Sanayi Hasılası

Erzincan ili gayrisafi yurtiçi hasıla istatistikleri incelendiğinde; Erzincan ili GSYİH’sının 2014 yılında 5.1 milyar TL olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bunun %25.2’si (1.3 Milyar TL) sanayi sektörüne aittir. Aynı yıl sanayi hasılasının toplam GSYİH içindeki payı TRA1 Bölgesinde

%17.6, Türkiye genelinde ise %28.2’dir. Sanayi hasılasının GSYİH içindeki payı bakımından Erzincan ili, TRA1 Bölgesi’nin bir hayli üzerinde olmakla birlikte Türkiye ortalamasının altında bir değere sahiptir.

Gayri safi yurtiçi hasılanın dönemsel gelişimi incelendiğinde; Erzincan ilinde 2004 yılında

%11.3 olan il gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki sanayinin payı 2014 yılında %25.2’ye yükselmiştir. Aynı dönemde Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinden oluşan TRA1 Bölgesi sanayi sektörü gayrisafi yurtiçi hasılasının payı %9.9’dan %17.6’ya, Türkiye geneli sanayi hasılasının payı ise %25.1’den %28.2’ye yükselmiştir. Erzincan, TRA1 Bölgesi ve Türkiye sanayi GSYİH’sı gelişme hızı açısından değerlendirildiğinde, 2004-2014 yılları arasında

Özetle;

Erzincan’da 2014 yılı itibarıyla tarımsal hasılanın toplam GSYİH içindeki payı %12.6’dır. İl, iller arası sıralamada 63. sırada yer almaktadır.

İl topraklarının sadece %17’si işlenebilir tarım arazisi ve %36’sı çayır ve mera arazisidir. Tarım arazisinin ise %53.3’ü ekilmekte, %12’si nadasa bırakılmakta geri kalan %34.4’ü kullanılmamaktadır. Tarım alanlarının %42’sinde sulu, %58’inde kuru tarım yapılmaktadır.

2001 yılı Genel Tarım Sayımı sonuçlarına göre ildeki tarım işletme büyüklüğü Türkiye ortalaması olan 60 dekarın altında 45 dekardır. İlde 19,223 adet tarımsal işletme bulunmakta olup bu işletmelerin %54’ü hem bitkisel hem hayvansal üretim yaparken, %36’sı yalnızca bitkisel üretim yapmakta %10 ise yalnızca hayvansal üretim yapmaktadır. Yalnızca hayvansal faaliyetinde bulunan işletmelerin %68’inin arazisi bulunmamaktadır.

2015 yılında Erzincan ilinde üretilen tarımsal ürün değerlerinde bitkisel üretimin payı %36.3 iken, canlı hayvanın payı %47.8, hayvansal ürünlerin payı %15.9’dur.

İlde yapılan bitkisel üretimin %17’si meyve , %34’ü sebze, %49’u tahıl ve diğer bitkisel ürünlerden oluşmaktadır. Bitkisel üretim değeri açısından 2015 yılında Erzincan iller arası sıralamada 59., kişi başına düşen bitkisel üretim değeri açısından 38. sıradadır.

Erzincan ilinde işletme başına düşen küçükbaş ve büyükbaş hayvan sayıları Türkiye genelinin üzerindedir. Kişi başına düşen canlı hayvan değeri açısından iller arasında 15. sırada yer almakta iken hayvansal ürünlerin üretim değeri büyüklüğü açısından iller arası sıralamada ancak 53.

sırada yer almaktadır. Kümes hayvancılığı açısından ise iller arası sıralamada 37. sırada yer almaktadır. Erzincan ilindeki et tavukçuluğunun geliştirilmesi amacıyla Et-Süt Kurumu tarafından Tavuk Kombinası 6 Kasım 2016 tarihinde açılışı yapılmıştır.

İlde süt üretimi iller arası sıralamada 33. sıradadır. İl bal üretimi açısından Türkiye genelinde önemli bir yere sahiptir iller arası sıralamada 16. sıradadır.

Tarımsal araç ve gereç açısından TRA1 Bölgesi geneline göre daha modern tarımsal makinelerin kullanıldığı göze çarpmaktadır.

İlin tarımsal yapısında hayvancılığın ve hayvansal üretimin öne çıktığı, bitkisel tarımın daha çok ilin kendi ihtiyaçlarını karşılamak ya da hayvancılık alanında kullanılmak üzere yapıldığı gözlenmektedir.

