Bahar Tüzün
KADMİYUM
Kadmiyum, birçok endüstriyel işlemde kullanılan, aşınmaya dirençli bir me- taldir. Birçok metal cevherinde, boya, lastik,plastik, mürekkep, duvar kâğıdı, deri, emayenin yapısında bulunur. Teknelerde aşınmaya dirençli malzeme yapımı, me- tal yüzeylerin elektrolit kaplama ve galvanizlenmesinde, lehim, nikel-kadmiyum pil, alkali akü yapımında, cam sektöründe renk verici olarak, atom reaktörlerinde nötron tutucu olarak ve yanmayan malzeme yapımında kullanılmaktadır. İnha- lasyon daha çok lehimcilik, pirinç kaynağı, eritme, arıtma işlemleri sırasında olur. Kadmiyum kaplı yüzeyler çinko kaplı yüzeylere benzeseler de, ısıtma ile altın sarısı bir tabakanın oluşması kadmiyumu, gri bir dumanın çıkması ise çinkoyu düşündürür.
Kadmiyum inhalasyonuna bağlı akut akciğer hasarının mekanizması tam bilinmemektedir. Postmortem çalışmalarda trakeobronşit, akciğerlerde konsoli- dasyon, epitelde dökülme, alveoler hemoraji ve makrofaj birikimi gösterilmiştir. Maruziyetin geç sonucu olan amfizem, alfa-1 antitiripsin sentezini inhibe etme- sine bağlanır. Kadmiyum içeren malzeme ısıtıldığı zaman, kadmiyum buharı ve kadmiyum oksit dumanı açığa çıkar. Yüksek ısı ile ortaya çıkan kadmiyum dumanı (kadmiyum oksit) metal dumanı ateşine yol açabileceği gibi yoğun kar- şılaşma durumunda ağır kimyasal pnömonitis tablosu ile sonuçlanabilir. Baş- langıçta metal dumanı ateşi bulguları verir. Maruziyetten sonra birkaç saatlik asemptomatik dönem, bunu takiben ateş, kırgınlık, myalji gelişir. Bundan he- men sonra öksürük, göğüste sıkıntı ve nefes darlığıyla birlikte solunum sıkıntısı gelişir. Fatal olgularda pnömoninin ARDS’ye ilerlemesi ve solunum yetmezliği- ne bağlı ölüm olur.
Akut kadmiyum zehirlenmesinde spesifik bir tedavi yoktur, destek tedavisi uygulanır (1,2).
Bahar Tüzün
CİVA
Distile suda solubilitesi düşük olmasına rağmen, plazma veya kanda yüksektir. Ramazzini tarafından 1700’lü yıllarda ayna yapımı sırasında civa ile temas nede- niyle felç ve astım gibi endüstriyel etkilenme olguları bildirilmiştir. Civa gazına maruziyet; kimya, metalürji ve elektrik endüstrisinde, cevher eritme, çimento üre- timi, kürk ve keçe üretimi, fosil yakıtların yanma ve altınayrıştırma işlemlerin- de görülebilmektedir. Dişte kullanılan gümüş amalgamın yapısında bulunur ve amatör uğraş olarak amalgamdan değerli metallari ayrıştırma işlemleri sırasında gelişmiş pek çok ölümcül olgu bildirilmiştir.
Semptomlar genellikle akut maruziyetten 1-4 saat sonra öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi ile başlar. Bunu paroksismal öksürük, iştah kaybı, ateş, yorgunluk, sertlik ve tremor izler. Eğer maruziyet ağırsa, dispne ileri düzeydedir ve ölümle sonlanabilir. Maruziyet az ve yineleyici ise karın ağrısı, diare, tırnaklar- da erozyon, gingivitis, tremor, irritabilite ve unutkanlık gibi nonspesifik nörolojik semptomlar görülür. Akciğer tabanlarında raller işitilebilir. Göğüs radyografisinde diffüz, yama tarzında infiltrasyon, solunum fonksiyon testlerinde mikst, restriktif ve obstrüktif bozukluk saptanabilir.
Civa dokularda tutulduğundan kandaki düzeyi düşük bulunabilir ancak kronik maruziyet idrarda artmış civa düzeyi ile ortaya konabilir. Toksisitenin ok- sitlerine ve iyonlarına bağlı olduğu ve enzim sistemlerinin sülfhidril gruplarını bozduğu düşünülmektedir. Proteinleri koagüle eder, hücresel karbonhidrat me- tabolizmasını pirüvik oksidaz seviyesinde bloke eder, sonuçta metabolik asidoz oluşturur. Akut maruziyeti takiben patolojik olarak pulmoner ödem, kapiller ha- sar, epitelde deskuamasyon ve proliferasyon ve takiben hava boşluklarında obli- terasyon görülür. Ağır olgularda patolojik olarak trakeobronşit, alveoler ödem ve hiyalen membran oluşumu gözlenir. İnhale edilen civa buharı hızla kana absorbe edilerek sistemik toksisiteye neden olur; böbrek, karaciğer, sinir sistemi patolojile- ri bildirilmiştir. Semptomlar 1 hafta içinde düzelebilir ya da interstisiyel fibrozise ilerleyebilir.
