Akut İnhalasyon Hasarı Olgu Örnekleri İpek Özmen
OLGU 3: Sarkoid benzeri patern.
Sigara içmemiş 55 yaşında bir kadın ofis çalışanı. 11 Eylül saldırısı sonrası efor dispnesi, öksürük, hışıl- tılı solunum ve göğüste yakınmaları başlamış, hastanın solunum fonksi- yon testinde (SFT) reversibl hava yolu obstrüksiyonu saptanıp RADS tanısı ile takip edilmiştir. HRCT’de multipl, bazıları kalsifiye milimetrik nodüller, peribronşiyol interstisyel kalınlaşma alanları saptanmış. Açık akciğer bi- yopsisi sonucu “non-nekrotize granü- lomatöz granülomlar” ve küçük hava yolu hastalığı rapor edilmiştir. Aynı hastada sekiz yıl sonra nefes darlığında artış olduğu gözlenmiş ve akciğer radyolojisinde her iki akciğerde yaygın milimetrik nodüller, bazıları kalsifiye mediastinal lenf bezleri saptanmış. Hastanın Galyum sintigrafisinde hiler tutulum dışında parankim nodüllerinde tutulum belirtilme- miştir (Resim 5) (1).
Yangın gibi yoğun duman maruziyeti yaratan durumlarda da morbidite baş- lıca pulmoner komplikasyonlara bağlı gelişmektedir. Yangınlara bağlı ölümlerin üçte birine duman inhalasyonu ve asfiksi neden olur. Diğer taraftan bu hastalarda akciğer grafileri pek yardımcı olmamaktadır. Duman maruziyeti sonrası sıklıkla akciğer grafisi normaldir. Klinik tablo ve radyolojik bulgular birbirleriyle uyum- lu olmayabilir. Bu nedenle hastaneye başvuruda çekilen ilk akciğer grafisi oluşan akciğer hasarını tahmin etmede arteriyel hipoksemiden daha yardımcı değildir. Diğer taraftan, dağınık yerleşimli veya yaygın yama tarzında infiltrasyonlar, ate- lektazi alanları ve akciğer ödemi benzeri radyoloji de görülebilir. Akciğer grafisin- de görülebilen bu radyolojik bulgular maruziyeti takip eden saatler veya günler içinde oluşabilir. Radyolojik düzelmenin 2 haftaya kadar uzadığı da bildirilmektedir (2,3). Bozulan mu-
kosiliyer aktivite nedeniyle sıklıkla mukus tıkaçlarına bağlı atelektaziler ve klor, nitrojen oksit, aldehid gibi gazlara maruz kalma sonucu alveol- lerin sıvı ile dolması, alveolo-kapiller membran yapısında bozulmaya yol açabilir (2) (Resim 6 ve Resim 7).
Resim 5.
İpek Özmen
Yamamura ve ark. çalışma- larında, bilgisayarlı tomografi- de trakeadan sonra bifurkasyon karinasının 2 cm distalde bronş duvar kalınlığını sağlıklı kont- rol grubunda 2 mm.nin altında saptamışlar, duman maruziyeti sonrası akut dönemde acile baş- vuran hastalarda bu kalınlığı 2 mm’nin üzerinde saptamışlardır. Maruziyetten sonraki ilerleyen günlerde geri dönüşümlü olabi- len bu duvar kalınlaşmasının ak- ciğerlerde oluşabilecek kompli- kasyonlar için bir belirteç olarak kullanılabileceği belirtilmiştir (Resim 8) (2,3).
Klor sıklıkla yüzme havuz- larında kullanılan bir kimyasal maddedir. Taşınması, depolan- ması ve kullanımı sırasında ola- bilen endüstriyel kazalar sonucu yoğun maruziyet görülebilmek- tedir. Klor suda çözünme özelliği nedeniyle müköz membranlar- dan hızla çözünerek küçük hava yolları ve akciğer parankiminde hasar yaratır. Akut solunumsal distres sendromu (ARDS), RADS, mesleki astım, artmış hava yolu aşırı duyarlığı oluşmasına neden olabilir.
Olgu: On beş yaşındaki yüzme havuzu temizliği sırasında ortamda bulu- nan hasta, yoğun klora maruz kalıyor. Ardından ilerleyen saatlerde dispne, kuru öksürük, boğaz ağrısı, gözde iritasyon ve göğüste tıkanma yakınmaları ile acile başvuruyor. Klor gazı maruziyeti sonrası hastada 4. günde de devam eden ak- ciğer grafisindeki infiltrasyonlar, oral ve inhaler steroid, O2 desteği ile 8. günde radyolojik düzelme ile iyileşiyor (Resim 9) (4).