2.3.2. Sanayi

Erzincan ili sanayi sektörünün GSYİH içindeki payı son yıllarda özellikle 2004-2014 döneminde önemli oranda artış göstermiştir. 2004 yılında GSYİH içinde %12.9 olan sanayinin payı, 2014 yılında %25.2 düzeyine ulaşmıştır. Erzincan ili özellikle son yıllarda altın madeni arama çalışmaları ile birlikte maden yataklarının değerlendirilmesi, tarımsal ürünlerin işlenmesi ve öne çıkan inşaat sektörü ile birlikte mobilya, hazır beton gibi imalat sektörlerinin gelişimi ile sanayi sektörünün payının artmaya başladığı bir ekonomiye dönüşmeye başlamıştır .

Erzincan sanayileşmesi 1950’li yıllarda daha çok kamu öncülüğünde başlamış ve 1954 yılında Sümerbank İplik fabrikası ve iki yıl sonra Erzincan Şeker fabrikası onu takip etmiştir. İlde genellikle küçük ölçekli ve daha çok iç pazara yönelik üretim yapan işletmeler hakimdir.

2015 yılı itibarıyla, TUİK işgücü istatistiklerine göre TRA1 Bölgesindeki toplam istihdamın

%11.0’i sanayi sektöründe çalışmaktadır. Erzincan ilinde Sosyal Sigortalar Kurumu kapsamında istihdam edilen toplam sigortalılar içinde imalat sanayi sektöründe çalışanların oranı 2014 kurum verilerine göre %9.6 iken 2015 yılında bu oran %8.9’a düşmüş ve madencilik sektöründe çalışanların oranı %5.1 iken 2015 yılında %3.6 olmuştur.

2.3.2.1. Sanayi Hasılası

Erzincan ili gayrisafi yurtiçi hasıla istatistikleri incelendiğinde; Erzincan ili GSYİH’sının 2014 yılında 5.1 milyar TL olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bunun %25.2’si (1.3 Milyar TL) sanayi sektörüne aittir. Aynı yıl sanayi hasılasının toplam GSYİH içindeki payı TRA1 Bölgesinde

%17.6, Türkiye genelinde ise %28.2’dir. Sanayi hasılasının GSYİH içindeki payı bakımından Erzincan ili, TRA1 Bölgesi’nin bir hayli üzerinde olmakla birlikte Türkiye ortalamasının altında bir değere sahiptir.

Gayri safi yurtiçi hasılanın dönemsel gelişimi incelendiğinde; Erzincan ilinde 2004 yılında

%11.3 olan il gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki sanayinin payı 2014 yılında %25.2’ye yükselmiştir. Aynı dönemde Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinden oluşan TRA1 Bölgesi sanayi sektörü gayrisafi yurtiçi hasılasının payı %9.9’dan %17.6’ya, Türkiye geneli sanayi hasılasının payı ise %25.1’den %28.2’ye yükselmiştir. Erzincan, TRA1 Bölgesi ve Türkiye sanayi GSYİH’sı gelişme hızı açısından değerlendirildiğinde, 2004-2014 yılları arasında

Erzincan ve TRA1 Bölgesinin Türkiye sanayi GSYİH’sının üzerinde bir artış kaydettiği dikkat çekmektedir. 2004-2014 döneminde, Türkiye sanayi GSYİH’sı %298 oranında artış gösterirken, TRA1 Bölgesi sanayi GSYİH’sı %616 ve Erzincan il sanayi GSYİH’sı %707 oranında artış göstermiştir.

2014 yılı itibariyle Türkiye toplam sanayi GSYİH’sının %0.22’sini üreten Erzincan, Türkiye sanayi GSYİH ’sına yaptığı katkı açısından 81 il arasında 56’ıncı sırada bulunmaktadır.

Tablo 48: Erzincan, TRA1,Türkiye Sanayi Sektörü GSYİH’sının Gelişimi ve payları (Cari fiyatlarla, Milyar TL)

