasını zaruri kılmaktadır.²⁵

Yukarıdaki açıklamalar ışığında Kayseri İli’nin de içinde olduğu TR72 Düzey2 Kayseri-Sivas-Yozgat bölgesinin kalkınmasına yönelik sektörel, ulusal ve bölgesel politika ve programlar bulunmakta olup, bu programlarda fizibilite konusuyla ilgili destekleyici ifadelere, strateji ve hedeflere de yer verilmiştir. Bu anlamdaki strateji, politika ve programlar aşağıda listelenmiştir.

 On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023)

 Orta Vadeli Program (2018-2020)

 Katılım Öncesi Ekonomik Reform Programı (2019 – 2021)

 Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (2014 – 2023)

 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi (2019 – 2023)

 TR72 Bölge Planı (2014 - 2023)

23Kayseri İli Uygun Yatırım Alanları Araştırması, Orta Anadolu Kalkınma Ajansı

24Türkiye’de Planlı Kalkınma Deneyimleri, Marmara Üniversitesi, Volkan ÖZDEMİR

252014-2023 Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi, Kalkınma Bakanlığı

Bölüm | 3 Sayfa | 34

 TR72 Bölgesel Yenilik Stratejisi

 Orta Anadolu Kalkınma Ajansı Stratejik Planı (2015 – 2019)

 Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Stratejik Planı (2017-2020)

Bu politika ve programlar ile proje konusunun ilişkisi aşağıdaki grafikte görselleştirilmiştir :

Şekil 11: Yatırım Konusunun Sektörel ve/veya Bölgesel Politikalar ve Programlarla İlişkisi

Tablo 19: Yatırım Konusunun Projenin Sektörel ve/veya Bölgesel Politikalar ve Programlarla İlişkisi

Plan & Doküman Adı Hazırlayan Kuruluş

On Birinci Kalkınma Planı 2019 - 2023 Cumhurbaşkanlığı

Rekabetçi üretim ve verimlilik

 Bu kapsamda verimlilik artışını dinamik kılacak teknolojik yenilenmenin hızlandırılması ve istikrarlı büyümenin dinamiği olarak değerlendirilen imalat sanayiinde yapısal dönüşümün sağlanmasına yönelik sektörel önceliklendirme yaklaşımı benimsenmiştir. Bu yaklaşımla, imalat sanayii sektörlerinin ticaret, üretim, katma değer, istihdam ve teknoloji düzeylerinin karşılaştırılması ve sektörler arası ileri ve geri bağlantılarının analizi sonucunda aşağıdaki öncelikli sektörler belirlenmiştir. • Kimya • İlaç-tıbbi cihaz • Makine-elektrikli teçhizat • Otomotiv • Elektronik • Raylı sistem araçları

Öncelikli Sektörler (Kimya Sektörü)

 Kimya sektöründe katma değeri yüksek, çevre dostu ve rekabetçi ürünlerin üretilebildiği, sürdürülebilir, ileri teknoloji kullanan, koordineli yatırımların yapılması ve böylece ülkemizin ithalat bağımlılığının azaltılması, sektörün dünya üretim ve ihracatındaki payının artırılması temel amaçtır.

 Kimya sektöründe; ara girdi ithalatı azaltılarak, yüksek katma değerli, insan ve çevre sağlığına duyarlı ürünlerin üretim ve ihracatı artırılacaktır.

 Kimya sektörünün Ar-Ge ve sürdürülebilirlik kabiliyetini artıracak uygulamalar hayata geçirilecektir.

Orta Vadeli Program 2018 - 2020 Kalkınma Bakanlığı

İmalat Sanayii ve Madencilik

 Proje Bazlı Teşvik Sistemi’nin yatırımcılara tanıtımına ağırlık verilecek, başta petrokimya sektöründe olmak üzere büyük ölçekli stratejik yatırımlar desteklenecektir.