Resim 7.
Resim 8. Trakeadan sonra bifurkasyon karinasının 2 cm distalde bronş duvar kalınlığını duman maruzi- yeti sonrası akut dönemde 2 mm’in üzerinde bulun- ması.
Akut İnhalasyon Hasarı Olgu Örnekleri
Kum ve toz fırtınalarının Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kanada’nın bozkır ve çayır topraklarına önemli derecede ekolojik ve tarımsal zarar verdiği dönemler “Dust Bowl” veya “Dirty Thirti- es” olarak tanımlanmaktadır. 1930’dan 1936’ya ve bazı bölge- lerde 1940’a kadar devam eden şiddetli toz fırtınalarının tarım alanlarına büyük etkisi olmuş- tur. Bu fenomenin, aşırı kurak- lıkla birlikte ürün rotasyonu, nadas alanları ve koruyucu bitki gibi erozyonu önleyici tarımsal yöntemlerin uzun yıllar kulla- nılmamasından kaynaklandığı belirtilmiştir (Resim 10) (5,6).
Resim 9.
Resim 10.
İpek Özmen
“Al Eskan” ve “Desert Storm pneumonitis” “Haboob Lung Syndrome” ilk ola- rak 1992 yılında Arabistan yarımadasındaki kum fırtınalarına maruz kalan asker- lerde bildirilmiştir. Diğer taraftan benzer tablo İsveç’te inşaat işçilerinde, Dünya Ticaret Merkezi patlaması sırasında çöken binaların tozuna maruz kalan sağlıklı bireylerde de inorganik tozlara maruziyet sonrası pnömoni, interstisyel akciğer hastalığı, nonnekrotize granülomatöz hastalık bildirilmiştir (Resim 11, 12) (7).
Resim 11.
Kaynak: (http://i.usatoday.net/news/_photos/2011/05/11/Iraq-Afghanistan-dust-soldiers-illnesses-UM457Q0-x-large.jpg)
Akut İnhalasyon Hasarı Olgu Örnekleri
Askeri eğitim ve tatbikatlarda, savaş alanlarında kullanılan duman veya sis bombalarının temel içeriği çinko klorürden oluşur. Mukozadan hızla emi- lerek öksürük, ses kısıklığı, göğüste tıkanma, dispne ve ateş yaratabilir. Ak- ciğerde ARDS gelişmesine neden olabilen yaygın veya yama tarzında buzlu cam alanlarının eşlik ettiği fokal hava boşluğu (air- space) konsolidasyonlar, interlobuler septal kalınlaşma, plevral efüzyon ve pnömotoraks da bildiril- miştir (Resim 13) (8).
İpek Özmen
KAynAKLAr
1. Wu M, Gordon RE, Herbert R, Padilla M, et al. Case report: Lung disease in World Trade Center responders exposed to dust and smoke: carbon nanotubes found in the lungs of World Trade Center patients and dust samples. Environmental health perspectives 2010 (Online); 118(4):499.
2. Yamamura H, Kaga S, Kaneda K, Mizobata Y. Chest computed tomography per- formed on admission helps predict the severity of smoke-inhalation injury. Critical Care 2013;17(3):1.
3. Yamamura H, Morioka T, Hagawa N, Yamamoto T, et al. Computed tomographic assessment of airflow obstruction in smoke inhalation injury: Relationship with the development of pneumonia and injury severity. Burns 2015;41(7):1428-34.
4. HO Min-Po, et al. Chlorine gas exposure manifesting acute lung injury. J Intern Med Taiwan, 2010;21:210-5.
5. Panıkkath R, Jumper CA, Mulkey Z. Multilobar lung infiltrates after exposure to dust storm: the Haboob Lung Syndrome. The American Journal of Medicine 2013;126(2):e5-e7.
6. Korényi-Both AL, Molnar AC, Fidelus-Gort R. Al Eskan disease: Desert storm pneu- monitis. Mil Med. 1992;157:452-62.
7. Toren K, Qvarfordt I, Bergdahl IA, Jarvholm B. Increased mortality from infectious pneumonia after occupational exposure to inorganic dust, metal fumes and chemi- cals. Thorax. 2011;66:992-6.
8. Hsu HH, Tzao C, Chang WC, Wu CP, et al. Zinc chloride (smoke bomb) inhalati- on lung injury: clinical presentations, high-resolution CT findings, and pulmonary function test results. CHEST Journal 127(6):2064-71.