Erzincan TRA1 Bölgesi TÜRKİYE Erzincan’ın

Payı (%) İller Arası Sıralama Yıllar Sanayi GSYİH Sanayi (%) Sanayi GSYİH Sanayi

(%) Sanayi GSYİH Sanayi

(%) TRA1 Türkiye

2004 0.2 1.4 11.3 0.5 5.2 9.9 145.0 577.0 25.1 30.7 0.1 66

2005 0.2 1.6 12.1 0.6 5.9 10.4 170.5 673.7 25.3 31.7 0.1 66

2006 0.2 1.8 13.1 0.8 6.7 11.3 206.1 789.2 26.1 31.7 0.1 66

2007 0.3 2.1 15.5 1.0 7.5 12.8 232.9 880.5 26.5 33.3 0.1 63

2008 0.4 2.4 17.5 1.2 8.6 13.9 261.0 994.8 26.2 34.9 0.2 62

2009 0.4 2.5 16.6 1.2 9.2 12.7 240.4 999.2 24.1 36.2 0.2 62

2010 0.6 3.0 18.7 1.5 10.9 13.6 285.4 1,160.0 24.6 38.1 0.2 58 2011 0.8 3.7 22.6 2.0 12.8 15.5 375.6 1,394.5 26.9 42.0 0.2 55 2012 1.1 4.3 25.0 2.5 14.6 16.9 420.3 1,569.7 26.8 43.5 0.3 53 2013 1.2 4.7 25.8 2.9 16.4 17.7 501.2 1,809.7 27.7 41.9 0.2 53 2014 1.3 5.1 25.2 3.2 18.1 17.6 576.4 2,044.5 28.2 40.2 0.2 56

Kaynak: TÜİK

2004-2014 dönemi sanayi gayrisafi yurtiçi hasıla değerindeki gelişmeleri daha net ortaya koyabilmek için 2004 yılı baz yıl olarak kabul edilerek (2004=100) endeks oluşturulmuştur.

Oluşturulan bu endekse göre Erzincan, TRA1 Bölgesi ve Türkiye sanayi GSYİH’sının gelişimi aşağıdaki grafikte verildiği gibidir. Grafikten de görüleceği üzere Erzincan ili ve TRA1 bölgesi 2006 yılından itibaren Türkiye sanayi gayri safi yurtiçi hasılası artışından daha az hızla

Grafik 29: Sanayi Sektörü Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının Gelişimi (2004=100)

Kaynak: TÜİK verilerine dayalı endeks hesaplamaları

TUİK verilerinden hareketle hesaplanan 2014 yılı cari fiyatlarla kişi başına sanayi gayrisafi yurtiçi hasıla Erzincan’da 5,785 TL, TRA1 Bölgesi’nde 2,998 TL ve Türkiye genelinde 7,469 TL’dir. Kişi başına sanayi hasılası açısından Türkiye ortalamasının altında olan Erzincan ili, TRA1 Bölgesi ortalamasının ise iki katı üzerindedir.

Grafik 30: Kişi Başına Düşen Sanayi Sektörü Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın Gelişimi (Cari Fiyatlarla)

Not: Sanayi Kişi Başına GSYİH TUİK verileri kullanılarak tarafımızdan hesaplanmıştır.

Kaynak: TÜİK

Son yıllarda sanayileşme açısından devinim içerisinde olan Erzincan, 2004 yılında 756 TL olan kişi başına sanayi hasılasını, 2004-2014 döneminde %665 oranında artarak 2014 yılında 5,785

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

ERZİNCAN 100 122 152 202 263 265 357 524 674 764 807

TRA1 100 118 148 186 231 224 287 383 475 559 616

TR 100 118 142 161 180 166 197 259 290 346 398

100 200 300 400 500 600 700 800 900

ERZİNCAN TRA1 TR

Erzincan ve TRA1 Bölgesinin Türkiye sanayi GSYİH’sının üzerinde bir artış kaydettiği dikkat çekmektedir. 2004-2014 döneminde, Türkiye sanayi GSYİH’sı %298 oranında artış gösterirken, TRA1 Bölgesi sanayi GSYİH’sı %616 ve Erzincan il sanayi GSYİH’sı %707 oranında artış göstermiştir.

2014 yılı itibariyle Türkiye toplam sanayi GSYİH’sının %0.22’sini üreten Erzincan, Türkiye sanayi GSYİH ’sına yaptığı katkı açısından 81 il arasında 56’ıncı sırada bulunmaktadır.