Tedavi destek tedavisi şeklindedir ve akut akciğer hasarına yöneliktir. Me- kanik ventilasyon yararlıdır. Steroidlerin yararı tartışmalıdır. Dimerkaptol ve penisilamin gibi şelasyon yapıcı ajanlar yutulmaya bağlı civa atılımını arttırmak için kullanılsalar da, akut akciğer hasarı sonrasında etkili oldukları gösterileme- miştir (1,2).
Bazı Toksik İnhalanların Solunum Sistemine Etkileri
KAYNAKLAR
1. Şimşek C. Toksik inhalasyonlara bağlı akciğer hastalıkları. Klinik Gelişim, Meslek Hastalıkları Özel sayısı, 2011;23(4):71-7.
2. Polatlı M.Toksik gaz inhalasyonu. Solunum, 2003;6:244-56.
3. Brautbar N, Wu MP, Richter ED. Chronic ammonia inhalation and interstitial pul- monary fibrosis: a case report and review of the literature.Arch Environ Health. 2003 Sep; 58(9):592-6.
4. Ortiz-Pujols S, Jones SW, Short KA, Morrell MR, Bermudez CA, Tilley SL, Manage- ment and sequelae of a 41-year-old jehovah’s witness with severe anhydrous ammo- nia inhalation injury. J Burn Care Res. 2014 May-Jun; 35(3):180-3.
5. Anwar S, Gupta D, Ashraf MA, Khalid SA, Rizvi SM, Miller BW, Brennan DC. Symptomatic hyperammonemia after lung transplantation: lessons learnt. Hemodi- al Int. 2014 Jan; 18(1):185-91.
6. Woto-Gaye G, Mendez V, Boye IA, Ndiaye PD. Death from ammonia poisoning: anatomo-pathologic features. Dakar Med. 1999; 44(2):199-201.
7. Bosse GM. Nebulized sodium bicarbonate in the treatment of chlorine gas inhalati- on. J Toxicol Clin Toxicol. 1994;32(3):233-41.
8. Ross JAS, Seaton A, Morgan WKL Toxic gases and fumes. In: Morgan WKL, Seaton A. eds. Occupational Lung Diseases. 3rd Ed. WB Saunders Company, Philadelphia 1995;568-596.
9. Vajner JE 3rd, Lung D.Case files of the University of California San Francisco Medi- cal Toxicology Fellowship: acute chlorine gas inhalation and theutility of nebulized sodium bicarbonate. J Med Toxicol. 2013 Sep; 9(3):259-65.
10. Vaish AK, Consul S, Agrawal A, Chaudhary SC, Gutch M, Jain N, Singh MM. Acci- dental phosgene gas exposure: A review with back ground study of 10 cases. J Emerg Trauma Shock. 2013 Oct; 6(4):271-5.
11. Kennedy TP, Michael JR, Hoidal JR, Hasty D, Sciuto AM, Hopkins C, Lazar R, Bysa- ni GK, Tolley E, Gurtner GH.Dibutyryl cAMP, aminophylline, and beta-adrenergic agonists protect against pulmonary edema caused by phosgene.J Appl Physiol. (1985). 1989 Dec; 67(6):2542-52.
12. Bai J, Meng Z. Effects of sulfurdioxide on apoptosis-related gene expressions in lungs from rats. Regul Toxicol Pharmacol. 2005 Dec; 43(3):272-9.
13. Ware LB, Zhao Z, Koyama T, May AK, Matthay MA, Lurmann FW, Balmes JR, Calfee CS. Long-term ozone exposure increases the risk of developing the acute respiratory distress syndrome. Am J Respir Crit Care Med. 2015 Dec 17.
Bahar Tüzün
Olay, Tuzla Deri Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan bir gübre fabrikasında saat 16:00’da mey-
dana geldi. İddiaya göre, fabrikada çalışan 2 işçi gübre yapımı sırasında kullanılan kazanı temiz- lemeye başladı. Temizlik sırasında kullanılan kimyasal maddeden etkilenen A.K. ve S.C. isimli işçiler henüz belirlenemeyen bir kimyasal maddeden etkilenerek fenalaştı. Arkadaşlarının fena- laştığını gören işçiler de onları kurtarmak için kazana girdi. Yardım için kazana giren işçiler de kimyasaldan etkilendi. İhbar üzerine olay yerine sağlık ekipleri geldi. Kimyasal madde nedeniyle zehirlenen işçileri hastaneye götüren ambulansta bulunan sağlık personeli N.G. ve M.U. zehirlendi. Zehirlenenlerden durumu hafif olan İ.Y, D.U. ve ismi belirlenemeyen bir kişi Marmara Üniversi- tesi Eğitim ve Araştırma Hastanesine götürüldü. Durumu ağır olduğu belirlenen A.K. ve S.C. ise Tuzla Devlet Hastanesine götürüldü. Acil serviste ilk tedavileri yapılan hastalar Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) tarafından Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesine sevk edildi.