Katılım Öncesi Ekonomik Reform Programı 2019-2021 Cumhurbaşkanlığı

 Doğrudan İlişkilendirilmiş Bir Strateji veya Plan/Faaliyetten Bahsedilmemiştir

Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi 2014 - 2023 Kalkınma Bakanlığı

Bölüm | 3 Sayfa | 35 Devlet desteklerinin ulusal kalkınma yanında bölgesel gelişme hedefine de hizmet etmesi

 Teşvik sistemi bölgesel gelişme politikaları doğrultusunda sektörel ve bölgesel açıdan daha hassas hale getirilecek, yerel potansiyeli değerlendirecek ve bölgesel uzmanlaşmayı teşvik edecek şekilde

uygulanmasına devam edilecektir. Uygulamada yerindenlik esas alınacaktır.

Bölgelerin Rekabet Gücünün Geliştirilmesi

 Gelişmiş bölgelerde ajans destekleri ağırlıklı olarak geri dönüşü olan destek uygulamalarına yönlendirilecektir.

Sanayi ve Teknoloji Stratejisi 2019 - 2023 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Öncelikli Sektörler için Stratejik Malzemelerin Geliştirilmesi

 Türkiye’nin odak sektörleri olarak belirlenen kimya ve ilaç, motorlu kara taşıtları, deniz taşıtları, raylı sistemler, makine, yarı iletkenler, elektrik-elektronik, savunma, havacılık ve uzay sektörlerinin ihtiyacı olan stratejik malzemeler ve bu malzemelerin özellikleri belirlenecektir.

Rekabet Öncesi İş Birliği ile Sanayi ve Teknoloji Alanları

 Savunma ve havacılık, elektrikli otomobil, petrokimya, iletişim teknolojileri gibi stratejik kümelerin kurulması ve desteklenmesi amaçlanmaktadır

Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı

 Ülkemizin yüksek katma değerli ürün ihracatının artırılarak cari açığın azaltılması amaçlanmaktadır.

Onbirinci Kalkınma Planında, orta-yüksek ve yüksek teknoloji seviyesindeki kimya ve ilaç, motorlu kara taşıtları, deniz taşıtları, raylı sistemler, makine, yarı iletkenler, elektrik-elektronik, havacılık ve uzay sektörleri odak sektörler olarak belirlenmiştir

Katma değeri, teknoloji ve ürün geliştirme kapasitesini artırmak ve ara malı girdilerinde ithalat bağımlılığını azaltmak için orta-yüksek ve yüksek teknoloji ürünlerin yerli üretimine Ar-Ge ve yatırım teşviği sağlanacaktır.

TR72 Bölge Planı 2014-2023 Orta Anadolu Kalkınma Ajansı

Eksen 1. Rekabet edebilirlik

 İmalat Sanayiinin Geliştirilmesi : Katma değeri yüksek yenilikçi ve stratejik sektörel oluşumlar desteklenecektir.

 Geleneksel Sektörlerin Geliştirilmesi (Tarım Hayvancılık ve Madencilik) : Bölgede endüstriyel hammaddelerin değerlendirilmesine yönelik faaliyetler artırılacaktır

TR72 Bölgesel Yenilik Stratejisi Orta Anadolu Kalkınma Ajansı

Doğrudan İlişkilendirilmiş Bir Strateji veya Plan/Faaliyetten Bahsedilmemiştir

Orta Anadolu Kalkınma Ajansı Stratejik Planı 2015 - 2019 Orta Anadolu Kalkınma Ajansı

 Bölgesel Rekabet Edebilirliğin Artmasına Katkı Sağlanması

 Bölgeye Yapılan Yatırımların Artırılması (Dolaylı Bir İlişki Söz Konusudur)

Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Stratejik Planı 2017-2020 Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü

Kayseri Bölge ve Çevre :

 Kayseri bölgesinde istihdama katkı, katma değerli dönüşüm, Ar-Ge ve Sosyal Sorumluluk projelerinde öncülük edilmesi

(Dolaylı Bir İlişki Söz Konusudur)

Bölüm | 3 Sayfa | 36