Tablo 48: Erzincan, TRA1,Türkiye Sanayi Sektörü GSYİH’sının Gelişimi ve payları (Cari fiyatlarla, Milyar TL)

Erzincan TRA1 Bölgesi TÜRKİYE Erzincan’ın

Payı (%) İller Arası Sıralama Yıllar Sanayi GSYİH Sanayi (%) Sanayi GSYİH Sanayi

(%) Sanayi GSYİH Sanayi

(%) TRA1 Türkiye

2004 0.2 1.4 11.3 0.5 5.2 9.9 145.0 577.0 25.1 30.7 0.1 66

2005 0.2 1.6 12.1 0.6 5.9 10.4 170.5 673.7 25.3 31.7 0.1 66

2006 0.2 1.8 13.1 0.8 6.7 11.3 206.1 789.2 26.1 31.7 0.1 66

2007 0.3 2.1 15.5 1.0 7.5 12.8 232.9 880.5 26.5 33.3 0.1 63

2008 0.4 2.4 17.5 1.2 8.6 13.9 261.0 994.8 26.2 34.9 0.2 62

2009 0.4 2.5 16.6 1.2 9.2 12.7 240.4 999.2 24.1 36.2 0.2 62

2010 0.6 3.0 18.7 1.5 10.9 13.6 285.4 1,160.0 24.6 38.1 0.2 58 2011 0.8 3.7 22.6 2.0 12.8 15.5 375.6 1,394.5 26.9 42.0 0.2 55 2012 1.1 4.3 25.0 2.5 14.6 16.9 420.3 1,569.7 26.8 43.5 0.3 53 2013 1.2 4.7 25.8 2.9 16.4 17.7 501.2 1,809.7 27.7 41.9 0.2 53 2014 1.3 5.1 25.2 3.2 18.1 17.6 576.4 2,044.5 28.2 40.2 0.2 56

Kaynak: TÜİK

2004-2014 dönemi sanayi gayrisafi yurtiçi hasıla değerindeki gelişmeleri daha net ortaya koyabilmek için 2004 yılı baz yıl olarak kabul edilerek (2004=100) endeks oluşturulmuştur.

Oluşturulan bu endekse göre Erzincan, TRA1 Bölgesi ve Türkiye sanayi GSYİH’sının gelişimi aşağıdaki grafikte verildiği gibidir. Grafikten de görüleceği üzere Erzincan ili ve TRA1 bölgesi 2006 yılından itibaren Türkiye sanayi gayri safi yurtiçi hasılası artışından daha az hızla

Grafik 29: Sanayi Sektörü Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının Gelişimi (2004=100)

Kaynak: TÜİK verilerine dayalı endeks hesaplamaları

TUİK verilerinden hareketle hesaplanan 2014 yılı cari fiyatlarla kişi başına sanayi gayrisafi yurtiçi hasıla Erzincan’da 5,785 TL, TRA1 Bölgesi’nde 2,998 TL ve Türkiye genelinde 7,469 TL’dir. Kişi başına sanayi hasılası açısından Türkiye ortalamasının altında olan Erzincan ili, TRA1 Bölgesi ortalamasının ise iki katı üzerindedir.

Grafik 30: Kişi Başına Düşen Sanayi Sektörü Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın Gelişimi (Cari Fiyatlarla)

Not: Sanayi Kişi Başına GSYİH TUİK verileri kullanılarak tarafımızdan hesaplanmıştır.

Kaynak: TÜİK

Son yıllarda sanayileşme açısından devinim içerisinde olan Erzincan, 2004 yılında 756 TL olan kişi başına sanayi hasılasını, 2004-2014 döneminde %665 oranında artarak 2014 yılında 5,785

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

ERZİNCAN 100 122 152 202 263 265 357 524 674 764 807

TRA1 100 118 148 186 231 224 287 383 475 559 616

TR 100 118 142 161 180 166 197 259 290 346 398

100 200 300 400 500 600 700 800 900

ERZİNCAN TRA1 TR

TL düzeyine yükseltmiştir. Aynı dönemde kişi başına sanayi GSYİH’sı TRA1 Bölgesi’nde %525, Türkiye genelinde %248 artış kaydetmiştir.

Kişi başına düşen sanayi sektörü gayrisafi yurtiçi hasıla değeri açısından Erzurum ili, Türkiye’nin tamamını oluşturan 81 il içinde 28’inci sırada yer almaktadır.

2015 yılı itibarıyla, TUİK işgücü istatistiklerine göre TRA1 Bölgesindeki toplam istihdamın

%11.0’i sanayi sektöründe çalışmaktadır. Erzincan ilinde Sosyal Sigortalar Kurumu kapsamında istihdam edilen toplam sigortalılar içinde imalat sanayi sektöründe çalışanların oranı 2014 kurum verilerine göre %9.6 iken 2015 yılında bu oran %8.9’a düşmüş ve madencilik sektöründe çalışanların oranı %5.1 iken 2015 yılında %3.6 olmuştur.